ECLI:NL:RBROT:2020:5943

• Datum uitspraak: 13 mei 2020
• Publicatiedatum: 8 juli 2020
• Zaaknummer: C/10/595806 / FA RK 20-3074
• Instantie: Rechtbank Rotterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Beschikking
• Rechters: B. Krijnen
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Zorgmachtiging op verzoek van de officier van justitie in het arrondissement Rotterdam

Op 13 mei 2020 heeft de Rechtbank Rotterdam een beschikking gegeven inzake een zorgmachtiging op verzoek van de officier van justitie. De betrokkene, die lijdt aan een autismespectrumstoornis, posttraumatische stressstoornis, eetproblematiek, psychosekwetsbaarheid en persoonlijkheidsproblematiek, vertoont gedrag dat leidt tot ernstig nadeel, waaronder suïcidaliteit en automutilatie. De rechtbank heeft vastgesteld dat de veiligheid van betrokkene in de thuissituatie niet kan worden gewaarborgd en dat een klinische opname noodzakelijk is om betrokkene te stabiliseren. De mondelinge behandeling vond plaats op dezelfde dag, waarbij de officier van justitie niet werd gehoord. De rechtbank heeft de criteria voor verplichte zorg, zoals vastgelegd in de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz), toegepast en geconcludeerd dat er geen minder bezwarende alternatieven zijn. De zorgmachtiging is verleend voor de duur van zes maanden, tot en met 13 november 2020, met de mogelijkheid tot het treffen van verplichte zorgmaatregelen in crisissituaties. De beschikking is mondeling gegeven door rechter mr. B. Krijnen en schriftelijk uitgewerkt op 25 mei 2020.

Uitspraak

RECHTBANK ROTTERDAM

Team familie

Zaak-/rekestnummer: C/10/595806 / FA RK 20-3074

Betrokkenenummer: [nummer]

Schriftelijke uitwerking van de mondelinge beslissing van 13 mei 2020 betreffende een zorgmachtiging als bedoeld in artikel 6:4 van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (hierna: Wvggz)

op verzoek van:

de officier van justitie in het arrondissement Rotterdam , hierna: de officier,

met betrekking tot:

[naam betrokkene] ,

geboren op [geboortedatum betrokkene] te [geboorteplaats betrokkene] ,

hierna: betrokkene,

wonende en thans verblijvende aan de [adres betrokkene] , [postcode betrokkene] te [woonplaats betrokkene] ,

advocaat mr. M.G. Hoogerwerf te Dordrecht.

1.. Procesverloop

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit het verzoekschrift van de officier, ingekomen op 1 mei 2020.

Bij het verzoekschrift zijn de volgende bijlagen gevoegd:

 de medische verklaring opgesteld door [naam psychiater 1] , psychiater, van 21 april 2020;

 de niet-ingevulde zorgkaart;

 het zorgplan van 14 april 2020;

 de bevindingen van de geneesheer-directeur over het zorgplan;

 de gegevens over eerder afgegeven machtigingen op grond van de Wet Bopz en de Wvggz;

 de relevante politiegegevens.

1.2.

De mondelinge behandeling van het verzoek heeft plaatsgevonden op 13 mei 2020.

Bij die gelegenheid zijn op grond van artikel 2 Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid de navolgende personen telefonisch gehoord, omdat het houden van een fysieke zitting vanwege het coronavirus niet mogelijk was:

 betrokkene met haar hierboven genoemde advocaat;

 [naam psychiater 2] , psychiater, verbonden aan Yulius;

 [naam moeder] , moeder van betrokkene.

1.3.

De officier is niet telefonisch gehoord, omdat hij een nadere toelichting op of motivering van het verzoek niet nodig achtte.

2.. Beoordeling

2.1.

Criteria zorgmachtiging

2.1.1.

