ECLI:NL:RBROT:2018:10540

• Datum uitspraak: 13 december 2018
• Publicatiedatum: 20 december 2018
• Zaaknummer: 10/996507-17
• Instantie: Rechtbank Rotterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Eerste aanleg - meervoudig
• Rechters: E. Rabbie; L. Amperse; J.C. Tijink
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Veroordeling voor het medeplegen van gewoontewitwassen met aanzienlijke geldbedragen en een Rolex

Op 13 december 2018 heeft de Rechtbank Rotterdam uitspraak gedaan in de zaak tegen de verdachte, die werd beschuldigd van het medeplegen van gewoontewitwassen. De verdachte heeft gedurende een periode van jaren in totaal ruim 5,5 miljoen euro en een Rolex witgewassen. De rechtbank oordeelde dat de verklaring van de verdachte over de herkomst van de geldbedragen en de Rolex niet concreet, verifieerbaar of aannemelijk was, en dat zijn vermogen niet kon worden verklaard uit legale inkomsten. De rechtbank legde de verdachte een gevangenisstraf van vijf jaar op en beval zijn gevangenneming.

De zaak kwam aan het licht na een onderzoek op de terechtzitting van 29 november 2018, waar de officier van justitie, mr. H.C. Vermaseren, de bewezenverklaring van de tenlastelegging en een gevangenisstraf van vijf jaar eiste. De verdediging voerde aan dat de verdachte niet schuldig was aan de tenlastelegging, maar de rechtbank oordeelde dat er voldoende bewijs was voor het vermoeden van witwassen. De verdachte had grote contante bedragen gepind en overgemaakt naar verschillende rekeningen, wat kenmerkend is voor witwaspraktijken. De rechtbank concludeerde dat de verdachte zich schuldig had gemaakt aan gewoontewitwassen, wat een ernstig feit is dat de integriteit van de financiële sector schaadt.

De rechtbank heeft ook de in beslag genomen voorwerpen, waaronder de Rolex en aanzienlijke geldbedragen, verbeurd verklaard. De verdachte werd als recidivist beschouwd, wat leidde tot de beslissing om hem te gevangennemen. De rechtbank benadrukte de ernst van de feiten en de lange periode waarin de verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan witwassen, wat een passende en noodzakelijke reactie vereiste.

Uitspraak

Rechtbank Rotterdam

Team straf 1

Parketnummer: 10/996507-17

Datum uitspraak: 13 december 2018

Tegenspraak

Vonnis van de rechtbank Rotterdam, meervoudige strafkamer, in de zaak tegen de verdachte:

[Naam verdachte] ,

geboren te [woonplaats 1] (Suriname) op [geboortedatum] ,

ingeschreven in de basisregistratie personen op het adres:

[adres] , [woonplaats 2] ,

raadsman mr. L.C. de Jager, advocaat te ‘s-Gravenhage.

1. Onderzoek op de terechtzitting

Gelet is op het onderzoek op de terechtzitting van 29 november 2018.

2. Tenlastelegging

Aan de verdachte is ten laste gelegd hetgeen is vermeld in de vordering nadere omschrijving tenlastelegging, waarbij de oorspronkelijke opgave van de feiten als bedoeld in artikel 261, derde lid van het Wetboek van Strafvordering op vordering van de officier van justitie is gewijzigd, en zoals deze op de terechtzitting ten dele overeenkomstig de vordering van de officier van justitie is gewijzigd. De tekst van de nader omschreven, en nadien gewijzigde, tenlastelegging is als bijlage I aan dit vonnis gehecht.

3. Eis officier van justitie

De officier van justitie mr. H.C. Vermaseren heeft gevorderd:

• bewezenverklaring van het onder 1, 2, 3 en 4 ten laste gelegde;
• veroordeling van de verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van vijf jaren met aftrek van voorarrest;
• een bevel tot gevangenneming van de verdachte.

4. Waardering van het bewijs

4.1.

Bewijswaardering

4.1.1.

Standpunt verdediging

Feiten 1 en 2

De raadsman heeft bepleit dat de onder 1 en 2 ten laste gelegde geldbedragen dienen te worden beperkt tot een bedrag van € 120.000, zijnde het bedrag dat, nu de verdachte zijn vermogen in het buitenland niet heeft aangegeven bij de Belastingdienst, als fiscaal nadeel kan worden aangemerkt. Hij heeft verzocht de verdachte vrij te spreken met betrekking tot de resterende ten laste gelegde geldbedragen. Daartoe heeft hij aangevoerd dat, in het geval geen gronddelict bekend is, witwassen alleen bewezen kan worden verklaard als het op grond van de vastgestelde feiten en omstandigheden niet anders kan zijn dan dat de geldbedragen afkomstig zijn uit enig misdrijf. De raadsman heeft aangevoerd dat de verdediging weliswaar kan begrijpen dat ten aanzien van de feiten 1 en 2 een vermoeden van witwassen kan bestaan, maar dat meerdere malen een verklaring is gegeven met betrekking tot de herkomst van het geld, en dat deze verklaring concreet, min of meer verifieerbaar en niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijk is. Een deel van het in Zwitserland aangetroffen geld is namelijk op legale wijze verdiend, in de scheepvaart, met diverse horecazaken en met een winkel. De verdachte heeft daarmee NLG 200.000,00 verdiend, welk bedrag vanaf de jaren ’70 met een gemiddeld rendement van 7% is gegroeid tot € 1.800.000,00 in 2009. Uiteindelijk bedroeg zijn vermogen € 2.000.000,00. Over de herkomst van het andere deel van het geld op de bankrekening in Zwitserland kan de verdachte niet verklaren, omdat dit toebehoort aan zijn zuster, mevrouw [zus] . Zijn zuster heeft in een schriftelijke verklaring van 19 november 2018 uitgelegd dat haar deel van het vermogen is ontstaan door de handel in onroerend goed in Suriname en beleggingen. Het saldo op de ING-rekening van mevrouw [zus] is afkomstig van het geld op de Zwitserse bankrekening, dus ook dit geldbedrag heeft een legale herkomst.

Feit 3

De raadsman heeft verzocht om vrijspraak. Hij heeft aangevoerd dat de verdachte

€ 30.000,00 heeft gepind van de ING-rekening van zijn zus en dat bedrag gebruikt heeft voor de aankoop van de [auto] . Zoals bij de feiten 1 en 2 al aangegeven, heeft het geld op die ING-rekening een legale herkomst.

