Uitspraak
RECHTBANK ZUTPHEN
Parketnummer: 06/080547-03
BVS-nummer: 05/337
Op 24 oktober 2005 is ter griffie van deze rechtbank ingediend een verzoekschrift ex artikel 89 van het Wetboek van Strafvordering (WvSv) van:
[vezoeker],
geboren op [geboortedatum plaats] ([land]),
wonende te [postcode plaats], [adres],
thans verblijvende GGnet te Eindhoven.
De rechtbank heeft de stukken bezien.
Het verzoekschrift is in het openbaar behandeld door de raadkamer op 2 december 2005. Van deze behandeling is een proces-verbaal opgemaakt.
Overwegingen
1. In de onder bovenvermeld parketnummer bekende strafzaak is aan verzoeker krachtens bevelen tot verzekering en voorlopige hechtenis de vrijheid ontnomen van 4 mei 2004 tot 30 juni 2005.
2. Bedoelde strafzaak betrof de vervolging van verzoeker als verdachte van de volgende strafbare feiten:
feit 1: moord;
feit 2: primair poging tot doodslag, subsidiair poging tot zware mishandeling, meer subsidiair bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht;
feit 3: primair poging tot doodslag, subsidiair poging tot zware mishandeling, meer subsidiair bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht.
De onder 1 vermelde bevelen hadden uitsluitend betrekking op het eerstvermelde feit, hoewel de twee overige feiten eveneens vielen onder de in artikel 67, eerste lid sub a WvSv vermelde categorie.
3. Bij onherroepelijk geworden vonnis van 14 juli 2005 heeft de rechtbank verzoeker vrijgesproken van het hem onder 1 ten laste gelegde feit en hem terzake van de onder 2 primair en 3 primair bewezen en strafbaar verklaarde feiten, wegens volledige ontoerekeningsvatbaarheid, ontslagen van alle rechtsvervolging onder oplegging van de maatregel van plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis voor de duur van een jaar.
4. Het tijdig ingekomen verzoekschrift strekt tot toekenning van een vergoeding van de door verzoeker als gevolg van de vrijheidsbeneming geleden immateriële schade, namens verzoeker begroot op € 42.200,--. In het verzoekschrift en bij de mondelinge toelichting daarvan is door verzoekers raadsman gesteld, dat en waarom in het onderhavige geval aan de ontvankelijkheid en toewijsbaarheid van het verzochte niet in de weg behoort te staan, dat aan verzoeker vermelde maatregel is opgelegd.
Kort samengevat komt het standpunt van de raadsman erop neer, dat het strafbare feit waarvan verzoeker is vrijgesproken kan en moet worden gezien als een afzonderlijke “zaak” in de zin van artikel 89, eerste lid WvSv.
5. Onder verwijzing naar rechtspraak van de Hoge Raad en de eigenstandige positie van het Openbaar Ministerie heeft de officier van justitie voormeld standpunt bestreden en geconcludeerd tot niet-ontvankelijkverklaring van verzoeker althans afwijzing van zijn verzoek.
6. Blijkens de aanhef van artikel 89 WvSv kan van toekenning van een vergoeding terzake van voorlopige vrijheidsbeneming slechts sprake zijn “indien de zaak eindigt zonder oplegging van straf of maatregel of met zodanige oplegging, doch op grond van een feit waarvoor voorlopige hechtenis niet is toegelaten.
Nu vaststaat dat aan verzoeker voormelde maatregel is opgelegd terzake van feiten waarvoor voorlopige hechtenis wel was toegelaten, is voor de ontvankelijkheidsvraag cruciaal of verzoeker kan worden gevolgd in de onder 4 vermelde opvatting van zijn raadsman.
7. De rechtbank beantwoordt deze vraag ontkennend en overweegt daartoe het volgende:
- Blijkens HR 14-11-1989, NJ1990/274 en HR 8-5-2001, NJ2001/508 moet de in het
eerste lid van artikel 591a WvSv vermelde term “zaak” – na aanvang van het
onderzoek ter terechtzitting – worden verstaan als “al datgene waarop het
rechtsgeding betrekking had”.
Voorts wordt in laatstvermeld arrest overwogen dat aan de term “zaak” in het
Wetboek van strafvordering (meer) in het algemeen de betekenis toekomt van
“strafvervolging van een persoon terzake van een of meer strafbare feiten”.
In beide arresten werd ten slotte de opvatting verworpen dat geen sprake kan zijn
van dezelfde zaak in de zin van artikel 591a WvSv indien tussen de ten laste
gelegde feiten enig (zakelijk) verband ontbreekt.
