Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ROTTERDAM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 359969 / HA ZA 10-2367
Vonnis van 29 juni 2011
in de zaak van
de naamloze vennootschap
FEYENOORD ROTTERDAM N.V.,
gevestigd te Rotterdam,
eiseres,
advocaat mr. A.I.M. van Mierlo,
tegen
1. het partnership naar Brits recht
THE INTERNATIONAL EVENT PARTNERSHIP,
gevestigd te West Midlands, Verenigd Koninkrijk,
2. [gedaagde 2],
wonende te [woonplaats],
gedaagden,
advocaat mr. M.I. Wolters.
Partijen zullen hierna Feyenoord, IEP en [gedaagde 2] genoemd worden.
De procedure
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding d.d. 1 juni 2010, met producties;
- de akte houdende overlegging producties, met producties;
- de conclusie van antwoord, met producties;
- de conclusie van repliek, met producties;
- de conclusie van dupliek.
Ten slotte is vonnis bepaald.
De vaststaande feiten
Als enerzijds gesteld en anderzijds erkend dan wel niet of onvoldoende gemotiveerd weersproken, gelet ook op de in zoverre niet betwiste inhoud van de in het geding gebrachte producties, staat tussen partijen - voor zover van belang - het volgende vast:
Tussen IEP en Havenbedrijf Rotterdam N.V. (hierna: Port of Rotterdam) is op
8 augustus 2006 een sponsorovereenkomst gesloten. Hierin is het volgende bepaald:
"- IEP has extensive experience organising football tournaments;
- Port of Rotterdam will celebrate its 75th anniversary in 2007 and one of the ways in which it plans to mark it is by sponsoring a football tournament, in which four football clubs from four world port cities from four different countries will take part and which will be called 'Port of Rotterdam Tournament';
- IEP and Port of Rotterdam now wish to enter into an agreement under which IEP organises the tournament and Port of Rotterdam will act as the main title sponsor if the terms and conditions referred to below in this agreement are met;
[...]
Article 1 Object of the agreement
1. IEP will organise under its own name and at its own expense and risk a two-day four-team international football tournament, to be held at the 'De Kuip', Rotterdam, [...] August 2007.
2. On condition that IEP is successful in engaging four football clubs [...], Port of Rotterdam is prepared to pay a sponsorship contribution of EUR 540.000, with the following football clubs taking part:
in any event:
- Feyenoord Rotterdam (already promised)
- Shanghai Shenhua (already promised)
In addition preferably:
- FC Barcelona
- Liverpool FC
With as alternatives to the last two clubs, in order of preference:
Hamburg SV, Arsenal FC or Chelsea FC, FC Porto, Boca Juniors."
In de bijlage "Annex 1 - detailed conditions" bij deze overeenkomst is het volgende bepaald:
"1. Organisation
[...]
1.6 IEP will enter into separate agreements with four invited football clubs for their participation in the Tournament. IEP endeavours to contract FC Barcelona, Liverpool FC and Shanghai Shenhua as the first choices of the Port of Rotterdam. Should IEP not succeed in contracting one or more of these football clubs by 28 February 2007, alternatives [...] may be contracted [...]."
IEP en Feyenoord hebben onderhandeld over een te sluiten overeenkomst met betrekking tot te houden Port of Rotterdam Tournaments in 2007, 2008 en 2009.
In een intern memo d.d. 22 januari 2007 van de bedrijfsjurist van Feyenoord aan Feyenoord is het volgende vermeld:
"3.1.1. Should read: "Organise and promote at the expense and risk of IEP the tournaments in 2007, 2008 and 2009 on dates to be confirmed in July and August of the year in question."
[...]
3.1.3 Why is IEP only responsible for the payment of the costs for personnel and not all operational costs, unless agreed otherwise in the draft? I think of costs such as the participation fees of other clubs, costs for promotion, hotel costs, transportation.
[...]
5.2.2 From this provision you conclude that the fees due to the other clubs will be paid from the ticket sales. However, if the income derived from tickets sales is not sufficient to pay the fee to the other clubs, IEP must pay the fees to these clubs as organiser of the tournament.
5.2.4 For the avoidance of doubt it should state that the income arising out of the exploitation of media rights or sponsoring related tot the tournament is for the benefit of IEP.
5.3 I understand that the fees and operational costs are first deducted from the income generated from ticket sales but in the end, if this income is not sufficient, IEP is responsible for payment. By the way, why does the income out of sponsoring and the exploitation of media rights not count here? Everything is only related to tickets sales. Finally, I note that the clubs will be contracted by IEP and therefore these clubs assume an obligation towards IEP and not Feyenoord."
IEP heeft in een e-mailbericht d.d. 1 februari 2007 het volgende aan Feyenoord bericht:
"However, following the comments of your Legal counsel we have amended the agreement as follows:
3.1.1 -amended to clearly state that IEP are responsible for the organisation and financial accounts of the tournament, and will indicate as such on all materials.
[...]
3.1.3 - amended to indicate IEP's responsibility for other operational costs.
[...]
5.2.4 - (now 5.2.5) amended as requested
5.3 - amended as requested"
Op 16 mei 2007 is tussen Feyenoord en IEP een overeenkomst gesloten in verband met de organisatie van "The Port of Rotterdam Tournament" in 2007, 2008 en 2009 (hierna: de overeenkomst). In deze overeenkomst is het volgende bepaald:
"1. [...] for the staging of a two-day international four-team football tournament ("the tournament") in 2007, 2008 and 2009 whereas IEP is the organiser and promoter of the Tournament and Feyenoord is one of the four participating teams in each year of the Tournament.
2. Venue and Main Sponsor:-"
[...]