Feit 4

De raadsman heeft verzocht om vrijspraak. De Rolex is niet betaald door de verdachte maar door een vriendin van hem.

Voorwaardelijke verzoeken

De raadsman heeft de volgende voorwaardelijke verzoeken gedaan:

- het verwijderen uit het dossier van de Blueview-gegevens die de officier van justitie ter terechtzitting bij haar requisitoir heeft overgelegd;

- het horen als getuige van de heer [naam 2] , indien zijn verklaring voor het bewijs wordt gebruikt;

- aanhouding van de behandeling van de zaak, indien de rechtbank de verdediging niet volgt in de berekening van het bedrag waartoe het ten laste gelegde onder de feiten 1 en 2 dient te worden beperkt, opdat de zaak naar de rechter-commissaris wordt terugverwezen en een berekening kan worden opgemaakt ten aanzien van het fiscale nadeel;

- het horen als getuige van mevrouw [zus] , indien de rechtbank van oordeel is dat haar verklaring onvoldoende onderbouwing vormt voor de legale herkomst van het aangetroffen vermogen.

4.1.2.

Beoordeling

Feiten 1 en 2

Op basis van de inhoud van het dossier en hetgeen overigens ter terechtzitting is besproken, gaat de rechtbank uit van de volgende feiten en omstandigheden.

Op 4 september 2002 is de [foundation] opgericht. ^[1] De verdachte is de eerste begunstigde van deze stichting. Hij kan zonder enige beperking of restrictie beschikken over het kapitaal en de netto inkomsten van de stichting. Op 29 augustus 2002 is een nummerrekening geopend bij [bank] , bijkantoor Lausanne (Zwitserland), op naam van de [foundation] met rekeningnummer [rekeningnummer 1] . Aan deze rekening is nummer [rekeningnummer 2] gekoppeld. ^[2] Uit de inhoud van het dossier leidt de rechtbank af dat dit het (volledige) bankrekeningnummer [rekeningnummer 2] betreft. De verdachte is de economisch rechthebbende en de uiteindelijk gerechtigde van deze rekening. Het aanvangssaldo op de rekening is € 1.500.000,00. Van deze bankrekening zijn grote bedragen opgenomen en overgeboekt naar rekeningen van de verdachte en zijn zuster, [zus] . Een aantal van die kasopnames/overboekingen is vermoedelijk ondertekend door de verdachte.

Op 17 januari 2014 is er € 75.000,00 overgeboekt naar [naam 1] , een ex-partner van de verdachte. Deze overboeking is vermoedelijk ondertekend door de verdachte.
Op 5 september 2014 werd de Zwitserse bank verzocht alle activa van de [foundation] over te schrijven naar bankrekening [rekeningnummer 3] op naam van [zus] . Hierna diende het rekeningnummer [rekeningnummer 1] gesloten te worden. Er werd CHF 5.492.119,00 overgeboekt op de Zwitserse rekening van [zus] , waarbij een schenkingsakte is opgemaakt. Het hoogste saldo dat op bankrekening 418.246 heeft gestaan, is € 5.057.097,00 (op 21 maart 2013).

De Zwitserse bankrekening van [zus] is eveneens een nummerrekening, met nummer [rekeningnummer 3] . De verdachte is gemachtigde van deze rekening. Uit het journaal van de bank blijkt dat de verdachte een aantal formulieren van geldopnames en overboekingen heeft ondertekend. Het ging steeds om grote bedragen. Verder heeft de bank verscheidene malen contact gehad met of bezoeken afgelegd aan de verdachte in het kader van deze rekening.

Rekeningnummer [rekeningnummer 4] bij de ING staat op naam van [zus] , de zuster van de verdachte. De verdachte is gemachtigde van deze rekening. Op 12 juli 2017 is er € 200.000,00 op deze rekening bijgeschreven, afkomstig van de Zwitserse bankrekening van [zus] met nummer [rekeningnummer 3] . ^[3]

In de periode van 1 januari 2010 tot en met 19 september 2017 ^[4] vinden er 162 contante opnames plaats van de ING-rekening van [zus] voor een totaalbedrag van
€ 269.650,00. Bij 151 opnames ging het om een bedrag van € 1.000,00. Vijf opnames betroffen grotere bedragen. Verder zijn er drie afschrijvingen geweest - van in totaal
€ 69.092,00 - met als omschrijving “ [verdachte] ”. ^[5]

In de periode van 19 september 2017 tot en met 26 december 2017 is er nog 82 keer

€ 1.000,00 gepind vanaf de ING-rekening van [zus] . ^[6]

De geldopnames van € 1.000,00 zijn op verzoek van de verdachte en zijn zus door zijn neef [neef] gedaan. ^{[7] [8]}

De verdachte heeft een deel van het geld dat vanuit Zwitserland naar Nederlandse bankrekeningen is overgemaakt gebruikt om zijn belastingschuld te betalen. De € 75.000,00 die op de rekening van [naam 1] was bijgeschreven, was bedoeld voor de Belastingdienst. ^[9] Zij heeft € 65.000,00 naar een Nederlandse bankrekening van de verdachte (met nummer [rekeningnummer 5] ) overgemaakt ^[10] ; de resterende € 10.000,00 mocht zij houden. ^[11]

Verder is er in totaal € 150.000,00 aan contante stortingen bijgeschreven op de bankrekening van de heer [boekhouder] , de boekhouder van de verdachte. Kort na de respectievelijke bijschrijvingen maakte hij een gelijk bedrag over naar de Belastingdienst, met als omschrijving ‘ [verdachte] , [nummer] ’. De heer [boekhouder] heeft daarover verklaard dat de verdachte verscheidene keren geld op zijn rekening heeft gestort met de vraag of hij dat wilde overmaken naar de Belastingdienst. ^[12]

Verder waren ook de contante opnames van € 1.000,00 bestemd voor het afbetalen van de belastingschuld, zo heeft de neef van de verdachte, [neef] , verklaard. ^[13]

De Belastingdienst beschikt over de volgende gegevens met betrekking tot de verdachte.

