Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ZUTPHEN
Sector Civiel – Afdeling Handel
zaaknummer / rolnummer: 89480 / KG ZA 07-320
Vonnis in kort geding van 23 januari 2008
in de zaak van
de vereniging met volledige rechtspersoonlijkheid DE VERENIGING KOI 2000,
gevestigd te Oosterhout,
eiseres, hierna mede te noemen KOI 2000,
procureur mr. E.G.M. Wiggers,
advocaat mr. L.G.C.M. de Wit te Oosterhout,
tegen
[gedaagde],
wonende te [plaats], gemeente [naam],
gedaagde, hierna mede te noemen [gedaagde],
advocaat mr. H.A. Dragstra te Utrecht.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding,
- de pleitnota van KOI 2000,
- de schriftelijke wijziging van eis, waartegen geen bezwaar is gemaakt,
- de pleitnota van [gedaagde],
- het proces-verbaal van de mondelinge behandeling d.d. 14 november 2007, waaruit blijkt van de aanhouding ten behoeve van nader overleg tussen partijen,
- de brief met bijlagen van 7 december 2007 van [gedaagde],
- de brief van 20 december 2007 van KOI 2000,
- de conclusie van repliek van KOI 2000,
- de conclusie van dupliek van [gedaagde],
- de brief met bijlage van 9 januari 2008 van KOI 2000.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald op heden.
2.De feiten
2.1.KOI 2000 is een vereniging die tot doel heeft liefhebbers van koikarpers te informeren en te begeleiden.
2.2. Enige bestuursleden van KOI 2000 zijn eveneens bestuurslid van de stichting Koiwijzer en de stichting Koi- en Vijverdagen.
2.3. [gedaagde] heeft op 15 september 2007 zijn lidmaatschap bij KOI 2000 opgezegd.
2.4. [gedaagde] is een van de vennoten van de vennootschap onder firma House of Kata. House of Kata exploiteert een groothandel in vijverproducten.
2.5. [gedaagde] is eigenaar van de eenmanszaak KoiEagle.
2.6. [gedaagde] heeft de domeinnaam www.koieagle.nl geregistreerd. [gedaagde] is één van de moderators van de website. De website behorende bij deze domeinnaam bevat een discussieforum en een chatmogelijkheid. De discussies op het forum worden gestart doordat eerst geregistreerde gebruiksleden van KoiEagle topics (berichten) plaatsen. Hierop kunnen andere geregistreerde gebruiksleden reageren.
2.7. Tot 7 oktober 2007 was het forum voor iedereen – ook niet-leden – toegankelijk. Vanaf 7 oktober 2007 is het forum enkel toegankelijk voor geregistreerde gebruiksleden van KoiEagle.
2.8. Door gebruiksleden van KoiEagle zijn - deels anoniem - diverse topics op het forum geplaatst, waarin velerlei uitlatingen over het bestuur van KOI 2000 zijn gedaan. De uitlatingen op het forum en de chatruimte bevatten onder meer de volgende passages:
- “Maar zoals KOI 2000 het nu bekend maakt zijn het leden van een vereniging die zich als vrijwilliger opgeven om de pot te spekken van een stichting waar de bestuursleden weer vet van worden.”
- “niet slim van het bestuur om iedereen die vragen stelt te royeren. Wel slim om alle inkomsten weg te sluizen naar stichtingen waar de verenigingsleden geen zicht meer op hebben.”
- “Ik denk dat er maar weinig KOI 2000 leden zijn, die het bestuur momenteel namens de leden of het belang van de KOI 2000 vereniging vinden handelen.”
- “In reactie op [naam]’s “ik doe het alleen als ik er een nieuwe auto, gratis reisjes naar Japan en gratis koivoer aan overhoud” zegt [naam]t “dat zat toch standaard in de arbeidsvoorwaarden? En volgens mij hoef je daar niet te werken; je kan je gewoon volledig op de hobby storten.”
- “Ik zal ook gewoon aan deze discussie blijven deelnemen. Simpelweg omdat ik vind dat een royement een laatste redmiddel moet zijn dat alleen toegepast mag worden als er 100 % schuld bewezen is. En niet alleen omdat een bestuur, dat waarschijnlijk een slimme constructie heeft gemaakt om zichzelf ten koste van een vereniging te verrijken, zich aangevallen voelt.”
