Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team Strafrecht
Zittingsplaats Almelo
Parketnummer: 08.169928.19
Datum uitspraak: 24 april 2025
Beslissingop de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:
[terbeschikkinggestelde] ,
geboren op [geboortedatum] 1990 te [geboorteplaats],
verblijvende in Forensisch Psychiatrische Kliniek (FPK) [locatie],
hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.
1.De aanleiding
De terbeschikkinggestelde is bij vonnis van de rechtbank Overijssel van 23 april 2021 ter beschikking gesteld, waarbij betreffende het gedrag van de terbeschikkinggestelde voorwaarden zijn gesteld, na bewezenverklaring van het misdrijf:
poging tot doodslag.
poging tot doodslag.
De terbeschikkingstelling is ingegaan op 23 april 2021. De maatregel is verlengd bij beslissing van deze rechtbank van 25 mei 2023 en eindigt, behoudens nadere voorziening, op 2 april 2025.
2.De stukken
De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:
- het verlengingsadvies van Reclassering Nederland (hierna: de reclassering) van
31 januari 2025, opgemaakt en ondertekend door [naam 1], reclasseringswerker, en [naam 2], unitmanager;
- de pro Justitia rapportage van I. Maksimović, psychiater, van 27 november 2024;
- een drietal voortgangsverslagen over de periode van september 2023 tot en met november 2024.
3.De procedure
Het Openbaar Ministerie heeft op 21 februari 2025 een vordering ingediend tot verlenging van de terbeschikkingstelling met voorwaarden met twee jaren.
Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van
10 april 2025. De rechtbank heeft op die zitting gehoord:
- de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsman mr. T. Geerdink, advocaat te Borne;
- de officier van justitie;
- [naam 1], voornoemd als deskundige.
De officier van justitie heeft gepersisteerd bij de vordering. De officier van justitie heeft daarnaast gevorderd dat de voorwaarde met betrekking tot een time-out wordt gewijzigd.
De raadsman heeft zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank. De terbeschikkinggestelde zelf heeft verzocht de maatregel te beëindigen.
4.De beoordeling
De vordering is op 21 februari 2025 ingediend. Dit is tijdig.
De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek
van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.
De rechtbank neemt bij haar overwegingen het over de terbeschikkinggestelde opgemaakte verlengingsadvies, de pro Justitia rapportage en de toelichting van de deskundige ter zitting in aanmerking.
Het verlengingsadvies van de reclassering en de toelichting van de deskundige ter zitting
Het rapport van de reclassering houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
Sinds mei 2021 is de terbeschikkinggestelde in het kader van zijn terbeschikkingstelling in behandeling. Eerst binnen FPK Transfore en nu binnen FPK de Beuken (Trajectum). De behandeling richt zich op het zo goed mogelijk instellen van de terbeschikkinggestelde op anti-psychotische medicatie, het bieden van intensieve begeleiding, het hanteren van vroegsignalering en het bieden van structuur die aangepast is aan zijn draagkracht. De combinatie van een psychotische stoornis, autismespectrumstoornis en verstandelijke beperking maakt dat de terbeschikkinggestelde hand-in-hand begeleiding nodig heeft. De terbeschikkinggestelde kan weinig zelf en begrijpt de wereld om hem heen niet. Daarnaast is het heel lastig om erachter te komen wat in de terbeschikkinggestelde omgaat. In april 2024 is de terbeschikkinggestelde verhuisd naar een afdeling voor psychisch kwetsbaren op het terrein van [locatie]. De terbeschikkinggestelde laat hier een relatief stabiel beeld zien. De komende periode zal de behandeling bestaan uit laagdrempelige inzet van psycho-educatie, toetsing van vrijheden en onderzoek naar de bewegingsonrust. Verdere inhoudelijke behandeling is niet meer geïndiceerd, nu de terbeschikkinggestelde aan zijn plafond zit vanwege zijn beperkingen en de belastbaarheid zijn maximum lijkt te hebben bereikt. Risicofactoren bij de terbeschikkinggestelde zijn de gediagnosticeerde schizofrenie, zijn autisme en verstandelijke beperking. Het risico op gewelddadig gedrag komt voort uit vijandigheid die kan optreden onder invloed van paranoïde wanen en een ontregeling van zijn agressieregulatie passend bij een psychose. Dit maakt de terbeschikkinggestelde zeer kwetsbaar. Zonder intensieve begeleiding is de kans op recidive dan ook hoog. De terbeschikkinggestelde heeft als beschermende factoren alleen de directe hulpverlening om zich heen. Deze moet ervoor zorgen dat er geen overprikkeling en ontregeling plaatsvindt. De terbeschikkinggestelde zal deze hulpverlening blijvend nodig houden. Binnen de huidige behandelsetting en in het huidige terbeschikkingstellingskader zal verder moeten worden onderzocht welke mate van ondersteuning de terbeschikkinggestelde nodig heeft en wat een geschikte verblijfsvoorziening voor de terbeschikkinggestelde zal zijn. Tevens zal worden onderzocht of een toekomstig woonverblijf met intensieve begeleiding binnen een gedrags-beïnvloedende en vrijheidsbeperkende maatregel of de Wet zorg en dwang (Wzd) kan worden vormgegeven. Gedurende dit proces, dat lange tijd in beslag zal nemen, is het in het licht van het risicomanagement nodig om de terbeschikkingstelling met voorwaarden te verlengen. De reclassering adviseert om de terbeschikkingstelling met voorwaarden met twee jaar te verlengen.
