Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ROTTERDAM
Team handel
zaaknummer / rolnummer: C/11/101033 HA ZA 12-2300
Vonnis van 20 maart 2013
in de zaak van
1. [Eiser 1]
wonende te Hekelingen, gemeente Spijkenisse,
en
2. [Eiser 2]
wonende te Hekelingen, gemeente Spijkenisse,
eisers in conventie,
verweerders in reconventie,
advocaat mr. W.F. Dobbe,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TRANS 92 INTERNATIONALE EXPEDITIE B.V.
gevestigd te Hekelingen, gemeente Spijkenisse,
gedaagde in conventie,
eiseres in reconventie,
advocaat mr. G.A. Krol.
Partijen zullen hierna [eisers in conventie, verweerders in reconventie] respectievelijk Trans 92 genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 7 september 2012;
- de conclusie van antwoord in conventie, tevens eis in reconventie, tevens akte houdende producties;
- het tussenvonnis van 12 december 2012 waarin een comparitie van partijen is gelast;
- de conclusie van antwoord in reconventie;
- het proces-verbaal van comparitie van 12 februari 2013.
2. De feiten
In conventie en in reconventie
2.1. Trans 92 is eigenares van het woonhuis gelegen aan de [adres 1] te Hekelingen, kadastraal bekend gemeente Spijkenisse, sectie N nummer [xxxx] (hierna: het woonhuis). Trans 92 is tevens eigenares van de bedrijfsruimte aan de [adres 1] te Hekelingen, kadastraal bekend gemeente Spijkenisse, sectie N nummer [xxxx] (hierna: de bedrijfsruimte).
2.2. Met ingang van 1 mei 2006 huren [eisers in conventie, verweerders in reconventie] het woonhuis van Trans 92. Met ingang van 1 januari 2011 maken [eisers in conventie, verweerders in reconventie] tevens gebruik van de bedrijfsruimte.
2.3. Mevrouw [betrokkene 1] (hierna: [betrokkene 1]) is directeur en enig aandeelhouder van Trans 92. Zij woont op het adres aan de [adres 2] te Hekelingen.
2.4. Partijen hebben besprekingen gevoerd met betrekking tot de aankoop van het woonhuis en de bedrijfsruimte door [eisers in conventie, verweerders in reconventie]
2.5. Op 1 maart 2012 is de marktwaarde van het woonhuis en de bedrijfsruimte samen getaxeerd op een bedrag van € 400.000,- en de executiewaarde op een bedrag van
€ 340.000,- door Way of Living Makelaardij te Rotterdam (productie 13 bij dagvaarding). Op 4 juli 2012 heeft een taxatie plaatsgevonden door A3Makelaars te Spijkenisse (productie 14 bij dagvaarding). Hierbij is de marktwaarde van de woning en de bedrijfsruimte samen getaxeerd op € 250.000,- in verhuurde staat en op € 356.000,- vrij van huur en gebruik en de executiewaarde op € 187.000,- in verhuurde staat en op € 274.000,- vrij van huur en gebruik.
2.6. Partijen hebben op 5 maart 2012 een schriftelijke koopovereenkomst ondertekend met betrekking tot het woonhuis en de bedrijfsruimte. In de koopovereenkomst is onder meer het volgende opgenomen:
“Verkoper verkoopt aan koper, die van verkoper koopt:
A. het woonhuis met ondergrond en erf en verder toebehoren, plaatselijk bekend [adres 1] te Hekelingen (gemeente Spijkenisse)…
B. de bedrijfsruimte met kantoren, ondergrond en voorterrein en verder toebehoren, plaatselijk bekend nabij [adres 1] te Hekelingen (gemeente Spijkenisse),…
tegen een koopsom van tweehonderd negentig duizend euro (€ 290.000,00)”
2.7. In de koopovereenkomst staat voorts de volgende boetebepaling opgenomen:
“Artikel 10.
1. Indien één der beide partijen, na in gebreke te zijn gesteld, gedurende acht dagen nalatig blijft in de nakoming van zijn uit deze overeenkomst voortvloeiende verplichtingen zal deze overeenkomst van rechtswege zonder rechterlijke tussenkomst ontbonden zijn, tenzij de wederpartij alsnog uitvoering van de overeenkomst verlangt.