In 2011 heeft de verdachte een bedrag van € 46.909,00 aangegeven als belastbaar inkomen. In 2012 was dat € 355,00. Over de jaren 2013-2015 gaat het om de volgende bedragen:

Zijn verdere vermogen bestaat uit diverse panden met (in 2015) een totale WOZ-waarde van € 1.288.00,00, drie kapitaalverzekeringen met (in 2015) een totale waarde van € 103.148,00 en banktegoeden van € 45.266,00 (in 2015). ^[14]

Bewijsoverweging

De vraag die vervolgens voorligt, is of de verdachte, door te handelen als hierboven vastgesteld, zich schuldig heeft gemaakt aan (gewoonte)witwassen.

Naar inmiddels bestendige jurisprudentie kan, in een geval zoals dat zich hier voordoet, waarin geen direct bewijs voor inkomsten uit brondelicten aanwezig is, witwassen bewezen worden geacht indien het op grond van de vastgestelde feiten en omstandigheden niet anders kan zijn dan dat het geld uit enig misdrijf afkomstig is. Het ligt op de weg van het openbaar ministerie om zicht te bieden op het bewijs waaruit zodanige feiten en omstandigheden kunnen worden afgeleid.

De toetsing door de rechter dient daarbij de volgende stappen te doorlopen.

Allereerst zal moeten worden vastgesteld of de aangedragen feiten en omstandigheden van dien aard zijn dat zonder meer sprake is van een vermoeden van witwassen. Indien zulks zich voordoet, mag van de verdachte worden verlangd dat hij een verklaring geeft voor de herkomst van het geld. Die verklaring dient concreet, min of meer verifieerbaar en niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijk te zijn. Bij de beoordeling van deze verklaring spelen de omstandigheden waaronder en het moment en de wijze waarop deze tot stand is gekomen mede een rol. Zo kan het van belang zijn of de verdachte van meet af aan een tegenwicht tegen de verdenking heeft geboden of dat hij pas in een laat stadium van het onderzoek is gaan verklaren op een wijze die aan de hiervoor genoemde vereisten voldoet.

Zodra het door de verdachte geboden tegenwicht daartoe aanleiding geeft, ligt het vervolgens op de weg van het openbaar ministerie om nader onderzoek te doen naar de, uit de verklaringen van de verdachte blijkende, alternatieve herkomst van het geld. Uit de resultaten van een dergelijk onderzoek zal dienen te blijken dat met voldoende mate van zekerheid kan worden uitgesloten dat het geld waarop de verdenking betrekking heeft, een legale herkomst heeft en dat derhalve een criminele herkomst als enige aanvaardbare verklaring kan gelden.

Vermoeden van witwassen

In deze zaak kan geen brondelict worden vastgesteld, waaruit het tenlastegelegde vermogen afkomstig zou zijn. Om toch vast te stellen dat de verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan witwassen, moet worden beoordeeld of de hierboven vastgestelde feiten en omstandigheden van dien aard zijn dat zonder meer sprake is van een vermoeden van witwassen. Bij de beantwoording van die vraag betrekt de rechtbank de zogenoemde witwastypologieën. In deze zaak kunnen onder andere de volgende witwastypologieën worden onderscheiden:

De verdachte beschikte over miljoenen op een bankrekening in Zwitserland, terwijl hij geen enkele binding heeft met dat land. Hij woont/woonde er niet en heeft ook geen zakelijke connectie met Zwitserland.

De grootte van het vermogen in Zwitserland, waarvan hij delen naar Nederland haalde, kan niet worden verklaard uit zijn legale inkomen zoals bekend bij de Belastingdienst. Niet aannemelijk is daarom dat de transacties in relatie staan tot een legale economische activiteit.

Door het geld in Zwitserland op een bankrekening te zetten, hield de verdachte zijn vermogen bovendien buiten het zicht van de Nederlandse autoriteiten.

Opmerkelijk is daarnaast dat de rekeningafschriften niet rechtstreeks naar hem werden gestuurd, maar naar Vaduz (in Liechtenstein) en naar het adres van zijn zuster in [woonplaats 1] , terwijl de verdachte wel opdrachten gaf voor transacties.

Verder is ook de manier waarop de verdachte zijn belastingschuld heeft betaald minst genomen opmerkelijk te noemen. De verdachte heeft verklaard dat hij niet wist dat betalingen aan de Belastingdienst elektronisch overgemaakt kunnen worden en dat hij daarom bedragen contant opnam en liet opnemen door zijn neef, [neef] . De rechtbank schuift die verklaring als volstrekt ongeloofwaardig terzijde.

De verdachte liet zijn neef [neef] enorme bedragen pinnen, die hij naar de verdachte moest brengen. Het opnemen van grote contante bedragen is bij uitstek kenmerkend voor witwaspraktijken. In het legale economische verkeer is dat niet gebruikelijk, omdat het voorhanden hebben en fysieke vervoer van grote hoeveelheden contant geld aanzienlijke veiligheidsrisico’s met zich brengt.

De verdachte heeft geld rondgepompt, door veelvuldig bedragen over te (laten) schrijven naar verschillende rekeningen.

Bij het rondpompen van geld heeft de verdachte ook gebruik gemaakt van tussenpersonen. Hij heeft geldbedragen overgemaakt naar zijn ex-partner, [naam 1] , en zijn boekhouder, [boekhouder] , waarna zij die bedragen (grotendeels) weer hebben overgemaakt naar respectievelijk de Nederlandse bankrekening van de verdachte en de Belastingdienst. [naam 1] kreeg daarvoor een beloning van € 10.000,00. Ook deze werkwijze is niet gebruikelijk in het legale economische verkeer. De verdachte had hetzelfde resultaat kunnen bereiken zonder het inschakelen van deze tussenpersonen.

De rechtbank acht niet aannemelijk dat de overboeking van het gehele vermogen van de [foundation] op de Zwitserse bankrekening van zijn zuster daadwerkelijk een schenking betrof. De verdachte was gemachtigde van de Zwitserse bankrekening van zijn zuster. Hij heeft ook daadwerkelijk beschikt over de gelden op die rekening en bleef dus de beschikking houden over het vermogen van de [foundation] . De rechtbank is van oordeel dat ook het vermogen dat op de Zwitserse rekening van zijn zuster stond, aan de verdachte toebehoorde. Dat maakt dat de schenking van het vermogen van de [foundation] aan zijn zuster een schijnhandeling was.

Op grond van het voorgaande is het vermoeden gerechtvaardigd dat de onder de feiten 1 en 2 ten laste gelegde bedragen uit enig misdrijf afkomstig zijn.

