ECLI:NL:RBOVE:2025:3508

• Datum uitspraak: 19 mei 2025
• Publicatiedatum: 2 juni 2025
• Zaaknummer: 07-651161-11
• Instantie: Rechtbank Overijssel
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Eerste aanleg - meervoudig
• Rechters: A. van Holten; D.E. Schaap; R.J. Postma
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Verlenging terbeschikkingstelling met voorwaarden en beëindiging verpleging van overheidswege

Op 19 mei 2025 heeft de Rechtbank Overijssel uitspraak gedaan in een zaak betreffende de verlenging van de terbeschikkingstelling van een betrokkene, geboren in 1978, die eerder ter beschikking was gesteld na veroordeling voor mishandeling en poging tot zware mishandeling. De rechtbank heeft de terbeschikkingstelling met één jaar verlengd en de verpleging van overheidswege beëindigd, onder voorwaarden. De rechtbank heeft kennisgenomen van verschillende rapporten, waaronder een verlengingsadvies van de kliniek en een maatregelrapport van de reclassering. De deskundigen hebben aangegeven dat de betrokkene stabiel functioneert en dat het risico op recidive laag is, mits hij zich houdt aan de voorwaarden van de reclassering. De rechtbank heeft vastgesteld dat de veiligheid van anderen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd, maar dat de verpleging van overheidswege niet langer noodzakelijk is. De betrokkene heeft zich bereid verklaard om de voorwaarden na te leven, waaronder medicatie-inname en reclasseringstoezicht. De rechtbank heeft de beslissing op 19 mei 2025 uitgesproken, waarbij de betrokkene is geïnformeerd over de voorwaarden waaraan hij moet voldoen.

Uitspraak

RECHTBANK OVERIJSSEL

Team Strafrecht

Zittingsplaats Zwolle

Parketnummer: 07-651161-11

Datum uitspraak: 19 mei 2025

Beslissing op de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:

[betrokkene] ,

geboren op [geboortedatum] 1978 in [geboorteplaats] ,

wonende aan de [adres] ( [locatie 2] ),

hierna te noemen: betrokkene.

1. De aanleiding

Betrokkene is bij vonnis van de rechtbank Zwolle-Lelystad van 5 april 2012 ter beschikking gesteld met bevel tot verpleging van overheidswege, na bewezenverklaring van de misdrijven:
(drie maal) mishandeling ,
poging tot zware mishandeling, wederspannigheid.

De terbeschikkingstelling is ingegaan op 20 april 2012. Deze terbeschikkingstelling is laatstelijk verlengd bij beslissing van deze rechtbank van 6 mei 2024 en eindigt, behoudens nadere voorziening, op 10 april 2025.

2. De stukken

De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:

• het verlengingsadvies van het [locatie 1] (hierna: de kliniek) van 16 januari 2025, opgemaakt en ondertekend door A.G. Posthuma, regiebehandelaar, en H.J. Beintema, behandelend psychiater;
• het maatregelrapport van de reclassering van 5 december 2024, opgemaakt door [reclasseringswerker 1] , reclasseringswerker, en [reclasseringswerker 2] , unitmanager;
• de voortgangsverslagen over de periode van 13 februari 2024 tot en met 8 april 2025.

3. De procedure

Het Openbaar Ministerie heeft op 6 maart 2025 een vordering ingediend tot verlenging van bovenvermelde termijn met één jaar.

Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van 19 mei 2025.

De rechtbank heeft op de openbare terechtzitting gehoord:

• betrokkene, bijgestaan door zijn raadsman mr. N.A. Heidanus, advocaat in Groningen;
• de officier van justitie;
• A.G. Posthuma, voornoemd, als deskundige;
• [reclasseringswerker 3] , reclasseringswerker bij Reclassering Nederland (via een directe beeld- en geluidverbinding met de rechtbank).

De officier van justitie heeft ter zitting gepersisteerd bij de vordering tot verlenging van de maatregel met één jaar en heeft daarnaast de voorwaardelijke beëindiging van het bevel tot verpleging van overheidswege gevorderd, onder de voorwaarden zoals vermeld in het maatregelrapport.

