Uitspraak
vonnis
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team kanton en handelsrecht
Zittingsplaats Zwolle
zaaknummer / rolnummer: C/08/171859 / HA ZA 15-280
Vonnis van 2 maart 2016
in de zaak van
de rechtspersoon naar Duits recht
NETFREIGHT SCHIFFAHRTS - UND SPEDITIONS GMBH,
NETFREIGHT SCHIFFAHRTS - UND SPEDITIONS GMBH,
gevestigd te Hamburg (Duitsland),
eiseres in conventie,
verweerster in reconventie,
advocaat mr. R. Smink te Enschede,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
HOLLAND TRADING B.V.,
gevestigd te Steenwijk,
gedaagde in conventie,
eiseres in reconventie,
advocaat mr. C.E. van Staveren.
Partijen zullen hierna Netfreight en Holland Trading genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 12 augustus 2015
- de akte houdende wijziging van eis in conventie tevens conclusie van antwoord in reconventie van Netfreight
- het proces-verbaal van comparitie van 8 december 2015.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De feiten
2.1.
Holland Trading is een onderneming in gebruikt materieel zoals vrachtwagens, boormachines en aggregaten. Modac is een in Sierra Leone gevestigde onderneming. De directeur van Modac is [X] . Tijdens de ebola-uitbraak in september 2014 heeft [X] de heer [Y] , directeur van Holland Trading, benaderd met de mededeling dat hij op zoek is naar onder meer Unimog-ambulances en het verzoek daarover van gedachten te wisselen.
Netfreigt is een zakenrelatie van Modac en heeft in opdracht van Modac op of omstreeks 18 september 2014 een bedrag van € 100.000,00 aanbetaald aan Holland Trading.
2.2.
Op 8 september schrijft [Y] aan [X] :
I have found 100 pieces unimog ambulance eath go for euro 19.000
I have found 100 pieces unimog ambulance eath go for euro 19.000
transport en profit to port euro 1250 eath.
(…)
2.3.
Na ontvangst van foto’s van de betreffende ambulances vraagt [X] bij e-mailbericht van 12 september 2014 aan [Y] :
Can you block the 100 units of the UNIMOG Ambulance with Euro 100,000 (…) at least for a week? You understand the banking process but am sure we will get the approval and pay all the money next week. (…)
Can you block the 100 units of the UNIMOG Ambulance with Euro 100,000 (…) at least for a week? You understand the banking process but am sure we will get the approval and pay all the money next week. (…)
2.4.
Op 12 september 2014 bericht [Y] aan [X] :
anny ammount is good for me then i go and block.
alsmede:
In the begin of the week i write to you that there is competition on the unimogs
anny ammount is good for me then i go and block.
alsmede:
In the begin of the week i write to you that there is competition on the unimogs
If we want it fast (dillivery - shipment in 3 weeks) then we need to make paiment eather down paiment.
As soon the monney is in Holland i take the cheque book and block all the 100 pieces.
Please make the paiment.
2.5.
Op 17 sep 2014 schrijft [Y] aan [X]
if you send this euro 100.000 into the account of Holland Trading bv today, and when it arrive friday then i be with this people monday morning
if you send this euro 100.000 into the account of Holland Trading bv today, and when it arrive friday then i be with this people monday morning
The get the contract for arround 100 unimog typ 1300-435 ex army ex german army, never have anny work done after army time, they are in stock
And availebal, as soon the monney is in the account i go and block this units.
i the writing i did before we have asked to be fast there is competition for this units, this written letter is one week ago
The trucks are still there, please if you want this unimog s please no delay and make paiment.
2.6.
Op 17 september 2014 schrijft [X] aan de heer [Z] , directeur van Netfreight, met een kopie aan [Y] :
Made Enquiries to [Y] this morning and I forward this for your information.
Made Enquiries to [Y] this morning and I forward this for your information.
[Y] is asking for 1250 euro for his profit and transportation of each ambulance to Antwerp, and each ambulance cost 19,000 euro each.
I think it’s ok and I implore you to secure these 100 pieces right away.
2.7.
Holland Trading stuurt op 17 september 2014 per e-mail aan [X] :
PROFORMA INVOICE
100 pieces unimog typ 435-ul300 4x4 Ambulance ex German Army all dillivered with Four beds as is original for Army standard, all the unimogs are in running condition, the Final price is included dillivery tot Antwerp Belgium including custom documents.
100 unimog typ 435/u1300 ambulange euro 20.250,-- plus Shipment 2.700 euro Eath item totall cost per unit euro 22.950,-- C.I.F. Freetown Sierra Leone.
When the down paiment is in account we make contract with the owner, all as discust before. Is the paiment in the account then it is not a problem to get 1 week time for final paiment, but to make aggrement we need paiment urgently.
2.8.
