Uitspraak
vonnis
RECHTBANK UTRECHT
Sector handels- en familierecht
zaaknummer / rolnummer: 175135 / HA ZA 04-596
Vonnis van 8 maart 2006
in de zaak van
[eiser],
wonende te [woonplaats],
eiser in conventie,
verweerder in reconventie,
procureur mr. J.A.C. Verheyden,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
WEATHERNEWS BENELUX B.V.,
gevestigd te Soest,
gedaagde in conventie,
eiseres in reconventie,
procureur mr. E.H. de Jonge-Wiemans.
Partijen zullen hierna [eiser] en Weathernews genoemd worden.
1. De procedure
1.1 Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding
- de conclusie van antwoord tevens eis in reconventie
- het tussenvonnis van 23 juni 2004
- het proces-verbaal van comparitie van 20 augustus 2004
- de conclusie van repliek in conventie, tevens antwoord in reconventie
- de conclusie van dupliek in conventie tevens repliek in reconventie
- de akte uitlating producties in conventie tevens conclusie van dupliek in reconventie
- de pleidooien en de ter gelegenheid daarvan overgelegde stukken.
1.2 Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1 [eiser] is sinds 1 februari 1997 werkzaam in dienst van (de rechtsvoorganger van) Weathernews, vanaf 1 april 1999 als algemeen directeur. Op laatstgenoemde datum is hij tevens benoemd tot statutair bestuurder.
2.2 Enig aandeelhouder van Weathernews is Weathernews Inc. (WNI) te Tokyo. “President of the Board” van WNI is de heer [president of the board]. De heer [president europe] is werkzaam bij WNI in de functie van “President Europe”. Tevens is hij lid van de Raad van Commissarissen van Weathernews.
2.3 De Raad van Commissarissen heeft [eiser] op 5 november 2003 geschorst. Op 10 december 2003 is [eiser] door de algemene vergadering van aandeelhouders op grond van dringende redenen op staande voet ontslagen als bestuurder en als werknemer.
2.4 Bij brief van 16 januari 2004 heeft [eiser] zich op de vernietigbaarheid beroepen van bovengenoemd besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders. Voorts heeft hij in dezelfde brief de nietigheid van het ontslag en de nietigheid van het besluit ingeroepen.
3. Het geschil
in conventie
3.1 [eiser] vordert dat de rechtbank Weathernews bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:
Primair
a. het besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders van 10 december 2003 om [eiser] te ontslaan nietig verklaart op grond van de artikelen 2:117 lid 4 jo. 2:15 BW;
b. Weathernews veroordeelt tegen behoorlijk bewijs van kwijting over te gaan tot een deugdelijk gespecificeerde betaling van het loon vanaf 10 december 2003 ad
€ 8.910,-- bruto per maand, te vermeerderen met € 136,-- vaste onkostenvergoeding per maand, totdat de dienstbetrekking op rechtsgeldige wijze is geëindigd;
c. Weathernews veroordeelt aan [eiser] te voldoen de wettelijke verhoging ex artikel 7:625 BW wegens vertraging van het onder b. gevorderde;
d. Weathernews veroordeelt aan [eiser] te voldoen de wettelijke rente over het onder b en c gevorderde vanaf het opeisbaar worden van deze bedragen tot de dag der algehele voldoening.
Subsidiair
Voor zover de rechtbank het onder primair a bedoelde besluit in stand laat:
a. voor recht verklaart dat het door Weathernews aan [eiser] gegeven ontslag (de opzegging) onregelmatig is;
b. voor recht verklaart dat het door Weathernews aan [eiser] gegeven ontslag (de opzegging) kennelijk onredelijk is;
c. Weathernews te veroordelen om aan [eiser] tegen behoorlijk bewijs van kwijting te betalen:
1. wegens onregelmatig ontslag: als gefixeerde schadevergoeding een bedrag van € 17.820 bruto te vermeerden met € 272 netto;
2. wegens kennelijk onredelijk ontslag:
a. een schadevergoeding van € 200.745,-- bruto en € 3.060,-- netto;
b. een schadevergoeding voor pensioenschade ten bedrage van € 92.665,80;
c. een schadevergoeding voor immateriële schade ad € 25.000,--.
3. als vergoeding ex artikel 6:96 BW (kosten rechtsbijstand) € 15.000,-- te vermeerderen met 19% BTW;
4. alle hierboven subsidiair vermelde bedragen vermeerderd met de wettelijke rente te rekenen vanaf de dag van dagvaarding tot en met de dag der algehele voldoening;
5. met veroordeling van Weathernews in de kosten van deze procedure.