2. In beide gevallen zal de nalatige partij ten behoeve van de wederpartij een zonder in gebrekestelling of rechterlijke tussenkomst terstond opeisbare boete van negenentwintigduizend euro (€ 29.000,-) verbeuren, onverminderd het recht op verdere schadevergoeding en vergoeding van kosten van verhaal.
…”
2.8. Partijen zijn in de overeenkomst overeengekomen dat de levering zou plaatsvinden op 1 april 2012 of zoveel eerder als partijen nader zouden overeenkomen.
2.9. Trans 92 heeft na het ondertekenen van de koopovereenkomst een conceptovereen¬komst (hierna: de aanvullende overeenkomst) aan [eisers in conventie, verweerders in reconventie] doen toekomen waarin onder andere het volgende is opgenomen:
“dat partijen zijn overeengekomen dat naast de overeengekomen koopprijs ad
€ 290.000,= zoals vermeld in de koopovereenkomst opgemaakt door Notaris Kammeraad, Strijk en Hitzemann te Spijkenisse, een aanvullende betaling van koper aan verkoper te doen ontvangen ter grootte van € 130.000,=.
De koper thans geen financiering van het 2e gedeelte ad € 130.000,- kan verkrijgen.
Dat koper zich akkoord verklaart met het schuldig zijn van het overeengekomen bedrag ad € 130.000,= aan verkoper.
Bedoeld bedrag (€ 130.000,=) zal uiterlijk 30 april 2013 door koper worden voldaan aan verkoper….”
2.10. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] hebben de door Trans 92 opgestelde nadere overeenkomst niet ondertekend.
2.11. Het woonhuis en de bedrijfsruimte zijn niet geleverd, ondanks dat zij door en namens [eisers in conventie, verweerders in reconventie] is gesommeerd om het woonhuis en de bedrijfsruimte te leveren voor
€ 290.000,-.
3. Het geschil
in conventie
3.1. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] vorderen samengevat -:
1. nakoming van de koopovereenkomst en meewerking aan de levering van de onroerende zaak;
2. een verbod tot het verrichten van handelingen die de overdracht aan [eisers in conventie, verweerders in reconventie] kunnen frustreren;
3. een dwangsom van € 29.000,- per dag(deel);
4. betaling van een bedrag van € 29.000,-;
5. betaling van schadevergoeding, bestaande uit:
a € 850,- per maand aan huurbedragen vanaf 30 maart 2012 tot levering;
b € 4.040,- aan kosten Gommers Financieel Adviesbureau B.V.;
c € 121,30 aan premies overlijdensrisicoverzekering vanaf 1 maart 2012 tot levering;
d € 907,38 aan kosten A3 Makelaars;
e € 1.391,- aan kosten kort geding;
f kosten Kammeraad & Strijk Notarissen (PM);
g € 3.090,- aan boete Rabobank bij levering op of na 14 februari 2013,
h € 904,- aan buitengerechtelijke kosten,
te vermeerderen met rente en kosten.
3.2. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] baseren hun vordering op nakoming van de koopovereenkomst met betrekking tot het woonhuis en de bedrijfsruimte voor een koopsom van € 290.000,-. Zij stellen dat Trans 92 ten onrechte heeft geweigerd mee te werken aan de overdracht, zodat zij de contractuele boete van € 29.000,- verschuldigd is geworden. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] stellen dat zij schade hebben geleden en nog lijden doordat de overdracht niet heeft kunnen plaats¬¬vinden. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] vorderen een bedrag € 850,- per maand aan huur, aangezien zij geen eigenaar zijn geworden van de onroerende zaak doordat Trans 92 niet meewerkt aan de overdracht. Voorts vorderen [eisers in conventie, verweerders in reconventie] het bedrag van € 121,30 per maand aan premie voor een overlijdensrisicoverzekering die zij hebben afgesloten voor de hypotheek. Voorts vorderen [eisers in conventie, verweerders in reconventie] een bedrag van € 3.090,- aan boete die zij aan de bank zijn verschuldigd indien de levering niet voor 14 februari 2013 plaatsvindt. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] vorderen een bedrag van € 907,38 aan taxatiekosten die in het kader van deze procedure heeft plaatsgevonden door A3 Makelaars. Voorts vorderen [eisers in conventie, verweerders in reconventie] een bedrag van
€ 4.040,- aan advieskosten in verband met de koopovereenkomst en een nog nader vast te stellen bedrag aan notariële kosten. Deze kosten zijn aan te merken als schade in het geval de koopovereenkomst geen doorgang vindt. Tot slot vorderen [eisers in conventie, verweerders in reconventie] een bedrag van € 1.391,- aan kosten die zij hebben moeten maken voor het kort geding dat tussen partijen is gevoerd.