Op 18 september 2014 stort Netfreight een bedrag op de rekening van Holland Trading. Het bewijs van overschrijving vermeldt onder meer:
Betrag: 100.000,00 EUR
Verwendungszweck (Zeile 1): Downpayment 100 x Unimog typ 435
2.9.
Bij e-mail van 18 september 2014 schrijft [Z] aan [Y] :
(…)
(…)
möchten Ihnen hiermit bestätigen, dass wir euro 100.000,- auf Ihr Konto Rabo Bank überwiesen haben. Möchten Sie bitten den Erhalt des Betrages sowie die Sicherung der Fahrzeuge schnellstmöglich zu quittieren, damit wir Freetown entsprechend unterrichten können.
2.10.
In de e-mail van 22 september 2014 laat [Y] aan [X] weten:
(…)
(…)
Today we talk to this people from the unimog they want to give us 70 pieces of unimog, when we deposit of 100.000 euro.
The balange they give us 2 weeks time to finish full paiment
the unimogs are going directly from them to the port transport is for us.
All ambulange are getting good battery so that they are directly running
They will check all trucks for oil and diesel
All ambulange will have 4 beds compleet eath unimog
We need from you the ballange within 2 weeks and authorisation to pay this 100.000 euro
Also we need special permitt to bring this unimogs to sierra leone
This is taking also 2 weeks max about the cost ? max euro 1000 all
2.11.
[X] antwoordt daarop bij e-mail van 22 september 2014, 18.50 uur:
You have my permission to pay the 100,000 euro and the 1000 Euro for the permit to bring it to Sierra Leone is ok by me.
Please let me know when it’s done, so that I can take the next step.
Mr. [Z] sent the money in the first place to secure the UNIMOG Ambulances.
Bij copy of this letter he Will be informed accordingly.
2.12.
Een kwartier later (22 september 2014, 19.09 uur) stelt [X] een aantal vragen over de Unimog-ambulances, onder meer of de ambulances niet gebruikt zijn, of ze goed onderhouden zijn en of ze hetzelfde zijn als de voorbeelden in de afbeeldingen die [Y] eerder heeft verstuurd. Hij merkt daarbij op:
Thanks so much for your understanding. After 20 years I should not be asking these questions but you have to understand that some people are offering similar ambulance from Belgium, that have been deployed in peace keeping operations, wars en have been commercialized, when they come back, they will respray them nicely en put them back in the market as if they are from the Army.
2.13.
De volgende dag, op 23 september 2014, 5:03, schrijft hij aan [Y] :
Why are your people tell us 100, and now they only want tot give us 70?
I have a feeling they have sold the 30 pieces to some body in Belgium for Sierra Leone?
Please ask them because that’s why we want to block all. We already said 100 units now we look funny if we say 70. (…)
Please confirm 100, because I am going to the meeting this morning!!
If he has sold the 30 pieces, I am very worried!!!!!!
Please give me an answer, I have known you for twenty years now, your word is your word.
I know some people are looking but please block 100 UNIMOG Ambulance oke? But he already sold the 30 just tell me.
2.14.
[Y] reageert daarop door op 23 september 2014 aan [X] te schrijven:
This people prommest me that they have sold non to sierra leone
There are more to come but for this down paiment they do not want to block more unimog ambulange
if you take care for more down paiment, then we get the other also.
2.15.
Op 23 september 2014 zendt Holland Trading per e-mail aan [X] :
PROFORMA INVOICE
PROFORMA INVOICE
AS DISCUSSED
Depossid 100.000,-- EUR has been made.
Depossid 100.000,-- EUR has been made.
Terms for full payment: 14 days after today
70 pieces off unimog typ 435-U1300 Ambulange
In running working condition eath item euro 20.250 € 1.417.500,--
Shipment eath item euro 2.700,--
€ 189.000,--
€ 189.000,--
Totall € 1.606.500,--
2.16.
Op 9 oktober 2014 schrijft [X] aan [Z] :
(...)
My impression is that they will want to see the five Ambulance you promised before they can put in the order, because of an experience they just hard with a vendor, who supplied them some mixed new with used Toyota Ambulance as new. They just cancelled the other of 70 that was to be supplied by that company.
If you let [Y] ship the 5 as sample from Antwerp they will be here in 2 weeks and we can then use one stone to kill two birds, that is you tot fulfill your promise to HE the President to protect your name and reputation and show them as samples of the product we are offering for sale. (...)
2.17.
Op 10 oktober 2014 laat [Y] aan [X] weten:
(...)
(...)
the companie want to give us up to 14 oktober to pay for, that is the last they do
they have started the change of battery and oil etc etc and prepar all the trucks for transport, buy road and sea, incl export documents.
they have started the change of battery and oil etc etc and prepar all the trucks for transport, buy road and sea, incl export documents.
They are not willing to balange your money this is for there work and down paiment of buying all this unimogs also the companie not want to wait any longer after 14 oktober after this they are free to sell again to other party.