3.2 Weathernews voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
in reconventie
3.3 Weathernews vordert [eiser] onder toepassing van artikel 7:677 lid 3 en artikel 7:680 lid 1 te veroordelen tot betaling aan Weathernews van een gefixeerde schadevergoeding van € 25.660,80 te verhogen met de wettelijke rente over dit bedrag berekend vanaf 10 december 2003, althans vanaf 9 juni 2004, zijnde de roldatum waarop de conclusie van eis in reconventie is genomen, met veroordeling van [eiser] in de kosten van de procedure, zowel in conventie als in reconventie.
3.4 [eiser] voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4. De beoordeling
in conventie en in reconventie
Beroep op vernietigbaarheid van het besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders
4.1 Bij brief van 16 februari 2004 heeft [eiser] zich op de vernietigbaarheid beroepen van het besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders van 10 december 2003 om hem op die datum met onmiddellijke ingang uit zijn functie te ontheffen en hem te ontslaan. [eiser] baseert zijn beroep op vernietigbaarheid op artikel 2:117 lid 4 BW, waarin is bepaald dat de bestuurders en commissarissen als zodanig in de algemene vergadering een raadgevende stem hebben. [eiser] stelt dat aan hem niet verzocht is om zijn visie op het ontslag te geven en dat hij evenmin in de gelegenheid is gesteld zijn raadgevende stem uit te brengen ten aanzien van het ontslag. Dientengevolge is het besluit volgens [eiser] vernietigbaar op grond van het bepaalde in artikel 2:15 lid 1 sub a BW.
4.2 De rechtbank stelt voorop dat [eiser] bij de (tijdige) oproeping voor de aandeelhoudersvergadering uitdrukkelijk gewezen is op het feit dat hij in de algemene vergadering een raadgevende stem heeft, dat hij het recht heeft zijn visie te geven op het voorgenomen ontslag en hem tijdens de vergadering de gelegenheid wordt geboden van deze rechten gebruik te maken. In de op voorhand toegezonden agenda staat onder punt 2 vermeld dat [eiser] gehoord zal worden omtrent het voorgenomen besluit hem te ontslaan. [eiser] is samen met zijn raadsman bij de vergadering aanwezig geweest. Uit de notulen van de vergadering blijkt, zoals de raadsman van [eiser] ook zelf schrijft in zijn brief van 16 januari 2004, dat de bezwaren die tegen [eiser] waren gerezen zijn besproken en dat [eiser] daarop zijn visie heeft gegeven. [eiser] heeft voorts niet betwist dat hij alle gelegenheid heeft gekregen om te zeggen wat hij wilde. Gelet op bovengenoemde feiten en omstandigheden, is er geen sprake van schending van het bepaalde in artikel 2:117 lid 4 BW. Dat [eiser] mogelijk niet letterlijk gevraagd is zijn visie op het voorgenomen ontslag te geven, zoals hij wellicht beoogt te stellen, is in dit verband niet van doorslaggevende betekenis.
4.3 Uit het bovenstaande volgt dat de primaire vordering in conventie wordt afgewezen. Hiermee staat de geldigheid van het aandeelhoudersbesluit vast.
Ontslag op staande voet
4.4 [eiser] heeft zich in de processtukken beroepen op de nietigheid/vernietigbaarheid van het gegeven ontslag op staande voet omdat de dringende reden voor ontslag op staande voet ontbreekt en het ontslag op staande voet niet onverwijld is gegeven. [eiser] heeft aan deze stelling geen concrete vordering verbonden. Mogelijk ten overvloede overweegt de rechtbank in dit verband dat ingevolge het bepaalde in artikel 2:244 lid 1 BW de algemene vergadering van aandeelhouders [eiser] te allen tijde kon ontslaan. Indien een dringende reden ontbreekt of indien een ontslag op staande voet niet onverwijld wordt gegeven, heeft dit dan ook niet de nietigheid of vernietigbaarheid van het ontslag tot gevolg. Wel kan in dat geval sprake zijn van een onregelmatige opzegging omdat de correcte opzegtermijn niet in acht is genomen. Voorts kan er sprake zijn van een kennelijk onredelijk ontslag. In beide gevallen blijft het ontslag in stand, maar is de werkgever schadeplichtig.