De rechter kan op verzoek van de officier een zorgmachtiging verlenen ten aanzien van de betrokkene wanneer wordt voldaan aan de criteria en de doelen van verplichte zorg als bedoeld in artikel 3:3 en 3:4 Wvggz. Verplichte zorg is zorg die ondanks verzet kan worden verleend. Indien het gedrag van de betrokkene als gevolg van een psychische stoornis leidt tot ernstig nadeel, kan als uiterste middel verplichte zorg worden verleend, indien er geen mogelijkheden voor zorg op basis van vrijwilligheid zijn, er voor betrokkene geen minder bezwarende alternatieven met het beoogde effect zijn, het verlenen van verplichte zorg gelet op het beoogde doel evenredig is en redelijkerwijs te verwachten is dat het verlenen van verplichte zorg effectief is. Verplichte zorg kan worden verleend om ernstig nadeel af te wenden, de geestelijke gezondheid van betrokkene te stabiliseren of dusdanig te herstellen dat hij zijn autonomie zoveel mogelijk herwint, of de fysieke gezondheid van betrokkene te stabiliseren of te herstellen in het geval diens gedrag als gevolg van zijn psychische stoornis leidt tot ernstig nadeel daarvoor.

2.1.2.

Uit de overgelegde stukken en de mondelinge behandeling blijkt dat betrokkene lijdt aan een psychische stoornis, te weten een autismespectrumstoornis. Verder is er sprake van een posttraumatische stressstoornis, eetproblematiek, psychosekwetsbaarheid en persoonlijkheidsproblematiek.

2.1.3.

Het gedrag van betrokkene leidt als gevolg van haar psychische stoornis tot ernstig nadeel, gelegen in het bestaan van of het aanzienlijk risico op levensgevaar, ernstig lichamelijk letsel en ernstige psychische schade. Vanwege haar autisme heeft betrokkene veel behoefte aan structuur en een vast ritme. Wanneer de spanning oploopt of betrokkene last heeft van stemmen, kan dit leiden tot een crisis. Tijdens een crisis kan betrokkene in een psychotische episode terecht komen en kan er sprake zijn van (ernstige) automutilatie en suïcidepogingen. Dit heeft in het verleden geleid tot meerdere opnames. Dit jaar is betrokkene drie keer opgenomen geweest, aldus de psychiater tijdens de mondelinge behandeling. Betrokkene is in de meeste gevallen in staat om op tijd aan te geven wanneer zij hulp nodig heeft, waardoor deze opnames geregeld een vrijwillig karakter hebben. Wanneer betrokkene echter in crisis raakt, is zij niet meer in staat om haar neiging tot automutilatie te controleren. Op deze momenten wordt een gedwongen opname noodzakelijk geacht om bovengenoemde nadelen af te wenden.

2.2.

Verplichte zorg

2.2.1.

Om ernstig nadeel af te wenden en de geestelijke gezondheid van betrokkene te stabiliseren, heeft betrokkene verplichte zorg nodig.

2.2.2.

De rechtbank gaat ervan uit dat de wetgever heeft beoogd dat zorgverlening ter voorkoming van ernstig nadeel mogelijk moet zijn. Uit de toelichting van de wetgever blijkt dat in een zorgmachtiging sprake kan zijn van drie gradaties van verplichte zorg. Allereerst kan de reguliere verplichte zorg opgenomen worden in de zorgmachtiging waarvan de zorgverantwoordelijke steeds gebruik mag maken. Ten tweede kan in de zorgmachtiging worden opgenomen welke zorg in crisissituaties mag worden gegeven – niet te verwarren met verplichte zorg in noodsituaties. Verplichte zorg in noodsituaties komt immers op de derde plaats in het drietrapsmodel. Wanneer de zorgmachtiging niet in de noodzakelijke zorg voorziet, kan in noodsituaties verplichte zorg worden verleend voor drie dagen, waarna een wijzigingsverzoek kan worden gedaan door de officier. Per geval dient te worden beoordeeld welke verplichte zorg continu gegeven mag worden, welke zorg in crisissituaties gegeven mag worden en welke zorg niet wordt opgenomen in de zorgmachtiging en waar slechts in noodsituaties gebruik van mag worden gemaakt.

‘Reguliere verplichte zorg’ Wanneer het goed gaat met betrokkene, neemt zij haar medicatie vrijwillig in en is zij in staat om aan de bel te trekken wanneer zij hulp nodig heeft. De verplichte zorg ziet daarom alleen op crisissituaties.

‘Verplichte zorg in crisissituaties’ In crisissituaties mag binnen de komende zes maanden gebruik worden gemaakt van de volgende vormen van verplichte zorg voor de duur van
maximaal vier weken :

 het toedienen van vocht, voeding en medicatie, alsmede het verrichten van medische controles of andere medische handelingen en therapeutische maatregelen, ter behandeling van een psychische stoornis, dan wel vanwege die stoornis;

 het beperken van de bewegingsvrijheid;

 het insluiten;

 het uitoefenen van toezicht op betrokkene;

 het onderzoek aan kleding of lichaam;

 het onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag-beïnvloedende middelen;

 het opnemen in een accommodatie.

