Uitspraak
LH/I
zaaknummer 217026
rolnummer: 04-792
datum vonnis: 14 maart 2007
RECHTBANK 's-GRAVENHAGE
sector civiel recht - enkelvoudige kamer
Vonnis in de zaak met bovengenoemd rolnummer van:
de rechtspersoon naar vreemd recht
SWISS DIAMOND HOTELS & RESORTS,
gevestigd te Nassau, Bahamas,
eiseres,
procureur mr. P.J.M. von Schmidt auf Altenstadt,
tegen:
de entiteit naar Russisich recht
HOTEL GOLDEN RING,
gevestigd te Moskou, Russische federatie,
gedaagde,
procureur mr. R.W.L. Russell.
Partijen worden hierna aangeduid als "Swiss Diamond" en "Golden Ring".
De rechtbank heeft kennis genomen van de volgende stukken:
- de dagvaarding d.d. 8 oktober 2003;
- de akte houdende producties, met producties;
- de akte houdende verzoek tot verstekverlening, met producties;
- de conclusie van antwoord;
- de conclusie van repliek, met één productie;
- de conclusie van dupliek;
- de pleitnota aan de zijde van Swiss Diamond;
- productie 7 bij de pleitnota vanaf pagina 27 beginnend met de woorden "Judge: OK, thank you. That being said then (...)".
- de pleitnotities aan de zijde van Hotel Golden Ring.
RECHTSOVERWEGINGEN
1. Vaststaande feiten
1.1. Swiss Diamond is een onderneming in de toerisme- en hotelsector. Golden Ring is een staatsonderneming van het Departement van de Zaken van de President van de Russische Federatie.
1.2. Swiss Diamond is een dochtermaatschappij van de vennootschap Mabetex Project Engineering SA (hierna: Mabetex), gevestigd te Lugano, Zwitserland.
1.3. In 1994 hebben Mabetex en Golden Ring een overeenkomst gesloten waarbij Mabetex zich heeft verbonden tot de renovatie, het inbouwen van de bijbehorende technische installaties en de meubilering van het hotel genaamd "Hotel Golden Ring" (hierna: het hotel), ook bekend als Hotel "Zolotoye Koltso", te Moskou.
1.4. Op 26 mei althans 27 mei 1997 hebben Swiss Diamond en Golden Ring een "Management Contract"(hierna: het management contract), gedateerd 11 mei 1996, getekend met betrekking tot het hotel. Tot het management contract behoort een arbitrageclausule, waarin onder meer is bepaald dat alle geschillen met betrekking tot het management contract worden beslecht volgens het reglement voor schikking en arbitrage van de Internationale Kamer van Koophandel (hierna: ICC).
1.5. Op 22 augustus 1997 hebben partijen een protocol getekend, behorend bij het management contract (hierna: het Protocol).
1.6. Op 25 juni 2001 heeft Swiss Diamond naar aanleiding van een tussen partijen gerezen geschil een verzoek tot arbitrage ingediend bij de griffie van het Internationale Hof van Arbitrage van de ICC (hierna: het scheidsgerecht). Swiss Diamond vorderde een bedrag van USD 4.159.835,- als betaling van de diensten die Swiss Diamond aan Golden Ring stelde te hebben verricht ten behoeve van de uitvoering van het management contract en het Protocol.
1.7. Op 2 december 2002 heeft in de arbitrageprocedure de mondelinge behandeling plaatsgevonden, waarbij partijen in de ochtendzitting stukken in het geding hebben gebracht. Tot deze stukken behoorde onder meer een door Golden Ring overgelegde verklaring in de Russische taal van [X.], enig bestuurder van Mabetex, (hierna: de [X.]-verklaring), alsmede een vertaling daarvan in de Engelse taal.
1.8. Aan het einde van de ochtendzitting heeft het scheidsgerecht een aantal schriftelijke vragen aan partijen gesteld die partijen in de middagzitting hebben beantwoord. Aan het einde van de zitting heeft het scheidgerecht de procedure voor gesloten verklaard.