Verklaring verdachte

Van de verdachte mag vervolgens verwacht worden dat hij een concrete, min of meer verifieerbare verklaring aflegt over de herkomst van het vermogen, die niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijk is. De verdachte heeft dat lang geweigerd. Uiteindelijk heeft hij verklaard dat zijn zus een deel van het vermogen heeft ingebracht, door middel van onroerend-goedtransacties in Suriname. De verdediging heeft echter geen concrete transacties genoemd, zodat die verklaring niet verifieerbaar is. Ook de schriftelijke verklaring van zijn zus van 19 november 2018 is ontoereikend. Hoewel het, zoals de rechtbank bij tussenbeslissing van 6 juli 2018 overwogen heeft, zonder meer mogelijk moet zijn om op basis van kadastrale gegevens aan te tonen wat de zuster van de verdachte verdiend heeft met onroerend-goedtransacties, heeft ook zij slechts in algemene bewoordingen verklaard dat zij haar geld heeft verdiend met de handel in onroerend goed.

Verder heeft de verdachte pas ter terechtzitting van 29 november 2018 verklaard dat een bedrag van NLG 200.000,00 afkomstig is van een schadevergoeding en zijn werkzaamheden in de scheepvaart en horeca vanaf de jaren ’70. Zijn raadsman heeft vervolgens aangevoerd dat dit bedrag, met een rendement van 7%, in 2009 was aangegroeid tot € 1.800.000,00. Deze verklaring, met deze uitleg erbij, is onvoldoende concreet. Zelfs indien moet worden aangenomen dat de verdachte in de jaren ’70 NLG 200.000,00 heeft verdiend, dan nog kan dat onmogelijk het eindbedrag van € 1.800.000,00 verklaren. NLG 200.000,00 is omgerekend ongeveer € 90.756,00. Met een rente van 7% over 39 jaar komt het uiteindelijke bedrag niet in de buurt van € 1.800.000,00. Een dergelijke groei is dus niet aannemelijk gemaakt. Ook overigens is de verklaring van de verdachte, mede gelet op het tijdstip van afleggen, hoogst onwaarschijnlijk. De verdachte heeft immers gedurende die periode ook ergens van moeten leven. Daarnaast heeft hij eveneens in deze periode meerdere panden in Rotterdam aangekocht.

Daar komt nog bij dat de verdachte bij zijn verhoren op bepaalde punten evident leugenachtig heeft verklaard, verklaringen waarop hij dan ook in tweede instantie, na te zijn geconfronteerd met de waarheid, is teruggekomen. Zo heeft hij bij de FIOD verklaard dat hij geen [naam dochter] kent, terwijl één van zijn dochters [naam dochter] heet. Ook heeft hij verklaard dat hij nooit, althans niet recent, in Zwitserland is geweest, terwijl vluchtgegevens van de KLM en het journaal van de [bank] anders uitwijzen. Tot slot heeft hij verklaard dat hij niets bezat in het buitenland.

Tussenconclusie

Nu er sprake is van een vermoeden van witwassen en de verdachte geen concrete, min of meer verifieerbare en niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijke verklaring heeft afgelegd over de herkomst van het geld, kan de rechtbank niet anders dan concluderen dat er sprake is van witwassen. Nu de hiervoor genoemde verklaring ontbreekt, gaat de rechtbank er voorts van uit dat de verdachte voor een bedrag van € 5.057.097,00 (feit 1) en € 460.054,62 (feit 2) heeft witgewassen, zijnde de hoogste saldi op de respectievelijke rekeningen in de ten laste gelegde periode. Omdat de verdachte zich jarenlang en door vele handelingen schuldig heeft gemaakt aan witwassen, is de rechtbank tevens van oordeel dat de verdachte van het witwassen een gewoonte heeft gemaakt.

Feit 3

Op basis van de inhoud van het dossier en hetgeen overigens ter terechtzitting is besproken, gaat de rechtbank uit van de volgende feiten en omstandigheden.

In het dossier bevindt zich een factuur van 23 maart 2012 met betrekking tot de aankoop van een voertuig met kenteken [kenteken] bij [autobedrijf] . ^[15] Uit door [autobedrijf] uitgeleverde stukken volgt dat de verdachte op 6 maart 2012 kasbetalingen heeft gedaan van € 20.000,00, € 8.000,00 en € 2.000,00. ^[16] De verdachte heeft verklaard dat hij de [auto] met kenteken [kenteken] deels heeft betaald met € 30.000,00 in contanten. ^[17]

Bewijsoverweging

Niet duidelijk is geworden waar het bedrag van € 30.000,00 vandaan komt. Zoals ten aanzien van de feiten 1 en 2 al overwogen, wijst het voorhanden hebben van grote contante bedragen op witwassen. De verklaring van de verdachte ter terechtzitting dat hij vóór de aankoop van de [auto] € 30.000,00 heeft opgenomen van een ING-rekening, is aantoonbaar onjuist. De officier van justitie heeft ter terechtzitting rekeningafschriften overgelegd van de ING-rekeningen van de verdachte, zijn zuster en de winkel van de verdachte, waarop een dergelijke opname niet te zien is.

In het legale economische verkeer is het niet gebruikelijk om dergelijke grote bedragen contant te voldoen. Het fysiek vervoeren van grote bedragen in contanten brengt namelijk een aanzienlijk veiligheidsrisico met zich.

Tussenconclusie

Gelet op het voorgaande acht de rechtbank het vermoeden gerechtvaardigd dat de

€ 30.000,00, waarmee de [auto] is betaald, uit enig misdrijf afkomstig is. De verklaring van de verdachte over het pinnen van het geld is aantoonbaar leugenachtig en met geen enkel ander doel afgelegd dan om een legale herkomst van het geld te fingeren. Er kan dan ook niet anders dan geconcludeerd worden dat de verdachte, door de [auto] deels met cash geld te betalen, € 30.000,00 heeft witgewassen. Nu dit slechts één transactie betreft, kan niet worden geoordeeld dat sprake is van gewoontewitwassen. Van dit deel van de tenlastelegging zal de verdachte dan ook partieel worden vrijgesproken.

Feit 4

Op basis van de inhoud van het dossier en hetgeen overigens ter terechtzitting is besproken, gaat de rechtbank uit van de volgende feiten en omstandigheden.