2.3 The terms set out herein shall apply to the staging of the Tournament in 2007, 2008 and 2009 unless the parties agree any variations which shall only apply if conformed in writing.
3. Obligations of IEP:-
3.1 IEP agrees to:
3.1.1 organise and promote the Tournament in 2007, 2008 and 2009 [...]. IEP will be responsible for the organisation and financial accounts of the Tournament, and will ensure IEP is identified on all relevant advertising materials as the Organiser and Promoter of the Tournament.
[...]
3.1.3 be responsible (unless otherwise agreed in writing) for payment of all upfront costs in relation to the personnel [...] and such other operational costs as may be required for the Tournament, provided that such operational costs shall be recoverable, subject to clause 5, from available net receipts derived from ticket sales for the Tournament.
[...]
3.1.6 [...] For the 2007 Tournament IEP shall use all reasonable endeavours [...] to contract FC Barcelona and Shanghai Shenhua FC. If IEP is not able to contract [...] may be contracted: [...] FC Porto.
[...]
4. Obligations of Feyenoord:-
[...]
4.4 Feyenoord further agrees to provide such assistance and support as IEP reasonably requires:
4.4.1 in connection with invitations to and contracting of Liverpool FC (as already procured by Feyenoord) and the other teams for the Tournament;
[...]
5. Payment:-
5.1 Feyenoord shall set up a bank account on behalf of IEP in the name of the Tournament to receive the income from the tickets sales for the Tournament and such other income generated by the Tournament as IEP determines, which shall be administered by Feyenoord for IEP in accordance with this clause.
5.2. Subject to clause 7:-
5.2.1 Feyenoord shall receive an agreed fee of € 100,000 (one hundred thousand euros) nett of deductions, for the Tournament in 2007, 2008 and 2009 ("Fee") which shall be payable form the income derived from ticket sales if sufficient money has been generated, but is otherwise payable by IEP;
5.2.2 The other three clubs participating in the Tournament shall receive their respective fees ("Club Fees");
5.2.3 Feyenoord shall apply the balance of the monies remaining after payment of the Fee and the Club Fees at the direction of IEP tot reimburse IEP for third party and/or operational costs accrued by IEP in connection with the Tournament ("Operational Costs"); then
5.2.4 Feyenoord shall be entitled to retain for itself 25% [...] of that amount of the net ticket income generated by the number of tickets sold above 55,000 (fifty-five thousand) ("Profit Share"). [...]
5.2.5 For the avoidance of doubt any income generated by the exploitation of media and sponsorship rights shall belong to IEP.
5.3 Payment of the Fee shall be made from the first € 100,000.00 [...] of ticket sales income [...]
The Club Fees shall be paid from the next tranche of ticket sales. Payment of the Operational Costs shall be made as soon as possible after the end of the Tournament and in any event before the Profit Share is paid. If there is insufficient monies from ticket sales to pay the operational costs the balance due shall be payable by IEP. The Profit Share shall be paid no later than 7 [...] days from the last day of the Tournament.
5.4 The balance of the monies remaining after payment of the Fee the Club Fees the Operational Costs and the Profit Share shall be for the account of IEP and shall be paid to IEP no later than 30 [...] days following the last Tournament day.
[...]
8. Governing law and jurisdiction:-
8.1 This Agreement shall be governed in all respects by Dutch Law and the parties hereby submit tot the exclusive jurisdiction of the District Court of Rotterdam [...].
[...]
10. Entire Agreement
10.1 Save as expressly provided in this agreement, this Agreement constitutes the sole and entire agreement between IEP and Feyenoord relating to its subject matter and shall operate to the exclusion of any heads of agreement, memorandum, or other agreement or understanding of any kind between the parties preceding the date of this Agreement."
Alle revenuen uit de Tournaments - behoudens toepassing van de Profit-share regeling in artikel 5.2.4 van de overeenkomst - kwamen toe aan IEP.
Op 9 juni 2008 is met Borussia Dortmund GmbH & Co KGaA (hierna: Borussia) een overeenkomst gesloten in verband met deelname aan het Port of Rotterdam Tournament in 2008. In deze overeenkomst is bepaald:
"[...] FEYENOORD Rotterdam (Host club) represented by THE INTERNATIONAL EVENT PARTNERSHIP [...] ("the Tournament Organisers") [...]
and
[...] BORUSSIA [...] ("the Visiting Club") [...]
[...]
1. The Visiting Club shall play two football friendly matches as part of The Port of Rotterdam Tournament 2008 [...]
2. For these matches the Tournament Organisers will pay a net amount of € 150.000.00 (one hundred and fifty thousand Euros) [...].
4. The Tournament Organisers will pay the Visiting Club an all inclusive sum of € 50.000 [...] for all hotel and travel expenses."
Onderaan deze overeenkomst is vermeld:
"On behalf of
FEYENOORD Rotterdam
[gedaagde 2], CEO
The International Event Partnership"
"The Port of Rotterdam Tournament" (hierna: het Tournament) is door IEP in 2007 en in 2008 georganiseerd en heeft plaatsgevonden in het Stadion Feijenoord "De Kuip".
De inkomsten verkregen uit de verkoop van tickets voor het Tournament in 2007 en in 2008 werden ontvangen op een door Feyenoord namens IEP op naam van het Tournament geopende bankrekening (hierna: de tussenrekening). De uitbetaling van de Club Fees in 2007 geschiedde op instructie van IEP "on behalf of IEP" door Feyenoord van de tussenrekening.