1.9. Op 8 januari 2003 heeft Swiss Diamond het scheidsgerecht verzocht om de procedure te heropenen en Swiss Diamond toe te laten nieuwe stukken in het geding te brengen. Bij beschikking van 5 maart 2003 heeft het scheidsgerecht dit verzoek afgewezen.
1.10. Bij vonnis van 12 juni 2003 (hierna: het arbitraal vonnis) heeft het scheidsgerecht de vordering van Swiss Diamond afgewezen.
1.11. Op 11 juli 2003 is het arbitraal vonnis bij deze rechtbank gedeponeerd onder nummer ICC Case Nr. 11643/ESR/MS.
1.12. Artikel 15, lid 2, respectievelijk artikel 22, lid 1, van het op de arbitrageprocedure toepasselijke ICC-arbitragereglement (engelstalige versie) luiden als volgt:
Artikel 15 lid 2:
In all cases, the Arbitral Tribunal shall act fairly and impartially and ensure that each party has a reasonable opportunity to present its case.
artikel 22, lid 1:
When it is satisfied that the parties have had a reasonable opportunity to present their cases, the Arbitral Tribunal shall declare the proceedings closed. Thereafter, no further submission or argument may be made or evidence produced, unless requested or authorized by the Arbitral Tribunal.
2. Het geschil en de beoordeling daarvan
2.1. Swiss Diamond vordert dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, het arbitraal vonnis vernietigt, met veroordeling van Golden Ring in de kosten van de procedure.
2.2. Golden Ring voert gemotiveerd verweer.
2.3. De rechtbank stelt voorop dat bij de vraag of er grond voor vernietiging bestaat, terughoudendheid moet worden betracht. Dit uitgangspunt vloeit voort uit de omstandigheid dat een vernietigingsprocedure niet er toe mag strekken dat een arbitraal vonnis in feite aan hoger beroep wordt onderworpen. Het algemeen belang bij een effectief functionerende arbitrale rechtspleging brengt immers met zich dat arbitrale beslissingen slechts in sprekende gevallen vernietigd kunnen worden door de burgerlijke rechter.
2.4. Swiss Diamond heeft twee klachten tegen het arbitraal vonnis en beroept zich hiertoe op de vernietigingsgronden als bedoeld in artikel 1065, lid 1, sub c en e, Rv. Swiss Diamond acht het arbitraal vonnis in de eerste plaats vernietigbaar op grond van het volgende - bij dagvaarding nog niet gevoerde - betoog, samengevat weergegeven. Tijdens de mondelinge behandeling, aan het einde van de ochtendzitting, heeft het scheidsgerecht partijen verzocht in het middaggedeelte de door het scheidsgerecht die dag overhandigde lijst met vragen te beantwoorden. Daarmee heeft het scheidsgerecht Swiss Diamond onvoldoende gelegenheid gegeven om deze vragen te beantwoorden. Dit klemt te meer nu een belangrijk gedeelte van deze vragen de essentie van het geschil betroffen en noodzaakten tot nadere bewijslevering, welk bewijs niet voorhanden was, omdat de advocaten van partijen pas tijdens de zitting met deze vragen werden geconfronteerd. Bovendien was het overgrote deel van de documenten in de Russische taal gesteld. Het scheidsgerecht heeft aldus in strijd gehandeld met artikel 1039 lid 1 Rv, waar dit bepaalt dat partijen op voet van gelijkheid worden behandeld dat het scheidsgerecht iedere partij de gelegenheid geeft voor haar rechten op te komen en haar stellingen voor te dragen. Tevens heeft het scheidsgerecht aldus in strijd gehandeld met het ICC-arbitragereglement, in het bijzonder artikel 15, lid 2. In dit verband wijst Swiss Diamond tevens op artikel 22, lid 1, van het ICC-arbitragereglement. De schending van zowel artikel 1039, lid 1, Rv als artikel 15, lid 2, van het ICC-arbitragereglement leveren twee zelfstandige schendingen op van de formele opdracht van het scheidsgerecht. Aangezien het beginsel van gelijke behandeling van partijen en het beginsel van hoor- en wederhoor fundamentele beginselen van goede procesorde zijn, is daarmee tevens grond voor vernietiging als bedoeld in artikel 1065, lid 1 sub e, Rv, aldus nog steeds Swiss Diamond.