Deskundige [naam 1] heeft het advies ter zitting gehandhaafd. Aanvullend heeft hij opgemerkt dat het traject van de terbeschikkinggestelde moeizaam verloopt. De terbeschikkinggestelde functioneert op de huidige afdeling relatief stabiel. Hij heeft niet veel vrijheden en vindt het lastig om zich tijdens de onbegeleide vrijheden aan de afspraken te houden. Bij de terbeschikkinggestelde is geen sprake van onwil, maar van onmacht. De terbeschikkinggestelde wil graag naar een open afdeling, maar dat wordt op dit moment niet geschikt geacht. De komende periode zal verder worden geprobeerd om de vrijheden van de terbeschikkinggestelde op het terrein en het werken uit te breiden. Zicht op een passende vervolgplek is er op dit moment niet. De terbeschikkinggestelde is aangemeld bij DIZ voor een begeleide woonvorm. Hij is tweemaal afgewezen bij een vervolgvoorziening vanwege het hoge recidiverisico. Vooralsnog wordt een kader op basis van de Wzd niet onderzocht, omdat in het kader van de terbeschikkingstelling bij ontregeling sneller kan worden ingegrepen door middel van een time-out. Op dit moment wordt geen risicovol gedrag waargenomen, anders dan dat de terbeschikkinggestelde tijdens het wandelen op het terrein zich niet aan de afspraken houdt.
De pro Justitia-rapportage van de psychiater
De terbeschikkinggestelde heeft geweigerd mee te werken aan het onderzoek van de onafhankelijke rapporteur, waardoor deze de vraagstelling van de rechtbank niet heeft kunnen beantwoorden. De rapporteur heeft zich onthouden van advies.
Het oordeel van de rechtbank
Gelet op het verlengingsadvies en hetgeen ter zitting is besproken, is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd. Er is nog steeds sprake van stoornissen en van recidiverisico. Aan de criteria voor verlenging is voldaan.
De rechtbank constateert dat het traject van de terbeschikkinggestelde moeizaam verloopt.
Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van complexe (psychiatrische) problematiek waardoor hij een hand-in-hand-begeleiding nodig heeft. De terbeschikkinggestelde functioneert op het niveau van een ernstige tot matige verstandelijke beperking en is dermate kwetsbaar voor ontregeling dat intensieve begeleiding blijvend nodig is. De behandeling richt zich op het zo optimaal mogelijk instellen van de terbeschikkinggestelde op anti-psychotische medicatie, het bieden van intensieve begeleiding, het hanteren van vroegsignalering en het bieden van structuur die aangepast is op zijn draagkracht. Het behandelplafond lijkt te zijn bereikt. De terbeschikkinggestelde heeft baat bij een gestructureerde leefomgeving met voldoende begeleiding, ondersteuning en controle zoals op dit moment geboden wordt. Gelet op de aard van zijn problematiek is de verwachting dat de terbeschikkinggestelde blijvend aangewezen zal zijn op een professionele hulpverlengingsprothese om op een verantwoorde wijze de risicofactoren te kunnen beheersen. De komende periode zal door de kliniek verder worden onderzocht welke mate van ondersteuning de terbeschikkinggestelde nodig heeft en wat een geschikte vervolgvoorziening voor hem zal zijn. Verlenging van de maatregel is noodzakelijk om de beoogde vervolgstappen geleidelijk en stapsgewijs te kunnen zetten en de terbeschikkinggestelde verder te stabiliseren in zijn functioneren. Het resocialisatietraject zal gezien de aard en ernst van de problematiek van de terbeschikkinggestelde nog de nodige tijd in beslag nemen. De rechtbank zal de maatregel daarom met twee jaren verlengen.
Conform het voorstel van de reclassering zal de rechtbank, op vordering van de officier van justitie en met instemming van de terbeschikkinggestelde en zijn raadsman, de huidige aan de terbeschikkingstelling verbonden voorwaarden wijzigen. Na wijziging van de voorwaarden luiden deze als hieronder vermeld.
