Uitspraak
vonnis
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team kanton en handelsrecht
Zittingsplaats Almelo
Vonnis in hoofdzaak en vrijwaring van 6 november 2019
in de zaak met zaaknummer / rolnummer: C/08/228857 / HA ZA 19-87 van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
SWEETLIFE B.V.,
gevestigd te Doorn,
eiseres,
advocaat mr. N.R. Huiskamp te Zevenbergen,
tegen
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TTS QUALITY LOGISTICS B.V.,
gevestigd te Rijssen,
gedaagde,
advocaat mr. V.R. Pool te Rotterdam,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
[gedaagde 2],
gevestigd te [vestigingsplaats] ,
gedaagde,
advocaat mr. R. Evers te Zwolle,
en in de zaak met zaaknummer / rolnummer C/08/233057 / HA ZA 19-244 van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TTS QUALITY LOGISTICS B.V.,
gevestigd te Rijssen,
eiseres in vrijwaring,
advocaat mr. V.R. Pool te Rotterdam,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
[gedaagde 2],
gevestigd te [vestigingsplaats] ,
gedaagde in vrijwaring,
advocaat mr. R. Evers te Zwolle.
Partijen zullen hierna Sweetlife, TTS en [gedaagde 2] genoemd worden.
1.Het verdere verloop van de procedure in de hoofdzaak
Voor het verloop van de procedure tot dan toe verwijst de rechtbank naar haar tussenvonnis van 24 juli 2019. Ingevolge dit tussenvonnis heeft Sweetlife bij brief van 13 september 2019 vijf producties in het geding gebracht en heeft op 23 september 2019 de comparitie van partijen na antwoord plaatsgevonden. Van de comparitie is met instemming van partijen na afloop van de zitting proces-verbaal opgemaakt. Bij brief van 3 oktober 2019 heeft [gedaagde 2] haar opmerkingen ten aanzien van het proces-verbaal ter kennis gebracht van de rechtbank, bij brief van 7 oktober 2019 heeft Sweetlife dat gedaan. Bij brief van dezelfde datum heeft [gedaagde 2] gereageerd op de brief van Sweetlife. Vonnis is bepaald op heden.
2.Het verdere verloop van de procedure in de vrijwaringszaak
Voor het verloop van de procedure tot dan toe verwijst de rechtbank naar haar tussenvonnis van 24 juli 2019. Ingevolge dit tussenvonnis heeft op 23 september 2019 de comparitie van partijen na antwoord plaatsgevonden. Van de comparitie is met instemming van partijen na afloop van de zitting proces-verbaal opgemaakt. Bij brief van 3 oktober 2019 heeft [gedaagde 2] haar opmerkingen ten aanzien van het proces-verbaal ter kennis gebracht van de rechtbank, bij brief van 7 oktober 2019 heeft Sweetlife dat gedaan. Bij brief van dezelfde datum heeft [gedaagde 2] gereageerd op de brief van Sweetlife. Vonnis is bepaald op heden.
3.De feiten
in de hoofdzaak en in de vrijwaring:
3.1.
Sweetlife drijft een groothandel in zoetwaren. TTS is een logistiek dienstverlener, wier activiteiten onder meer goederenvervoer over de weg, opslag, dienstverlening voor vervoer over land, laden, lossen en overslag en activiteiten als expediteur, cargadoor en bevrachter betreffen. [gedaagde 2] is een transportonderneming voor goederenvervoer over de weg.
3.2.
Op of omstreeks 19 december 2017 heeft Sweetlife van Maspex-GMW te Polen een partij chocolade dragees (smarties), verpakt in zakken en kartonnen dozen, gekocht. Na transport over de weg vanuit Polen ontving TTS deze partij smarties op 19 december 2017 en nam deze voor Sweetlife in opslag.
3.3.
Sweetlife heeft (een deel van) de partij smarties in januari 2018 verkocht aan Zentis Gmbh (Zentis). Sweetlife heeft TTS de opdracht verstrekt een partij van 20.160 kilo smarties naar Zentis in Aken (BRD) te vervoeren. De smarties waren verpakt per 10 kilo, in dichtgevouwen zakken die in een kartonnen dozen waren gedaan.
3.4.
[gedaagde 2] heeft het vervoer naar Aken verricht. Zentis heeft de partij smarties geweigerd en Sweetlife daaromtrent bericht als volgt:
“
Bei der Wareneingangskontrolle der oben genannten Ware ist aufgefallen, dass sich Fliegen an den Paletten befanden, teilweise tot aber auch lebendig (…). Beim Betreten des LKW sind uns ebenfalls Fliegen entgegen gekommen und es wurde ein sehr unangenehmer Geruch wahrgenommen.
