Uitspraak
vonnis
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team kanton en handelsrecht
Zittingsplaats Zwolle
zaaknummer / rolnummer: C/08/236245 / KG ZA 19-215
Vonnis in kort geding van 18 september 2019
in de zaak van
1.[eiser 1] ,
wonende te [woonplaats 1] ,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
[eiser 2],
gevestigd te [vestigingsplaats 1] ,
eisers,
advocaat mr. P.A.J.M. Lodestijn te Nijmegen,
tegen
1. de vennootschap onder firma
[gedaagde 1],
gevestigd te [vestigingsplaats 2] ,
2.
[gedaagde 2],
[gedaagde 2],
wonende te [woonplaats 2] ,
3.
[gedaagde 3],
[gedaagde 3],
wonende te [woonplaats 2] ,
gedaagden,
gedaagde sub 1 is vertegenwoordigd door haar vennoten gedaagden sub 2 en 3, die in persoon zijn verschenen.
Eisers zullen gezamenlijk [eiser 1] c.s. (enkelvoud) worden genoemd. Afzonderlijk zullen zij [eiser 1] en [eiser 2] worden genoemd. Gedaagden zullen worden aangeduid als [gedaagde 1] c.s.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding met producties 1 tot en met16
- de producties 1 tot en met 9 van de zijde van [gedaagde 1] c.s.
- de mondelinge behandeling
- de pleitnota van [eiser 1] c.s..
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De feiten
2.1.
[eiser 1] ontwerpt interieurproducten, waaronder lampen. [eiser 2] is exclusief licentienemer ten behoeve van de exploitatie van de door [eiser 1] ontworpen lampen.
2.2.
[eiser 1] c.s. verkoopt zijn producten via een netwerk van vijftig dealers en architecten.
2.3.
[gedaagde 1] c.s. exploiteert een winkel in woninginrichting. [gedaagde 1] c.s. adverteert door middel van de [website] en social media.
2.4.
[eiser 1] is maker van de vloerlamp ‘Layer Big Loft’. Deze lamp is begin 2011 voor het eerst in een tijdschrift afgebeeld (Stijlvol Wonen, jan-feb 2011, editie 20).
2.5.
[gedaagde 1] c.s. heeft in 2019 een vloerlamp met de naam ‘Shine Your Light’ op de markt gebracht en te koop aangeboden in de winkel en via internet.
2.6.
Op 6 augustus 2019 heeft mr. Lodenstijn [gedaagde 1] c.s. gesommeerd iedere inbreuk op de intellectuele eigendomsrechten op de ‘Layer Big Loft’ te staken en gestaakt te houden. Ook is, ten behoeve van de vaststelling van de schade van [eiser 1] c.s., verzocht opgaaf te doen van onder meer voorraad, namen van fabrikanten, leveranciers, professionele afnemers, kost- en/of inkoopprijzen. Verder is gewezen op (oplopende) advocaatkosten die [gedaagde 1] c.s. diende te vergoeden. Bij de brief was, ter ondertekening door [gedaagde 1] c.s., een onthoudingsverklaring (met boetebeding) gevoegd.
2.7.
[gedaagde 1] c.s. heeft de onthoudingsverklaring niet getekend en heeft per e-mail van
6 augustus 2019 laten weten dat het model ‘Shine Your Light’ in materiaalgebruik, kleur en type kappen totaal afwijkend is van het door [eiser 1] c.s. opgevoerde model.
2.8.
Bij e-mail van 12 augustus 2019 heeft [eiser 1] c.s. bij monde van mr. Lodestijn aangekondigd [gedaagde 1] c.s. in kort geding te betrekken.
3.Het geschil
3.1.