5.De beslissing
De rechtbank:
- verlengt de terbeschikkingstelling met voorwaarden van
- wijzigt de voorwaarden, die aan de terbeschikkinggestelde bij vonnis van deze rechtbank van 23 april 2021 zijn opgelegd, met dien verstande dat deze als volgt komen te luiden:
1. de terbeschikkinggestelde zal zich niet schuldig maken aan een strafbaar feit;
2. de terbeschikkinggestelde zal meewerken aan het reclasseringstoezicht. Deze medewerking houdt onder andere in:
- de terbeschikkinggestelde meldt zich op afspraken bij de reclassering, zo vaak als de reclassering dat nodig acht;
- de terbeschikkinggestelde laat een of meer vingerafdrukken nemen of laat een geldig identiteitsbewijs zien ter vaststelling van zijn identiteit;
- de terbeschikkinggestelde houdt zich aan de aanwijzingen van de reclassering, die nodig zijn voor de uitvoering van het toezicht of om de terbeschikkinggestelde te helpen bij het naleven van de voorwaarden;
- de terbeschikkinggestelde zal medewerking verlenen aan het verstrekken van een actuele foto waarop zijn gezicht herkenbaar is aan de reclassering ten behoeve van eventuele opsporing;
- de terbeschikkinggestelde werkt mee aan huisbezoeken;
- de terbeschikkinggestelde geeft de reclassering inzicht in de voortgang van begeleiding en/of behandeling door andere instellingen of hulpverleners;
- de terbeschikkinggestelde vestigt zich niet op een ander adres zonder toestemming van de reclassering;
- de terbeschikkinggestelde werkt mee aan het uitwisselen van informatie met personen en instanties die contact met hem hebben, als dat van belang is voor het toezicht;
3. als de reclassering dat nodig vindt en de terbeschikkinggestelde daarmee instemt, kan de terbeschikkinggestelde voor een time-out worden opgenomen in een FPK of andere instelling. Deze time-out duurt totdat de reclassering of de terbeschikkinggestelde deze beëindigt, maar maximaal zeven weken, met de mogelijkheid van verlenging met nog eens maximaal zeven weken, tot maximaal veertien weken per jaar;
4. de terbeschikkinggestelde zal niet zonder toestemming van het Openbaar Ministerie naar het buitenland of naar de Nederlandse Antillen gaan;
5. de terbeschikkinggestelde zal zich laten opnemen in FPK de Beuken (Trajectum) of een soortgelijke zorginstelling (ook als dit overbruggingszorg inhoudt), te bepalen door de justitiële instantie die verantwoordelijk is voor plaatsing. De opname start bij aanvang van de maatregel van terbeschikkingstelling met voorwaarden en duurt zolang de reclassering dat nodig vindt. De terbeschikkinggestelde zal zich houden aan de huisregels en de aanwijzingen die de zorginstelling geeft voor de behandeling. Het innemen van medicijnen kan onderdeel zijn van de behandeling. De terbeschikkinggestelde zal meewerken aan de indicatiestelling en plaatsing, als de reclassering een overgang naar ambulante zorg, begeleid wonen of maatschappelijke opvang gewenst vindt;
6. de terbeschikkinggestelde zal zich laten behandelen door een nader te bepalen (forensische) instelling, te bepalen door de reclassering. De behandeling duurt zolang de reclassering dat nodig vindt. De terbeschikkinggestelde zal zich houden aan de huisregels en aanwijzingen die de zorgverlener geeft voor de behandeling. Het innemen van medicijnen kan onderdeel zijn van de behandeling;
7. de terbeschikkinggestelde zal verblijven in een nader te bepalen instelling voor beschermd wonen of maatschappelijke opvang, te bepalen door de reclassering. Het verblijf duurt zolang de reclassering dat nodig vindt. De terbeschikkinggestelde zal zich houden aan de huisregels en het dagprogramma dat de instelling in overleg met de reclassering voor hem heeft opgesteld;
8. de terbeschikkinggestelde zal meewerken aan het verkrijgen en/of behouden van een zinvolle dagbesteding passend bij zijn draagkracht, indien en zolang de reclassering dit noodzakelijk acht;
9. de terbeschikkinggestelde zal zich onthouden van alcohol- en drugsgebruik, indien en zolang de reclassering dit noodzakelijk acht. De terbeschikkinggestelde zal meewerken aan controles op dit verbod. De controle gebeurt met urineonderzoek en ademonderzoek (blaastest). De reclassering bepaalt hoe vaak de terbeschikkinggestelde wordt gecontroleerd;
10. de terbeschikkinggestelde zal inzicht geven in zijn financiën en schulden. De terbeschikkinggestelde zal meewerken aan het aflossen van zijn (eventuele) schulden en het treffen van afbetalingsregelingen, ook als dit inhoudt het meewerken aan bewindvoering en/of schuldhulpverlening in het kader van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen;
- draagt Reclassering Nederland op om aan de terbeschikkinggestelde hulp en steun te verlenen bij de naleving van de voorwaarden.
Aldus gegeven door mr. M.H. van der Lecq, voorzitter, mr. C. Verdoold en
mr. M.A.H. Heijink, rechters, in tegenwoordigheid van Z. Demir als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 24 april 2025.
Buiten staat
mr. Heijink is niet in de gelegenheid deze beslissing mede te ondertekenen.