Dringende reden
4.5 Weathernews heeft in haar brief van 8 december 2003 een aantal redenen genoemd die zij aan het ontslag op staande voet ten grondslag heeft gelegd. Kern van de verwijten is, zoals Weathernews ook bij gelegenheid van comparitie en pleidooi heeft verklaard, dat [eiser] na een geslaagde Management Buy Out (MBO) met WNI de verkregen aandelen onmiddellijk door zou verkopen aan Meteo Consult terwijl hij wist dat WNI daar bezwaar tegen had, alsmede dat [eiser] voordat de MBO rond was al bedrijfsinformatie aan Meteo Consult heeft verstrekt.
4.6 [eiser] erkent dat hij zowel tegenover de Raad van Commissarissen als tegenover de aandeelhouder bewust verzwegen heeft dat hij de aandelen wilde doorverkopen aan Meteo Consult. Hij wist naar eigen zeggen ook dat de MBO niet door zou gaan als WNI hiervan op de hoogte zou zijn, omdat er persoonlijke animositeit bestaat tussen de “President of the Board” van WNI, de heer [president of the board], en [directeur], directeur van Meteo Consult. [eiser] heeft voorts niet betwist dat hij op 20 oktober 2003 op de vraag van de voorzitter van de Raad van Commissarissen of hij in gesprek was met Meteo Consult heeft geantwoord: “praten met Meteo Consult zou [president of the board] woedend maken. Ik zou er onmiddellijk uitvliegen. Nee, ik kijk wel uit”. [eiser] stelt echter dat WNI het doorverkopen van de aandelen niet ter sprake heeft gebracht bij de onderhandelingen. Voorts wijst hij erop dat het hem na een geslaagde MBO volledig vrijgestaan zou hebben zijn aandelen aan Meteo Consult te verkopen.
4.7 De rechtbank overweegt dat, behoudens andere afspraken, het [eiser] in beginsel vrij zou hebben gestaan om na verwerving van de aandelen deze door te verkopen aan Meteo Consult. Van belang is voorts dat WNI [eiser] heeft gewezen op de mogelijkheid om een externe geldschieter te zoeken die bereid zou zijn de overname te financieren. Dit brengt met zich dat het [eiser] in beginsel toegestaan was vertrouwelijke bedrijfsinformatie aan een dergelijke geldschieter ter beschikking te stellen. Niet goed denkbaar is immers dat een derde bereid zal zijn de overname te financieren zonder inzicht in de (financiële) positie van de onderneming.
4.8 In dit geval is echter van belang dat [eiser] wist dat hij de aandelen nooit zou verwerven als WNI reeds op voorhand zou weten dat hij voornemens was de aandelen onmiddellijk door te verkopen aan Meteo Consult. Dit betekent dat [eiser] zich eveneens moet hebben gerealiseerd dat WNI nooit zou hebben ingestemd met het verstrekken van financiële informatie aan [aandeelhouder], de aandeelhouder van Meteo Consult. Hiermee heeft [eiser] de vertrouwensrelatie met WNI als aandeelhouder geschonden.
4.9 Na het bekend worden van de bedoelingen van [eiser], heeft WNI de voorgenomen MBO niet doorgezet. Of [eiser] de bezwaren van WNI relevant vond, is daarbij in de gegeven omstandigheden niet van belang. [eiser] heeft met WNI onderhandeld over een MBO en daarbij opzettelijk en doelbewust informatie achter gehouden waarvan hij wist dat die in ieder geval voor WNI essentieel was voor de totstandkoming van de overeenkomst. Van WNI kan in deze omstandigheden niet worden verlangd dat zij de samenwerking voortzet met een bestuurder, waarvan gebleken is dat deze ten behoeve van zijn eigen belang de aandeelhouder niet volledig heeft geïnformeerd.