[eiser 1] c.s. vordert samengevat - dat de voorzieningenrechter, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:
1. [gedaagde 1] c.s. zal bevelen met onmiddellijke ingang na betekening van dit vonnis iedere verdere inbreuk op het auteursrecht op de lamp ‘Layer Big Loft’ in de Europese Economische Ruimte (EER) te staken en gestaakt te houden, waaronder in ieder geval moet worden verstaan het (laten) vervaardigen, aanbieden, in de handel brengen, invoeren, uitvoeren, aanprijzen en het in voorraad houden van de lamp ‘Shine Your Light’ waaronder ook begrepen iedere lamp die een met de ‘Layer Big Loft’ overeenstemmende totaalindruk wekt,
2. [gedaagde 1] c.s. zal bevelen binnen vier weken na betekening van dit vonnis een door een onafhankelijke accountant, op basis van een door deze accountant verricht onderzoek waarvan de kosten door [gedaagde 1] c.s. zullen worden gedragen, gecertificeerde verklaring te verstrekken aan de advocaat van [eiser 1] c.s., vergezeld van alle relevante documenten ter staving van die verklaring, betreffende:
a. het totaal aantal exemplaren van de inbreukmakende lampen die [gedaagde 1] c.s. en/of enige andere (rechts)persoon voor [gedaagde 1] c.s. heeft geproduceerd;
b. het totaal aantal exemplaren van de inbreukmakende lampen die [gedaagde 1] c.s. in voorraad heeft en, al dan niet ten gevolge van de recall-actie, retour heeft ontvangen;
c. het totaalbedrag aan winst dat [gedaagde 1] c.s. heeft behaald ten gevolge van de verkoop van de inbreukmakende lampen;
d. de volledige namen en adressen van alle (rechts)personen die bij de vervaardiging en de verhandeling van de inbreukmakende lampen zijn betrokken;
alle bovengenoemde documenten betrekking hebbende op de EER,
3. [gedaagde 1] c.s. zal bevelen binnen zes weken na betekening van het vonnis de totale bij [gedaagde 1] c.s. in voorraad zijnde hoeveelheid inbreukmakende lampen, alsmede de retour ontvangen lampen te (laten) vernietigen in het bijzijn van een deurwaarder en een kopie van het vernietigingsrapport ondertekend door de deurwaarder aan de advocaat van [eiser 1] c.s. te sturen, waarbij de kosten voor vernietiging voor rekening van [gedaagde 1] c.s. zullen komen,
4. [gedaagde 1] c.s. hoofdelijk, des dat de één betalende de ander daardoor is bevrijd, te bevelen om aan [eiser 1] c.s. een dwangsom te betalen van € 5.000,00 voor iedere dag of gedeelte van een dag dat [gedaagde 1] c.s. de onder 1 tot en met 3 van het petitum bedoelde bevelen geheel of gedeeltelijk niet nakomt of – ter vrije keuze van [eiser 1] c.s. – voor iedere keer dat [gedaagde 1] c.s. de onder 1 tot en met 3 van het petitum bedoelde bevelen geheel of gedeeltelijk niet nakomt, zulks met een maximum van € 250.000,00,
5. de termijn voor het instellen van de eis in de hoofdzaak zal stellen op zes maanden na betekening van dit vonnis,
6. [gedaagde 1] c.s. op de voet van artikel 1019h Rv zal veroordelen tot betaling van alle in deze procedure gemaakte proceskosten, te vermeerderen met de nakosten en wettelijke rente over deze kosten.
3.2.
[gedaagde 1] c.s. voert verweer.
3.3.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4.De beoordeling
4.1.
Van een spoedeisend belang bij de vorderingen is in voldoende mate gebleken.
4.2.
[eiser 1] c.s. baseert zijn vorderingen primair op de door hem gestelde inbreuk door [gedaagde 1] c.s. op het auteursrecht op de ‘Layer Big Loft’. [gedaagde 1] c.s. betwist dat de ‘Layer Big Loft’ auteursrechtelijk beschermd is. De voorzieningenrechter zal daarom eerst beoordelen of dit het geval is.
Auteursrecht
4.3.
Om als auteursrechtelijk werk beschermd te kunnen zijn in de zin van artikel 10 Auteurswet (Aw), moet het voortbrengsel oorspronkelijk zijn, in die zin dat het een eigen intellectuele schepping van de maker is die de persoonlijkheid van de maker weerspiegelt en tot uiting komt door de creatieve keuzes van de maker bij de totstandkoming van het werk (HvjEU 16 juli 2009, nr. C-5/-9). Ook een verzameling of bepaalde selectie van op zichzelf niet beschermde elementen kan een (oorspronkelijk) werk zijn in de zin van de Auteurswet. Daarbuiten valt in elk geval al hetgeen een vorm heeft die zo banaal of triviaal is, dat daarin geen creatieve arbeid van welke aard ook valt aan te wijzen. Deze maatstaf geldt ook wanneer het om een gebruiksvoorwerp gaat. Het werkbegrip vindt haar begrenzing waar het eigen, oorspronkelijk karakter enkel datgene betreft wat noodzakelijk is voor het verkrijgen van een technisch effect. Elementen van het werk die alleen een technisch effect dienen of te zeer het resultaat zijn van een door technische uitgangspunten beperkte keuze, zijn van bescherming uitgesloten. Daarbij strekt deze uitsluiting van auteursrechtelijke bescherming zich niet uit tot alle elementen die een technische functie bezitten omdat daarmee de industriële vormgeving ten onrechte buiten het bereik van het auteursrecht geplaatst zou worden. Het feit dat het werk voldoet aan technische en functionele eisen laat onverlet dat de ontwerpmarges of keuzemogelijkheden zodanig kunnen zijn dat voldoende ruimte bestaat voor creatieve keuzes van de maker die een werk in auteursrechtelijk zin kunnen opleveren (vgl. Hoge Raad 8 september 2006, ECLI:NL:HR:2006:AX3171). Of aan voornoemde maatstaf is voldaan, dient beoordeeld te worden naar de situatie op het moment waarop het voortbrengsel (in dit geval de ‘Layer Big Loft’) tot stand is gebracht. Voor de beantwoording van de vraag of sprake is van inbreuk op een auteursrecht op een gebruiksvoorwerp dient beoordeeld te worden in welke mate de totaalindrukken van het beweerdelijk inbreuk makende werk en het beweerdelijk bewerkte of nagebootste werk overeenstemmen. (Vgl. Hoge Raad 12 april 2013, ECLI:NL:HR:2013:BY1532 (Stokke/Fikszo), r.o. 4.2).
