Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ROTTERDAM
Team handel en haven
zaaknummer / rolnummer: C/10/700090 / KG ZA 25-472
Vonnis in kort geding van 16 juli 2025
in de zaak van
1.REDERIJ RIVER ROOTS B.V.,
gevestigd in Kampen,
2. REDERIJ LE FORMIDABLE B.V.,
gevestigd in Roosendaal,
eiseressen,
advocaten mrs. D. Santurio González en M.C. Briaire te Den Haag,
tegen
GEMEENTE HENDRIK-IDO-AMBACHT,
met als zetel Hendrik-Ido-Ambacht,
gedaagde,
advocaat mr. D. van Leersum te Dordrecht,
waarin is tussengekomen
SLAAPSCHEPEN B.V.,
statutair gevestigd in Franeker,
tussenkomende partij,
advocaat mr. Th. Dankert te Leeuwarden.
Partijen worden hierna River Roots, Le Formidable, de Gemeente en Slaapschepen genoemd. Eiseressen worden hierna samen River Roots c.s. genoemd.
1.De zaak in het kort
1.1.
De Gemeente heeft een Europese openbare aanbesteding voor een tijdelijke opvanglocatie op het water (in de vorm van een schip of ponton) gepubliceerd via TenderNed (de Opdracht). In het Programma van Eisen van de Opdracht staan de eisen waaraan de opvanglocatie moet voldoen. Een van die eisen is dat de maximale beschikbare breedte van het schip of de ponton vijftien meter bedraagt (gemeten vanaf de kade). De Gemeente heeft de Opdracht voorlopig gegund aan Slaapschepen. River Roots c.s. zijn het daar niet mee eens. Volgens hen heeft de Gemeente de breedte-eis tijdens de aanbestedingsprocedure gewijzigd, zonder dit duidelijk en transparant op TenderNed te publiceren. Volgens River Roots c.s. is de Opdracht hiermee wezenlijk gewijzigd, waardoor de aanbestedingsprocedure een fundamenteel gebrek vertoont. Daarom vorderen River Roots c.s. – kort gezegd – dat het de Gemeente wordt (a) verboden om de Opdracht definitief aan Slaapschepen te gunnen, (b) geboden om de voorlopige gunningsbeslissing in te trekken en (c) geboden om de aanbestedingsprocedure te staken en eventueel over te gaan tot heraanbesteding. De voorzieningenrechter wijst de vorderingen van River Roots c.s. toe en de vordering van Slaapschepen (die vordert dat het de Gemeente wordt geboden om de Opdracht aan haar te gunnen) af. Dit wordt hierna uitgelegd.
2.De procedure
2.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 26 mei 2025, met bijlagen 1 tot en met 8;
- de conclusie van antwoord, met bijlagen 1 tot en met 11;
- de incidentele conclusie tot tussenkomst, subsidiair voeging, met bijlagen 1 tot en met 8;
- de mondelinge behandeling op 30 juni 2025;
- de pleitaantekeningen van mr. Briaire;
- de pleitaantekeningen van mr. Van Leersum;
- de pleitaantekeningen van mr. Dankert.
3.De beoordeling
in het incident
3.1.
Slaapschepen heeft primair gevorderd te mogen tussenkomen en subsidiair om zich te mogen voegen in de procedure tussen River Roots c.s. en de Gemeente.
3.2.
Tijdens de mondelinge behandeling hebben River Roots c.s. en de Gemeente verklaard geen bezwaar te hebben tegen de tussenkomst van Slaapschepen. De voorzieningenrechter heeft de daartoe strekkende vordering van Slaapschepen toegewezen, wat in de kop van dit vonnis al tot uitdrukking is gebracht. Het belang van Slaapschepen bij de tussenkomst is erin gelegen dat zij, als de partij aan wie voorlopig is gegund, nadelige gevolgen kan ondervinden van een voor de Gemeente ongunstige uitkomst van deze zaak. Het spoedeisend belang en de goede procesorde staan niet in de weg aan toewijzing.
3.3.
De proceskosten in het incident worden gecompenseerd, omdat geen van partijen heeft te gelden als de in het ongelijk gestelde partij. Dit betekent dat iedere partij de eigen proceskosten moet betalen.
in de hoofdzaak en in de tussenkomst
3.4.
River Roots c.s. beogen te voorkomen dat de Opdracht aan Slaapschepen wordt gegund en te bewerkstelligen dat de Gemeente tot heraanbesteding van de Opdracht overgaat. De daaraan ten grondslag liggende argumenten van Le Formidable slagen in ieder geval en leiden om die reden tot toewijzing van de vorderingen van River Roots c.s. De overige argumenten van River Roots worden om die reden niet beoordeeld en blijven hierna buiten beschouwing.
Le Formidable is ontvankelijk in haar vorderingen
3.5.