Op 8 januari 2018 is bij de doorzoeking van de woning van de verdachte een Rolex in beslag genomen. Aan deze Rolex werd het voorwerpnummer 6060415_83602 gekoppeld. ^[18] De verdachte heeft verklaard dat hij deze Rolex aan zijn zoon [zoon] heeft gegeven. ^[19] [zoon] heeft verklaard dat hij een paar maanden vóór 8 januari 2018 een Rolex van zijn vader heeft gekregen. ^[20]

Bij de Rolex bevonden zich ook een aankoopbon en een betalingsbewijs van een creditcardtransactie. Op het betalingsbewijs van de creditcardtransactie staat de naam van de verdachte vermeld. ^[21] Ook op de aankoopbon van de Rolex staat de naam van de verdachte vermeld. Verder blijkt uit de aankoopbon dat het aankoopbedrag van CHF 55.316,00 contant is voldaan. ^[22] Het serienummer dat op de aankoopbon staat vermeld, komt overeen met het serienummer dat in het horloge staat geregistreerd. ^[23]

Bewijsoverweging

Zoals al eerder overwogen, is het in het legale economische verkeer niet gebruikelijk om grote bedragen contant te voldoen, omdat het vervoeren van grote bedragen een aanzienlijk veiligheidsrisico met zich brengt. Dit levert dan ook het vermoeden op dat de Rolex is betaald met uit enig misdrijf afkomstig geld. Van de verdachte mag verwacht worden dat hij een verklaring aflegt over de herkomst van dat geld. De verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij de Rolex had gekregen van een vriendin. Deze verklaring is niet verifieerbaar, nu hij geen persoonsgegevens van haar heeft gegeven. Nu de aankoopbon en het betalingsbewijs van de creditcardtransactie op zijn naam stonden, gaat de rechtbank ervan uit dat de verdachte de Rolex zelf contant heeft betaald.

Tussenconclusie

Op grond van het voorgaande acht de rechtbank het vermoeden gerechtvaardigd dat de Rolex afkomstig is uit enig misdrijf. De rechtbank concludeert dan ook dat de verdachte de Rolex heeft witgewassen door deze aan zijn zoon te geven. De rechtbank is – met de officier van justitie en de verdediging – van oordeel dat niet kan worden bewezen dat de verdachte van deze vorm van witwassen een gewoonte heeft gemaakt. De verdachte zal van dat deel van de tenlastelegging dan ook partieel worden vrijgesproken.

Voorwaardelijke verzoeken

Het verzoek om de heer [naam 2] te horen wordt afgewezen. Zijn verklaring wordt niet gebezigd voor het bewijs, zodat de voorwaarde niet is vervuld.

Het verzoek tot verwijdering uit het dossier van de Blueviewgegevens die de officier van justitie bij haar requisitoir heeft overgelegd, wordt afgewezen. Weliswaar zijn deze stukken op een laat moment in het dossier gevoegd, maar er is geen rechtsregel die zich daartegen verzet.

Het verzoek om de zaak aan te houden indien de rechtbank niet meegaat in de berekening van het bedrag waartoe het ten laste gelegde onder de feiten 1 en 2 volgens de verdediging dient te worden beperkt, opdat de zaak naar de rechter-commissaris wordt terugverwezen en een berekening kan worden opgemaakt ten aanzien van het fiscale nadeel, wordt afgewezen. De rechtbank gaat ervan uit dat het gehele vermogen dat is aangetroffen op de Zwitserse bankrekeningen en de ING-rekening met nummer [rekeningnummer 6] aan de verdachte toebehoort. Er is daarom geen noodzaak om een nadere berekening van het vermogen te (laten) maken.

Het verzoek om mevrouw [zus] als getuige te horen wordt afgewezen. De rechtbank heeft op 6 juli 2018 geoordeeld dat de verdediging verificatoire stukken met betrekking tot de herkomst van het vermogen moet indienen, voor beoordeeld kan worden of het verhoor van mevrouw [zus] noodzakelijk is. Dat is, ondanks toezegging van de raadsman, niet gebeurd. Er is dan ook thans geen noodzaak voor een verhoor van mevrouw [zus] .

4.2.

Bewezenverklaring

Op grond van de redengevende inhoud van het voorgaande, is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 1, 2, 3 en 4 ten laste gelegde heeft begaan op die wijze dat:

1.

hij in de periode
van 1 januari 2013 tot en met 8 januari 2018 te Rotterdam en in Zwitserland tezamen en in vereniging met een ander van een voorwerp, te weten een

geldbedrag tot een totaal van 5.057.097 euro, de herkomst heeft verhuld, en
heeft verhuld wie de rechthebbende op dit voorwerp is en dit voorwerp voorhanden heeft gehad, terwijl hij wist dat dit voorwerp geheel of gedeeltelijk - onmiddellijk en/of middellijk - afkomstig was uit enig misdrijf

immers hebben hij, verdachte, en zijn mededader toen en daar (telkens) dit geldbedrag, aangehouden en doen aanhouden bij
een buitenlandse bank op rekeningnummers op naam van anderen dan de verdachte, (te weten bankrekening [rekeningnummer 2] t.n.v. [foundation] en bankrekening [rekeningnummer 7] t.n.v. [zus] )

en

zulks terwijl verdachte en zijn mededader van het plegen van
deze misdrijven een gewoonte hebben gemaakt

2.

hij in de periode
van 12 april 2016 tot en met 8 januari 2018 te Rotterdam en Barendrecht en elders in Nederland tezamen en in vereniging met anderen,

van voorwerpen, te geldbedragen tot een totaal van 460.054,62 euro de herkomst heeft verhuld, en
heeft verhuld wie de rechthebbende op deze voorwerpen is endeze voorwerpen voorhanden heeft gehad, terwijl hij wist dat deze voorwerpen geheel of gedeeltelijk - onmiddellijk en/of middellijk - afkomstig waren uit enig misdrijf

immers hebben hij, verdachte, en zijn mededaders toen en daar telkens deze geldbedragen aangehouden en doen aanhouden op een bankrekening op naam van een ander dan de

verdachte, (bankrekening [rekeningnummer 6] en (hieraan gekoppelde) spaarrekening

[spaarrekening] t.n.v. [zus] )

en

zulks terwijl verdachte en zijn mededaders van het plegen van
deze misdrijven een gewoonte hebben gemaakt

3.

hij in de periode
van 6 maart 2012 tot en met 23 maart 2012 te Rotterdam
een

geldbedrag, tot een totaal van 30.000 euro, voorhanden heeft gehad en heeft overgedragen , terwijl hij wist dat dit voorwerp geheel of gedeeltelijk - onmiddellijk en/of middellijk - afkomstig was uit enig misdrijf,

immers heeft hij, verdachte, toen en daar
met dat bedrag een voertuig ( [auto] ) met kenteken [kenteken] gekocht

4.

hij in de periode
van 1 juli 2017 tot en met 8 januari 2018 te Rotterdam een voorwerp, te weten een horloge, merk Rolex
(met voorwerpnummer 6060415 83602), heeft overgedragen terwijl hij wist dat dit voorwerp geheel of gedeeltelijk - onmiddellijk en/of middellijk - afkomstig was uit enig misdrijf,

immers heeft hij, verdachte toen en daar dit horloge geschonken of in bewaring gegeven
a an zijn zoon, [zoon] .