(…)
2.18.
[X] antwoordt op 10 oktober 2014 aan [Y] onder meer:
(…)
These ambulance is for EBOLA and about 100 to 200 of our people are dying everyday and you say forget all? No we can not forget it all and their is a huge market for them unfortunately based on the lives of our people.
All I asked was that you send the 5 trucks paid for by a Good Samaritan Mr [Z] as sample who is also willing to pay for the freight and you are talking about not returning my balance?
I did not ask for balance mr [Y] , I asked that you send five of the Ambulance as samples if the ambulance you want to sell us is good and if all the claim you made is correct. (…)
The sooner you send them the sooner we can place order for the large order.
I did not ask for balance mr [Y] , I asked that you send five of the Ambulance as samples if the ambulance you want to sell us is good and if all the claim you made is correct. (…)
The sooner you send them the sooner we can place order for the large order.
2.19.
[Y] schrijft op 11 oktober 2014 aan [X] :
The 5 unimog trucks on the yard are yours if you pay for them.
we will send them to antwerp, those are not payd of your money.
The monney you send us, we depossited as we discused to the company who have these unimogs for that they give you 3 weeks time to complete the money and they started to make them run. and inspect all the vehicles. as discussed you wanted to hurry, and we made arrangements to deliver on short notice. we have been wayting on a payment from your side. The trucks are ready for one week now.
2.20.
Op 12 oktober 2014 antwoordt [X] :
(..) You gave specifications of the UNIMOG Ambulance you intend to supply as directly from the reserve stock of the German military.
Which had not been used, but kept in the storage well serviced and maintained. now you are telling a story of oil check, battery change, running condition etc! That’s what I have marketed for I did not asked you, never to change oil, fix new batteries, because that is standard things you should and you nomally do all these years.
Which had not been used, but kept in the storage well serviced and maintained. now you are telling a story of oil check, battery change, running condition etc! That’s what I have marketed for I did not asked you, never to change oil, fix new batteries, because that is standard things you should and you nomally do all these years.
(…)
We did not say we dont want the Ambulances anymore? We are only asking you to send the 5 samples you’ve purchased in the past couple of weeks so that they can see samples of the 100 UNIMOG Ambulance you want to sell to us before they place their order (…)
2.21.
Bij e-mail van 14 oktober 2014 schrijft [X] aan [Y] :
(…)
(…)
I will give you till Sunday the 19 of october for you to delivery the 5 unimog ambulance 435/1300L Ex-Military ambulance paid for by mr [Z] to Antwerp.(…)
You still have the opportunity to sell you seventy ambulance and make your small commission and your small profit if you still want to, but you first of all send the people’s
unimog ambulance period and that’s not negotiable.
You still have the opportunity to sell you seventy ambulance and make your small commission and your small profit if you still want to, but you first of all send the people’s
unimog ambulance period and that’s not negotiable.
2.22.
Op 16 oktober 2014 schrijft [Y] aan [X] :
To move forward the past days i have been talking tot he seller several times. He assured me again, if you do not take them, your depossid will be gone.
To move forward the past days i have been talking tot he seller several times. He assured me again, if you do not take them, your depossid will be gone.
He is understanding the possition, your country is in, and has aggreed to send 4 samples, if you pay for them.
2.23.
[X] antwoordt daarop bij e-mail van 16 oktober 2014:
Seen the mails you sent but could not see where it is stated that I shoudl forfeit the 100,000 euro.
(…)
We are still very much interested in up to 150 Ambulances if they are available AND ONLY AFTR WE HAVE SEEN THE SAMPLES!!
We are still very much interested in up to 150 Ambulances if they are available AND ONLY AFTR WE HAVE SEEN THE SAMPLES!!
2.24.
[Y] reageert bij e-mail van 17 oktober 2014:
Once again i send you the scaned file,
Once again i send you the scaned file,
wich you clearly order me to pay the 100.000 as depossid
and also the 2 weeks tot complete the money.
wich we got extended for a week. wich was due last tueseday.
it is not us, but the suplier of the trucks who order that.
In the mail also is written that they will replace the batterys and fil them with diesel and oil, wich you are complaining about now.
We made a deal for 70, and not 150. (…)
We made a deal for 70, and not 150. (…)
2.25.
[X] schrijft vervolgens aan [Y] op 17 oktober 2014:
I send this to refresh your memory. You told us 100 and after the deposit you said 70?
My dear brother [Y] , it does not matter if it is 70, we want it all and we think we will want more, probably up to 150!!
The costs of one AMBULANCE is 19,000+1250=20250x5=101,250
The sooner you send the first 5 out the sooner they will put in the order for the balance 70 pieces whem they must have seen the immaculate condition of these Ambulances.
I send this to refresh your memory. You told us 100 and after the deposit you said 70?