4.4.
Ter beantwoording staat dus in de eerste plaats de vraag of de ‘Layer Big Loft’ zoals door [eiser 1] c.s. op de markt wordt gebracht een persoonlijk stempel draagt en een eigen karakter heeft.
4.5.
Van een vorm die zo banaal of triviaal is, dat daarachter geen creatieve arbeid van welke aard ook valt te aan te wijzen, is ten aanzien van de ‘Layer Big Loft’ geen sprake. De lampenvoet bestaat uit twee open langwerpige rechthoeken die elkaar kruisen. Aan de onderkant gebeurt dit op gelijke hoogte. Aan de bovenkant kruisen de rechthoeken (zonder tussenruimte) over elkaar. Boven de lampenvoet is een grote ronde lampenkamp bevestigd (diameter 70 cm). De lampenvoet is gemaakt van eikenhout en kan worden afgewerkt in elke door de afnemer gewenste kleur. De lampenkap is leverbaar in verschillende materialen. Deze vormgeving is onmiskenbaar het resultaat van scheppende menselijke arbeid en van creatieve keuzes en dient niet slechts een technisch effect. In zoverre kan in redelijkheid niet betwijfeld worden dat het gaat om een werk in de zin van de Aw.
4.6.
[gedaagde 1] c.s. heeft afbeeldingen overgelegd van (andere) lampen die bestaan uit een lampenvoet met twee elkaar kruisende rechthoeken. Zij heeft onder verwijzing naar deze afbeeldingen betoogd dat de ‘Layer Big Loft’ niet als een oorspronkelijk werk kan worden beschouwd.
4.7.
De voorzieningenrechter volgt [gedaagde 1] c.s. niet in dat standpunt. [gedaagde 1] c.s. heeft niet weersproken dat de ‘Layer Big Loft’ in de herfst van 2010 tot stand is gekomen. Dit moment van totstandkoming past ook bij de datum van (eerste) publicatie in een tijdschrift van jan/feb 2011.
Gesteld noch gebleken is dat op de door [gedaagde 1] c.s. overgelegde foto’s lampen zijn afgebeeld die eerder bestonden dan de ‘Layer Big Loft’ en dat het ontwerp van de ‘Layer Big Loft’ aan deze lampen is ontleend. Dit betekent dat de stelling van [gedaagde 1] c.s. niet kan leiden tot het oordeel dat de ‘Layer Big Loft’ niet auteursrechtelijk is beschermd. De omstandigheid dat een ontwerp op (meer of minder) grote schaal als trend navolging krijgt of past in een later opgekomen trend brengt niet met zich dat een ontwerp niet (langer) auteursrechtelijke bescherming geniet. Dat later diverse staande lampen met geometrische en opengewerkte rechthoeken op de markt zijn gekomen betekent dus niet dat op de ‘Layer Big Loft’ geen auteursrecht (meer) rust.
4.8.
De conclusie moet zijn dat de ‘Layer Big Loft’ als werk in de zin van de Auteurswet moet worden aangemerkt en aldus voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt. Dat betekent dat [eiser 1] c.s. als maker c.q. licentiehouder kan optreden tegen een eventuele schending van het auteursrecht op de ‘Layer Big Loft’.
Maakt de Shine Your Light inbreuk?
4.9.