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

5. Strafbaarheid feiten

De bewezen feiten leveren op:

1. medeplegen van gewoontewitwassen

2. medeplegen van gewoontewitwassen

3. witwassen

4. witwassen

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de feiten uitsluiten.

De feiten zijn dus strafbaar.

6. Strafbaarheid verdachte

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte uitsluit.

De verdachte is dus strafbaar.

7. Motivering straf

7.1.

Algemene overweging

De straffen en maatregel die aan de verdachte worden opgelegd, zijn gegrond op de ernst van de feiten, de omstandigheden waaronder de feiten zijn begaan en de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte. Daarbij wordt in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

7.2.

Feiten waarop de straffen zijn gebaseerd

De verdachte heeft zich gedurende jaren schuldig gemaakt aan het witwassen van grote geldbedragen. Dit is een ernstig feit. Door het witwassen van crimineel vermogen wordt de onderliggende criminaliteit gefaciliteerd. Het vormt een aantasting van de legale economie en schaadt de integriteit van het financiële handelsverkeer en het vertrouwen dat daarin moet kunnen worden gesteld. Dit wordt de verdachte ernstig aangerekend.

7.3.

Persoonlijke omstandigheden van de verdachte

7.3.1.

Strafblad

De rechtbank heeft acht geslagen op een uittreksel uit de justitiële documentatie van 25 oktober 2018, waaruit blijkt dat de verdachte niet eerder is veroordeeld voor soortgelijke strafbare feiten.

7.3.2.

Rapportage

Reclassering Nederland heeft een rapport over de verdachte opgemaakt, gedateerd 6 maart 2018. De rechtbank heeft acht geslagen op dit rapport.

7.4.

Conclusies van de rechtbank

Gezien de ernst van de feiten kan niet anders worden gereageerd dan met het opleggen van een gevangenisstraf. Bij de bepaling van de duur van de gevangenisstraf heeft de rechtbank acht geslagen op straffen die in soortgelijke zaken plegen te worden opgelegd. De verdediging heeft verzocht geen onvoorwaardelijke gevangenisstraf te leggen met een langere duur dan het voorarrest, gelet op de leeftijd en fysieke gesteldheid van de verdachte. De rechtbank acht een langdurige gevangenisstraf echter de enige passende reactie, gelet op de lange pleegperiode en de grote bedragen die de verdachte heeft witgewassen.

Alles afwegend acht de rechtbank de hierna te noemen straffen, waaronder de hieronder besproken verbeurdverklaringen, passend en geboden.

8. In beslag genomen voorwerpen

De officier van justitie heeft ter terechtzitting een lijst met inbeslaggenomen voorwerpen overgelegd. Op deze lijst staan de volgende voorwerpen:

1. [rekeningnummer 8] )

2. € 460.054,62 ( [rekeningnummer 4] )

3. € 10.730,80 ( [rekeningnummer 9] )

4. € 326,76 ( [rekeningnummer 10] )

5. € 42,06 ( [rekeningnummer 11] )

6. € 4.689,65 ( [rekeningnummer 12] )

7. € 1.533,65 ( [rekeningnummer 13] )

8. € 5.266,41 ( [rekeningnummer 14] )

9. € 4.437.000,00 ( [rekeningnummer 3] , [rekeningnummer 3] )

10. € 67.023,19 ( verpande Levensverzekering aan [rekeningnummer 15] )

11. Bestelauto [auto] [kenteken] , 2 autosleutels, 2 sleutels vh alarmsyst

(incl sec. Const) (beslagnummer 6060415_83557)

12. Rolex (beslagnummer 6060415_83602)

13. € 10.000,00 ( beslagnummer 6060415_83746)

14. € 10.000,00 ( beslagnummer 6060415_83747)

15. € 10.000,00 ( beslagnummer 6060415_83748)

16. € 10.000,00 ( beslagnummer 6060415_83749)

17. € 10.000,00 ( beslagnummer 6060415_83750)

18. € 1.000,00 ( beslagnummer 6060415_83744)

19. € 1.350,00 ( beslagnummer 6060415_83558)

20. € 210,00 ( beslagnummer 6060415_83559)

21. € 40,00 ( beslagnummer 6060415_83560)

22. € 50,00 ( beslagnummer 6060415_83561)

8.1.

Standpunt officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd de voorwerpen, genoemd onder de nummers 2, 9 en 11 tot en met 22 op de beslaglijst verbeurd te verklaren. Ook heeft zij gevorderd het verschil tussen het maximale saldo van de Zwitserse rekening van de [foundation] (€ 5.057.097,00) en € 4.437.000,00 (de rechtbank begrijpt: het saldo van de Zwitserse bankrekening van de zuster van de verdachte) verbeurd te verklaren.

Van de voorwerpen genoemd onder de nummer 1, 3 tot en met 8 en 10 van de beslaglijst heeft de officier van justitie opheffing van het beslag gevorderd.

8.2.

Standpunt verdediging

De raadsman heeft verzocht om alle in de beslaglijst genoemde beslagen op te heffen.

8.3.

Beoordeling

De voorwerpen genoemd onder de nummers 2, 9 en 11 tot en met 18 op de beslaglijst zullen worden verbeurd verklaard.

Deze voorwerpen behoren toe aan de verdachte en de bewezen verklaarde feiten zijn met betrekking tot deze voorwerpen begaan.

Ten aanzien van de voorwerpen genoemd onder de nummers 1, 3 tot en met 8, 10 en 19 tot en met 22 op de beslaglijst zal een last worden gegeven tot teruggave aan de verdachte.