My dear brother [Y] , it does not matter if it is 70, we want it all and we think we will want more, probably up to 150!!
The costs of one AMBULANCE is 19,000+1250=20250x5=101,250
The sooner you send the first 5 out the sooner they will put in the order for the balance 70 pieces whem they must have seen the immaculate condition of these Ambulances.
(…)
Stop every right and wrong, and whining just send the 5 samples and see what happens. JUST DON’T HAVE ANY MONEY TO SEND TO YOU NOW. BUT I WILL NOT LET YOU DOWN [Y] , 20 YEARS IS NOT 20 DAYS!!
Stop every right and wrong, and whining just send the 5 samples and see what happens. JUST DON’T HAVE ANY MONEY TO SEND TO YOU NOW. BUT I WILL NOT LET YOU DOWN [Y] , 20 YEARS IS NOT 20 DAYS!!
2.26.
Op 21 oktober 2014 schrijft [Y] aan [Z] .
Wie besprochen kommen sie nach holland un sehen sie sich der unimog an, kein problem.
Wie besprochen kommen sie nach holland un sehen sie sich der unimog an, kein problem.
(…)
Bitte herr [Z] kommen sie so bald wie moglich, der zeit dringt es ist uberhaupt nicht im meinem interesse die geschaft platzen zu lassen.
Wie haben die termien zwei mal geanderd bei die handler.
Und jetzt ein dritten mall. das soll es dan auch sein. (…)
2.27.
[Z] antwoordt op 22 oktober 2014:
Bezugnehmend auf unser gestriges Gespräch möchten ich Ihnen mitteilen, dass ich die Ambulanzen gerne am 3.11.2014 10.00 Uhr besichtigen möchte. (…)
Bezugnehmend auf unser gestriges Gespräch möchten ich Ihnen mitteilen, dass ich die Ambulanzen gerne am 3.11.2014 10.00 Uhr besichtigen möchte. (…)
2.28.
[Y] deelt op 23 oktober 2014 aan [Z] mee:
ich habe bei den firma anfrage gemacht fur verspatere zahlung wa probleem aber die zint einverstanden.
wir haben drei wohen exstra fur den Zahlung und besichtigung.
wir haben drei wohen exstra fur den Zahlung und besichtigung.
also bis 3 november 10.00 uhr.
2.29.
[Z] heeft vervolgens samen met [Y] ambulances geïnspecteerd bij [W] , beoogd leverancier van de Unimog-ambulances.
2.30.
Op 10 november 2014 heeft [Z] aan [Y] medegedeeld:
Habe gestern mit Michael gesprochen und er ist ganz optimistisch, das Geschäft in den nächsten Tagen zu finalisieren.
2.31.
Op 10 december 2014 bericht [Z] aan [Y] onder meer:
Leider ist aus dem Geschäft nichts geworden und ik möchte Sie bitten uns die Anzahlung von euro 100.000,- bis zum 17.12.2014 auf unser Konto zurück überweisen.
Leider ist aus dem Geschäft nichts geworden und ik möchte Sie bitten uns die Anzahlung von euro 100.000,- bis zum 17.12.2014 auf unser Konto zurück überweisen.
2.32.
Bij e-mail van 15 december 2014 schrijft [Y] aan [Z] :
wir haben gesprochen mit de verkaufer, wo der anzahlung steht.
wir haben gesprochen mit de verkaufer, wo der anzahlung steht.
er hatt mir versprochen das der anzahlung einige zeit actuel bleibt,
und wir konnen den verrechnen bei ein andere transaction, bei diese firma.
diese angebot hatt kein termien, aber ist nicht unlimitiert.
2.33.
Uit de brief van 18 mei 2015 van de raadman van [W] aan de raadsman van Netfreight volgt onder meer:
Holland Trading heeft een order geplaatst bij cliënte voor 50 Unimog ambulances ad 17.500,00 per stuk, welke Holland Trading BV op haar beurt weer heeft doorverkocht aan het in Sierra Leone gevestigde bedrijf MODAC. Afspraak was dat de volledige order van 50 ambulances uiterlijk einde van de maand november 2014 diende te zijn afgenomen en betaald. Mede gelet op de destijds hoge vraag naar desbetreffende voertuigen en het lage aanbod, is er een “reservatie-fee” van € 75.000,- overeengekomen. Bij volledige en tijdige afname en betaling van de gehele order, zou voornoemde reservatie-fee van € 75.000,- in mindering strekken op de totale koopsom; bij niet tijdige afname en betaling zou voornoemd bedrag vervallen aan cliënte zonder enig recht op restitutie. (…)
Holland Trading heeft een order geplaatst bij cliënte voor 50 Unimog ambulances ad 17.500,00 per stuk, welke Holland Trading BV op haar beurt weer heeft doorverkocht aan het in Sierra Leone gevestigde bedrijf MODAC. Afspraak was dat de volledige order van 50 ambulances uiterlijk einde van de maand november 2014 diende te zijn afgenomen en betaald. Mede gelet op de destijds hoge vraag naar desbetreffende voertuigen en het lage aanbod, is er een “reservatie-fee” van € 75.000,- overeengekomen. Bij volledige en tijdige afname en betaling van de gehele order, zou voornoemde reservatie-fee van € 75.000,- in mindering strekken op de totale koopsom; bij niet tijdige afname en betaling zou voornoemd bedrag vervallen aan cliënte zonder enig recht op restitutie. (…)
2.34.