In 2008 heeft IEP bij e-mail d.d. 19 september 2008 Feyenoord verzocht om "on behalf of IEP" van de tussenrekening Club Fees aan Celtic FC Limited, Tottenham Hotspur FC en Borussia te betalen. Feyenoord kon aan dit verzoek niet omdat het saldo op de tussenrekening te laag was. Vervolgens heeft Feyenoord op 24 september 2008, 3 november 2008 en 18 december 2008 een totaalbedrag van € 459.987,99, zijnde het balansbedrag van de tussenrekening, aan IEP betaald. In verband met de deelname van Borussia aan het Tournament in 2008 heeft IEP een bedrag van € 50.000,-- aan Borussia betaald ter zake hotel- en reiskosten.
Borussia heeft het in verband met haar deelname aan het Tournament in 2008 toekomende bedrag van
€ 150.000,-- verrekend met een bedrag dat zij aan Feyenoord was verschuldigd in verband met de transfer van [X] van Feyenoord naar Borussia en zijn daaropvolgende transfer van Borussia naar Racing Santander.
In verband met de deelname van Borussia aan het Tournament in 2008 is tussen Feyenoord en IEP een conflict ontstaan omtrent de (restant)betaling van € 150.000,--.
Het geschil
Feyenoord vordert - samengevat - bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, IEP en [gedaagde 2] hoofdelijk te veroordelen tot betaling aan Feyenoord van € 150.000,--, vermeerderd met wettelijke rente vanaf 3 augustus 2009, althans vanaf 1 juni 2010, en kosten, waaronder kosten van vertaling en betekening in het [woonplaats].
Tegen de achtergrond van de vaststaande feiten heeft Feyenoord aan haar vordering de volgende stellingen ten grondslag gelegd:
IEP is op grond van de overeenkomst gehouden om aan Borussia een bedrag van € 150.000,-- te betalen in verband met haar deelname aan het Tournament in 2008.
Uit de artikelen 3.1.1, 3.1.3 en 3.1.6 van de overeenkomst volgt dat IEP zich jegens Feyenoord heeft verbonden om het Toernooi in 2007, 2008 en 2009 voor eigen rekening en risico te organiseren. Dit valt ook af te leiden uit het interne memorandum d.d. 22 januari 2007 van de bedrijfsjurist van Feyenoord en een e-mailwisseling tussen partijen van februari/maart 2007. Voorts blijkt uit artikel 1 onder 1 van de sub 2.1 weergegeven sponsorovereenkomst en uit de bepaling zoals die is weergegeven onder 1.6 van de bijlage "Annex 1 - detailed conditions" bij die sponsorovereenkomst dat IEP het Tournament voor eigen rekening en risico organiseerde. IEP was mitsdien gehouden om op eigen naam, en dus niet namens Feyenoord of op naam van Feyenoord, de overeenkomsten met de aan het Tournament deelnemende voetbalclubs te sluiten en de daarbij overeengekomen deelnamevergoedingen te betalen. Feyenoord, die de tussenrekening beheerde waarop de inkomsten uit de kaartverkoop binnen kwamen, diende de kosten verbonden aan de organisatie van het Tournament in opdracht van en namens IEP te betalen van de gelden die op de rekening werden ontvangen.
Van het totale bedrag dat IEP op grond van de overeenkomst met Borussia was verschuldigd, heeft IEP een bedrag van
€ 150.000,-- onbetaald gelaten. Alle andere deelnemende voetbalclubs heeft IEP volledig betaald. Gelet hierop is IEP tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichtingen jegens Feyenoord door Borussia niet te voldoen.
IEP is tevens uit hoofde van onrechtmatige daad aansprakelijk voor de door Feyenoord geleden schade. IEP heeft onrechtmatig jegens Feyenoord gehandeld doordat zij zonder medeweten van Feyenoord en in strijd met de opzet en strekking van de overeenkomst de sub 2.5 weergegeven overeenkomst, waarin Feyenoord ten onrechte als "Tournament Organiser" is omschreven, op naam van Feyenoord heeft gesloten. IEP had daartoe volmacht noch toestemming van Feyenoord verkregen. IEP heeft niet conform de overeenkomst de "Generic Team Agreement", die als bijlage aan de overeenkomst is gehecht, met Borussia gesloten maar een eigen model gehanteerd.
Aangezien IEP niet aan haar betalingsverplichtingen jegens Borussia heeft voldaan, heeft Borussia het haar toekomende bedrag van € 150.000,-- verrekend met een bedrag dat zij aan Feyenoord was verschuldigd in verband met de transfer van [X] van Feyenoord naar Borussia en zijn daaropvolgende transfer van Borussia naar Racing Santander. Aldus heeft Feyenoord Borussia (indirect en ongewild) uit eigen middelen betaald voor het Tournament in 2008 en aldus schade geleden. Deze schade dient op grond van het bovenstaande door IEP te worden vergoed. Aangezien IEP een Engelse partnerschip is en [gedaagde 2] als partner van IEP hoofdelijk aansprakelijk is voor de rechten en plichten van IEP, zijn zowel IEP als [gedaagde 2] gedagvaard.
Het verweer van IEP en [gedaagde 2] strekt tot afwijzing van de vordering met veroordeling van Feyenoord in de proceskosten.
IEP en [gedaagde 2] hebben daartoe het volgende aangevoerd.
IEP is opgehouden te bestaan. Het partnership dat tussen [gedaagde 2] en zijn vader bestond, is geliquideerd. Reeds hierom dient de vordering van Feyenoord jegens IEP te worden afgewezen, althans dient Feyenoord in haar vordering jegens IEP niet-ontvankelijk te worden verklaard.
Betwist wordt dat IEP jegens Feyenoord toerekenbaar tekortgeschoten is.