De door [gedaagde 1] c.s. aangeboden ‘Shine Your Light’ bestaat ook uit een lampenvoet met twee elkaar kruisende open rechthoeken. Aan de onderkant gebeurt dit op gelijke hoogte. Aan de bovenkant kruisen de rechthoeken (met een kleine tussenruimte van 5 mm) over elkaar. Boven de lampenvoet is een grote ronde lampenkap bevestigd (diameter van maximaal 60 cm). Het frame is uitgevoerd in onbewerkt metaal met zichtbare lasnaden. Onder de lampenvoet zitten (kleine) wieltjes.
4.10.
De verschillen laten onverlet dat de totaalindrukken van beide lampen overeenstemmen. Dat komt met name doordat juist de meest beeldbepalende eigenschappen (een forse staande lamp, bestaande uit twee rechthoeken die elkaar onder op gelijke hoogte kruisen en boven over elkaar heen kruisen, gecombineerd met een (contrasterende) ronde lampenkamp), overeenkomen. De ruimte bij de kruising aan de bovenzijde (5mm), de beperkte verschillen in maatvoering en de uitvoering van de voet in metaal in plaats van hout, zijn van onderschikt belang en leiden niet tot een andere totaalindruk. Dat geldt ook voor de wieltjes die niet direct zichtbaar zijn. Dat leidt de voorzieningenrechter tot het voorlopig oordeel dat [gedaagde 1] c.s. onvoldoende eigen keuzes heeft gemaakt, dat haar lamp niet als een zelfstandig werk kan worden aangemerkt en dat sprake is van een inbreuk op het auteursrecht van [eiser 1] c.s. Dat [gedaagde 1] c.s. mogelijk niet bewust de ‘Layer Big Loft’ heeft willen kopiëren maakt het voorgaande niet anders. [gedaagde 1] c.s. heeft zich bij het maken van de ‘Shine Your Light’ laten inspireren door wat zij op internet vond en wat door haar zakenpartners werd aangeboden. Daarmee heeft zij het risico genomen dat zij zich bewust of onbewust zou laten inspireren tot het vervaardigen van een inbreukmakend product. Dit risico dient voor haar rekening te blijven.
4.11.
Dit leidt tot de slotsom dat het onder ‘1’ gevorderde bevel iedere (verdere) inbreuk te staken, zal worden toegewezen. Daarbij geldt wel dat voor zover wordt gevorderd dat het bevel zich zal uitstrekken tot iedere lamp die een met de ‘Layer Big Loft’ overeenstemmende totaalindruk wekt, dit als na te melden zal worden ingeperkt om executiegeschillen te voorkomen.
4.12.
Toewijzing van het onder ‘2’ gevorderde bevel tot afgifte van een accountantsverklaring is naar het oordeel van de voorzieningenrechter niet proportioneel in verband met de kosten die dit naar verwachting voor [gedaagde 1] c.s. met zich zou brengen. Hiertoe is van belang dat voldoende aannemelijk is geworden dat [gedaagde 1] c.s. onder de naam GP World of Wonders vaker producten aanbood in kleine of eenmalige oplage en dat ook de ‘Shine your Light’ binnen dit concept werd aangeboden en dus niet op grote schaal is verkocht. Daarbij komt dat niet aannemelijk is geworden dat [gedaagde 1] c.s. willens en wetens een inbreukmakend product op de markt heeft gebracht en niet bereid zou zijn geweest [eiser 1] c.s. de verlangde informatie te geven als hij dit op een minder confronterende manier dan met de sommatie van 6 augustus 2019 had proberen te bewerkstelligen. Voorstelbaar is dat de inhoud van de sommatie en de opstelling van [eiser 1] c.s., die enkel met een eventuele advocaat van [gedaagde 1] c.s. over een minnelijke regeling wilde praten, in de weg heeft gestaan aan het afgeven van de verlangde informatie zonder nadere kosten. Hoewel de frustratie van [eiser 1] c.s. bij de zoveelste inbreukvordering invoelbaar is, is dit geen reden de rekening voor een mogelijk onnodige escalatie van het conflict bij
[gedaagde 1] c.s. neer te leggen, al was het maar omdat deze, door anderen gemaakte, eerdere inbreuken [gedaagde 1] c.s. niet kunnen worden aangerekend.
4.13.
Nu vaststaat dat [gedaagde 1] c.s. in ieder geval nog over één lamp beschikt zal de onder ‘3’ gevorderde vernietiging van de bij [gedaagde 1] c.s. in voorraad zijnde lamp(en) worden toegewezen.
4.14.