Netfreight heeft op 12 mei 2015 beslag gelegd op de bankrekening van Holland Trading.
3.Het geschil
in conventie
3.1.
Netfreight vordert samengevat - veroordeling van Holland Trading tot betaling van € 100.000,00, vermeerderd met handelsrente en (na)kosten.
3.2.
Holland Trading voert verweer.
3.3.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
in reconventie
3.4.
Holland Trading vordert samengevat - veroordeling van Netfreight tot opheffing van het op 12 mei 2015 gelegde beslag, en veroordeling in de (na)kosten.
3.5.
Netfreight voert verweer.
3.6.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4.De beoordeling
in conventie
4.1.
Partijen zijn gevestigd op het grondgebied van verschillende lidstaten van de Europese Unie. Dit leidt tot de vraag of de Nederlandse rechter bevoegd is van de onderhavige vorderingen kennis te nemen. Deze vraag dient te worden beantwoord aan de hand van de Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (EEX-Vo) die rechtstreeks verbindend en toepasselijk is in de lidstaten.
Holland Trading is in Nederland gevestigd. Op grond van artikel 2 lid 1 EEX-Vo is de Nederlandse rechter bevoegd van het onderhavige geschil kennis te nemen.
4.2.
Vervolgens dient te worden beoordeeld welk recht op de onderhavige zaak van toepassing is. Naar het oordeel van de rechtbank is ter zake van de aanbetaling tussen partijen een overeenkomst tot stand gekomen, zodat de Verordening van het Europees Parlement en de Raad nr. 593/2008 inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst, afgekort als Rome I, van toepassing is. Nu partijen geen forumkeuze hebben gemaakt, is artikel 4 van toepassing. Ingevolge artikel 4 lid 1 wordt de overeenkomst voor de verkoop van roerende zaken beheerst door het recht van het land waar de verkoper zijn gewone verblijfplaats heeft. Indien de overeenkomst niet expliciet is genoemd in lid 1 geldt ingevolge artikel 4 lid 2 dat de overeenkomst wordt beheerst door het recht van het land waar de partij die de kenmerkende prestatie moet verrichten haar gewone verblijfplaats heeft.
Netfreight heeft aan haar vordering ten grondslag gelegd dat de aanbetaling is verricht teneinde de 100 unimog ambulances veilig te stellen en dat Holland Trading de ambulances zou reserveren in afwachting van een koopovereenkomst.
Geoordeeld wordt dat, ook indien geen koopovereenkomst tot stand is gekomen, maar enkel een overeenkomst tot het reserveren van de ambulances, deze overeenkomst wordt beheerst door Nederlands recht. Als kenmerkende prestatie dient alsdan het reserveren van de ambulances door Holland Trading te worden aangemerkt. Nu Holland Trading in Nederland is gevestigd leidt dit ertoe dat de overeenkomst wordt beheerst door Nederlands recht.
Netfreight heeft aan haar vordering ten grondslag gelegd dat de aanbetaling is verricht teneinde de 100 unimog ambulances veilig te stellen en dat Holland Trading de ambulances zou reserveren in afwachting van een koopovereenkomst.
Geoordeeld wordt dat, ook indien geen koopovereenkomst tot stand is gekomen, maar enkel een overeenkomst tot het reserveren van de ambulances, deze overeenkomst wordt beheerst door Nederlands recht. Als kenmerkende prestatie dient alsdan het reserveren van de ambulances door Holland Trading te worden aangemerkt. Nu Holland Trading in Nederland is gevestigd leidt dit ertoe dat de overeenkomst wordt beheerst door Nederlands recht.
4.3.
Netfreight heeft zich op het standpunt gesteld dat Holland Trading de aanbetaling moet terugbetalen nu er geen koopovereenkomst tot stand is gekomen. Zij beroept zich op ongerechtvaardigde verrijking, onverschuldigde betaling en wanprestatie.
Holland Trading heeft in reactie daarop aangevoerd dat er op 17 september 2014, dan wel 22 september 2014 tussen haar en Modac een koopovereenkomst tot stand is gekomen met betrekking tot 70 ambulances. Door in gebreke te blijven het resterende bedrag van de totale factuur ten bedrage van circa EUR 1.600.000,00 te voldoen is Modac tekortgeschoten in de nakoming van de verplichtingen uit overeenkomst. Van een plicht tot terugbetaling aan Netfreight is geen sprake, aldus Holland Trading.