2.5. De rechtbank stelt vast dat partijen in de gelegenheid zijn gesteld de vragen van het scheidsgerecht ter gelegenheid van de mondelinge behandeling te beantwoorden, zodat partijen in die zin gelijk zijn behandeld. Derhalve was ook Swiss Diamond in de gelegenheid haar zaak als bedoeld in artikel 15, lid 2, van het ICC-arbitragereglement uiteen te zetten. Indien Swiss Diamond van mening was dat de mondelinge behandeling hiertoe - gelet op de door Swiss Diamond gestelde omstandigheden - onvoldoende was, had zij dit aan het scheidsgerecht kenbaar moeten maken voordat de procedure door het scheidsgerecht voor gesloten werd verklaard. Dat heeft Swiss Diamond niet gedaan, integendeel. Swiss Diamond heeft immers erkend dat zij de afsluitende vraag van het scheidsgerecht of zij voldoende in de gelegenheid was gesteld haar zaak te presenteren, met instemming heeft beantwoord. Dat, zoals Swiss Diamond nog heeft betoogd, op dit punt sprake was van een "enigszins afgedwongen" verklaring, blijkt uit niets. Derhalve kan niet worden geconcludeerd dat het scheidsgerecht het bepaalde in artikel 15, lid 1, ICC-arbitragereglement en/of het bepaalde in artikel 1039 Rv. heeft geschonden. De slotsom is dat de eerste klacht van Swiss Diamond niet kan leiden tot vernietiging van het arbitraal vonnis.
2.6. Bovendien stuit de eerste klacht met betrekking tot de in artikel 1065, lid 1 sub c, BW bedoelde vernietigingsgrond af op artikel 1065, lid 4, Rv. Voor zover de klacht is gebaseerd op de bepaling onder e. geldt voor een geval als het onderhavige hetzelfde ingevolge ongeschreven recht.
2.7. Swiss Diamond acht het arbitraal vonnis in de tweede plaats vernietigbaar op grond van de hierna in 2.8 en 2.9 - samengevat weergegeven - stellingen.
2.8. Na de mondelinge behandeling heeft Swiss Diamond kennis genomen van de noodzaak nadere stukken in het geding te brengen. Swiss Diamond heeft namelijk geconstateerd dat de [X.]-verklaring, welke Golden Ring had overgelegd om aan te tonen dat [X.] namens Mabetex en alle aan haar gelieerde vennootschappen, waaronder Swiss Diamond, afstand had gedaan van alle vorderingen op Golden Ring, een cruciale vertaalfout bevat. De Russische term "dostrojka" is vertaald met "finishment", terwijl de juiste vertaling "additonal construction works" moeten zijn. Het verschil is fundamenteel omdat op basis van deze foute vertaling bij het scheidsgerecht de verkeerde indruk is gewekt dat de [X.]-verklaring (ook) betrekking had op het management contract. Bij een juiste vertaling zou zijn gebleken dat de [X.]-verklaring betrekking had op uitgevoerde bouwwerkzaamheden, waarvan in het management contract geen sprake was. De verplichtingen van Swiss Diamond die voortvloeien uit het management contract zijn immers onder te verdelen in drie categorieën:
1. technische dienstverlening ten behoeve van Golden Ring, zoals het opstellen van lijsten met benodigdheden voor de elektrotechniek, de uitrusting van de faciliteiten, het interieur , de keuken en het kantoor van het hotel;
2. in voorbereiding op de opening van het hotel, de werving, selectie en training van de hotelstaf, het opstarten van een reclamecampagne, het voeren van onderhandelingen over huurcontracten met kantoren en winkels, het aanvragen van alle benodigde vergunningen en het inkopen van de startinventaris en
3. het beheer van het hotel gedurende de in het management contract bepaalde termijn.
