Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team Strafrecht
Zittingsplaats Almelo
Parketnummer: 08.254804.21
Datum uitspraak: 5 juni 2025
Beslissingop de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:
[terbeschikkinggestelde],
geboren op [geboortedatum] 1971 te [geboorteplaats],
verblijvende in [verblijfplaats],
hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.
1.De aanleiding
De terbeschikkinggestelde is bij vonnis van de rechtbank van 17 mei 2023, hersteld bij vonnis van 19 januari 2024, ter beschikking gesteld, waarbij betreffende het gedrag van de terbeschikkinggestelde voorwaarden zijn gesteld, na bewezenverklaring van de misdrijven:
eendaadse samenloop van: medeplegen van opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen te duchten is,
en
medeplegen van opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan levensgevaar of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel voor een ander te duchten is.
De terbeschikkingstelling is ingegaan op 17 mei 2023 en eindigt, behoudens nadere voorziening, op 17 mei 2025.
2.De stukken
De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:
- de pro Justitia rapportage van drs. I.W.J. ten Post, GZ-psycholoog, van
19 februari 2025;
- het verlengingsadvies van Tactus Verslavingszorg (hierna ook: de reclassering) van
10 maart 2025, opgemaakt en ondertekend door [reclasseringswerker 1], reclasseringswerker en [reclasseringswerker 2], unitmanager;
- de voortgangsverslagen van de reclassering over de periode van 23 augustus 2024 tot en met 29 november 2024.
3.De procedure
Het Openbaar Ministerie heeft op 1 april 2025 een vordering ingediend tot verlenging van de terbeschikkingstelling met voorwaarden met twee jaren.
Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van
15 mei 2025. De rechtbank heeft op die zitting gehoord:
- de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door mr. M. Tijken, advocaat te Oldenzaal;
- de officier van justitie;
- [reclasseringswerker 3], reclasseringswerker, als deskundige.
De officier van justitie heeft gepersisteerd bij de vordering.
De terbeschikkinggestelde en zijn raadsman hebben geen bezwaar tegen verlenging van de maatregel van terbeschikkingstelling. De raadsman heeft zich ten aanzien van de duur van de verlenging gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank.
4.De beoordeling
De vordering is op 1 april 2025 ingediend. Dit is tijdig.
De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek
van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.
De rechtbank neemt bij haar overwegingen het over de terbeschikkinggestelde opgemaakte verlengingsadvies van de reclassering, de pro Justitia rapportage en de toelichting van de deskundige ter zitting in aanmerking.
Het verlengingsadvies van de reclassering en de toelichting van de deskundige ter zitting
Het rapport van de reclassering houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
De behandeling van de terbeschikkinggestelde startte in mei 2023 bij de [locatie 1]. Gedurende de eerste maanden van de opname zette de terbeschikkinggestelde zich naar vermogen in en conformeerde hij zich aan de regels. Al snel werd echter duidelijk dat de terbeschikkinggestelde overbelast raakte binnen de groepsbehandeling, zodat besloten werd tot de inzet van individuele therapie. Vanaf september 2023 leek de terbeschikkinggestelde de positieve lijn voort te kunnen zetten, maar in de maanden daarop nam deze positieve houding af en vonden meerdere incidenten plaats. De terbeschikkinggestelde ontving van de reclassering hiervoor tweemaal een officiële waarschuwing. In januari 2024 werd de behandeling bij [locatie 1] voortijdig negatief beëindigd, wegens grensoverschrijdend gedrag van de terbeschikkinggestelde tegenover het vrouwelijke personeel van de kliniek en agressief gedrag. In het kader van een hernieuwde behandelpoging werd de terbeschikkinggestelde overgeplaatst naar [locatie 2]. Gedurende de eerste periode daar vertoonde de terbeschikkinggestelde een norse en dwingende houding. Tevens werden psychotische belevingen vastgesteld die bij de terbeschikkinggestelde angst en onrust veroorzaakten. Na een verhoging van de antipsychotica werd het toestandsbeeld van de terbeschikkinggestelde rustiger en stabieler. Ook bij [locatie 2] volgde de terbeschikkinggestelde een individueel programma, waarmee het risico op overbelasting werd verminderd. Gedurende de behandeling liet de terbeschikkinggestelde een bewuste houding zien en rondde hij de behandeling daar goed af. In augustus 2024 is de terbeschikkinggestelde doorgestroomd naar [verblijfplaats], waar hij momenteel verblijft. Hier stelt hij zich enerzijds coöperatief en rustig op, anderzijds toont hij passieve weerstand, waarbij hij zich beperkt openstelt voor het behandelteam. De terbeschikkinggestelde probeert het behandelteam steeds meer te betrekken bij zijn innerlijke belevingswereld, maar dit blijft een onderwerp binnen de behandeling. Op termijn zal de terbeschikkinggestelde doorstromen naar een beschermde woonsetting. Het vervolgtraject is momenteel echter nog onduidelijk. In de komende periode zal blijvend gewerkt worden aan verdere resocialisatie. De vervolgstappen in het traject dienen zorgvuldig en langdurig te worden getoetst om te bepalen of de terbeschikkinggestelde stabiel blijft functioneren. Het is te verwachten dat dit traject meer dan twee jaar zal duren. Het recidiverisico wordt onder de huidige omstandigheden als matig ingeschat. De reclassering adviseert de maatregel met twee jaren te verlengen.