Er bestaat geen verplichting in de overeenkomst op grond waarvan IEP de deelnamevergoeding uit eigen middelen aan Borussia diende te betalen. In de overeenkomst is evenmin geregeld dat IEP het Tournament voor eigen rekening en risico zou organiseren.
Gelet op artikel 10 van de overeenkomst kan de overeenkomst op dit punt niet worden aangevuld. Voor zover het niet om aanvulling maar om uitleg van de overeenkomst gaat, dan moet worden gekozen voor een taalkundige uitleg. In de overeenkomst is evenwel geen bepaling opgenomen op basis waarvan via een taalkundige uitleg moet worden geconcludeerd dat IEP jegens Feyenoord tekortgeschoten is. Indien de overeenkomst normatief moet worden uitgelegd dan geldt dat niet kan worden vastgesteld dat het de bedoeling van partijen was dat IEP het Tournament voor eigen rekening en risico zou organiseren en er geen verplichting uit de overeenkomst voortvloeit op basis waarvan IEP de deelnamevergoedingen zou moeten voldoen.
De sponsorovereenkomst tussen Port of Rotterdam en IEP en de daarbij behorende bijlage "Annex 1 - detailed conditions" hebben enkel betrekking op het Tournament in 2007 en gelden dus ook alleen voor de situatie in 2007. Partijen hebben kennelijk een en ander in 2008 anders geregeld aangezien in de deelnameovereenkomsten die in 2008 met de betreffende voetbalclubs zijn gesloten niet is bepaald dat het Tournament wordt georganiseerd voor rekening en risico van IEP. Het feit dat in de sponsorovereenkomst tussen Port of Rotterdam en IEP is bepaald dat het Tournament 2007 voor rekening en risico van IEP zal worden georganiseerd, betekent niet dat zulks tevens tussen IEP en Feyenoord is overeengekomen. Tussen partijen is een dergelijke regeling niet overeengekomen. Dit is ook niet de bedoeling van partijen geweest. In artikel 3.1.1 van de overeenkomst is bepaald dat IEP verantwoordelijk is voor de organisatie en de financiële afwikkeling van het Tournament. Dit betekent evenwel niet dat IEP bij een eventueel tekort op de rekening de deelnamevergoedingen, waaronder die van Borussia, uit eigen middelen diende te voldoen. De woorden "responsible for" moeten niet worden uitgelegd als "voor rekening en risico van". Uit het interne memorandum d.d. 22 januari 2007 blijkt dat Feyenoord de woorden "at the expense and risk" in artikel 3.1.1. van de overeenkomst opgenomen wilde hebben, doch dit is niet gebeurd.
In artikel 3.1.6 van de overeenkomst is niet bepaald dat de deelnemende voetbalclubs door IEP op eigen naam zouden worden gecontracteerd. De overeenkomsten met de deelnemende voetbalclubs zijn steeds door Feyenoord aangegaan, daarbij vertegenwoordigd door IEP. Feyenoord was van de inhoud van die overeenkomsten op de hoogte.
Het feit dat in artikel 2 van de deelnameovereenkomst met Borussia is opgenomen dat IEP een bedrag van € 150.000,-- aan Borussia zal betalen, vloeit enkel voort uit het feit dat IEP als organisator verantwoordelijk is voor de financiële afwikkeling van het Tournament. Dit betekent niet dat IEP dat bedrag uit eigen middelen diende te betalen. Feyenoord was immers contractspartij bij de deelnameovereenkomsten en is derhalve gehouden de deelnamevergoedingen aan de voetbalclubs, waaronder Borussia, te voldoen.
De betalingen ten laste van de rekening werden namens IEP gedaan omdat zij verantwoordelijk was voor de financiële afwikkeling van het Tournament. Hieruit volgt niet dat IEP ook contractspartij was bij de overeenkomsten met de deelnemende voetbalclubs of het Tournament voor eigen rekening en risico organiseerde. IEP was niet verantwoordelijk voor het betalen van de deelnamevergoedingen. Betaling daarvan zou immers plaatsvinden uit de inkomsten uit de ticketverkoop. Een eventueel tekort hoefde IEP niet uit eigen middelen te voldoen. Het enige deel van de organisatie dat voor rekening en risico van IEP was, betrof de betaling van de operationele kosten.
Er was sprake van een impliciet gegeven volmacht. Indien er geen volmacht was, geldt dat Feyenoord de onbevoegde handelwijze van IEP heeft bekrachtigd zonder daarbij een voorbehoud richting IEP te maken. Derhalve is IEP er vanuit gegaan dat zij Feyenoord bevoegd vertegenwoordigd heeft, althans dat Feyenoord zich niet alsnog op het standpunt zou stellen dat IEP onbevoegd heeft gehandeld. Van onrechtmatig handelen is derhalve geen sprake.
De beoordeling
Het gaat hier om een internationale zaak gezien het feit dat IEP gevestigd en [gedaagde 2] woonachtig is in het [woonplaats]. In een internationale zaak dient de aangezochte rechtbank ambtshalve te beoordelen of zij bevoegd is en welk recht van toepassing is.
Feyenoord stelt dat deze rechtbank op grond van artikel 8 van de overeenkomst bevoegd is. Aldus beroept Feyenoord zich op een door haar gestelde forumkeuze voor de rechtbank Rotterdam. Aangezien IEP en [gedaagde 2] deze forumkeuze niet hebben betwist, is sprake van een forumkeuze voor deze rechtbank. De rechtbank is op grond daarvan bevoegd om van het onderhavige geschil kennis te nemen. Aangezien partijen in artikel 8 van de overeenkomst tevens hebben vastgelegd dat de overeenkomst door Nederlands recht wordt beheerst, is Nederlands recht daarop van toepassing.