- “Het lijkt zo langzamerhand wel of het hier gaat om grote criminelen”.
3. Het geschil
3.1. KOI 2000 vordert – na eiswijziging - dat de voorzieningenrechter bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis:
1. [gedaagde] zal veroordelen om, binnen 24 uur na het vonnis, te verwijderen en verwijderd te houden alle belastende, onrechtmatige, lasterlijke en smadelijke topics en berichten op het forum en de chatruimte van de website www.koieagle.nl met betrekking tot KOI 2000 en haar bestuursleden, onder last van een dwangsom van EUR 250,00 per dag dat hieraan niet voldaan is;
2. [gedaagde] zal veroordelen om, binnen 24 uur na het vonnis, definitief de toegang te ontzeggen aan de plaatsers van alle belastende, onrechtmatige, lasterlijke en smadelijke topics en berichten op het forum en de chatruimte van de website www.koieagle.nl met betrekking tot KOI 2000 en haar bestuursleden, onder last van een dwangsom van
EUR 250,00 per dag dat hieraan niet voldaan is;
3. [gedaagde] zal veroordelen om, binnen 24 uur na het vonnis, de identiteit (naam-, adres- en woonplaats(NAW-)gegevens) en de Internet Protocol(IP-)adressen te verschaffen van alle personen en schuilnamen (o.a. van [schuilnamen]) die op het forum en in de chatruimte van de website www.koieagle.nl belastende, onrechtmatige, lasterlijke en smadelijke topics en berichten over KOI 2000 en haar bestuursleden hebben geplaatst, onder last van een dwangsom van EUR 250,00 per dag dat hieraan niet voldaan is;
4. [gedaagde] zal veroordelen tot plaatsing op de website van KoiEagle van de door KOI 2000 als productie 12 ingebrachte excuusbrief, en deze excuusbrief geplaatst te houden voor de duur van één maand na het vonnis, onder last van een dwangsom van EUR 250,00 per dag dat hieraan niet voldaan is;
5. [gedaagde] zal veroordelen in de volledige proceskosten van dit geding tot een bedrag van maximaal EUR 10.000,00 ex BTW en kosten, althans in de gebruikelijke proceskosten van dit geding.
3.2. [gedaagde] voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4. De beoordeling
4.1. KOI 2000 heeft aan haar vordering ten grondslag gelegd dat [gedaagde] als eigenaar en moderator van de website www.koieagle.nl onrechtmatig handelt jegens KOI 2000. Zij voert hiertoe aan dat [gedaagde] geen gevolg heeft gegeven aan het verzoek van KOI 2000 tot verwijdering van de op het forum geplaatste belastende, onrechtmatige, lasterlijke en smadelijke topics en berichten. KOI 2000 heeft tevens aangevoerd dat [gedaagde] geen gehoor heeft gegeven aan het verzoek van KOI 2000 om diegenen die de betreffende topics en berichten hebben geplaatst, voorgoed de toegang tot het forum en de chatruimte te ontzeggen. Voorts handelt [gedaagde] volgens KOI 2000 onrechtmatig doordat hij weigert de identiteit prijs te geven van degenen die de betreffende topics en berichten hebben geplaatst.
[gedaagde] heeft gemotiveerd betwist dat de op het forum geplaatste berichten kunnen worden gekwalificeerd als lasterlijk, smadelijk en onrechtmatig.
4.2. In artikel 10 lid 1 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) is bepaald dat een ieder recht heeft op vrijheid van meningsuiting. Ingevolge lid 2 van genoemd artikel kan deze vrijheid worden onderworpen aan bepaalde formaliteiten, voorwaarden, beperkingen of sancties, die bij de wet zijn voorzien en die in een democratische samenleving noodzakelijk zijn in het belang van onder meer het voorkomen van strafbare feiten en de bescherming van de goede naam of de rechten van anderen.
4.3. In beginsel heeft een ieder het recht op vrijheid van meningsuiting, ook in berichten die op internetfora worden geplaatst. Indien er echter sprake is van dusdanig ernstige beschuldigingen die leiden tot reputatieschade van concrete personen, kan dit onrechtmatig worden geoordeeld en aan sancties worden onderworpen.