4.10 Van feiten of omstandigheden die een dringende reden die een ontslag op staande voet rechtvaardigen is echter geen sprake, ook niet indien alle andere door Weathernews gemaakte verwijten bij de beoordeling worden betrokken. De rechtbank overweegt in dat verband dat Weathernews niet, althans onvoldoende feitelijk onderbouwd, heeft betwist dat haar bezwaren in overwegende mate zijn gelegen in persoonlijke animositeit tussen de heren [president of the board] van WNI en [directeur] van Meteo Consult. De stelling dat WNI er bezwaren tegen had dat Weathernews in handen van een concurrent zou komen, legt in dit verband onvoldoende gewicht in de schaal. WNI als verkoper van de aandelen zal zich immers gerealiseerd (moeten) hebben dat bij verkoop van de aandelen er een gerede kans aanwezig was dat deze vroeger of later aan een concurrent zouden worden verkocht. Ook het feit dat [eiser] de Raad van Commissarissen niet tijdig over de voorgenomen MBO heeft geïnformeerd, rechtvaardigt niet het ontslag op staande voet door de aandeelhouder. Het is immers de aandeelhouder zelf geweest, in de persoon van [president europe], die [eiser] heeft verzocht een en ander nog niet met de Raad van Commissarissen te bespreken, zoals ook blijkt uit de inhoud van het e-mail bericht dat als productie 19 bij dagvaarding is overgelegd:
“2. That’s why I told you last night that you should NOT present the draft Share Purchase Agreement to the BSD next Wednesday. Doing so will cause them to suspect that things have moved already too quickly. What you need to tell them is the outline of our discussions and get their understanding and support.
3. Meanwhile, I personally believe we can move things forward with a view to finalizing the MBO “behind the scenes”.
[eiser] heeft, zoals de rechtbank ook in rechtsoverweging 5.12 van de tussen partijen gewezen beschikking van 2 juli 2004 heeft overwogen, zijn verplichting tot informatieverstrekking aan de Raad van Commissarissen geschonden. Hij heeft immers opzettelijk informatie achtergehouden die van essentieel belang was voor de toekomst van de onderneming. Hoewel [eiser] zich niet kan verschuilen achter afspraken omtrent geheimhouding met WNI, brengen deze afspraken wel met zich dat in de gegeven omstandigheden, mede gelet op bovengenoemd e-mailbericht, de schending van de verplichting geen dringende reden oplevert voor WNI om [eiser] op staande voet te ontslaan.
4.11 Gelet op het bovenstaande moet worden geoordeeld dat het ontslag van [eiser] te wijten is aan de verstoorde relatie tussen [eiser] en WNI. Dat de relatie is verstoord, is volledig te wijten aan [eiser]. Dit rechtvaardigt dan ook het ontslag van [eiser]. De ernst van de gedragingen van [eiser], bezien in het licht van alle omstandigheden van dit geval, levert echter geen dringende reden om voor de aandeelhouder om [eiser] op staande voet te ontslaan.
Onregelmatig ontslag
4.12 Partijen zijn het erover eens dat indien Weathernews op 10 december 2003 de opzegtermijn correct in acht had genomen, zij [eiser] met ingang van 1 februari 2004 had dienen te ontslaan. Met inachtneming van hetgeen de rechtbank hiervoor heeft overwogen, betekent dit dat er sprake is van een onregelmatig ontslag. Tussen partijen is niet in geschil dat de gefixeerde schadevergoeding wegens onregelmatig ontslag in dit geval € 17.820,-- bruto bedraagt te vermeerderen met € 272,-- netto. In zoverre kan de vordering van [eiser] dan ook worden toegewezen.
Kennelijk onredelijk ontslag
4.13 [eiser] stelt dat de opzegging behalve onregelmatig ook kennelijk onredelijk is, omdat het is geschied onder opgave van een voorgewende reden en bovendien –gelet op de voor [eiser] (niet) getroffen voorzieningen- de gevolgen van de opzegging voor [eiser] te ernstig zijn in vergelijking met het belang van gedaagde bij opzegging.
4.14 [eiser] stelt dat zijn functioneren altijd uitstekend is geweest. Hij stelt dat hij door Weathernews is beschadigd door de cynische manier waarop hij met onmiddellijke ingang aan de kant is gezet, maar ook omdat Weathernews daarvoor apert onjuiste argumenten gebruikt heeft en hem zowel intern als extern in een kwaad daglicht heeft gesteld. [eiser] baseert zijn vordering op dit punt op de kantonrechtersformule met een factor C=3. Daarnaast vordert hij een bedrag ter zake pensioenschade berekend over de periode van 5 jaar na het einde van het dienstverband. Tot slot vordert [eiser] een immateriële schadevergoeding omdat Weathernews het aanzien van [eiser] binnen en buiten het bedrijf ernstig heeft beschadigd.