Deskundige [reclasseringswerker 3] heeft het advies ter zitting gehandhaafd. Aanvullend heeft zij opgemerkt dat de terbeschikkinggestelde recent een intakegesprek heeft gehad bij de beschermde woonvorm [locatie 3] in [plaats]. Als hij wordt toegelaten, zal hij naar verwachting binnen enkele maanden kunnen verhuizen. Op dit moment is het onduidelijk of deze vervolgsetting voor de terbeschikkinggestelde het einddoel is, of dat verdere stappen nog noodzakelijk zullen zijn. Ook het uiteindelijke zorgkader is nog niet duidelijk. Bij zijn vervolgplek zal de terbeschikkinggestelde starten met dagbesteding. De medicatie zal worden voortgezet, aangezien deze bijdraagt aan zijn goede functioneren. De terbeschikkinggestelde is medicatietrouw, maar heeft de wens om in de toekomst eventueel te stoppen. De terbeschikkinggestelde heeft moeite met het kenbaar maken van zijn belevingswereld en dat leidt af en toe tot extra spanningen. Hierin is voor hem nog vooruitgang te behalen, wat kan bijdragen aan een succesvol verloop van het verdere traject. Bij een verhuizing zal het reclasseringstoezicht moeten worden overgedragen omdat de terbeschikkinggestelde zich dan in een nieuwe regio vestigt.
Het advies van de psycholoog
Het rapport van de psycholoog houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van complexe, gecombineerde problematiek. Er zijn meerdere probleemgebieden die in elkaars verlengde liggen en elkaar in negatieve zin beïnvloeden. Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een andere gespecificeerde persoonlijkheidsstoornis met antisociale trekken, een andere gespecificeerde schizofreniespectrum- of andere psychotische stoornis en een aandachtsdeficiëntie- /hyperactiviteitsstoornis. Daarnaast is sprake van een ziekteangststoornis en zwakbegaafdheid. Ook is sprake van een ernstige stoornis in het gebruik van middelen, alle in remissie in een gereguleerde omgeving.
De terbeschikkinggestelde verblijft sinds augustus 2024 bij [verblijfplaats] waar het traject gericht is op resocialisatie. In vergelijking met eerdere opnames verloopt de behandeling van de terbeschikkinggestelde in deze kliniek verrassend positief. Gedurende de opname is de terbeschikkinggestelde abstinent van middelen en is hij medicatietrouw. De samenwerking met het behandelteam verloopt over het algemeen naar tevredenheid. Het klinisch behandelplafond lijkt echter bereikt te zijn. De terbeschikkinggestelde praktiseert onbegeleide verloven, die zonder bijzonderheden verlopen. Onder de huidige omstandigheden wordt het recidiverisico ingeschat als laag tot matig. Echter, wanneer de terbeschikkinggestelde op dit moment zonder de noodzakelijke begeleiding in de maatschappij zou functioneren, loopt het recidiverisico op naar hoog.