4.4.
De rechtbank stelt voorop dat niet in geschil is dat Netfreight de aanbetaling in opdracht van en namens Modac heeft verricht. Daarnaast kan worden vastgesteld dat Modac de onderhandelingen met Holland Trading heeft gevoerd en naar aanleiding daarvan afspraken met Holland Trading heeft gemaakt, alsmede dat Netfreight voornamelijk een rol heeft vervuld bij uitvoeringshandelingen zoals de litigieuze betaling en de inspectie van voertuigen. Gelet op deze omstandigheden – en bij gebreke van concrete stellingen die tot een ander oordeel zouden moeten leiden – is naar het oordeel van de rechtbank sprake geweest van onmiddellijke vertegenwoordiging, zodat zij bij de beoordeling van de gevolgen van deze betaling - in gevolge artikel 3:66 BW lid 2 - de handelingen en wetenschap van zowel Modac als van Netfreight in aanmerking zal nemen. Aangezien Netfreight voorts een verklaring van Modac heeft overgelegd waarin zij, voor zover vereist, wordt gemachtigd om in rechte op te treden ter zake van de vordering tot terugbetaling van het betaalde bedrag, komt de rechtbank toe aan beoordeling van de onderhavige vordering.
4.5.
Beoordeeld dient te worden wat partijen omtrent de aanbetaling overeengekomen zijn. Daarbij heeft te gelden dat het voor de uitleg van een overeenkomst aan komt op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Nu [Y] ter zitting heeft verklaard slechts per e-mail afspraken met [X] te hebben gemaakt, dient de e-mailcorrespondentie tot leidraad te worden genomen bij de uitleg van de overeenkomst.
4.6.
Uit de e-mailwisseling die onder de vaststaande feiten is weergegeven kan ten eerste worden afgeleid dat Modac met Holland Trading heeft onderhandeld over aanvankelijk 100 ambulances, waarbij door beide ondernemingen belang werd gehecht aan een snelle levering en in het kader daarvan een aanbetaling dan wel betaling was vereist. Zij hebben afspraken gemaakt over het onderwerp van de overeenkomst, de aantallen en de prijs, hetgeen wordt bevestigd in een pro forma-factuur van 17 september 2014 van Holland Trading. Modac heeft niet op deze pro forma-factuur gereageerd, maar wel op dezelfde dag aan [Z] meegedeeld (met een kopie aan Holland Trading) dat Holland Trading een bedrag vraagt van € 19.000 te vermeerderen met € 1.250,00 “aan winst en transportkosten tot Antwerpen” per ambulance. Hij deelt mee dat hij “denkt dat het oke is” en verzoekt [Z] dringend (“implore”) om de 100 ambulances veilig te stellen door de aanbetaling van € 100.000,00 te doen. Vervolgens heeft Netfreight het bedrag overgemaakt aan Holland Trading, omschreven als “aanbetaling 100 Unimog typ 435”. Op 22 september 2014 heeft [Y] aan [X] verklaard dat zijn leverancier aan hem 70 ambulances kan leveren als zij het bedrag van € 100.000,00 aan hem betalen. Daarbij dient volledige betaling plaats te vinden binnen twee weken. [X] heeft [Y] vervolgens toestemming verleend om dit bedrag aan de leverancier te betalen, alsmede meegedeeld dat het bedrag van € 1.000,00 voor de vergunning om de ambulances naar Sierra Leone te brengen voor hem akkoord is. Vervolgens heeft [X] niet geprotesteerd tegen de inhoud van de pro forma-factuur waarin opnieuw het bedrag van € 19.000,00 en € 1.250,00 en de kosten van “shipment” € 2.700,00 worden genoemd. Ook uit deze pro forma-factuur blijkt dat “ful payment” wordt verwacht. Uit de correspondentie die daarna plaatsvindt volgt dat Modac in oktober 2014 om het opsturen van 5 ambulances als “samples” heeft gevraagd, dat op 3 november 2014 een bezichtiging van de ambulances door [Z] heeft plaatsgevonden en dat [X] op enig moment zelf heeft verklaard dat de prijs per ambulance € 19.000,00 + € 1.250,00 = € 20.250,00 is. Verder blijkt uit de correspondentie dat [Z] na voormelde bezichtiging op grond van uitlatingen door [X] positief was over een positieve afloop en kan op grond van de e-mail van 17 oktober 2014 tot slot worden vastgesteld dat [X] aan [Y] heeft meegedeeld dat Modac geen geld had om aan Holland Trading te betalen.
4.7.