2.9. In het arbitraal vonnis is aan de [X.]-verklaring beslissende betekenis toegekend. Het scheidsgerecht had Swiss Diamond moeten toelaten de correcte vertaling van de [X.]-verklaring in het geding te brengen. Swiss Diamond heeft immers tijdens de mondelinge behandeling aangegeven geen bezwaar tegen overlegging van de [X.]-verklaring te hebben onder de voorwaarde dat Swiss Diamond voldoende gelegenheid zou krijgen om op dit stuk te reageren. Dit voorbehoud was van bijzonder belang omdat aan de zijde van Swiss Diamond niemand op de zitting aanwezig was die de Russische taal machtig was. Daarom heeft Swiss Diamond de vertaalfout ook redelijkerwijs niet eerder dan na afloop van de mondelinge behandeling kunnen ontdekken. Het verzoek van Swiss Diamond tot overlegging van de correcte vertaling kan niet als misbruik of als een poging tot vertraging van de procedure worden aangemerkt. Door dit verzoek te weigeren heeft het scheidsgerecht Swiss Diamond een redelijke mogelijkheid ontzegd om voor haar rechten op te komen. Dit is in strijd met de formele opdracht van het scheidsgerecht, vervat in artikel 1039, lid 1, Rv alsmede in strijd met artikel 15, lid 2, van het ICC-arbitragereglement, waarmee het arbitraal vonnis vernietigbaar is op grond van artikel 1065, lid 1 sub c, Rv. Het recht van een partij om een door de wederpartij overgelegde foutieve verklaring te doen corrigeren, raakt de essentie van het fundamentele beginsel van gelijke behandeling van partijen. Derhalve is voormelde weigering van het scheidsgerecht tevens een schending op van dit fundamentele beginsel van goede procesorde, waarmee het vonnis tot stand is gekomen in strijd met de openbare orde als bedoeld in artikel 1065 lid 1 sub e, Rv, aldus nog steeds Swiss Diamond.
2.10. De rechtbank overweegt als volgt. Zoals Swiss Diamond ook in haar stukken heeft aangegeven, steunt de afwijzing van haar vordering in het arbitraal vonnis - inhoudelijk bezien - op twee gronden. De eerste grond betreft het oordeel dat Swiss Diamond haar vordering niet heeft bewezen (zie de overwegingen 117 tot en met 130, eerste volzin, hierna weergegeven). De tweede grond betreft het oordeel dat [X.], in zijn functie van bestuurder van Mabetex, afstand heeft gedaan van alle vorderingen van Swiss Diamond op Golden Ring (zie de overwegingen 130 tot en met 140), waarbij het scheidsgerecht beslissende betekenis heeft toegekend aan de [X.]-verklaring.
Bij haar brief van 4 januari 2007 aan partijen ter voorbereiding op het pleidooi is aangekondigd dat de vraag aan de orde zal worden gesteld wat de betekenis van het feit dat arbiters de vordering op twee aparte gronden hebben verworpen (ro. 130, tweede zin) en de vernietigingsactie enkel de tweede grond lijkt te betreffen. De rechtbank is van oordeel dat voormelde gronden als zelfstandige gronden dienen te worden aangemerkt. Dit laatste blijkt uit de overwegingen van het arbitraal vonnis, in het bijzonder uit overweging 130, die als volgt luidt:
For these reasons, the Tribunal concludes that Swiss Diamond's claim should fail. Besides, the Tribunal concludes that Swiss Diamond's claim should also be dismissed on the following ground.