De Gemeente stelt zich op het standpunt dat Le Formidable niet-ontvankelijk is in haar vorderingen. Volgens de Gemeente heeft Le Formidable alleen de aankondiging van de Opdracht op TenderNed gelezen, stond daarin niets over de maximale breedte-eis van 15 meter en was Le Formidable desondanks niet geïnteresseerd in de Opdracht. De Gemeente stelt zich daarom op het standpunt dat een eventuele schending van de aanbestedingsregels Le Formidable niet heeft gehinderd om in te schrijven; zij was sowieso al afgehaakt.
3.6.
De voorzieningenrechter volgt het standpunt van de Gemeente niet. Le Formidable heeft onweersproken gesteld dat zij de aanbestedingsdocumenten wel heeft gedownload, maar dat zij vervolgens is afgehaakt op de maximale breedte-eis van 15 meter in het Programma van Eisen. Gelet hierop is Le Formidable benadeeld door een latere wijziging van de maximale breedte-eis. De wijziging is niet transparant aan alle potentiële geïnteresseerden in de Opdracht gecommuniceerd, waarover hierna meer wordt overwogen. Om die reden heeft Le Formidable er belang bij dat in deze zaak wordt beoordeeld of de Opdracht volgens de regels aan Slaapschepen is gegund. Zij is daarom ontvankelijk in haar vorderingen.
De vorderingen van River Roots c.s. worden toegewezen
3.7.
In het Programma van Eisen van de Opdracht staat onder meer dat de maximale beschikbare breedte vijftien meter bedraagt (gemeten vanaf de kade). River Roots c.s. heeft onweersproken gesteld dat deze eis – op zichzelf en in combinatie met de overige eisen – een beperkende factor is, in die zin dat maar weinig schepen voldoen aan de combinatie van eisen. Dit brengt mee dat een verruiming van de breedte-eis wezenlijk is, zoals bedoeld in artikel 2.163g lid 3 sub a van de Aanbestedingswet 2012. Aannemelijk is dat meer marktpartijen aan de combinatie van eisen kunnen voldoen, en om die reden in de Opdracht geïnteresseerd zouden zijn geweest, als van meet af aan een ruimere breedte-eis was gehanteerd. Het standpunt van de Gemeente dat geen sprake is van een wezenlijke wijziging volgt de voorzieningenrechter dus niet.
3.8.
De Gemeente erkent in de conclusie van antwoord (randnummer 31) dat de breedte-eis in de loop van de aanbestedingsprocedure is verruimd. Rijkswaterstaat had de Gemeente laten weten dat de breedte-eis tot dertig meter kan worden verruimd. De Gemeente heeft daarover via TenderNed een bericht gestuurd dat alleen de partijen heeft bereikt die de Opdracht door middel van een button op TenderNed hadden toegevoegd aan “Mijn Aanbestedingen” en/of door middel van een button op TenderNed hadden aangegeven op de hoogte te willen worden gehouden over de Opdracht. Hiervoor is al overwogen, dat de Gemeente hiermee de voorwaarden van de Opdracht wezenlijk heeft gewijzigd.
3.9.
De wijziging van de breedte-eis is niet gecommuniceerd aan alle potentiële geïnteresseerden in de Opdracht. Partijen die niet (één van) de in 3.8. bedoelde buttons hadden aangeklikt, hebben het bericht niet ontvangen. Dat geldt ook voor partijen die wél de aanbestedingsstukken hebben gedownload, en aanvankelijk (mogelijk) geïnteresseerd waren in de Opdracht. Vast staat dat dit downloaden mogelijk is zonder te hoeven inloggen op TenderNed en zonder enige andere handeling te hoeven verrichten.
3.10.
Le Formidable heeft onweersproken gesteld dat zij de aanbestedingsdocumenten heeft gedownload. Daarmee kwalificeert zij als een potentiële geïnteresseerde, zoals ook de Gemeente en Slaapschepen erkennen. Als zodanig had zij op de hoogte moeten worden gesteld van een wezenlijke wijziging in de voorwaarden van de Opdracht en dat is niet gebeurd. Daarom is sprake van een schending van het gelijkheids- en transparantiebeginsel. De Gemeente had de wijziging van de breedte-eis moeten communiceren via bijvoorbeeld een rectificatie of het antwoord op vraag 26 van de tweede Nota van Inlichtingen, zodat de wijziging voor alle potentiële betrokkenen kenbaar was geweest.
3.11.
Aan het voorgaande doet niet af dat dat uiteindelijk Rijkswaterstaat beslist over de maximale breedte van de opvanglocatie. Relevant en voor alle potentiële geïnteresseerden van wezenlijk belang was dat Rijkswaterstaat de Gemeente had bericht dat de breedte-eis tot dertig meter kon worden verruimd. Het standpunt van Slaapschepen dat het in deze sector gemeengoed is dat de afmetingen kunnen wijzigen, leidt niet tot een ander oordeel. Ook als in aanbestedingen op deze markt steevast vragen worden gesteld over de afmetingen, rust op de aanbestedende dienst (in dit geval: de Gemeente) de verplichting om in haar antwoorden op die vragen alle informatie te verstrekken die van wezenlijk belang is voor potentiële geïnteresseerden. Le Formidable kon in dit geval uit de antwoorden van de Gemeente op de eerste en tweede Nota van Inlichtingen – welke antwoorden neerkomen op een uitdrukkelijke afwijzing van het verzoek om (in het Programma van Eisen) de breedte-eis te heroverwegen of verruimen - niet afleiden dat de breedte-eis was verruimd en om die reden is het gelijkheids- en transparantiebeginsel geschonden. In deze situatie kan het in het midden blijven of het bericht van de Gemeente op TenderNed over de verruiming van de breedte-eis voldoende duidelijk en ondubbelzinnig was, zoals de Gemeente en Slaapschepen stellen en River Roots c.s. bestrijden.