IEP en [gedaagde 2] hebben allereerst als verweer gevoerd dat de vordering van Feyenoord jegens IEP moet worden afgewezen aangezien IEP is opgehouden te bestaan, althans is geliquideerd in oktober 2008.
Volgens Feyenoord is zij in haar vordering jegens IEP ontvankelijk. Uit geen enkel overgelegd stuk is gebleken dat IEP daadwerkelijk is opgehouden te bestaan, aldus Feyenoord.
In antwoord hierop hebben IEP en [gedaagde 2] hun stelling op dit punt herhaald en aangevoerd dat zij geen documenten kunnen overleggen waaruit blijkt dat IEP opgehouden is te bestaan en dat de betreffende documenten een geheimhoudingsclausule bevatten. Volgens IEP blijkt uit het feit dat een toevoeging voor [gedaagde 2] is aangevraagd en verkregen "reeds voldoende".
Naar het oordeel van de rechtbank dient het niet-ontvankelijkheidsverweer van IEP en [gedaagde 2] als onvoldoende gemotiveerd te worden verworpen. Hierbij betrekt de rechtbank het volgende. IEP en [gedaagde 2] hebben geen, althans onvoldoende, concrete feiten en omstandigheden gesteld waaruit kan worden afgeleid dat IEP is opgehouden te bestaan. Zij hebben evenmin stukken overgelegd waaruit zulks blijkt. De enkele stelling dat de betreffende documenten een geheimhoudingsclausule bevatten, is, indien al juist, onvoldoende. Een beroep op een dergelijke clausule ontslaat hen niet van hun verplichting om hun stelling dat IEP in 2008 is opgehouden te bestaan, deugdelijk te onderbouwen. Niet valt in te zien dat er geen enkele brief, verklaring of document, zoals een uittreksel uit een register, bestaat waarin is vermeld dat IEP in oktober 2008 is opgehouden te bestaan. Het feit dat aan [gedaagde 2] een toevoeging is verleend, betekent nog niet dat IEP is opgehouden te bestaan.
Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat Feyenoord in haar vordering jegens IEP ontvankelijk is.
IEP en [gedaagde 2] hebben erkend dat [gedaagde 2] partner in IEP is. Zij hebben voorts niet betwist dat [gedaagde 2] uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk is voor door IEP aangegane verplichtingen. De rechtbank gaat hier daarom van uit.
Ter beoordeling ligt voor de vraag of IEP op grond van de overeenkomst jegens Feyenoord gehouden was om de deelnamevergoeding van € 150.000,-- aan Borussia uit eigen middelen te betalen ten behoeve van het Tournament in 2008.
Gelet op artikel 2.3 van de overeenkomst zijn de daarin opgenomen bepalingen zowel van toepassing op het in 2007 als op het in 2008 georganiseerde Tournament. Gesteld noch gebleken is dat in de overeenkomst ten behoeve van het Tournament in 2008 - voor de beoordeling van dit geschil - relevante wijzigingen zijn aangebracht.
In artikel 1 van de overeenkomst is bepaald dat IEP "the organiser and promoter of the Tournament" is en dat Feyenoord "one of the four participating teams in each year of the Tournament" is.
In artikel 3.1.1. is bepaald dat IEP verplicht is om het Tournament in 2007, 2008 and 2009 te organiseren en te promoten en "IEP will be responsible for the organisation and financial accounts of the Tournament [...]". Partijen zijn het erover eens dat de Nederlandse vertaling van deze zinsnede moet zijn dat IEP verantwoordelijk is voor de organisatie en de financiële afwikkeling van het Tournament. Partijen verschillen evenwel van mening over de vraag of deze bepaling aldus moet worden uitgelegd dat IEP het Tournament voor eigen rekening en risico organiseerde. Indien dat het geval is, dan was IEP gehouden om de deelnamevergoeding van € 150.000,-- aan Borussia uit eigen middelen te betalen bij gebreke van voldoende opbrengst uit de ticketverkoop. Aldus is aan de orde de vraag wat partijen in het kader daarvan precies zijn overeengekomen. Dit is een uitlegkwestie. Voor de beantwoording van de vraag welke zin partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijze mochten toekennen aan de bepaling in artikel 3.1.1. en wat zij te dien aanzien redelijkerwijze van elkaar mochten verwachten, dient, gelet op de aard en omvang van de overeenkomst, de wijze van totstandkoming ervan en in het bijzonder de "Entire Agreement" clausule zoals weergegeven in artikel 10 van de overeenkomst, een groot gewicht te worden toegekend aan de meest voor de hand liggende taalkundige betekenis van die woorden, gelezen in het licht van de overige voor de uitleg relevante bepalingen van de overeenkomst (HR 19 januari 2007, NJ 2007, 575). Aangezien in dit geval een zuiver taalkundige uitleg van de bepaling in artikel 3.1.1. geen uitkomst biedt, zijn voor de uitleg daarvan alle omstandigheden van het concrete geval, gewaardeerd naar hetgeen de maatstaven van redelijkheid en billijkheid meebrengen, van belang.
Tegen deze achtergrond oordeelt de rechtbank als volgt.
Feyenoord heeft ter onderbouwing van haar stelling dat IEP het Tournament voor eigen rekening en risico organiseerde onder andere verwezen naar een intern memorandum d.d. 22 januari 2007 van haar bedrijfsjurist en een e-mailwisseling tussen partijen van februari/maart 2007 (producties 11 en 12, akte houdende overlegging producties), weergegeven in de vaststaande feiten onder 2.2 en 2.3.
Volgens IEP en [gedaagde 2] tracht Feyenoord de overeenkomst hiermee aan te vullen aangezien daarin niet is geregeld dat IEP het Tournament voor eigen rekening en risico zou organiseren.
