Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team Strafrecht
Zittingsplaats Almelo
Parketnummer: 08.760077.17
Datum uitspraak: 11 september 2025
Beslissingop de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:
[terbeschikkinggestelde] ,
geboren op [geboortedatum] 1990 te [geboorteplaats] ,
verblijvende in Forensisch Psychiatrische Kliniek (FPK) [locatie] ,
hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.
1.De aanleiding
De terbeschikkinggestelde is bij vonnis van de rechtbank Overijssel van 17 november 2017 ter beschikking gesteld, waarbij betreffende het gedrag van de terbeschikkinggestelde voorwaarden zijn gesteld, na bewezenverklaring van de misdrijven:
telkens het misdrijf: opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen
te duchten is.
De terbeschikkingstelling is ingegaan op 24 augustus 2018. Deze terbeschikkingstelling is laatstelijk verlengd bij beslissing van deze rechtbank van 26 september 2024 en eindigt, behoudens nadere voorziening, op 24 augustus 2025.
2.De stukken
De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:
- de pro Justitia rapportage van H.T.J. Boerboom, psychiater, van 29 april 2025;
- het verlengingsadvies van Reclassering Nederland (hierna: de reclassering) van
- een voortgangsverslag van de reclassering van 12 december 2024.
3.De procedure
Het Openbaar Ministerie heeft op 22 juli 2025 een vordering ingediend tot verlenging van de terbeschikkingstelling met een jaar.
Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van
28 augustus 2025. De rechtbank heeft op die zitting gehoord:
28 augustus 2025. De rechtbank heeft op die zitting gehoord:
- de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. S.D. Smid, advocaat te Enschede;
- de officier van justitie;
- H.T.J. Boerboom, voornoemd, als deskundige;
- [naam 1] , voornoemd, als deskundige.
De officier van justitie heeft ter zitting verzocht om de vordering tot verlenging van de maatregel af te wijzen.
De terbeschikkinggestelde en zijn raadsman hebben eveneens verzocht de vordering af te wijzen.
Gelijktijdig met de behandeling van de vordering tot verlenging van de terbeschikkingstelling, heeft de behandeling plaatsgevonden van het verzoek tot het afgeven van een rechterlijke machtiging tot opname en verblijf ingevolge de Wet zorg en dwang (Wzd). Deze machtiging is op 11 september 2025 voor de duur van zes maanden verleend.
4.De beoordeling
De vordering is op 22 juli 2025 ingediend. Dit is tijdig.
De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek
van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.
De rechtbank neemt bij haar overwegingen het over de terbeschikkinggestelde opgemaakte verlengingsadvies van de reclassering, de pro Justitia rapportage, het voortgangsverslag en de toelichting van de deskundigen ter zitting in aanmerking.
Het rapport van de psychiater
Het rapport van de psychiater houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een autismespectrumstoornis, ADHD, schizofrenie, pyromanie en een verstandelijke beperking (matig). Differentiaal diagnostisch wordt gedacht aan een organisch psychosyndroom, meer specifiek van frontotemporale dementie. Om hierover duidelijkheid te krijgen, is de terbeschikkinggestelde verwezen naar het Universitair Medisch Centrum in Groningen (hierna: UMCG).
Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een algehele achteruitgang in functioneren. Het gaat bij de terbeschikkinggestelde niet om een in aanleg lage intelligentie, maar van cognitief verval, wat een oorzaak moet hebben. In de loop van de tijd zijn enkele diagnoses gesteld die de lading van het klinisch beeld niet of maar ten dele kunnen verklaren. Het praktisch domein qua functioneren vertoont eveneens verval en er is sprake van ernstige apraxie. De terbeschikkinggestelde moet de hele dag begeleid worden en is voor zijn functioneren en coping volledig afhankelijk van zijn omgeving. Zonder de externe holding, structuur, nabijheid en controle functioneert hij impulsief, zonder remmingen en uitmondend in acting-out gedrag. De terbeschikkinggestelde toont enig ziektebesef en -inzicht. Bij betrokkene blijkt nog altijd een fascinatie voor vuur en hij geniet van het vertellen van verhalen over zijn justitiële verleden. Dit kan puur perseveratie zijn, maar aangezien betrokkene zonder medicatie en met minder structuur en begeleiding komt tot acting-out gedrag is het waarschijnlijk dat dit ook kan uitmonden in recidive. Dit maakt dat het recidiverisico zonder begeleiding hoog is en met begeleiding laag.