Betrokkene en zijn raadsman hebben zich gerefereerd aan de verlenging van de termijn van terbeschikkingstelling met één jaar met voorwaardelijke beëindiging van het bevel tot verpleging van overheidswege onder de voorwaarden zoals vermeld in het maatregelrapport.

4. De beoordeling

De vordering is op 6 maart 2025 ingediend. Dit is tijdig.

De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek

van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de terbeschikkingstelling moet worden verlengd.

De rechtbank neemt bij haar overwegingen het over betrokkene opgemaakte advies van de kliniek, het reclasseringsadvies en de toelichting van de deskundigen ter zitting in aanmerking.

Het verlengingsadvies van de kliniek

Het rapport van de kliniek houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.

Bij betrokkene is sprake van een autismespectrumstoornis en een meervoudige complexe ontwikkelingsstoornis. Vanuit zijn autismespectrumstoornis heeft betrokkene moeite met communicatie, het reguleren van zijn emoties en het controleren van zijn eigen gedachten.

Betrokkene heeft een sterke fantasie, waardoor hij op sommige momenten zijn gedachten niet goed kan remmen en daardoor gaat piekeren. Verder is betrokkene kwetsbaar voor psychotische ontregeling, dat komt voort uit problemen met het verwerken van informatie en zijn beperkte draagkracht als gevolg van zijn autismespectrumstoornis.

Betrokkene verblijft sinds oktober 2023 bij [locatie 2] . In januari 2025 is betrokkene op eigen verzoek overgeplaatst van de locatie [plaats 1] naar de locatie in [plaats 2] . De overgang van [plaats 1] naar [plaats 2] is boven verwachting goed en met weinig spanningen verlopen. Betrokkene is correct en meewerkend in het contact. Voor het verkleinen van het risico op recidive zijn verschillende factoren van belang. Allereerst is het van belang dat betrokkene goed is ingesteld op zijn medicatie. De instelling op clozapine speelt een belangrijke en beschermende rol in het stabiele functioneren. De medicamenteuze behandeling van betrokkene valt onder de verantwoordelijkheid van het FACT-team van Transfore in [plaats 1] . Betrokkene heeft te kennen gegeven dat hij niet begrijpt waarom hij medicatie moet gebruiken en zou – bij voorkeur – geen medicatie gebruiken. Ondanks deze uitspraken neemt betrokkene trouw zijn medicatie in. Er blijft een risico bestaan dat betrokkene de inname van clozapine staakt, waarna hij zou kunnen decompenseren. Verder is het van belang dat de vroegsignalering adequaat wordt gehanteerd. Een bejegenings- en signaleringsplan ondersteunen betrokkene in het omgaan met moeilijke situaties. Bij het ontbreken van een gestructureerde omgeving met bijbehorende begeleiding, medicatie en beveiliging, is het risico op recidive groot. Betrokkene heeft een tekortschietend ziektebesef en -inzicht en is daardoor van zijn omgeving afhankelijk voor een stabiel functioneren.

Onder de huidige woonbegeleiding en ambulante behandeling is het risicomanagement voldoende gewaarborgd en wordt het risico op recidive als laag ingeschat. Als betrokkene zou stoppen met het gebruik van medicatie is de verwachting dat de kans op ontregeling toeneemt en daarmee het risico op gewelddadig gedrag wordt vergroot. Met de geadviseerde voorwaarden zou een voorwaardelijke beëindiging van de terbeschikkingstelling met dwangverpleging op een verantwoorde manier kunnen worden uitgevoerd. De kliniek adviseert dan ook om de terbeschikkingstelling te verlengen voor de duur van één jaar en de dwangverpleging voorwaardelijk te beëindigen.

De deskundige ter zitting

Op zitting heeft deskundige Posthuma het advies gehandhaafd en in aanvulling op het advies naar voren gebracht dat betrokkene op zijn plek zit in [plaats 2] . Hij voelt zich thuis en kan zich gemakkelijk terugtrekken in zijn eigen appartement. Hierdoor heeft hij minder last van sociale prikkels. Iedere stap in het traject gaat betrokkene steeds gemakkelijker af. Betrokkene heeft dagbesteding bij een kringloopwinkel. Betrokkene is met de inzet van medicatie gestabiliseerd. Er zit een risico in het (te snel) afbouwen van medicatie. Daar is enige terughoudendheid aan te raden. De kliniek schat in dat na een eventuele toekomstige beëindiging van de terbeschikkingstelling het kader van een zorgmachtiging – in samenhang met duidelijke afspraken met de betrokkene – zou kunnen volstaan.