3.3. Trans 92 voert als verweer aan dat er geen rechtsgeldige koopovereenkomst tot stand is gekomen, aangezien haar wil niet was gericht op het intreden van het rechtsgevolg, zijnde dat zowel de woonruimte als de bedrijfsruimte voor een bedrag van € 290.000,- aan [eisers in conventie, verweerders in reconventie] zou worden verkocht. Trans 92 stelt dat partijen zijn overeengekomen dat het woonhuis en het bedrijfspand voor een totaalbedrag van € 420.000,- zou worden verkocht en dat [eisers in conventie, verweerders in reconventie] een deel van de koopsom, € 290.000,-, bij de overdracht aan Trans 92 zou voldoen en het resterende bedrag, € 130.000,-, uiterlijk op 30 april 2013. Trans 92 stelt dat partijen zijn overeengekomen dat zij in het kader van de betaling van het resterende gedeelte van de koopsom een aanvullende schriftelijke overeenkomst zouden sluiten en dat zij de koopovereenkomst heeft ondertekend onder deze voorwaarde.
Voor het geval geoordeeld wordt dat wel een koopovereenkomst tot stand is gekomen, voert Trans 92 aan dat deze overeenkomst vernietigbaar is wegens dwaling, bedrog en/of misbruik van omstandigheden. In tegenstelling tot hetgeen partijen zijn overeengekomen, hebben [eisers in conventie, verweerders in reconventie] de aanvullende overeenkomst niet ondertekend.
Trans 92 betwist de door [eisers in conventie, verweerders in reconventie] gestelde schade. Een deel van de schade is onvoldoende onderbouwd en er is geen rekening gehouden met de besparingen van [eisers in conventie, verweerders in reconventie], aangezien de overdracht niet heeft plaatsgevonden. Voorts voert Trans 92 aan dat een deel van het gevorderde bedrag niet is aan te merken als schade, aangezien deze kosten zijn gemaakt vóór het sluiten van de koopovereenkomst.
in reconventie
3.4. Trans 92 vordert primair samengevat – een verklaring voor recht dat de wil van [betrokkene 1] niet gericht was op de koop en verkoop van de woning en de bedrijfsruimte voor een bedrag van € 290.000,- en dat er geen rechtshandeling tot stand is gekomen door ondertekening van de koopovereenkomst, met veroordeling van [eisers in conventie, verweerders in reconventie] tot betaling van schade, nader op te maken bij staat.
Subsidiair vordert Trans 92 – samengevat – een verklaring voor recht dat de koopovereenkomst van 5 maart 2012 op grond van dwaling, bedrog en/of misbruik van omstandigheden bij brief van 16 april 2012 is vernietigd, althans de koopovereenkomst op die gronden te vernietigen, met veroordeling van [eisers in conventie, verweerders in reconventie] tot betaling van alle schade van [betrokkene 1], nader op te maken bij staat.
3.5. Trans 92 stelt dat partijen een andere overeenkomst hebben gesloten dan die in de schriftelijke koopovereenkomst is neergelegd en dat [eisers in conventie, verweerders in reconventie] ten onrechte hebben nagelaten de aanvullende overeenkomst te ondertekenen.
3.6. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] voeren in de eerste plaats aan dat [betrokkene 1] geen partij is, aangezien de koopovereenkomst is gesloten met Trans 92.