Bij betrokkene kan een
crisissituatie als volgt worden gedefinieerd. Als de spanningen oplopen dan krijgt betrokkene, mede onder invloed van stemmen in haar hoofd, suïcidale gedachten en gaat ze zich (extreem) automutileren. Wanneer dan de veiligheid van betrokkene in de thuissituatie niet kan worden gewaarborgd, is het van belang om snel in te kunnen grijpen met een klinische opname waar betrokkene weer kan worden gestabiliseerd.

Als het gaat om opneming geruime tijd nadat de zorgmachtiging is verleend, moet aan die vrijheidsbeneming een recente medische beoordeling ten grondslag liggen. Het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens verlangt altijd een onafhankelijk psychiatrisch onderzoek bij vrijheidsbeneming als deze (zie de nadere uitleg in onder meer EHRM 24 september 1992, Herczegfalvy v. Austria, 10533/83, r.o. 63 en EHRM 5 oktober 2000, Varbanov v. Bulgaria, 31365/96, r.o. 47).

In de praktijk betekent dit dat bij een vrijheidsbeneming van betrokkene na
drie maanden vanaf heden de zorgaanbieder uitvoering dient te geven aan een onafhankelijk psychiatrisch onderzoek. Dat mag door de geneesheer-directeur plaatsvinden, op voorwaarde dat hij niet bij de behandeling betrokken is.

‘Overige verzochte verplichte zorg ofwel verplichte zorg in noodsituaties’

De overige door de officier verzochte vormen van verplichte zorg, te weten het aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, worden door de rechtbank niet noodzakelijk geacht, omdat de noodzakelijkheid daarvan niet (afdoende) is gemotiveerd en de psychiater tijdens de mondelinge behandeling gemotiveerd heeft verklaard dat deze niet nodig zijn om het ernstig nadeel af te wenden. Voor verplichte zorg waarin deze zorgmachtiging niet voorziet, kan dit slechts in noodsituaties worden toegepast. Dit gaat om incidentele verplichte zorg onder strikte voorwaarden als bedoeld in artikel 8:11 Wvggz.

2.2.3.

Hoewel de advocaat van betrokkene heeft aangevoerd dat betrokkene een zelfbindingverklaring op zou kunnen stellen, zijn er op dit moment geen minder bezwarende alternatieven die hetzelfde beoogde effect hebben. De betrokkene ziet het op dit moment niet zitten om een zelfbindingsverklaring op te stellen. De voorgestelde verplichte zorg is evenredig en naar verwachting effectief. Uit de stukken blijkt dat bij het bepalen van de juiste zorg rekening is gehouden met de voorwaarden die noodzakelijk zijn om deelname van betrokkene aan het maatschappelijk leven te bevorderen, alsmede met de veiligheid van betrokkene.

2.2.4.

De rechtbank merkt overigens op dat er bij betrokkene sprake is van een groeiend ziektebesef en dat het het overwegen waard kan zijn om – in lijn met hetgeen de advocaat van betrokkene heeft aangevoerd – in de toekomst een zelfbindingsverklaring op te stellen met daarin vastgelegd welke zorg in een crisissituatie kan worden gegeven. De psychiater heeft toegezegd daarover met betrokkene in gesprek te gaan.

2.2.5.

Gelet op het voorgaande is voldaan aan de criteria voor en doelen van verplichte zorg als bedoeld in de Wvggz. De zorgmachtiging zal worden verleend voor de verzochte duur van zes maanden.

3.. Beslissing

De rechtbank:

3.1.

verleent een zorgmachtiging ten aanzien van [naam betrokkene] voornoemd;

3.2.

bepaalt dat bij wijze van verplichte zorg de maatregelen zoals opgenomen in rechtsoverweging 2.2.2. kunnen worden getroffen;

3.3.

bepaalt dat deze machtiging geldt tot en met 13 november 2020.

Deze beschikking is op 13 mei 2020 mondeling gegeven door mr. B. Krijnen, rechter, in tegenwoordigheid van mr. R. Jelicic, griffier, en op 25 mei 2020 schriftelijk uitgewerkt en getekend.

Tegen deze beschikking staat het rechtsmiddel van cassatie open.