Het advies van de reclassering

Het rapport van de reclassering houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.

Betrokkene heeft de afgelopen jaren meegewerkt aan de behandeling en zich gehouden aan de gestelde voorwaarden. Met de geadviseerde voorwaarden zou een voorwaardelijke beëindiging van de terbeschikkingstelling met dwangverpleging op een verantwoorde manier kunnen worden uitgevoerd. Als betrokkene onverhoopt decompenseert, kan worden teruggevallen op een vrijwillige time out of een crisisplaatsing. Betrokkene heeft positieve ontwikkelingen doorgemaakt en het risico op recidive wordt binnen het huidige risicomanagement als laag ingeschat. De reclassering is dan ook van mening dat betrokkene toe is aan de laatste fase van de terbeschikkingstelling en adviseert om de dwangverpleging voorwaardelijk te beëindigen onder de genoemde voorwaarden.

De deskundige ter zitting

Op zitting heeft deskundige [reclasseringswerker 3] het advies gehandhaafd en in aanvulling op het advies naar voren gebracht dat de verhuizing van betrokkene naar [plaats 2] goed is verlopen.
Betrokkene functioneert stabiel, is continu in het contact en vriendelijk in de omgang.

De voorwaardelijke beëindiging van de terbeschikkingstelling is een passende vervolgstap en kan op een verantwoorde manier worden vormgegeven. De reclassering onthoudt zich van het geven van advies over de termijn van verlenging van de terbeschikkingstelling. Betrokkene woont intussen al een aantal maanden bij [locatie 2] in [plaats 2] . In het komende jaar kan daarom worden onderzocht of het afgeven van een zorgmachtiging tot de mogelijkheden behoort voor de periode na afloop van de terbeschikkingstelling.

Het oordeel van de rechtbank

Gelet op het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd. Op grond van het verlengingsadvies van de kliniek en het verhandelde ter zitting, stelt de rechtbank vast dat er sprake is van stoornissen bij betrokkene en een recidiverisico. Aan de criteria voor de verlenging van de terbeschikkingstelling is voldaan. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat de maatregel is opgelegd ter zake van een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen. De totale duur van de maatregel van terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege kan daarom een periode van vier jaren te boven gaan.

De rechtbank stelt vast dat betrokkene het afgelopen jaar verdere stappen heeft gezet in zijn traject, waarbij hij de positief ingezette lijn heeft voortgezet. Betrokkene verblijft inmiddels al enige tijd bij [locatie 2] in [plaats 2] , waar hij op zijn plek zit en stabiel functioneert.
Betrokkene heeft zich boven verwachting goed en spoedig aangepast aan de nieuwe situatie.

Er is sprake van een goede samenwerking met de reclassering. Betrokkene houdt zich aan de afspraken, is zeer gemotiveerd en is in staat om mogelijke spanningen bespreekbaar te maken. Daarnaast is betrokkene goed ingesteld op zijn medicatie, die een belangrijke en beschermende rol speelt in zijn huidige stabiele functioneren en waarmee het risico op recidive wordt verkleind. Uit de voornoemde rapporten en het verhandelde ter zitting blijkt dat het risicomanagement onder de huidige woonbegeleiding en ambulante behandeling voldoende is gewaarborgd. Het recidiverisico wordt bij een voorwaardelijke beëindiging van het bevel tot verpleging als laag ingeschat door zowel de kliniek als de reclassering. Hoewel betrokkene kwetsbaar blijft, de overgang naar [plaats 2] nog maar kort geleden is, en er een risico bestaat dat hij op enig moment zijn medicatie-inname staakt en als gevolg daarvan kan decompenseren, achten de betrokken deskundigen de stap naar een voorwaardelijke beëindiging op dit moment verantwoord en gepast.