[eisers in conventie, verweerders in reconventie] betwisten dat de wil van Trans 92 althans [betrokkene 1] niet was gericht op wat in de ondertekende overeenkomst is opgenomen. Voorts betwisten [eisers in conventie, verweerders in reconventie] dat sprake is van dwaling, bedrog en/of misbruik van omstandigheden. Tot slot betwisten [eisers in conventie, verweerders in reconventie] dat Trans 92, althans [betrokkene 1] schade heeft geleden.
4. De beoordeling
in conventie
4.1. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] baseren hun vordering op nakoming van de door hen gestelde overeenkomst. Trans 92 heeft gemotiveerd betwist dat partijen zijn overeengekomen wat [eisers in conventie, verweerders in reconventie] hebben gesteld. Het ligt dan in beginsel op de weg van [eisers in conventie, verweerders in reconventie] om te bewijzen dat partijen zijn overeengekomen dat zowel de woning als het bedrijfspand door Trans 92 zou worden verkocht en geleverd voor een totaalbedrag van € 290.000,-. De door partijen getekende koopovereenkomst is een onderhandse akte. Artikel 157 lid 2 Rv bepaalt dat een onderhandse akte dwingend bewijs oplevert ten aanzien van wat partijen in deze akte hebben verklaard, behoudens tegenbewijs. Aangezien in de akte staat vermeld dat zowel de woning als het bedrijfspand werd verkocht tegen een koopsom van € 290.000,-, wordt, gelet op de dwingende bewijskracht hiervan, voorshands uitgegaan van de juistheid van de stellingen van [eisers in conventie, verweerders in reconventie] Trans 92 mag tegen dit voorshands oordeel tegen¬bewijs leveren. Zij heeft bewijs aangeboden en zal tot (tegen)bewijslevering worden toegelaten.
4.2. Voor zover vast zou komen te staan dat partijen zijn overeengekomen wat in de overeen¬komst van 5 maart 2012 staat opgenomen, heeft Trans 92 een beroep gedaan op vernietiging van de overeenkomst wegens dwaling, dan wel bedrog, dan wel misbruik van omstandig¬heden door [eisers in conventie, verweerders in reconventie] Aangezien deze verweren nauwe samenhang hebben met de uitkomst van de (tegen)bewijslevering, zal het oordeel hierover worden aangehouden totdat bewijslevering heeft plaatsgevonden.
Schade [eisers in conventie, verweerders in reconventie]
4.3. Indien Trans 92 erin slaagt tegenbewijs te leveren tegen de voorshands bewezen geachte stelling van [eisers in conventie, verweerders in reconventie] dat een koopovereenkomst is gesloten zoals schriftelijk is vastgelegd op 5 maart 2012, staat niet vast dat partijen de door [eisers in conventie, verweerders in reconventie] gestelde koopovereenkomst hebben gesloten en komt de grondslag aan de vorderingen van [eisers in conventie, verweerders in reconventie] te ontvallen. De vordering tot betaling van boete en schadevergoeding zal dan ook worden afgewezen. Indien echter Trans 92 er niet in slaagt tegenbewijs te leveren, dan staat (behoudens een geslaagd beroep op bedrog, dwaling en misbruik van omstandigheden, dat nog zal moeten worden beoordeeld, zie 4.2) vast dat partijen zijn overeengekomen wat zij schriftelijk hebben vastgelegd. Trans 92 had de woning en het bedrijfspand in dat geval uiterlijk op 1 april 2012 aan [eisers in conventie, verweerders in reconventie] moeten leveren, hetgeen zij niet heeft gedaan. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] hebben Trans 92 in gebreke gesteld, zodat zij op grond van artikel 10 lid 2 van de koopovereenkomst de overeen¬gekomen boete van € 29.000,- aan [eisers in conventie, verweerders in reconventie] verschuldigd is. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] hebben naast deze boete ook schadevergoeding gevorderd. Geoordeeld wordt echter dat de koopovereenkomst hier geen mogelijkheid toe biedt, althans niet voor zover de schade lager is dan de overeengekomen boete. In lid 1 van artikel 10 van het contract staat immers dat de nalatige partij (Trans 92) een boete van € 29.000,- zal verbeuren, “onverminderd het recht op verdere schadevergoeding en kosten van verhaal”. Gelet op deze formulering wordt geoordeeld dat de boetebepaling eerder strekt tot schadevergoeding dan tot aansporing om tot nakoming over te gaan, te meer omdat de boete ook verschuldigd is indien de overeen¬komst wordt ontbonden (artikel 10 lid 2 eerste zin van de overeenkomst). [eisers in conventie, verweerders in reconventie] kunnen dan ook alleen aanspraak maken op schadevergoeding voor zover hun schade het boetebedrag van € 29.000,- overstijgt. Dit hebben [eisers in conventie, verweerders in reconventie] niet gesteld en is ook overigens niet gebleken (uit de door hen gestelde schadebedragen). Dit nog los van de vraag of alle door [eisers in conventie, verweerders in reconventie] gestelde schadeposten voor vergoeding in aanmerking zouden komen.