Zoals hiervoor onder 4.7 is overwogen, is aan de orde de vraag of de bepaling in artikel 3.1.1. aldus moet worden uitgelegd dat IEP het Tournament voor eigen rekening en risico organiseerde. Het gaat dus niet om de vraag of de overeenkomst op dit punt al dan niet kan worden aangevuld. Nu een zuiver taalkundige uitleg van de bepaling in artikel 3.1.1. geen uitkomst biedt, gaat de rechtbank voorbij aan hetgeen IEP en [gedaagde 2] bij conclusie van antwoord onder punten 32 tot en met 38 hebben aangevoerd.
Voorafgaand aan de totstandkoming van de overeenkomst is door Feyenoord bij memorandum d.d. 22 januari 2007 aangegeven om aan de concepttekst van artikel 3.1.1 (vetgedrukt) toe te voegen "Organise and promote at the expense and risk of IEP [...]". Voorts is in het memorandum vermeld:
"3.1.3 Why is IEP only responsible for the payment of the costs for personnel and not all operational costs, unless agreed otherwise in the draft? I think of costs such as the participation fees of other clubs, costs for promotion, hotel costs, transportation.
[...]
5.2.2 From this provision you conclude that the fees due to the other clubs will be paid from the ticket sales. However, if the income derived from tickets sales is not sufficient to pay the fee to the other clubs, IEP must pay the fees to these clubs as organiser of the tournament.
[...]
5.3 I understand that the fees and operational costs are first deducted from the income generated from ticket sales but in the end, if this income is not sufficient, IEP is responsible for payment. By the way, why does the income out of sponsoring and the exploitation of media rights not count here? Everything is only related to tickets sales. Finally, I note that the clubs will be contracted by IEP and therefore these clubs assume an obligation towards IEP and not Feyenoord."
IEP heeft in reactie hierop bij e-mailbericht d.d. 1 februari 2007 aangegeven:
"[...] we have amended the agreement as follows:
3.1.1 - amended to clearly state that IEP are responsible for the organisation and financial accounts of the tournament, and will indicate as such on all materials.
[...]
3.1.3 - amended to indicate IEP's responsibility for other operational costs.
[...]
5.3 - amended as requested"
Zoals hierboven is overwogen, geeft de tekst van artikel 3.1.1 op zichzelf geen eenduidig antwoord op de vraag of IEP gehouden was het Tournament voor eigen rekening en risico te organiseren.
Partijen zijn het erover eens dat uit artikel 3.1.1 van de overeenkomst voortvloeit dat IEP zelf, dus op eigen naam, het Tournament organiseerde en dus niet op naam van of namens Feyenoord. Dit blijkt overigens ook uit artikel 1 van de overeenkomst. Daarin is immers vermeld dat IEP "the organiser" van het Tournament is en Feyenoord "one of the four participating teams".
Vaststaat dat de door Feyenoord voorgestelde (vetgedrukte) tekstuele toevoeging aan de concepttekst van artikel 3.1.1 "at the expense and risk of IEP" niet in artikel 3.1.1 van de overeenkomst is opgenomen. Uit haar e-mailbericht d.d. 1 februari 2007 kan, anders dan IEP heeft betoogd, evenwel niet zonder meer worden afgeleid dat het niet haar bedoeling was het Tournament voor eigen rekening en risico te organiseren. IEP heeft immers naar aanleiding van de door Feyenoord voorgestelde (vetgedrukte) toevoeging "at the expense and risk" aangegeven "amended to clearly state that IEP are responsible for the organisation and financial accounts of the tournament, [...]". IEP heeft aldus aangegeven dat zij de tekst heeft gewijzigd om duidelijk te maken dat zij verantwoordelijk is voor de organisatie en de financiële afwikkeling van het Tournament. Zij heeft daarbij niet opgemerkt dat zij het Tournament niet voor eigen rekening en risico wenste te organiseren.
Met betrekking tot de concepttekst van artikel 3.1.3 heeft Feyenoord in het memorandum aangegeven dat opmerkelijk is dat IEP slechts verantwoordelijk is voor betaling van de personeelskosten en niet voor alle operationele kosten, waaronder de deelnamevergoedingen voor de andere clubs. In antwoord hierop heeft IEP aangegeven dat zij verantwoordelijk is voor andere operationele kosten. IEP heeft daarbij niet aangegeven dat zulks niet geldt voor de deelnamevergoedingen.
Met betrekking tot de concepttekst van artikel 5.2.2. heeft Feyenoord opgemerkt dat indien de inkomsten verkregen uit de ticketverkoop niet toereikend zijn om daarmee de deelnamevergoedingen ("the fee to the other clubs") te betalen, IEP als organisator van het Tournament die deelnamevergoedingen moet betalen. Volgens IEP is zij in haar e-mail van 1 februari 2007 met deze opmerking niet akkoord gegaan zodat een dergelijke opmerking uiteindelijk niet in artikel 5.2.2 is opgenomen. Naar het oordeel van de rechtbank kan uit die e-mail niet worden afgeleid dat zij hiermee niet heeft ingestemd. IEP heeft immers geen reactie gegeven naar aanleiding van de opmerking van Feyenoord. Indien IEP de deelnamevergoedingen niet zelf, dus uit eigen middelen, wilde betalen indien de inkomsten verkregen uit de ticketverkoop niet toereikend zouden zijn, dan had het voor de hand gelegen dat IEP zulks voor de totstandkoming van de overeenkomst expliciet aan Feyenoord kenbaar zou hebben gemaakt.