Deze feiten en omstandigheden leiden tot het oordeel dat de aanbetaling niet los kan worden gezien van de levering van 100 dan wel 70 ambulances. Op het moment dat de aanbetaling werd gedaan bestond er tussen partijen in beginsel overeenstemming over de levering van 100 Unimog-ambulances tegen een prijs van € 20.250,00 per stuk. Uit de correspondentie kan immers worden afgeleid dat er op 17 en 22 september 2014 sprake is geweest van aanbod en aanvaarding met betrekking tot 100 respectievelijk 70 ambulances tegen een prijs van € 20.250,00 per stuk. Daarbij geldt dat het aanbod en de aanvaarding in beginsel in iedere vorm kunnen geschieden en ook besloten kunnen liggen in gedragingen, zoals bijvoorbeeld het onder de gegeven omstandigheden doen van een aanbetaling en het geven van toestemming om deze aanbetaling door te betalen aan de leverancier. Anders dan Netfreight meent bestaat er omtrent de kosten van “shipment” geen verschil tussen het aanbod en de aanvaarding. Uit de afspraken blijkt dat het bedrag van € 20.250,00 de transportkosten tot Antwerp omvatten. De kosten van verscheping van € 2.700,00 maken daarvan derhalve geen deel uit.
4.8.
Met betrekking tot de aanbetaling wordt vastgesteld dat [X] aan [Z] (met een kopie aan [Y] ) heeft medegedeeld dat hij akkoord is met de prijzen die [Y] heeft voorgesteld en dat hij [Z] vervolgens heeft verzocht de aanbetaling te doen om de 100 ambulances veilig te stellen. Bij de doorbetaling van de aanbetaling heeft [Y] aan [X] op 22 september 2014 medegedeeld dat de leverancier aan hen een termijn van twee weken heeft gegeven “to finish full payment”. In hetzelfde bericht heeft [Y] aan [X] toestemming gevraagd het bedrag van € 100.000,00 aan de leverancier te betalen, op grond waarvan [X] toestemming heeft verleend om de aanbetaling door te betalen aan [W] . Gelet op deze feiten is de rechtbank van oordeel dat de aanbetaling weliswaar was bedoeld om de beschikbaarheid van de ambulances veilig te stellen, maar dat deze aanbetaling niet los kan worden gezien van de context van de levering van 100 dan wel 70 ambulances. Dit volgt uit de context van de berichten waarin steeds de levering van de ambulances en het vereiste van spoedige volledige betaling wordt genoemd, maar ook uit de omstandigheid dat uit de e-mailcorrespondentie niet anders kan worden geconcludeerd dan dat Modac en Holland Trading in de periode van 17 tot en met eind september 2014 er steeds vanuit zijn gegaan dat de ambulances door Modac zouden worden afgenomen. De discussie over het verzenden van de vijf ambulances als voorbeeld, wat daar ook van zij, is eerst in oktober 2014 aan de orde. Op grond van het voorgaande wordt geoordeeld dat Modac en Netfreight na de toestemming van Modac om de aanbetaling door te betalen aan de leverancier, zonder nadere afspraken die kennelijk ontbreken, niet mochten verwachten dat zij het bedrag van € 100.000,00 terug zouden krijgen in het geval dat de levering onverhoopt geen doorgang zou vinden. Hoewel partijen geen specifieke afspraken hebben gemaakt over de status van de aanbetaling in voormelde situatie, had voor Modac en Netfreight duidelijk moeten zijn dat de aanbetaling werd doorbetaald als eerste betaling op de te leveren ambulances. Zij hadden er derhalve rekening mee moeten houden dat deze aanbetaling niet aan Holland Trading en derhalve Netfreight terug zou worden betaald indien zij de ambulances niet (tijdig) zouden afnemen. Niet aannemelijk is dat een leverancier, die enkel in ruil voor een aanbetaling bereid is 70 ambulances voor een klant vast te houden, in het geval dat de deal niet doorgaat, toch de aanbetaling terug zal betalen. Alsdan zou een aanbetaling immers geen enkele waarde hebben. Nu Netfreight geen concrete feiten en omstandigheden - anders dan te verwijzen naar de e-mailcorrespondentie - heeft aangevoerd op grond waarvan een andere uitleg dient te volgen, komt de rechtbank terzake niet toe aan tegenbewijs door Netfreight.
4.9.
Netfreight heeft een beroep gedaan op ongerechtvaardigde verrijking. Zij heeft aangevoerd dat Netfreight de aanbetaling deed in de onjuiste veronderstelling dat er een overeenkomst tussen Modac en Holland Trading tot stand zou komen, hetgeen niet is gebeurd. Door de betaling is Holland Trading ongerechtvaardigd verrijkt terwijl Netfreight met dit bedrag is verarmt. Holland Trading heeft verweer gevoerd.
4.9.1.