in reconventie
4.4. [eisers in conventie, verweerders in reconventie] hebben in de eerste plaats als verweer aangevoerd dat [betrokkene 1] geen partij is in deze procedure, maar Trans 92, zodat de primaire en subsidiaire vorderingen ten behoeve van [betrokkene 1] reeds hierom niet kunnen worden toegewezen. Trans 92 heeft ter zitting verklaard dat zij in haar vordering een vergissing heeft gemaakt en dat Trans 92 is bedoeld, in plaats van [betrokkene 1]. Hieruit wordt afgeleid dat Trans 92 haar vordering aldus wenst te wijzigen dat in plaats van “[betrokkene 1]” “Trans 92” moet worden gelezen. Aangezien [betrokkene 1] directeur-eigenaar is van Trans 92, zij degene is geweest die de onderhandelingen met [eisers in conventie, verweerders in reconventie] heeft gevoerd en de overeenkomst heeft getekend namens Trans 92 en beide partijen in hun stukken wisselend over Trans 92 en [betrokkene 1] spreken, wordt geoor¬deeld dat sprake is van een kennelijke vergissing door Trans 92 en dat [eisers in conventie, verweerders in reconventie] niet in hun belang worden geschaad door de wijziging van het petitum. De wijziging wordt derhalve toegelaten.
4.5. Het oordeel over de reconventionele vorderingen is (mede) afhankelijk van de bewijslevering in conventie. Deze beoordeling wordt dan ook aangehouden totdat vast is komen te staan of partijen een koopovereenkomst hebben gesloten, zoals schriftelijk is vastgelegd.
5. De beslissing
De rechtbank
in conventie
5.1. stelt Trans 92 in de gelegenheid tot het leveren van tegenbewijs tegen de voorshands bewezen geachte stelling dat partijen zijn overeengekomen dat Trans 92 de woning en het bedrijfspand aan de [adres 1] te Hekelingen (gemeente Spijkenisse) aan [eisers in conventie, verweerders in reconventie] heeft verkocht voor een totaalbedrag van € 290.000,-,
5.2. bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van 17 april 2013 voor uitlating door Trans 92 of zij (tegen)bewijs wil leveren leveren door het overleggen van bewijsstukken, door het horen van getuigen en / of door een ander bewijsmiddel,
5.3. bepaalt dat Trans 92, indien zij geen (tegen)bewijs door getuigen wil leveren maar wel bewijsstukken wil overleggen, die stukken direct in het geding moet brengen,
5.4. bepaalt dat Trans 92, indien zij getuigen wil laten horen, de getuigen en de verhinderdagen van de partijen en hun advocaten in de maanden mei tot en met juli 2013 direct zal opgeven, waarna dag en uur van het getuigenverhoor zal worden bepaald,
5.5. bepaalt dat dit getuigenverhoor zal plaatsvinden op de terechtzitting van mr. I. Bouter in de rechtbank te Dordrecht aan de Steegoversloot 36,
5.6. bepaalt dat alle partijen uiterlijk twee weken voor het eerste getuigenverhoor alle beschikbare bewijsstukken aan de rechtbank en de wederpartij moeten toesturen,
in conventie en in reconventie
houdt alle verdere beslissingen aan.
Dit vonnis is gewezen door mr. I. Bouter en in het openbaar uitgesproken op 20 maart 2013.?