Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ZWOLLE-LELYSTAD
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 148882 / HA ZA 08-1013
Vonnis in incident van 14 januari 2009
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
KLUWER B.V.,
gevestigd en kantoorhoudende te Deventer,
eiseres in de hoofdzaak,
verweerster in het incident,
advocaat mr. M.F.H.M. van Haastert,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
WORP ADVIES B.V.,
gevestigd en kantoorhoudende te Purmerend,
gedaagde in de hoofdzaak,
eiseres in het incident,
advocaat mr. D.E.J. Maes.
Partijen zullen hierna Kluwer en Worp genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 28 augustus 2008 met producties
- de conclusie van antwoord tevens houdende de incidentele vordering tot onbevoegdverklaring
- de incidentele conclusie van antwoord.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.
2. Het geschil in het incident
2.1. Kluwer vordert in de hoofdzaak betaling van facturen met betrekking tot overeenkomsten van koop en levering van diverse roerende zaken (hierna: de overeenkomsten). Zij stelt dat op de overeenkomsten de door haar bij dagvaarding als productie 2 overgelegde ‘Algemene voorwaarden van Kluwer B.V.’ (hierna: de algemene voorwaarden) van toepassing zijn. Volgens haar is op grond van de algemene voorwaarden de rechtbank Zwolle-Lelystad bevoegd om van deze zaak kennis te nemen.
2.2. Bij incidentele conclusie houdende een exceptie van onbevoegdheid heeft Worp vóór alle weren geconcludeerd tot onbevoegdheid van deze rechtbank. Worp stelt dat zij niet gebonden is aan de algemene voorwaarden omdat deze geen deel uitmaken van de overeenkomsten en niet voor of tijdens het sluiten van de overeenkomsten ter hand zijn gesteld. Zij betoogt dat de rechtbank van de woonplaats van Worp – de rechtbank Haarlem – bevoegd is.
3. De beoordeling in het incident
3.1. Het gaat in deze zaak om de vraag of het forumkeuzebeding in artikel A.15.2 van de algemene voorwaarden van toepassing is op de overeenkomsten die tussen Kluwer en Worp zijn gesloten.
3.2. Kluwer voert aan dat op iedere overeenkomst tussen Kluwer en haar afnemers de algemene voorwaarden standaard van toepassing worden verklaard. Worp heeft vanaf 1996 vele malen overeenkomsten met Kluwer gesloten met betrekking tot boeken, tijdschriften elektronische producten en de bijbehorende licenties. Worp heeft zich ook telefonisch en via internet op uitgaven van Kluwer geabonneerd. Op iedere factuur van Kluwer staat vermeld dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn, waarbij wordt verwezen naar de algemene voorwaarden die gedeponeerd zijn ter griffie van de rechtbank Amsterdam en die daarnaast zijn te lezen op de website van Kluwer. Bovendien is Worp vanaf 1997 geabonneerd op het tijschrift Vakstudienieuws. In het colofon van dit tijdschrift is nadrukkelijk vermeld dat de algemene voorwaarden van Kluwer op alle uitgaven van toepassing zijn en dat de algemene voorwaarden telefonisch kunnen worden opgevraagd bij Kluwer en/of worden nagelezen op de website www.kluwer.nl. Worp is derhalve een redelijke mogelijkheid geboden om van de inhoud van de algemene voorwaarden kennis te nemen, aldus Kluwer. Kluwer kan bewijzen, althans aannemelijk maken, dat Worp ten tijde van het afsluiten van de onderhavige overeenkomst op de hoogte was van de toepasselijkheid en van de inhoud van de algemene voorwaarden.
3.3. Worp beroept zich er allereerst op dat de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden niet is overeengekomen. De vraag of de toepasselijkheid van algemene voorwaarden is overeengekomen moet worden beantwoord aan de hand van de bepalingen over aanbod en aanvaarding. Vast staat dat Worp vanaf 1996 jaarlijks verschillende overeenkomsten heeft gesloten met Kluwer. Door de (herhaalde) verwijzing op de facturen naar haar algemene voorwaarden heeft Kluwer te kennen gegeven dat zij in al haar transacties algemene voorwaarden hanteert en dat zij – zo heeft Worp deze herhaalde verwijzing redelijkerwijs kunnen begrijpen – de toepasselijkheid van die voorwaarden ook wenste voor haar rechtsverhouding met Worp. Door tegen deze vermelding op facturen niet te protesteren moet Worp geacht worden stilzwijgend met de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden van Kluwer te hebben ingestemd, althans heeft Kluwer uit het stilzwijgen van Kluwer mogen afleiden dat Worp tegen die toepasselijkheid geen bezwaar had (vgl HR 19 december 1997, NJ 1998, 271).