4.15 De rechtbank overweegt dat er geen sprake is van ontslag onder opgave van een voorgewende reden. De brief van 8 december 2003 vermeldt met zoveel woorden:
Your client has let the shareholder to believe that he was personally interested and keen on
continuing the Dutch company as entrepreneur on his own. Recently it became clear that
your client in fact has negotiated an immediate transfer of the business to a competitor
called Meteo Consult;
Mr. [eiser] has violated the secrecy on the MBO transaction, by negotiating a sale to Meteo
Consult, a competitor of which Mr. [eiser] was well aware Weathernews would never be
willing to sell the business to (also declared bij Mr. [eiser] himself);
Deze redenen zijn, zoals de rechtbank hiervoor heeft overwogen, juist en op zichzelf ook voldoende om het ontslag te dragen. Van een voorgewende reden is derhalve geen sprake.
4.16 Evenmin kan in de gegeven omstandigheden worden geoordeeld dat de gevolgen van de opzegging voor [eiser] te ernstig zijn in vergelijking met het belang van gedaagde bij opzegging. De rechtbank overweegt in dat verband dat [eiser] het uitsluitend aan zichzelf heeft te wijten dat de vertrouwensrelatie met WNI als aandeelhouder is beschadigd. [eiser] heeft doelbewust informatie achtergehouden waarvan hij wist dat deze van beslissende invloed zou zijn op de beslissing van WNI om haar aandelen aan [eiser] te verkopen. In die omstandigheden is een ontslagvergoeding voor [eiser] niet op zijn plaats, ook niet voor wat betreft de gevorderde pensioenschade en immateriële schade.
4.17 Weathernews zal als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. Omdat een aanzienlijk deel van het gevorderde bedrag wordt afgewezen, begroot de rechtbank de proceskosten aan de zijde van [eiser] op basis van het toegewezen bedrag op:
- dagvaarding EUR 83,78
- overige explootkosten 0,00
- vast recht 4.535,00
- getuigenkosten 0,00
- deskundigen 0,00
- overige kosten 0,00
- salaris procureur 2.034,00 (4,5 punten × tarief EUR 452,00)
Totaal EUR 6.652,78
Buitengerechtelijk incassokosten
4.18 De vordering tot vergoeding van buitengerechtelijke (incasso-)kosten zal - mede gelet op de door deze rechtbank gevolgde aanbevelingen van het Rapport Voor-werk II - worden afgewezen. [eiser] heeft immers nagelaten een omschrijving te geven van de voor zijn rekening verrichte buitengerechtelijke werkzaamheden. De kosten waarvan [eiser] vergoeding vordert, moeten dan ook worden aangemerkt als betrekking hebbend op verrichtingen waarvoor de proceskostenveroordeling wordt geacht een vergoeding in te sluiten.
Conclusie in conventie
4.19 Uit het bovenstaande volgt dat de vordering van [eiser] wordt toegewezen tot een bedrag van € 17.820,-- bruto vermeerderd met een bedrag van € 272,-- netto, beide bedragen vermeerderd met wettelijke rente. De overige vorderingen worden afgewezen.
In reconventie voorts
4.20 Het feit dat [eiser] geen dringende reden heeft gegeven om de arbeidsovereenkomst onverwijld op te zeggen, brengt met zich dat de reconventionele vordering wordt afgewezen.
4.21 Weathernews zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [eiser] worden begroot op:
- explootkosten EUR 0,00
- getuigenkosten 0,00
- deskundigen 0,00
- overige kosten 0,00
- salaris procureur 579,00 (2,0 punten × factor 0,5 × tarief EUR 579,00)
Totaal EUR 579,00
De veroordeling in de proceskosten zal, gelet op HR 14 mei 2004, NJ 2005/75, niet uitvoerbaar bij voorraad worden verklaard nu dat niet is gevorderd.
5. De beslissing
De rechtbank
in conventie
5.1 veroordeelt Weathernews om aan [eiser] te betalen een bedrag van € 17.820,-- bruto en een bedrag van € 272,-- netto, beide bedragen vermeerderd met de wettelijke rente over het nog niet betaalde deel van het toegewezen bedrag vanaf 4 maart 2004 tot de dag van volledige betaling,
5.2 veroordeelt Weathernews in de proceskosten, aan de zijde van [eiser] tot op heden begroot op EUR 6.652,78,
5.3 verklaart dit vonnis in conventie tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.4 wijst het meer of anders gevorderde af,
in reconventie
5.5 wijst de vorderingen af,
5.6 veroordeelt Weathernews in de proceskosten, aan de zijde van [eiser] tot op heden begroot op EUR 579,00.
Dit vonnis is gewezen door mr. L.M.G. de Weerd, mr. Ch.E. Bethlem en mr. R.J. Praamstra en in het openbaar uitgesproken op 8 maart 2006.?