Bei der Wareneingangskontrolle der oben genannten Ware ist aufgefallen, dass sich Fliegen an den Paletten befanden, teilweise tot aber auch lebendig (…). Beim Betreten des LKW sind uns ebenfalls Fliegen entgegen gekommen und es wurde ein sehr unangenehmer Geruch wahrgenommen.
Die Ware kann nicht verarbeitet werden und wird komplett zurückgewiesen. (…)”
De partij smarties is daarop teruggegaan naar Sweetlife/TTS. Sweetlife heeft een nieuwe partij smarties aan Zentis geleverd en de teruggezonden partij (factuurwaarde € 70.007,62) gecrediteerd. Laatstgenoemde partij smarties heeft Sweetlife overgedaan aan Smeijers Agrofeed, dat de partij heeft verwerkt tot diervoeding.
3.5.
In opdracht van de verzekeraar van Sweetlife heeft EMN onderzoek verricht. In het rapport van 11 juni 2018 schrijft EMN onder meer:
“
(…)
(…)
De grootste afnemer van uw verzekerde is Zentis te Aken (…). Ook onderhavige zending, chocolade dragees, waren uiteindelijk bedoeld als decoratie/toegevoegd product voor yoghurtdesserts.
(…)
De goederen werden op 15 januari 2018 geladen te Rijssen vanuit de opslag van TRANSHEROES (TTS, toevoeging rechtbank) om daags daarna te worden aangeboden op het losadres te Aken. Tijdens de lossing werden vervolgens op en in de pallets vliegen aangetroffen waarop de zending door de ontvanger werd geweigerd. Nog dezelfde dag kwamen de pallets terug op het laadadres waar uw verzekerde deze inspecteerde samen met een vertegenwoordiger van TRANSHEROES Ook werd de gebruikte vrachtwagen geïnspecteerd waarbij deze als vuil/verontreinigend (maden) werd beoordeeld.
(…)
Hoewel er in eerste instantie een offerte van een bedrijf werd ontvangen die de zending zou kunnen reinigen betrof dit niet meer dan het ‘vliegvrij’ maken van de dozen. Dit middels het schoonmaken van de dozen en waar nodig ompakken. Uw verzekerde heeft dit echter niet als voldoende beoordeeld waarop deze werkzaamheden niet meer werden uitgevoerd (…).
Wij hebben de goederen geïnspecteerd in de loods van TRANSHEROES te Rijssen. (…)
De dozen waren palletbreed gestapeld waardoor een goede stuw ontstond maar ook ruimte ontstaan was tussen de dozen. De dozen waren tevens gewikkeld in folie, 1 laag van onder tot boven.
Wij troffen diverse vliegen op de dozen zich bevindend onder de folie aan. Op basis van de verpakking en de foto’s van de maden op de vloer van de vrachtwagen gaan wij er vanuit dat de vliegen middels de open onderkant tussen de palletplanken naar boven zijn gekropen en zo op de dozen/onder de folie terecht konden komen.
De dozen waren voorzien van een papieren tape die voor wat betreft de bovenste dozen niet leidde tot een volledige sluiting. De ‘flappen’ stonden iets omhoog waardoor voornamelijk aan de zijkant ruimte onder de flappen was ontstaan. (…)
De blauwe binnenzak troffen wij dichtgevouwen doch verder open aan.
Op basis van deze vaststellingen moesten wij constateren dat de buitenzijde van alle dozen voor de vliegen bereikbaar geweest was en dat ook een deel van de inhoud mogelijk besmet zou kunnen zijn en wel voornamelijk van die dozen die niet geheel dicht waren.
Op basis hiervan zijn wij van mening dat de ontvanger de goederen terecht heeft geweigerd. Naast de mogelijke besmetting van het product zelf is ook vervuiling van de vertrekken van de ontvanger zeer onwenselijk; het betrof hier immers een producent van voedingsmiddelen. De hieraan gestelde eisen volgens Verordening 852/2004/EG staan een dergelijk risico/kans op besmetting niet toe. (…)”
4.Het geschil
in de hoofdzaak:
4.1.
Sweetlife heeft gevorderd dat TTS en [gedaagde 2] hoofdelijk worden veroordeeld tot betaling van i) € 70.007,62 ten titel van schadevergoeding, ii) de CRM-rente, althans de wettelijke rente hierover vanaf 16 januari 2018 en iii) € 420,93 als restitutie van de betaalde vrachtprijs, alsmede, indien TTS anders dan op grond van de overeenkomst tot goederen-vervoer onder het regime van het CMR-verdrag aansprakelijk wordt geacht, dat TTS wordt veroordeeld tot betaling van iv) € 3.539,25 aan expertisekosten en v) € 1.475,08 aan buiten-gerechtelijke kosten, met veroordeling van TTS en [gedaagde 2] in de kosten van het geding, de nakosten en de wettelijke rente over de proces- en nakosten.