Oplegging van een dwangsom als prikkel tot nakoming van de op te leggen bevelen zal, gematigd en gemaximeerd, worden toegewezen als na te melden. Aangezien gedaagden een vennootschap onder firma en haar vennoten zijn, zijn zij van rechtswege hoofdelijk aansprakelijk voor wat betreft de handelingen en aangegane schulden namens de vennootschap onder firma. Dit betekent dat de door [eiser 1] c.s. voor (enkel) dit onderdeel gevorderde hoofdelijke veroordeling van [gedaagde 1] c.s. zal worden toegewezen.
4.15.
De termijn voor het instellen van een hoofdzaak in de zin van artikel 1019i Rv zal worden bepaald op zes maanden na betekening van dit vonnis.
4.16.
[gedaagde 1] c.s. zal als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. [eiser 1] c.s. heeft een proceskostenveroordeling op grond van artikel 1019h Rv gevorderd en hij heeft zijn kosten - voorzien van een onderbouwing - begroot op € 6.855,50 (exclusief BTW). De voorzieningenrechter is van oordeel dat dit kort geding aan te merken is als een eenvoudig kort geding in de zin van de toepasselijke indicatietarievenregeling, waarvoor de maximale advocaatkosten op € 6.000,00 zijn vastgesteld. De voorzieningenrechter acht de door [eiser 1] c.s. opgegeven advocaatkosten daarom niet redelijk en evenredig voor zover deze het bedrag van
€ 6.000,00 (inclusief kantoorkosten en exclusief BTW) te boven gaan. De voorzieningenrechter zal de kosten aan de zijde van [eiser 1] c.s. begroten op:
- dagvaarding € 207,45
- griffierecht 639,00
- overige kosten 0,00
- salaris advocaat
6.000,00
6.000,00
Totaal € 6.846,45
5.De beslissing
De voorzieningenrechter
5.1.
beveelt [gedaagde 1] c.s. met onmiddellijke ingang na betekening van dit vonnis iedere verdere inbreuk op het auteursrecht op de lamp ‘Layer Big Loft’ in de Europese Economische Ruimte (EER) te staken en gestaakt te houden, waaronder in ieder geval moet worden verstaan het (laten) vervaardigen, aanbieden, in de handel brengen, invoeren, uitvoeren, aanprijzen en het in voorraad houden van de lamp ‘Shine Your Light’ waaronder ook begrepen iedere lamp die een met de ‘Layer Big Loft’ overeenstemmende totaalindruk wekt doordat zij dezelfde combinatie van de hiervoor onder 4.10 als meest beeldbepalend benoemde eigenschappen van de ‘Layer Big Loft’ bevat,
5.2.
beveelt [gedaagde 1] c.s. om binnen zes weken na betekening van dit vonnis de totale nog bij haar in voorraad zijnde hoeveelheid inbreukmakende lamp(en) te (laten) vernietigen in het bijzijn van een deurwaarder en een kopie van het vernietigingsrapport ondertekend door de deurwaarder aan de advocaat van [eiser 1] c.s. te sturen, waarbij de kosten voor vernietiging voor rekening van [gedaagde 1] c.s. zullen komen,
5.3.
veroordeelt [gedaagde 1] c.s., hoofdelijk, des dat de één betalende de ander zal zijn bevrijd, om aan [eiser 1] c.s. een dwangsom te betalen van € 750,00 voor iedere dag of gedeelte van een dag dat [gedaagde 1] c.s. niet aan de in 5.1 en 5.2 uitgesproken hoofdveroordelingen voldoet, tot een maximum van € 25.000,00 (in totaal) is bereikt,
5.4.
bepaalt de termijn voor het instellen van de eis in de hoofzaak op zes maanden na betekening van dit vonnis,
5.5.
veroordeelt [gedaagde 1] c.s. in de proceskosten, aan de zijde van [eiser 1] c.s. tot op heden begroot op € 6.846,45, te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over dit bedrag met ingang van de veertiende dag na betekening van dit vonnis tot de dag van volledige betaling,
5.6.
veroordeelt [gedaagde 1] c.s. in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op € 157,00 aan salaris advocaat, te vermeerderen, onder de voorwaarde dat [gedaagde 1] c.s. niet binnen 14 dagen na aanschrijving aan het vonnis heeft voldaan en er vervolgens betekening van de uitspraak heeft plaatsgevonden, met een bedrag van € 82,00 aan salaris advocaat en de explootkosten van betekening van de uitspraak, en te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over de nakosten met ingang van veertien dagen na de betekening van dit vonnis tot aan de voldoening,
5.7.
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.8.
wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. A.M. Koene en in het openbaar uitgesproken op 18 september 2019. [1]