De medicamenteuze behandeling en abstinentie van middelen spelen een essentiële rol binnen het risicomanagement. De terbeschikkinggestelde blijft een kwetsbare man die voortdurend ondersteuning en structuur nodig heeft van het behandelteam. Hij profiteert van de aanwezigheid en de sturing die het behandelteam biedt om spanningen te reguleren. Bij oplopende spanning is het echter onzeker of de terbeschikkinggestelde in staat zal blijven weerstand te bieden aan verleidingen vanuit zijn omgeving. Mocht hij op dit moment uit zorg raken, dan beschikt hij niet over voldoende vaardigheden om zijn leven vorm te geven, wat kan leiden tot een opportunistisch bestaan gericht op directe behoeftebevrediging en een toename van onverschilligheid, waarbij het probleemoplossend vermogen van de terbeschikkinggestelde tekort zal schieten. Daarnaast wordt niet uitgesloten dat de terbeschikkinggestelde zijn antipsychotische medicatie zal staken, wat (al dan niet versterkt door middelengebruik) kan leiden tot een toename van psychotische ontregeling met oordeel- en kritiekstoornissen en ontremming tot gevolg. Het verdere verloop van het resocialisatietraject is nog onbekend. Gezien de complexiteit van de psychopathologie is het essentieel dat de terbeschikkinggestelde in een setting verblijft waar structuur, begeleiding en ondersteuning wordt geboden, in combinatie met forensische scherpte. Gezien het te doorlopen traject waarbij er nog gezocht moet worden naar een passende vervolgplek en kleine stappen gezet moeten worden in verband met de gecombineerde problematiek van de terbeschikkinggestelde, wordt geadviseerd de maatregel met twee jaren te verlengen.
Het oordeel van de rechtbank
Gelet op de rapportages en hetgeen tijdens de zitting is besproken, is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd. De rechtbank merkt op dat de maatregel is opgelegd ter zake van een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen. Er is nog sprake van een stoornis en van recidiverisico. Aan de criteria voor verlenging is voldaan.
De rechtbank constateert dat de terbeschikkinggestelde, na een periode van verminderde behandelmotivatie bij FVK [locatie 1], het behandeltraject bij [locatie 2] succesvol heeft doorlopen en daarbij vooruitgang heeft geboekt. Sinds augustus 2024 verblijft de terbeschikkinggestelde bij [verblijfplaats] en staat hij op de wachtlijst om uit te stromen naar een beschermde woonsetting. De terbeschikkinggestelde is langdurig abstinent van middelen en is gemotiveerd om deze abstinentie voort te zetten. Hoewel de terbeschikkinggestelde moeite heeft om zijn belevingswereld kenbaar te maken, stelt hij zich begeleidbaar en controleerbaar op. Voor zijn inzet en houding verdient hij een compliment. De verwachting is dat de terbeschikkinggestelde binnen enkele maanden zal verhuizen naar een beschermde woonsetting. In deze nieuwe setting zal worden getoetst of hij, met meer vrijheden en binnen een minder beveiligde setting, in staat is zich te houden aan de gestelde regels en afspraken. Ook zal worden beoordeeld of hij de geleerde vaardigheden in deze setting kan toepassen. Verlenging van de maatregel is noodzakelijk omdat de terbeschikkinggestelde nog de nodige stappen in zijn traject moet doorlopen, waarbij het belangrijk is dat deze stappen telkens klein zijn. Er moet voldoende tijd worden genomen om een vertrouwensband te creëren met het behandelteam. Het recidiverisico wordt zonder het beschermende kader van de maatregel van terbeschikkingstelling nog als hoog ingeschat. Gelet op de aard van de problematiek van de terbeschikkinggestelde is het van belang om het beoogde traject zorgvuldig vorm te geven. De rechtbank zal de terbeschikkingstelling met voorwaarden met twee jaren verlengen.
5.De beslissing
De rechtbank:
- verlengt de terbeschikkingstelling met voorwaarden van
[terbeschikkinggestelde]met twee jaren.
[terbeschikkinggestelde]met twee jaren.
Aldus gegeven door mr. M.H. van der Lecq, voorzitter, mr. R.G.J. Gehring en mr. I. Piksen, rechters, in tegenwoordigheid van Z. Demir als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 5 juni 2025.
Buiten staat
Mr. Piksen is niet in de gelegenheid deze beslissing mede te ondertekenen.