De rechtbank overweegt als volgt. Hoewel Holland Trading toestemming van Modac had om het bedrag van € 100.000,00 aan de leverancier [W] door te betalen, stelt de rechtbank op grond van het e-mailbericht van de raadsman van [W] en de erkenning van Holland Trading vast, dat Holland Trading slechts een bedrag van € 75.000,00 aan [W] heeft voldaan. Kennelijk had [W] slechts om een aanbetaling van € 75.000,00 voor de ambulances gevraagd, hetgeen impliceert dat Holland Trading ten onrechte een bedrag van € 25.000,00 onder zich heeft gehouden. De enkele stelling dat Holland Trading ook kosten heeft gemaakt maakt dit niet anders. Wat er van deze niet onderbouwde stelling ook zij, nu de aanbetaling van € 100.000,00 en de toestemming tot doorbetaling daarvan, gelet op de afspraken tussen Holland Trading en Modac, betrekking had op veiligstelling van de ambulances en het onder zich houden van € 25.000,00 niet kan worden aangemerkt als een handeling die daarop ziet, is de rechtbank van oordeel dat Holland Trading ten bedrage van € 25.000,00 ongerechtvaardigd is verrijkt ten koste van Modac, dan wel Netfreight. Dit betekent dat de vordering voor een bedrag van € 25.000,00 zal worden toegewezen. De gevorderde wettelijke handelsrente vanaf de datum van de dagvaarding is niet betwist zodat deze voor toewijzing in aanmerking komt.
4.10.
Daarnaast heeft Netfreight zich nog op het standpunt gesteld dat sprake is van onverschuldigde betaling. Dit beroep kan niet slagen. Gelet op het voorgaande is wel degelijk sprake van afspraken tussen partijen over de aanbetaling. Netfreight heeft in opdracht van Modac betaald en heeft ook de bedoeling gehad om namens Modac te betalen.
4.11.
Het beroep op wanprestatie heeft Netfreight gebaseerd op de stelling dat zij de aanbetaling heeft gedaan uitsluitend om 100 ambulances te blokkeren, met dien verstande dat dit bedrag zou worden terugbetaald als de koopovereenkomst niet tot stand zou komen. Nu Holland Trading de aanbetaling onder andere voorwaarden heeft doorbetaald aan [W] is zij tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichtingen uit overeenkomst, aldus Netfreight.
4.11.1.
Naar het oordeel van de rechtbank heeft Holland Trading geen wanprestatie gepleegd door het bedrag van € 75.000,00 door te betalen aan [W] . Uit hetgeen hiervoor is overwogen volgt dat Modac en Netfreight immers niet mochten verwachten dat hun aanbetaling na doorbetaling aan [W] zou worden terugbetaald ingeval van niet (tijdige) afname.
4.12.
Holland Trading zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld, waarbij bij de bepaling van het salaris van de advocaat het toegewezen bedrag tot uitgangspunt zal worden genomen. De kosten aan de zijde van Netfreight worden begroot op:
dagvaarding € 77,84
dagvaarding € 77,84
griffierecht € 1.909,00
salaris advocaat
€ 1.158,00(2,0 punten x tarief € 579,00)
€ 1.158,00(2,0 punten x tarief € 579,00)
Totaal € 3.144,84
in reconventie
4.13.
Holland Trading heeft opheffing van het beslag gevorderd en heeft zich daarbij op het standpunt gesteld dat het door Netfreight ingeroepen vorderingsrecht ondeugdelijk is en het beslag opgeheven dient te worden. Nu in conventie is overwogen dat de vordering van Netfreight voor een bedrag van € 25.000,00 toewijsbaar is, kan niet worden gesproken van een ondeugdelijk vorderingsrecht. Aangezien Holland Trading haar vordering verder niet heeft voorzien van een nadere motivering en toelichting, zal de vordering worden afgewezen.
4.14.
Holland Trading zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Netfreight worden begroot op:
salaris advocaat
€ 579,00(2,0 punten x 0,5 tarief € 579,00)
salaris advocaat
€ 579,00(2,0 punten x 0,5 tarief € 579,00)
Totaal € 579,00
5.De beslissing
De rechtbank
in conventie
5.1.
veroordeelt Holland Trading om aan Netfreight te betalen een bedrag van € 25.000,00 (vijfentwintigduizend euro), vermeerderd met de wettelijke handelsrente als bedoeld in art. 6:119a BW over het toegewezen bedrag met ingang van 13 mei 2015 tot de dag van volledige betaling,
5.2.
veroordeelt Holland Trading in de proceskosten, aan de zijde van Netfreight tot op heden begroot op € € 3.144,84,
5.3.
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.4.
wijst het meer of anders gevorderde af,
in reconventie
5.5.
wijst de vorderingen af,
5.6.
veroordeelt Holland Trading in de proceskosten, aan de zijde van Netfreight tot op heden begroot op € 579,00.
Dit vonnis is gewezen door mr. J.N. Bartels en in het openbaar uitgesproken op 2 maart 2016. [1]