Het verschil tussen het maximale saldo van de Zwitserse rekening van de [foundation] en het saldo van de Zwitserse rekening van de zus van de verdachte zal niet verbeurd worden verklaard. Een dergelijke vordering kan in de door de officier van justitie aangekondigde ontnemingsprocedure aan de orde komen.

9. Gevangenneming

9.1.

Standpunt officier van justitie

De officier van justitie heeft de gevangenneming van de verdachte gevorderd, omdat er sprake is van recidivegevaar. Niet al het witgewassen geld is teruggevonden. De gerede kans bestaat dat de verdachte zal terugvallen in lucratieve criminele activiteiten.

9.2.

Standpunt verdediging

De raadsman heeft verzocht om afwijzing van de vordering. De officier van justitie heeft ter terechtzitting van 12 september 2018 dezelfde argumenten aangevoerd. De rechtbank heeft toentertijd de voorlopige hechtenis opgeheven wegens het ontbreken van gronden.

9.3.

Beoordeling

De beslissing van de rechtbank van 12 september 2018 om de voorlopige hechtenis op te heffen vanwege het ontbreken van gronden betrof een voorlopig oordeel. Het vonnis van heden betreft echter een definitief oordeel omtrent de feiten, hetgeen met zich brengt dat thans een ander oordeel omtrent de aanwezigheid van de voor voorlopige hechtenis vereiste gronden tot de mogelijkheden behoort. Nu in dit vonnis bewezen is verklaard dat de verdachte zich niet slechts aan witwassen maar specifiek aan gewoontewitwassen schuldig heeft gemaakt, is de rechtbank van oordeel dat daarmee het recidivegevaar gegeven is. Gewoontewitwassen is immers bij uitstek een feit dat doet vrezen voor herhaling. De rechtbank zal daarom de gevangenneming van de verdachte bevelen.

10. Toepasselijke wettelijke voorschriften

Gelet is op de artikelen 33, 33a, 47, 57, 420bis en 420ter van het Wetboek van Strafrecht.

11. Bijlagen

De in dit vonnis genoemde bijlagen maken deel uit van dit vonnis.

12. Beslissing

De rechtbank:

verklaart bewezen dat de verdachte de onder 1, 2, 3 en 4 ten laste gelegde feiten, zoals hiervoor omschreven, heeft begaan;

verklaart niet bewezen hetgeen aan de verdachte meer of anders ten laste is gelegd dan hiervoor bewezen is verklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij;

stelt vast dat het bewezen verklaarde oplevert de hiervoor vermelde strafbare feiten;

verklaart de verdachte strafbaar;

veroordeelt de verdachte tot een
gevangenisstraf voor de duur van vijf jaren ;

beslist ten aanzien van de voorwerpen, geplaatst op de lijst van inbeslaggenomen en nog niet teruggegeven voorwerpen, als volgt:
- verklaart verbeurd als bijkomende straf voor de feiten:

2. € 460.054,62 ( [rekeningnummer 4] )

9. € 4.437.000,00 ( [rekeningnummer 3] , [rekeningnummer 3] )

11. Bestelauto [auto] [kenteken] , 2 autosleutels, 2 sleutels vh alarmsyst

(incl sec. Const) (beslagnummer 6060415_83557)

12. Rolex (beslagnummer 6060415_83602)

13. € 10.000,00 ( beslagnummer 6060415_83746)

14. € 10.000,00 ( beslagnummer 6060415_83747)

15. € 10.000,00 ( beslagnummer 6060415_83748)

16. € 10.000,00 ( beslagnummer 6060415_83749)

17. € 10.000,00 ( beslagnummer 6060415_83750)

18. € 1.000,00 ( beslagnummer 6060415_83744)

- gelast de teruggave aan verdachte van:

1. € 1.439,81 ( [rekeningnummer 8] )

3. € 10.730,80 ( [rekeningnummer 9] )

4. € 326,76 ( [rekeningnummer 10] . € 326,76 ( [rekeningnummer 10] )

5. € 42,06 ( [rekeningnummer 11] )

6. € 4.689,65 ( [rekeningnummer 12] )

7. € 1.533,65 ( [rekeningnummer 13] )

8. € 5.266,41 ( [rekeningnummer 14] )

10. € 67.023,19 ( verpande Levensverzekering aan [rekeningnummer 15] )

19. € 1.350,00 ( beslagnummer 6060415_83558)

20. € 210,00 ( beslagnummer 6060415_83559)

21. € 40,00 ( beslagnummer 6060415_83560)

22. € 50,00 ( beslagnummer 6060415_83561)

beveelt de gevangenneming van de verdachte (het bevel is apart geminuteerd).

Dit vonnis is gewezen door:

mr. E. Rabbie, voorzitter,

en mrs. L. Amperse en J.C. Tijink, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. E.L. Vedder, griffier,

en uitgesproken op de openbare terechtzitting van deze rechtbank op 13 december 2018.

Bijlage I

Tekst nader omschreven en gewijzigde tenlastelegging

Aan de verdachte wordt ten laste gelegd dat

1.

hij op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode 1 januari

2013 tot en met 8 januari 2018 te Rotterdam en/of Barendrecht en/of

elders in Nederland en/of Zwitserland tezamen en tezamen en in

vereniging met (een) ander(en), althans alleen,

van een of meerdere voorwerpen, te weten een of meerdere

geldbedrag(en) tot een totaal van 5.057.097 euro, althans (een) daarmee

overeenkomst geldbedrag(en) in Zwitserse Franken, althans (telkens)

een of meerdere geldbedrag (en), de werkelijke aard en/of de herkomst

en/of de vindplaats heeft verborgen en/of heeft verhuld, dan wel

verborgen heeft gehouden en/of verhuld wie de rechthebbende op

dit/deze voorwerp( en) is en/of dit/deze voorwerp (en) voorhanden heeft

gehad. terwijl hij wist dat dit/deze voorwerp(en) geheel en/of

gedeeltelijk - onmiddellijk en/of middellijk - afkomstig was/waren uit

enig misdrijf

immers heeft/ hebben hij, verdachte, en/of zijn mededaders toen en daar

(telkens) dit/deze geldbedrag(en), bewaard/ aangehouden en/of doen

aanhouden bij één of meer buitenlandse bank(en) op één of meer

rekeningnummer(s) op naam van (een) ander(en) dan de verdachte,

althans de rechthebbende en/of eerste begunstigde, (te weten

bankrekening [rekeningnummer 2] t.n.v. [foundation]

en/of bankrekening [rekeningnummer 7] t.n.v. [zus] )

en/of

zulks terwijl verdachte en/of zijn mededader(s) van het plegen van

dit/die misdrijf/misdrijven een gewoonte heeft/hebben gemaakt

2.