De rechtbank ziet in het hiervoor overwogene aanleiding het bevel tot verpleging van overheidswege voorwaardelijk te beëindigen. Naar het oordeel van de rechtbank is het recidiverisico op dit moment tot een zodanig aanvaardbaar niveau teruggebracht dat de verpleging van overheidswege niet langer noodzakelijk is. De rechtbank zal daarom de verpleging van overheidswege voorwaardelijk beëindigen, onder de voorwaarden zoals deze door de reclassering in voornoemd rapport worden geadviseerd. Betrokkene is op de hoogte van de voorwaarden en heeft zich tot naleving van deze voorwaarden, inclusief de inname van medicatie, uitdrukkelijk bereid verklaard.

Aangezien betrokkene stabiel functioneert op zijn nieuwe woonlocatie in [plaats 2] en er een goede samenwerking met de reclassering tot stand is gekomen, acht de rechtbank de termijn van de verlenging van de terbeschikkingstelling met één jaar voldoende. De rechtbank zal daarom de terbeschikkingstelling met één jaar verlengen.

5. De beslissing

De rechtbank:

• verlengt de terbeschikkingstelling van
• beëindigt de verpleging van overheidswege en stelt daarbij de voorwaarden dat betrokkene:

1. medewerking verleent aan het nemen van een of meer vingerafdrukken of het ter

inzage aanbieden van een geldig identiteitsbewijs (als bedoeld in artikel 1 van de Wet op de identificatieplicht) ten behoeve van het vaststellen van de identiteit;

2. zich niet schuldig maakt aan een strafbaar feit;

3. zich niet zonder toestemming begeeft buiten de Europese landsgrenzen van Nederland. Betrokkene overlegt hierover vooraf met de reclassering en het Openbaar Ministerie (OM);

4. medewerking verleent aan het verstrekken van een actuele foto aan de reclassering ten behoeve van eventuele opsporing;

5. medewerking verleent aan reclasseringstoezicht. Deze medewerking houdt onder andere, maar niet uitsluitend, in:

- zich melden op afspraken bij de reclassering, zo vaak de reclassering dat nodig acht;

- zich houden aan de voorschriften en aanwijzingen van de reclassering, die nodig zijn voor de uitvoering van het toezicht of om de terbeschikkinggestelde te bewegen tot het naleven van de voorwaarden:

- medewerking verlenen aan huisbezoeken;

- inzicht geven aan de reclassering over de voortgang van begeleiding of behandeling door andere instellingen/hulpverleners;

- niet verhuizen of van adres veranderen zonder toestemming van de reclassering;

- medewerking verlenen aan het uitwisselen van informatie met personen en instanties die contact hebben met betrokkene, als dat van belang is voor het toezicht;

6. als de reclassering dat nodig vindt en betrokkene daarmee instemt, kan betrokkene voor een time-out worden opgenomen in een Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) of andere instelling. Deze time-out duurt totdat de reclassering of betrokkene deze beëindigt, maar maximaal zeven weken, met de mogelijkheid van verlenging met nog eens maximaal zeven weken, tot maximaal veertien weken per jaar;

7. zich laat behandelen door ForFACT Transfore of een soortgelijke zorgverlener, te bepalen door de reclassering. De behandeling duurt zolang de reclassering dat nodig vindt. Betrokkene houdt zich aan de huisregels en de aanwijzingen die de zorgverlener geeft voor de behandeling. Betrokkene werkt mee aan medicatie-inname en bloedspiegelcontroles;

8. verblijft bij [locatie 2] of een andere instelling voor beschermd wonen of maatschappelijke opvang, te bepalen door de reclassering. Het verblijf duurt zolang de reclassering dat nodig vindt. Betrokkene houdt zich aan de huisregels en het dagprogramma dat de instelling in overleg met de reclassering voor hem heeft opgesteld;

9. zich inspant voor het vinden en behouden van betaald werk, onbetaald werk en/of vrijetijdsbesteding, met een vaste structuur. De dagbesteding draagt bij aan het voorkomen van delictgedrag.

Aldus gegeven door mr. A. van Holten, voorzitter, mr. D.E. Schaap en mr. R.J. Postma, rechters, in tegenwoordigheid van E. Bauhuis als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 19 mei 2025.

mr. D.E. Schaap en de griffier zijn buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.