2.11. Gevraagd naar de betekenis van het feit dat het arbitraal vonnis steunt op twee zelfstandige gronden, heeft Swiss Diamond dat ter gelegenheid van het pleidooi niet bestreden doch heeft zij het volgende betoogd. Swiss Diamond heeft geen motiveringsklacht tegen het arbitraal vonnis. Alleen bij een motiveringsklacht die gericht zou zijn tegen de [X.]-verklaring zou het oordeel dat de vordering door Swiss Diamond niet is bewezen, in stand blijven. Omdat de arbitrale procedure onregelmatig is verlopen, treft de vernietiging het gehele vonnis, ongeacht of bepaalde delen van de procedure wel naar behoren zijn verlopen.
2.12. De rechtbank volgt Swiss Diamond niet in dit betoog. Nu de eerste procedurele klacht van Swiss Diamond tegen het arbitraal vonnis als weergegeven in 2.4 geen doel treft, resteert de klacht dat het scheidsgerecht Swiss Diamond ten onrechte heeft geweigerd de volgens Swiss Diamond correcte vertaling van [X.]-verklaring in het geding te brengen. Deze klacht ziet uitsluitend op voormelde tweede grond (afstand van rechten), doch voor de afwijzing van Swiss Diamond’s vordering omdat deze niet is bewezen is, is de [X.]-verklaring van geen enkel belang. Daarmee blijft voormelde eerste grond voor die afwijzing in stand. Bijgevolg kan ook deze klacht niet leiden tot de gevorderde vernietiging van het arbitrale vonnis.
2.13. Ten overvloede overweegt de rechtbank nog als volgt.
2.14. Vast staat dat Swiss Diamond bij de mondelinge behandeling in de gelegenheid is geweest zich uit te laten over de [X.]-verklaring. Mocht Swiss Diamond hebben gemeend dat de mondelinge behandeling hiertoe onvoldoende was, had zij zich op haar voorbehoud dienen te beroepen voordat de arbitrageprocedure krachtens artikel 22, lid 1, van het ICC-arbitragereglement voor gesloten werd verklaard. De omstandigheid dat ter gelegenheid van de mondelinge behandeling niemand aan de zijde van Swiss Diamond de Russische taal -waarin de [X.]-verklaring was gesteld-, machtig was, komt voor haar eigen rekening.
2.15. Bovendien kon Swiss Diamond ingevolge artikel 22, lid 1, ICC-arbitragereglement na de sluiting van de arbitrageprocedure slechts met toestemming van het scheidsgerecht nieuwe stukken in het geding brengen. Met Golden Ring is de rechtbank van mening dat het scheidsgerecht op dit punt een discretionaire bevoegdheid bezit. In het licht van hetgeen in 2.14 is overwogen acht de rechtbank de stellingen van Swiss Diamond onvoldoende om te kunnen concluderen dat het scheidsgerecht van voormelde bevoegdheid gebruik heeft gemaakt op een wijze die strijdig is met het gelijkheids-beginsel en/of het beginsel van hoor- en wederhoor, welke beginselen ten grondslag liggen aan het bepaalde in artikel 15, lid 2, ICC-arbitragereglement en artikel 1039 Rv. Ook hierom kan de tweede klacht van Swiss Diamond niet leiden tot vernietiging van het arbitraal vonnis.
2.16. De slotsom is dat de vordering zal worden afgewezen. Swiss Diamond zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van de procedure.
BESLISSING
De rechtbank:
wijst het gevorderde af;
veroordeelt Swiss Diamond in de proceskosten, aan de zijde van Golden Ring tot op heden begroot op € 244,- aan verschotten en op € 1.808,- aan procureurssalaris;
verklaart die veroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. B.C. Punt en uitgesproken ter openbare terechtzitting van
14 maart 2007 in tegenwoordigheid van de griffier.