3.12.
Omdat sprake is van een schending van het gelijkheids- en transparantiebeginsel, bevat de aanbestedingsprocedure een fundamenteel gebrek. Dat gebrek kan alleen worden hersteld door de Gemeente te verplichten om tot heraanbesteding over te gaan, als zij de Opdracht alsnog wil gunnen. Dat de Gemeente daardoor mogelijk onrechtmatig moet handelen door een overbruggingsovereenkomst te sluiten met de huidige en dat potentiële geïnteresseerden in de Opdracht in het geval van een heraanbesteding de prijs van de inschrijving van Slaapschepen kunnen uitrekenen (wat River Roots c.s. overigens betwisten), kan er niet toe leiden dat de vorderingen van River Roots c.s. worden afgewezen. Een belangenafweging is bij een fundamenteel gebrek namelijk alleen in uitzonderlijke situaties aan de orde, maar daarvan is hier geen sprake.
3.13.
De conclusie luidt dat de vorderingen van River Roots c.s. worden toegewezen. Dit brengt mee dat de vordering van Slaapschepen – om de Gemeente te gebieden de Opdracht aan haar te gunnen – wordt afgewezen.
De Gemeente moet de proceskosten in de hoofdzaak van River Roots c.s. betalen
3.14.
De Gemeente is in het ongelijk gesteld en moet daarom de proceskosten (inclusief nakosten) betalen. De proceskosten van River Roots c.s. worden begroot op:
- dagvaarding € 122,35
- griffierecht € 714,00
- salaris advocaat € 1.107,00 (tarief gemiddeld complexe zaak)
- nakosten €
178,00(plus de verhoging zoals vermeld in de beslissing)
178,00(plus de verhoging zoals vermeld in de beslissing)
Totaal € 2.121,35
3.15.
De gevorderde wettelijke rente over de proceskosten wordt toegewezen zoals vermeld in de beslissing.
Slaapschepen moet de proceskosten in de tussenkomst van River Roots c.s. en de Gemeente betalen
3.16.
Slaapschepen is in het ongelijk gesteld en moet daarom de proceskosten (inclusief nakosten) betalen. De proceskosten van River Roots c.s. en de Gemeente worden begroot op nihil, omdat niet is gebleken dat zij als gevolg van de vordering van Slaapschepen extra kosten hebben moeten maken.
Uitvoerbaarheid bij voorraad
3.17.
Dit vonnis wordt uitvoerbaar bij voorraad verklaard.
4.De beslissing
De voorzieningenrechter:
in het incident
4.1.
staat Slaapschepen tussen te komen in de procedure tussen River Roots c.s. en de Gemeente;
4.2.
compenseert de proceskosten in die zin dat iedere partij de eigen kosten betaalt;
in de hoofdzaak
4.3.
verbiedt de Gemeente om overeenkomstig de voorlopige gunningsbeslissing van 6 mei 2025 terzake de Europese aanbestedingsprocedure ‘Tijdelijke opvanglocatie op het water i.h.k.v. opvang ontheemden uit Oekraïne’ ( [kenmerk] ) tot gunning van de opdracht aan Slaapschepen over te gaan;
4.4.
gebiedt de Gemeente om binnen zeven dagen na vandaag de voorlopige gunningbeslissing van 6 mei 2025 terzake de Europese aanbestedingsprocedure ‘Tijdelijke opvanglocatie op het water i.h.k.v. opvang ontheemden uit Oekraïne’ ( [kenmerk] ) aan Slaapschepen in te trekken;
4.5.
gebiedt de Gemeente om de aanbestedingsprocedure te staken en, voor zover de Gemeente de Opdracht alsnog wil gunnen, over te gaan tot heraanbesteding;
4.6.
veroordeelt de Gemeente in de proceskosten van € 2.121,35, te betalen binnen veertien dagen na aanschrijving daartoe. Als de Gemeente niet tijdig aan de veroordelingen voldoet en het vonnis daarna wordt betekend, dan moet de Gemeente € 92,00 extra betalen, plus de kosten van betekening;
4.7.
veroordeelt de Gemeente in de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over de proceskosten als deze niet binnen veertien dagen na aanschrijving zijn voldaan;
4.8.
verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad;
in de tussenkomst
4.9.
wijst de vordering af;
4.10.
veroordeelt Slaapschepen in de proceskosten van River Roots c.s. en de Gemeente, die worden begroot op nihil.
Dit vonnis is gewezen door mr. P. de Bruin en in het openbaar uitgesproken op 16 juli 2025.
3349 / 2009