Naar aanleiding van de opmerkingen van Feyenoord met betrekking tot de concepttekst van artikel 5.3, te weten dat IEP verantwoordelijk is voor de betalingen van deelnamevergoedingen en operationele kosten indien de inkomsten uit de ticketverkoop niet toereikend zijn om die betalingen te doen, dat de deelnemende voetbalclubs gecontracteerd zullen worden door IEP en dat "therefore these clubs assume an obligation towards IEP and not Feyenoord.", heeft IEP in haar e-mail d.d. 1 februari 2007 enkel opgemerkt: "amended as requested".
Het vorenstaande leidt de rechtbank tot de conclusie dat van IEP verwacht had mogen worden dat zij de voorstellen van Feyenoord expliciet had afgewezen indien zij het daar niet mee eens was. Nu IEP dat niet heeft gedaan, mocht Feyenoord er redelijkerwijs van uit gaan dat haar voorstellen waren geaccepteerd en IEP zowel de operationele kosten als de deelnamevergoedingen uit eigen middelen zou betalen bij gebreke van voldoende opbrengst uit de ticketverkoop. Dit komt ook overeen met de wijze waarop in de praktijk uitvoering werd gegeven aan het bepaalde in artikel 5.3 van de overeenkomst.
In artikel 5.3 van de overeenkomst is bepaald dat uit de opbrengst van de ticketverkoop als eerste wordt betaald de deelnamevergoeding voor Feyenoord en vervolgens de deelnamevergoedingen voor de andere voetbalclubs. Vervolgens is daarin bepaald dat betaling van de operationele kosten plaatsvindt na het einde van het Tournament en dat in het geval dat er niet voldoende tickets zijn verkocht om de operationele kosten te betalen, het tekort door IEP zal worden betaald. Als door IEP niet, althans onvoldoende betwist, is komen vast te staan dat uit de opbrengst van de ticketverkoop in 2007 en 2008 betalingen zijn verricht waarbij niet (steeds) de volgorde zoals bepaald in artikel 5.3 van de overeenkomst is toegepast. Feyenoord heeft aan de hand van het als productie 3 bij dagvaarding overgelegde e-mailbericht d.d. 23 juli 2008 gesteld dat, in strijd met artikel 5.3 van de overeenkomst, een deel van de "Operational Costs" eerder werd voldaan dan bepaalde deelnamevergoedingen. In dit e-mailbericht van IEP is Feyenoord verzocht om namens IEP aan Stadion Feijenoord N.V. 50% van € 168.980,-- (vooruit) te betalen in verband met de huur van het stadion. Niet in geschil is dat het hier om operationele kosten gaat. Voorts is bij diezelfde e-mail verzocht om een bedrag van € 245.000,-- aan Celtic FC Limited te betalen in verband met de deelnamevergoeding. Daarna is bij e-mail d.d. 19 september 2008 door IEP verzocht om Celtic Football Club Limited, Tottenham Hotspur Football Club en Borussia te betalen. Feyenoord heeft in reactie hierop bij e-mailbericht d.d. 23 september 2009 aan IEP bericht dat het bedrag op de rekening niet toereikend was en dat het saldo zal worden overgemaakt op de bankrekening van IEP zodat IEP de betalingen zelf zou kunnen doen.
Gelet op het vorenstaande kan worden vastgesteld dat indien de operationele kosten, zoals de huur van Stadion Feijenoord, conform artikel 5.3 van de overeenkomst niet zouden zijn betaald voordat de deelnamevergoedingen, waaronder die voor Borussia, zouden zijn betaald, IEP in dat geval de (resterende) operationele kosten uit eigen middelen had moeten betalen. Het feit dat bepaalde operationele kosten op verzoek van IEP eerder zijn betaald dan de deelnamevergoeding voor Borussia, biedt eveneens een aanknopingspunt voor de juistheid van de stelling van Feyenoord dat zij er redelijkerwijs van uit mocht gaan dat IEP zowel de operationele kosten als de deelnamevergoedingen uit eigen middelen zou betalen bij gebreke van voldoende opbrengst uit de ticketverkoop. Niet valt in te zien voorts dat IEP steeds aan Feyenoord diende te verzoeken "on behalf of ", dus namens IEP, betalingen te verrichten als IEP niet voor die betalingen verantwoordelijk was.
IEP heeft aangevoerd dat haar verantwoordelijkheid voor de organisatie van het Tournament met zich bracht dat zij weliswaar de betreffende deelnameovereenkomsten diende te sluiten, doch uitsluitend namens Feyenoord. Daarmee heeft Feyenoord zich jegens de deelnemende voetbalclubs, waaronder Borussia, verbonden tot betaling van de daarin opgenomen deelnamevergoedingen, aldus IEP. Volgens IEP blijkt hieruit dat zij het Tournament niet voor eigen rekening en risico organiseerde.
Ten aanzien van dit verweer overweegt de rechtbank het volgende.