hij op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode 12 april 2016

tot en met 8 januari 2018 te Rotterdam en/of Barendrecht en/of elders

in Nederland tezamen en tezamen en in vereniging met (een) ander(en),

althans alleen,

van een of meerdere voorwerpen, te weten een of meerdere

geldbedrag(en) tot een totaal van 460.054,62 euro, althans (telkens)

een of meerdere geldbedrag ( en), de werkelijke aard en/of de herkomst

en/of de vindplaats heeft verborgen en/of heeft verhuld, dan wel

verborgen heeft gehouden en/of verhuld wie de rechthebbende op

dit/deze voorwerp( en) is en/of dit/deze voorwerp (en) voorhanden heeft

gehad. terwijl hij wist dat dit/ deze voorwerp(en) geheel en/of

gedeeltelijk - onmiddellijk en/of middellijk - afkomstig was/waren uit

enig misdrijf

immers heeft/ hebben hij, verdachte, en/of zijn mededaders toen en

daar (telkens) dit/deze geldbedragen aangehouden en/of doen

aanhouden op een bankrekeningen op naam van (een) ander(en) dan de

verdachte, althans de rechthebbende, (bankrekening

[rekeningnummer 4] en/of (hieraan gekoppelde) spaarrekening

[spaarrekening] t.n.v. [zus] )

en/of

zulks terwijl verdachte en/of zijn mededader(s) van het plegen van

dit/die misdrijf/misdrijven een gewoonte heeft/hebben gemaakt

3.

hij op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode 6 maart

2012 tot en met 23 maart 2012 te Rotterdam en/of Barendrecht en/of

elders in Nederland tezamen en tezamen en in vereniging met (een)

ander(en), althans alleen

van één of meer voorwerp( en) te weten, en/of één of meer

geldbedrag(en), tot een totaal van 30.000 euro. althans (telkens)

een of meerdere geldbedrag(en) heeft verworven en/of voorhanden

heeft gehad en/of heeft overgedragen en/of heeft omgezet en/of gebruik

heeft gemaakt, terwijl hij wist dat dit/deze voorwerp(en) geheel en/of

gedeeltelijk - onmiddellijk en/of middellijk - afkomstig was/waren uit

enig misdrijf,

immers heeft/hebbende hij, verdachte, en/of zijn mededaders toen en daar

een voertuig ( [auto] ) met kenteken [kenteken] gekocht

en/of zulks terwijl verdachte en/of zijn mededader(s) van het plegen van

dit/die misdrijf/misdrijven een gewoonte heeft/hebben gemaakt

4.

hij op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode 1 juli 2017 tot

en met 8 januari 2018 te Rotterdam en/of Barendrecht en/of elders in

Nederland tezamen en tezamen en in vereniging met (een) ander(en),

althans alleen

van een voorwerp, te weten een horloge, merk Rolex
(met

voorwerpnummer 6060415 83602), heeft verworven en/of voorhanden

heeft gehad en/of heeft overgedragen en/of heeft omgezet en/of gebruik

heeft gemaakt terwijl hij wist dat dit/deze voorwerp(en) geheel en/of

gedeeltelijk - onmiddellijk en/of middellijk - afkomstig was/waren uit

enig misdrijf,

immers heeft/ hebben hij, verdachte, en/of zijn mededaders toen en daar

(telkens), dit horloge geschonken of verkocht of verstrekt aan of in

bewaring gegeven van, althans ondergebracht bij zijn zoon, [zoon]

en/of

zulks terwijl verdachte en/of zijn mededader(s) van het plegen van

dit/die misdrijf/misdrijven een gewoonte heeft/hebben gemaakt.

Voetnoten

1. Voor zover niet anders vermeld, is de informatie in deze paragraaf afkomstig uit het proces-verbaal van politie (AMB-048,(vul geboortedatum in) pagina 786 tot en met 791(vul geboortedatum in)(vul geboortedatum in)van zaaksdossier [zaaknaam] (vul geboortedatum in)).

2. Een afschrift van een kasopname, DOC-079 (pagina 871 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

3. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, AMB-004 (pagina 157 tot en met 158 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

4. Vordering verstrekking historische gegevens, DOC-002a (pagina 256 tot en met 257 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

5. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, AMB-004 (pagina 157 tot en met 158 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

6. De processen-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, AMB-004a en AMB-004b (pagina 159 tot en met 160 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

7. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, inhoudende het verhoor van de verdachte, V-001-03 (pagina 374 tot en met 377 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

8. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, inhoudende het verhoor van verdachte [neef] , V-002-01 (pagina 398 tot en met 403 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

9. De verklaring van de verdachte ter terechtzitting van 29 november 2018.

10. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, AMB-009 (pagina 168 tot en met 169 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

11. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, inhoudende het verhoor getuige [naam 1] , G002-01 (pagina 441 tot en met 443 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

12. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, inhoudende het verhoor getuige [boekhouder] , G001-01 (pagina 430 tot en met 436 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

13. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, nummer V-002-01, inhoudende het verhoor van verdachte [neef] (pagina 398 tot en met 403 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

14. Het overzichtsproces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, nummer 1-OPV (pagina 88 en 89 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

15. Een geschrift, te weten een factuur van [autobedrijf] (DOC-038, pagina 544 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

16. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, AMB-040b (pagina 234 tot en met 235 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

17. De verklaring van de verdachte ter terechtzitting van 29 november 2018.

18. De kennisgeving van inbeslagneming van de FIOD/Belastingdienst, KVI-002 (zaaksdossier [zaaknaam] ).

19. De verklaring van de verdachte ter terechtzitting van 29 november 2018.

20. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, inhoudende de verklaring van [zoon] , G004-01 (pagina 453 tot en met 456 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

21. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, AMB-026 (pagina 201 tot en met 202 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

22. Een geschrift, te weten een aankoopbon, DOC-026 (pagina 532 van zaaksdossier [zaaknaam] ).

23. Het proces-verbaal van de FIOD/Belastingdienst, AMB-037 (pagina 226 van zaaksdossier [zaaknaam] ).