- Gelet op de verwante materie, de wetssystematiek, de (deels) gelijkluidende aanhef
van de artikelen 89 en 591a WvSv en de in laatstvermeld artikel voorkomende
verwijzing naar de artikelen 90 en 91 WvSv, valt niet in te zien dat en waarom aan
de term “zaak” in artikel 89 WvSv (onder bepaalde omstandigheden) een andere en
beperktere betekenis zou (kunnen) toekomen dan de voor artikel 591a WvSv
geldende.
Naar de heersende rechtsopvatting zijn de hiervoor vermelde arresten dan ook voor
de toepassing van artikel 89 WvSv op dit punt maatgevend.
Dat de Hoge Raad zich daaromtrent nog niet uitdrukkelijk heeft kunnen uitspreken
valt te verklaren uit de omstandigheid, dat van beslissingen ex artikel en 89 en 591a
WvSv geen gewoon cassatieberoep openstaat, waardoor de Hoge Raad slechts kon
oordelen over gevallen, die hem in het belang der wet ter cassatie werden
voorgelegd en die slechts betrekking hadden op de term “zaak” in artikel 591a
WvSv.
- Blijkens r.o. 4.3 in laatstvermeld arrest is ook door de Hoge Raad onderkend, dat de
door hem aan de term “zaak” toegekende betekenis in de praktijk soms tot
uitkomsten kan leiden, die als onbillijk worden ervaren, maar is hij tevens van
oordeel dat niet de rechter, maar de wetgever in deze uitkomst zou moeten brengen.
- Gelet op het voorgaande moet bij de beoordeling van de term “zaak” ook bij artikel
89 WvSv worden uitgegaan van het zuiver formele criterium dat door de Hoge Raad
voor artikel 591a WvSv is bepaald en dat, na beëindiging van een op meer dan één
strafbaar feit betrekking hebbende zaak, geen ruimte biedt voor splitsing teneinde
een voor de verzoeker billijke vergoeding te bewerkstelligen.
8. Hoewel de slotsom moet zijn dat de onderhavige casus geen andere beslissing toelaat dan niet-ontvankelijkverklaring van verzoeker in zijn verzoek en de (daartegen) door de raadsman aangevoerde billijkheidsargumenten dus geen doel kunnen treffen, overweegt de rechtbank volledigheidshalve dat deze argumenten als zodanig bovendien geenszins overtuigen, gelet op het volgende:
- Anders dan namens verzoeker is betoogd, kon bij hem niet de gerechtvaardigde
verwachting bestaan, dat hij niet meer zou worden vervolgd voor de hem onder 2 en
3 ten laste gelegde feiten. Deze aan een werkafspraak tussen GGNet en de politie
ontleende stelling miskent immers, dat het hier niet ging om feiten waarvoor een
politiesepot kon worden toegepast of is toegepast, dat het Openbaar Ministerie op
generlei wijze tot de gestelde verwachting heeft bijgedragen en dat cumulatieve
vervolging alleszins in de rede lag toen deze feiten bij het Openbaar Ministerie
bekend werden in het kader van het aanvankelijk slechts op feit 1 betrekking
hebbende onderzoek.
- Gelet op die gang van zaken en op de in hetzelfde vlak liggende aard van de
verdenkingen en de achterliggende problematiek van/rond verzoeker, kan voorts
niet worden geconcludeerd, dat tussen de in de strafzaak berechte drie feiten elke
samenhang en/of voor de beoordeling relevante verwevenheid ontbrak.
- Verzoeker heeft bij de politie de drie strafbare feiten bekend. Dat hij uiteindelijk voor
feit 1 werd vrijgesproken vindt zijn oorzaak hierin, dat hij zijn daarop betrekking
hebbende bekentenis(sen) introk, dat het aanvullende bewijsmateriaal (anders dan
bij de feiten 2 en 3) op zichzelf te mager was en dat de conclusie van forensische
deskundigen erop neerkwam, dat de rechtbank geen staat kon maken op de door
verzoeker bij de politie afgelegde verklaringen, gelet op verzoekers persoonlijkheid
en psychopathologische status. Zulks laat echter onverlet, dat verzoeker uit het zeer
uitgebreide onderzoek betreffende feit 1 als enige verdachte naar voren kwam en
dat de verdenking niet is weggenomen.
- Geconcludeerd kan worden, dat de lange duur van de voorlopige hechtenis in
aanzienlijke mate is beïnvloed doordat verzoeker zijn bekennende verklaringen ten
aanzien van feit 1 eerst ter terechtzitting introk en doordat het vervolgens op verzoek
van de verdediging bevolen onderzoek naar de betrouwbaarheid van verzoekers
verklaringen zeer complex en tijdrovend bleek.
Beslissing
Verklaart verzoeker in zijn verzoek niet-ontvankelijk.
Deze beslissing is gegeven door mr. Van Harreveld, voorzitter, mrs. Lagarde en Feunekes, rechters, in tegenwoordigheid van mr. Althoff, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 16 december 2005, welke beslissing door de voorzitter en de griffier is ondertekend.