De terbeschikkinggestelde is aangemeld voor een second opinion in het UMCG. Afgewacht moet worden wat de diagnostiek daar gaat opleveren. Wanneer de hypothese van fronto-temporale dementie bevestigd wordt, zal de begeleiding en het risicomanagement niet wezenlijk veranderen, al kan bij verdere achteruitgang het recidiverisico positief dan wel negatief veranderen, afhankelijk van het klinisch beeld. De terbeschikkinggestelde is aangemeld voor het PRO-project, een vorm van behandeling en begeleiding die past bij het huidige klinisch beeld en langdurig, mogelijk levenslang, kan worden voortgezet. Een rechterlijke machtiging op grond van de Wzd is hiervoor noodzakelijk. Binnen de huidige setting wordt het recidiverisico als laag ingeschat. Als er geen extern risicomanagement is zal het recidiverisico hoog zijn. De psychiater adviseert de maatregel met twee jaar te verlengen, in afwachting van de second opinion van het UMCG.
Deskundige Boerboom heeft het advies ter zitting aangevuld. Aanvullend heeft hij opgemerkt dat het gedrag van de terbeschikkinggestelde en de algehele achteruitgang niet te verklaren zijn vanuit enkel de diagnose schizofrenie en dat het ziektebeeld van de terbeschikkingestelde a-typisch lijkt. De gestelde diagnoses dekken het klinische beeld niet volledig. Er zal meer aan ten grondslag moeten liggen. Het onderzoek in het UMCG kan mogelijk meer duidelijkheid verschaffen. Het is van belang dat de terbeschikkinggestelde de juiste zorg ontvangt. Een rechterlijke machtiging lijkt daarom aangewezen.
Het advies van de reclassering
Het rapport van de reclassering houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
In de behandeling is nauwelijks sprake van responsiviteit. Progressie is niet te verwachten.
De terbeschikkinggestelde is voor zijn functioneren volledig afhankelijk van begeleiding en medicatie. Het probleembesef en de motivatie van de terbeschikkinggestelde zijn volledig extern bepaald en er is sprake van een gebrekkige gewetensfunctie. Qua emotionele ontwikkeling functioneert de terbeschikkinggestelde beduidend lager dan zijn kalenderleeftijd. Ingeschat wordt dat de terbeschikkinggestelde afhankelijk zal blijven van een gestructureerde omgeving en dat de resocialisatie vanuit deze gedachte vormgegeven dient te worden. Na de start van het gebruik van clozapine lijkt het toestandsbeeld van de
terbeschikkinggestelde verbeterd. Hij is beter in contact en van incidenten is sinds eind 2022, met uitzondering van enkele acting-out gedragingen, geen sprake meer. Ondanks de geconstateerde verbetering is de terbeschikkinggestelde nog steeds een zeer fors geïnvalideerde man met beperkingen op alle gebieden en een zeer beperkte responsiviteit. De terbeschikkinggestelde is afhankelijk van externe ondersteuning in een gestructureerde omgeving. Het recidiverisico wordt uit zorg als hoog ingeschat. De terbeschikkinggestelde is geaccepteerd bij het PRO-project, waar hij, zonder uitzicht op een opnamedatum, op de wachtlijst staat. Indien er sprake zou blijken te zijn van een frontotemporale dementie dan zou een verpleeghuis een passende vervolgsetting kunnen zijn. Zowel voor een plaatsing bij het PRO-Project als voor plaatsing in een verpleeghuis vormt de forensische titel een belemmering. De reclassering adviseert de maatregel van terbeschikkingstelling niet te verlengen, mits er een rechterlijke machtiging in het kader van de Wzd wordt afgegeven.