Sweetlife heeft, zeer kort samengevat, gesteld dat TTS in deze zaak is aan te merken als vervoerder en niet als expediteur. Sweetlife is niet akkoord gegaan met de toepasselijkheid van enige set algemene voorwaarden van de zijde van TTS. [gedaagde 2] is eveneens aan te merken als vervoerder.
Nu het om internationaal vervoer over de weg gaat, is het CMR-verdrag van toepassing. TTS en [gedaagde 2] zijn tekortgeschoten in de nakoming van hun verplichtingen uit de ver-voersovereenkomst, nu de partij smarties niet onbeschadigd (want met contaminatieschade) bij Zentis is afgeleverd. TTS is als hoofdvervoerder aansprakelijk voor de gedragingen van de door haar ingeschakelde vervoerder [gedaagde 2] .
Voor zover de rechtbank TTS niet aansprakelijk mocht achten voor de schade op basis van de overeenkomst tot goederenvervoer, dan heeft te gelden dat zij aansprakelijk is wegens wanprestatie ter zake van de tussen partijen gesloten SQT en SQDC.
De vervoerde smarties voldeden doordat zij met insecten en ongedierte vervuild waren niet meer aan de overeenkomst met Zentis. Zentis heeft de partij smarties terecht geweigerd, nu het op grond van artikel 14 lid 1 van de Verordening 178/2002 verboden is om onveilige levensmiddelen in de handel te brengen. De partij smarties is om niet overgedaan om te worden verwerkt tot diervoeding. Sweetlife leidt hierdoor schade ter hoogte van het bedrag van de factuur aan Zentis.
4.2.
TTS heeft gesteld dat partijen hebben afgesproken dat TTS als expediteur voor Sweetlife zou optreden, op basis van haar algemene voorwaarden en niet als vervoerder. Het CMR-verdrag is dus niet van toepassing. Artikel 6 van de algemene voorwaarden bepaalt dat alle aan TTS gegeven opdrachten die verband houden met vervoer alleen uitgevoerd worden onder toepasselijkheid van de FENEX-condities.
Als expediteur is TTS in beginsel niet aansprakelijk voor ladingschade. TTS heeft aan haar verplichtingen als expediteur voldaan. Zij heeft in de transportopdracht voor het vervoer van de partij smarties aan [gedaagde 2] vermeld dat de opbouw van het ingezette voertuig geheel dicht, schoon, droog en reukloos dient te zijn.
Partijen hebben niet afgesproken dat TTS voor vervoer diende te controleren of de trailer van de vervoerder schoon is en een plicht daartoe vloeit ook niet voort uit wet of verdrag. Als TTS al als expediteur aansprakelijk zou zijn, is die aansprakelijkheid beperkt tot circa
€ 4.800,-.
Voor het geval TTS wel als vervoerder zou worden aangemerkt, heeft zij het volgende aangevoerd. Het risico van besmetting van de smarties is een gevolg van de gebrekkige verpakking ervan: de dozen en de binnenzakken waren, ondanks dat sprake was van het vervoer van levensmiddelen, niet goed afgesloten. Gelet hierop komt TTS een beroep op de ontheffingsgrond van artikel 17 lid 3 van het CMR-verdrag toe.
Met betrekking tot de schade is gesteld dat niet gebleken is dat de smarties werkelijk in aanraking zijn gekomen met vliegen, maden en/of poppen. Van een fysieke beschadiging van de smarties is dus niet gebleken. Voorts heeft Sweetlife geweigerd om maatregelen te treffen om de smarties te reconditioneren. Nu Sweetlife een vervangende partij smarties aan Zentis heeft geleverd, kan de schade hooguit bestaan uit de inkoopwaarde van de partij (naar verluidt circa € 62.000,-). Gevolgschade komt niet voor vergoeding in aanmerking.
4.3.
[gedaagde 2] heeft de verweren van TTS tot de hare gemaakt en de rechtbank verzocht deze als herhaald en ingelast in haar conclusie van antwoord te beschouwen. In aanvulling op de verweren van TTS heeft [gedaagde 2] het volgende aangevoerd.