3.4. Worp heeft voorts aangevoerd dat de algemene voorwaarden niet aan haar ter hand zijn gesteld. De rechtbank begrijpt dat Worp zich beroept op vernietiging van (het forumkeuzebeding in) de algemene voorwaarden op de grond dat haar geen redelijke mogelijkheid is geboden van de algemene voorwaarden kennis te nemen conform artikel 6:233 sub b BW.
3.5. Op grond van art. 6:233 sub b BW is een beding in algemene voorwaarden vernietigbaar (onder meer) indien de gebruiker aan de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen. Art. 6:234 BW geeft aan dat die mogelijkheid is geboden indien de algemene voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij ter hand zijn gesteld, tenzij dit redelijkerwijs niet mogelijk is.
3.6. Kluwer betwist niet dat de algemene voorwaarden niet voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst aan Worp zijn overhandigd, maar zij voert aan dat Worp een redelijke mogelijkheid is geboden om van de inhoud van de algemene voorwaarden kennis te nemen Zij heeft niet gesteld dat het redelijkerwijs niet mogelijk was om de algemene voorwaarden ter hand te stellen.
3.7. De rechtbank overweegt dat het wettelijk stelsel met betrekking tot de toepasselijkheid van algemene voorwaarden meebrengt dat indien de voorwaarden niet ter hand zijn gesteld, in beginsel beslissend is of die terhandstelling redelijkerwijs niet mogelijk was. Er kan niet worden volstaan met beoordelen of een redelijke mogelijkheid tot kennisname van de voorwaarden is geboden (vgl. HR 6 april 2001, NJ 2002, 385). Nu, als gesteld en onweersproken, vast staat dat de algemene voorwaarden niet voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst aan Worp zijn overhandigd en nu niet is gesteld of gebleken dat het redelijkerwijs niet mogelijk was om de voorwaarden ter hand te stellen is een beding in die algemene voorwaarden in beginsel vernietigbaar. De – door Kluwer aangevoerde – omstandigheid dat Worp zich (ook) via internet op uitgaven van Kluwer heeft geabonneerd en dat de algemene voorwaarden op de website van Kluwer zijn na te lezen doet daaraan niet af, nu daaruit niet volgt dat Kluwer (conform art 6:234 lid 1 sub b) de algemene voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomsten langs elektronische weg ter beschikking heeft gesteld op een zodanige wijze dat deze door Worp kunnen worden opgeslagen en voor hem toegankelijk zijn ten behoeve van latere kennisneming.
3.8. Voor zover Kluwer bedoelt te stellen dat Worp zich niet kan beroepen op vernietigbaarheid van het forumkeuzebeding omdat zij tijdens het sluiten van de overeenkomsten met dat beding bekend was of geacht kon worden daarmee bekend te zijn, wordt deze stelling verworpen. Kluwer heeft onvoldoende feiten of omstandigheden gesteld waaruit – indien bewezen – volgt dat Worp kon of moest weten dat Kluwer een forumkeuzebeding in haar algemene voorwaarden heeft opgenomen of dat Worp dezelfde voorwaarden hanteert.
3.9. Het voorgaande leidt tot de gevolgtrekking dat het forumkeuzebeding vernietigbaar is, zodat de vordering in het incident zal worden toegewezen. De rechtbank zal zich onbevoegd verklaren en de zaak in de stand waarin zij zich bevindt verwijzen naar de rechtbank Haarlem, nu die rechtbank op grond van art. 99 Rv bevoegd is van de vordering kennis te nemen. De beslissing omtrent de kosten van deze procedure wordt aangehouden tot de beslissing in de hoofdzaak.
4. De beslissing
De rechtbank
in het incident
4.1. verklaart zich onbevoegd om van het geschil kennis te nemen en verwijst de zaak in de stand waarin zij zich bevindt naar de rechtbank te Haarlem;
4.2. houdt de beslissing inzake de kosten van het incident aan totdat in de hoofdzaak is beslist;
in de hoofdzaak
4.3. houdt iedere beslissing aan;
Dit vonnis is gewezen door mr. M.H.S. Lebens-de Mug en in het openbaar uitgesproken op 14 januari 2009.