Zoals hierboven onder 4.7.3 is overwogen, organiseerde IEP het Tournament zelf en dus niet op naam van of namens Feyenoord. Indien het de bedoeling van partijen zou zijn geweest dat IEP de overeenkomsten uitsluitend namens Feyenoord zou sluiten, dan had het voor de hand gelegen zulks expliciet in de overeenkomst op te nemen. Dit is echter niet het geval. In artikel 3.1.6 van de overeenkomst is bepaald dat "For the 2007 Tournament IEP shall use all reasonable endeavours [...] to contract FC Barcelona and Shanghai Shenhua FC. If IEP is not able to contract [...] may be contracted: [...] FC Porto". Hierin is niet opgenomen dat IEP de betreffende overeenkomsten namens Feyenoord zal sluiten. Ook uit de overige bepalingen van de overeenkomst blijkt niet dat IEP de betreffende overeenkomsten namens Feyenoord zou sluiten. Zo is in de artikelen 4.4 en 4.4.1 bepaald dat Feyenoord gehouden is om aan IEP assistentie en ondersteuning te geven met betrekking tot het contracteren van Liverpool FC en de andere deelnemende voetbalclubs. Uit het enkele feit dat IEP in de tekst van de deelnameovereenkomst met Borussia had opgenomen dat Feyenoord door IEP wordt vertegenwoordigd, kan op zichzelf niet worden afgeleid dat zij Feyenoord ook daadwerkelijk bevoegd vertegenwoordigde. Gesteld noch gebleken is dat de tekst van de deelnameovereenkomst met Borussia de instemming van Feyenoord had. Gelet hierop komt aan deze deelnameovereenkomst geen betekenis toe voor de uitleg van de overeenkomst.
In de sub 2.1 weergegeven sponsorovereenkomst d.d. 8 augustus 2006 tussen IEP en Port of Rotterdam ziet de rechtbank een aanknopingspunt voor de juistheid van de door Feyenoord aan de overeenkomst gegeven uitleg.
In de sponsorovereenkomst is in artikel 1 onder 1 bepaald dat IEP op eigen naam en voor eigen rekening en risico het Tournament in 2007 zal organiseren. Dat deze bepaling op verzoek van Port of Rotterdam is opgenomen, laat, indien juist, onverlet dat IEP zich jegens Port of Rotterdam heeft verbonden om het Tournament in 2007 op eigen naam en voor eigen rekening en risico te organiseren. Voorts is in de bijlage "Annex 1 - detailed conditions" bij deze overeenkomst onder 1.6 bepaald dat IEP met vier voetbalclubs overeenkomsten zal sluiten in verband met hun deelname aan het Tournament. In overeenstemming met deze bepalingen is in artikel 1 van de overeenkomst opgenomen dat IEP de organisator van het Tournament is en Feyenoord één van de deelnemende clubs. De rechtbank gaat voorbij aan de stelling van IEP dat partijen kennelijk een en ander voor 2008 anders hebben geregeld omdat in de overeenkomsten uit 2008 niet is bepaald dat het Tournament voor rekening en risico van IEP wordt georganiseerd. Nog daargelaten dat de in de overeenkomst opgenomen bepalingen tevens onverkort van toepassing zijn op het in 2008 georganiseerde Tournament, heeft IEP niet aangegeven op welke in 2008 gesloten overeenkomsten zij precies doelt, met wie die zijn gesloten, en heeft zij geen stukken overgelegd waaruit de juistheid van haar stelling op dit punt kan worden afgeleid.
De vorenstaande feiten en omstandigheden, in onderling verband en samenhang bezien, sluiten naar het oordeel van de rechtbank aan bij de door Feyenoord voorgestane uitleg dat IEP zich jegens Feyenoord heeft verplicht het Tournament voor eigen rekening en risico te organiseren. Hieruit vloeit voort dat IEP op grond van de overeenkomst gehouden was de deelnamevergoeding ad € 150.000,-- aan Borussia te betalen. Nu vaststaat dat IEP dat niet heeft gedaan, is zij jegens Feyenoord toerekenbaar tekortgeschoten. Gelet hierop behoeft de stelling van Feyenoord dat IEP onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld, geen bespreking meer. De schade die Feyenoord tengevolge van de tekortkoming door IEP heeft geleden, dient door IEP te worden vergoed. Vast staat dat Borussia het haar toekomende bedrag van € 150.000,-- op 3 augustus 2009 heeft verrekend met een bedrag dat zij aan Feyenoord was verschuldigd in verband met de transfer van [X] van Feyenoord naar Borussia en zijn daarop volgende transfer van Borussia naar Racing Santander. Gelet hierop beloopt de schade van Feyenoord een bedrag van € 150.000,-- en is hierover vanaf 3 augustus 2009 wettelijke rente verschuldigd. De omvang van de schade en de verschuldigdheid van de wettelijke rente zijn als zodanig door IEP en [gedaagde 2] ook niet betwist.
Dit betekent dat de vordering van Feyenoord jegens IEP en [gedaagde 2] toewijsbaar is.
IEP en [gedaagde 2] zullen als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van het geding, waaronder de kosten van vertaling ad € 723,52 en de kosten van verzending van de dagvaarding naar het [woonplaats] ad € 27,30.
Feyenoord heeft voor het overige de buitenlandse betekeningskosten niet gespecificeerd en geen stukken in het geding gebracht waaruit (de hoogte van) die kosten kunnen worden afgeleid. Derhalve acht de rechtbank die kosten niet toewijsbaar.
De kosten aan de zijde van Feyenoord worden begroot op:
- dagvaarding: € 73,89
- vertaalkosten: € 723,52
- verschotten verzending: € 27,30
- vast recht € 3.300,--
- salaris advocaat € 2.842,-- (2 punten * tarief € 1.421,--)
Totaal € 6.966,71
De beslissing
De rechtbank,
veroordeelt IEP en [gedaagde 2] hoofdelijk, des dat de een betalende de ander zal zijn bevrijd, tot betaling aan Feyenoord van een bedrag van € 150.000,-- (zegge: honderdvijftigduizend euro), te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:120 lid 1 BW hierover vanaf 3 augustus 2009 tot aan de dag der algehele voldoening;
veroordeelt IEP en [gedaagde 2] in de proceskosten, tot aan deze uitspraak aan de zijde van Feyenoord bepaald op
€ 6.966,71;
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;
wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. S.C.C. Hes-Bakkeren en in het openbaar uitgesproken op
29 juni 2011.
1990/336