Als het juist is dat TTS als expediteur optrad, heeft Sweetlife geen vorderingsrecht jegens [gedaagde 2] omdat een expediteursverklaring (ex artikel 8:63 BW) ontbreekt. Raadpleging van het rapport van EMN leert dat de expert geen contaminatieschade heeft vastgesteld. Voor een mogelijke contaminatieschade is een CMR-vervoerder niet aansprakelijk.
Voorts heeft Sweetlife niet aangetoond of aannemelijk gemaakt dat de beweerde conta-minatieschade zich heeft voorgedaan tijdens de transportperiode van [gedaagde 2] . De partij smarties was al in december 2017 uit Polen naar Nederland gekomen en had lang in opslag gelegen. Niet is aangetoond dat de zending zonder vliegen onder de krimpfolie door [gedaagde 2] ten vervoer is aangenomen. [gedaagde 2] betwist, onder verwijzing naar het rapport van haar expert DEKRA Expertise van 9 augustus 2018, dat het aantreffen van maden op de vloer van de trailer in enige relatie staat tot de aangetroffen vliegen: de ontwikkeling van pop tot vlieg duurt in de winter meer dan 50 dagen. Als er al contaminatieschade is, kan dit hooguit een deel van de partij smarties betreffen. Alleen bij de bovenste laag dozen zat er immers soms een opening aan de bovenzijde: onder de bovenste laag dozen werden de dozen dichtgedrukt door de bovenste dozen. Dit betekent dat de schade op niet meer dan 288 dozen (1/7 deel van het totaal) kan zien. [gedaagde 2] heeft er onder verwijzing naar de artikelen 17 lid 4 onder b en 18 lid 2 van het CMR-verdrag op gewezen dat zij niet voor de verpakking heeft zorggedragen en dat die verpakking gebrekkig was. De zending kon overigens tegen lage kosten (€ 3.250,-) gereconditioneerd worden door Flexwerk. Volgens DEKRA Expertise had de zending een restwaarde van € 20.160,-. Ten slotte is opgemerkt dat de gevorderde kosten van herpakken, retourtransport, expertise en juridische bijstand ingevolge artikel 23 lid 4 van het CMR-verdrag niet voor vergoeding in aanmerking komen.
in de vrijwaring:
4.4.
TTS heeft gevorderd dat de rechtbank [gedaagde 2] veroordeelt tot betaling aan haar van al hetgeen waartoe TTS jegens Sweetlife in de hoofdzaak mocht worden veroordeeld, met veroordeling van [gedaagde 2] in de proceskosten.
TTS heeft hiertoe aangevoerd dat zij op basis van een overeenkomst met Sweetlife [gedaagde 2] heeft ingeschakeld voor het vervoer van een partij smarties van Rijssen naar Aken. De partij is door de afnemer, Zentis, geweigerd omdat zij vliegen zou hebben aangetroffen tussen de wikkelfolie van de zending. Sweetlife heeft TTS en [gedaagde 2] ter zake gedagvaard en maakt aanspraak op schadevergoeding en vergoeding van kosten. Indien en voor zover komt vast te staan dat TTS jegens Sweetlife aansprakelijk is, dan dient ondervervoerder [gedaagde 2] haar ter zake te vrijwaren. Indien de schade is veroorzaakt door een vervuilde trailer, dan is [gedaagde 2] daarvoor aansprakelijk als degene die de betreffende trailer heeft ingezet. Zij heeft dan in strijd gehandeld met de afspraak met TTS dat een schone, droge en reukloze trailer zou worden ingezet.
4.5.
[gedaagde 2] heeft verwezen naar haar verweer in de hoofdzaak en geconcludeerd tot afwijzing van de vordering.
5.De beoordeling van het geschil
in de hoofdzaak:
5.1.
De vordering van Sweetlife strekt tot schadevergoeding. Die schade stelt Sweetlife geleden te hebben als gevolg van de volgens haar terechte weigering van afnemer Zentis om een partij smarties in ontvangst te nemen, gebaseerd op (het risico van) contaminatie van die smarties met ongedierte (vliegen, maden, poppen).
5.2.
Met Sweetlife is de rechtbank, gezien de eisen die de voedselveiligheid stelt aan de opslag en het vervoer van levensmiddelen, van oordeel dat niet alleen in het geval van daadwerkelijke besmetting van de smarties met vliegen, maden of poppen, maar ook bij het bestaan van een redelijke verdenking van besmetting sprake is van een in beginsel voor rekening van TTS en/of [gedaagde 2] komende schade. In dat geval heeft Zentis immers de partij smarties terecht geweigerd en op basis van onder meer het rapport van EMN is wel duidelijk dat de smarties niet in een daartoe geschikte vrachtwagen naar Zentis zijn vervoerd.
5.3.