Deskundige [naam 1] heeft het advies ter zitting gehandhaafd. Aanvullend heeft zij opgemerkt dat de terbeschikkinggestelde bij alle handelingen hulp nodig heeft. Stap voor stap wordt hij door de dag heen begeleid. Van vooruitgang in de behandeling is op dit moment geen sprake. De terbeschikkinggestelde blijft afhankelijk van een gestructureerde omgeving. Het onderzoek in het UMCG heeft in augustus 2025 plaatsgevonden, maar de uitslag daarvan is nog niet ontvangen. De terbeschikkinggestelde is geaccepteerd bij het PRO-project en staat nog steeds op de belangstellendenlijst. Gezien zijn achteruitgang is het de vraag of de terbeschikkinggestelde op het moment van het beschikbaar komen van een plek daar nog terecht kan. Plaatsing in een verpleeghuis zal in geval van frontotemporale dementie een meer reële optie zijn. Bij toewijzing van een rechterlijke machtiging mag de terbeschikkinggestelde bij Trajectum blijven wonen.
Het oordeel van de rechtbank
De rechtbank stelt vast dat bij de terbeschikkinggestelde sprake is van een complexe en progressieve problematiek. Bij de terbeschikkinggestelde is nog altijd sprake van een autismespectrumstoornis, ADHD, schizofrenie, pyromanie en een matige verstandelijke beperking. Differentiaal diagnostisch is daarnaast mogelijk sprake van een organisch psychosyndroom, meer specifiek van mogelijk fronto-temporale dementie.
In de behandeling is er nauwelijks sprake van responsiviteit en wordt geen progressie verwacht. De terbeschikkinggestelde is voor zijn functioneren en coping volledig afhankelijk van zijn omgeving. Zonder externe ondersteuning, structuur, nabijheid en controle functioneert hij impulsief, zonder remmingen, wat kan uitmonden in acting-out gedrag. Een extern kader is dan ook noodzakelijk voor adequaat risicomanagement.
Sinds maart 2024 verblijft de terbeschikkinggestelde in de huidige kliniek. Hij heeft duidelijk baat bij de geboden structuur en ondersteuning. Ondanks zijn stabiele woonsituatie en de geboden begeleiding is er sprake van een algehele achteruitgang in zijn functioneren. De verwachting is dat deze achteruitgang ook in de toekomst zal doorzetten.
In de afgelopen jaren is door de kliniek gezocht naar een adequate setting binnen het SGLVG-circuit. De terbeschikkinggestelde is geaccepteerd voor het PRO-project, waar hij op de wachtlijst staat zonder uitzicht op een opnamedatum. Afhankelijk van zijn achteruitgang en de bevindingen van het onderzoek in het UMCG zou plaatsing in een verpleeghuis een meer reële optie zijn. De terbeschikkinggestelde mag bij Trajectum blijven wonen totdat een geschiktere locatie voor hem is gevonden.
Het recidiverisico wordt binnen de huidige setting en ondersteuning als laag ingeschat.
Door de psychiater en de reclassering is geadviseerd om de maatregel van terbeschikkingstelling niet te verlengen, waarbij het noodzakelijk wordt geacht dat tegelijkertijd een rechterlijke machtiging in het kader van de Wzd door de rechtbank wordt verleend. De rechtbank stelt vast dat deze machtiging op 11 september 2025 door de rechtbank is verleend voor de duur van zes maanden.
Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen verlenging van de termijn van terbeschikkingstelling niet langer eist. De verleende rechterlijke machtiging biedt voldoende waarborgen dat de terbeschikkinggestelde hulpverlening blijft accepteren en het gebruik van medicatie zal voortzetten, waardoor ontregeling en afglijden van de terbeschikkinggestelde kunnen worden voorkomen. Ook is de voortzetting van zijn verblijf bij Trajectum, waar hij op dit moment verblijft, gewaarborgd totdat er een geschiktere locatie voor hem is gevonden.
Het delictgevaar is hiermee tot een aanvaardbaar niveau teruggebracht. Verlenging van de maatregel van terbeschikkingstelling is daardoor niet meer noodzakelijk. De vordering van de officier van justitie wordt dan ook afgewezen.
5.
De beslissing
De beslissing
De rechtbank:
- wijst de vordering tot verlenging van de terbeschikkingstelling van
[terbeschikkinggestelde]af.
[terbeschikkinggestelde]af.
Aldus gegeven door mr. M.J.A.L. Beljaars, voorzitter, mr. M.S. de Waard en
mr. D.K. ten Cate, rechters, in tegenwoordigheid van Z. Demir als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 11 september 2025.
mr. D.K. ten Cate, rechters, in tegenwoordigheid van Z. Demir als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 11 september 2025.
Buiten staat
De voorzitter is buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.