De smarties waren per tien kilo verpakt in blauwe zakken, die zich niet afgesloten, maar wel dichtgevouwen in kartonnen dozen bevonden. Een deel van die dozen zat niet volledig dicht, doordat er tussen de kleppen van de doos en de doos kieren zaten als gevolg van het niet goed door middel van tape dichtgeplakt zijn van de dozen. Onder de folie, die om de dozen op de pallet zat, bevonden zich vliegen.
De rechtbank is van oordeel dat Sweetlife niet, althans onvoldoende heeft onderbouwd dat ten aanzien van de smarties in die dozen, die wel goed dichtgeplakt waren, enige besmetting heeft plaatsgevonden of enige redelijke verdenking van besmetting heeft bestaan. Zij heeft immers niet toegelicht hoe vliegen, maden, poppen of andere vormen van ongedierte in die dozen zouden hebben kunnen komen.
Met betrekking tot de overige, niet volledig dichtgeplakte dozen overweegt de rechtbank dat er geen stukken in het geding zijn gebracht waaruit blijkt dat zich vliegen, maden, poppen of andere vormen van ongedierte in één of meer van die dozen bevonden, laat staan in één of meer van de blauwe zakken waarin de smarties zaten. Dat de inhoud van dozen en zakken is onderzocht op ongedierte blijkt noch uit de correspondentie van partijen en Zentis, noch uit het rapport van EMN. Sweetlife heeft niet toegelicht hoe vliegen, maden, poppen of andere vormen van ongedierte in de dichtgevouwen zakken zouden hebben kunnen komen. Zij heeft naar het oordeel van de rechtbank dan ook onvoldoende onderbouwd dat, ondanks voormelde vaststellingen, de aanwezigheid van vliegen en dergelijke onder de folie een voldoende basis vormde voor een redelijke verdenking van besmetting.
Gelet op het vorenstaande komt de rechtbank tot de conclusie dat Sweetlife onvoldoende (feitelijk) heeft onderbouwd dat Zentis de partij smarties op goede gronden heeft geweigerd: de schade die zij heeft geleden door die partij te crediteren kan zij aldus niet afwentelen op TTS en/of [gedaagde 2] . Nu voldoende onderbouwing ontbreekt komt de rechtbank aan (het gelasten van) bewijslevering niet toe.
5.4.
Nu de vorderingen van Sweetlife reeds op grond van hetgeen in 5.3. is overwogen dienen te worden afgewezen, kunnen de overige stellingen van partijen onbesproken blijven.
5.5.
Als de in het ongelijk gestelde partij dient Sweetlife te worden veroordeeld in de kosten van het geding, tot op deze uitspraak aan de zijde van TTS begroot op € 1.992,- aan griffierecht en € 2.148,- aan salaris van haar advocaat (2 punten x tarief IV ad € 1.074,), te vermeerderen met de nakosten en wettelijke rente als na te melden, en aan de zijde van [gedaagde 2] begroot op € 1.992,- aan griffierecht en € 2.148,- aan salaris van haar advocaat.
in de vrijwaring:
6. Nu de vorderingen van Sweetlife ten aanzien van TTS zijn afgewezen, dient de vordering van TTS in de vrijwaring tegen [gedaagde 2] afgewezen te worden. TTS zal als de in het ongelijk gestelde partij in de kosten van het geding worden veroordeeld, die gelet op de samenloop met de hoofdzaak aan de zijde van [gedaagde 2] zullen worden begroot op nihil.
7.De beslissing
De rechtbank
in de hoofdzaak:
7.1.
wijst de vorderingen af;
7.2.
veroordeelt Sweetlife in de kosten van het geding, tot op dit vonnis aan de zijde van TTS begroot op € 1.992,- aan griffierecht en € 2.148,- aan salaris van haar advocaat, te vermeerderen met de nakosten ad € 157,- zonder betekening, dan wel € 246,- in geval van betekening van dit vonnis, de proces- en nakosten te voldoen binnen veertien dagen na heden, bij niet tijdige voldoening te vermeerderen met de wettelijke rente hierover vanaf de vijftiende dag na heden tot aan de dag der algehele voldoening, en aan de zijde van [gedaagde 2] begroot op € 1.992,- aan griffierecht en € 2.148,- aan salaris van haar advocaat;
7.3.
verklaart dit vonnis wat betreft de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;
in de vrijwaring:
7.4.
wijst de vordering af;
7.5.
veroordeelt TTS in de kosten van het geding, tot op dit vonnis aan de zijde van [gedaagde 2] begroot op nihil.
Dit vonnis is gewezen door mr. K.J. Haarhuis en in het openbaar uitgesproken op
6 november 2019.