Het staat de leden van KOI 2000 vrij om op het forum op zakelijke toon te discussiëren over de wenselijkheid van door het bestuur en/of de verenigingsleden van KOI 2000 genomen besluiten. Indien echter ten aanzien van bestuursleden concrete verwijten van strafbare feiten of financiële benadeling van de vereniging worden geuit, ligt het anders. Een forum is geen vrijbrief voor het uiten van dergelijke loze dat wil zeggen ongespecificeerde en niet onderbouwde beschuldigingen jegens bepaalde personen. Op het forum van KoiEagle zijn verscheidene berichten geplaatst waarin de bestuursleden van KOI 2000 zonder gedegen onderbouwing worden beschuldigd van malversaties, zelfverrijking of belangenverstrengeling. Dit zijn ernstige beschuldigingen die tot reputatieschade van de betreffende bestuursleden kunnen leiden.
Daar komt bij dat het forum tot 7 oktober 2007 voor iedereen toegankelijk was en dus ook niet bij KoiEagle geregistreerde personen kennis konden nemen van de berichten op het forum. Tevens blijkt uit de berichten dat enkele potentiële leden van KOI 2000 hebben besloten zich – na kennisname van de berichten op het forum – niet aan te melden als lid bij KOI 2000.
Op grond van het vorenstaande verwacht de voorzieningenrechter dat de op het forum geplaatste berichten, waarin de bestuursleden van voormelde feiten worden beschuldigd, in een bodemprocedure onrechtmatig zullen worden geoordeeld.
4.4. [gedaagde] is eigenaar en één van de elf moderators van de website www.koieagle.nl waarop het forum zich bevindt. [gedaagde] is beheerder en toezichthouder van de website en de daarop geplaatste berichten en hij beslist wie toegang heeft tot de site en welke berichten op de site worden geplaatst of daarvan worden verwijderd. [gedaagde] heeft erkend dat hij de berichten kende die op het forum waren geplaatst. Op het forum van de website van [gedaagde] zijn dusdanig ernstige beschuldigingen jegens de bestuursleden van KOI 2000 geuit, dat [gedaagde] wist, althans behoorde te weten dat de inhoud van de berichten onrechtmatig was. Ook heeft [gedaagde] nagelaten deze berichten te verwijderen van het forum dan wel de toegang tot deze berichten onmogelijk te maken. Het spoedeisend belang van KOI 2000 bij de onderhavige vordering is hiermee gegeven.
Het verweer van [gedaagde], dat hij consequent afstand houdt en van alle moderators altijd als laatste stemt ten aanzien van beslissingen over het forum, wordt gepasseerd, nu van [gedaagde] – als eigenaar en moderator van de website – redelijkerwijs mag worden verwacht dat hij actie onderneemt tegen op het forum geplaatste berichten waarvan de inhoud onrechtmatig is en de belangen van derden schaadt. De voorzieningenrechter acht [gedaagde] dan ook aansprakelijk voor de op de website geplaatste onrechtmatige berichten.
Aangezien de vordering van KOI 2000 tot het verwijderen en verwijderd houden van belastende en onrechtmatige berichten op het forum en de chatruimte van de website
www. koieagle.nl te ruim is geformuleerd voor verbeurte van dwangsommen, zal de voorzieningenrechter [gedaagde] veroordelen tot het verwijderen en verwijderd houden van de berichten en topics waarin KOI 2000 en haar bestuursleden beschuldigd worden van of in verband worden gebracht met strafbare feiten, malversaties, belangenverstrengeling en zelfverrijking.
4.5. Ten aanzien van toekomstige berichten heeft [gedaagde] verklaard ervoor zorg te dragen dat er geen belastende en onrechtmatige berichten meer worden geplaatst op de website van KoiEagle. Of ondanks een toezegging een verbod dient te worden opgelegd hangt af van de omstandigheden van het geval, zoals de ernst van de gepleegde overtredingen, het gedrag van [gedaagde], zijn standpunt met betrekking tot de ongeoorloofdheid van zijn handelen en de wijze waarop en het verband waarin de toezegging is gedaan. Bij de ernst van de overtredingen moet worden gelet op zowel de omvang van de eerdere inbreuk als de mate van verwijtbaarheid daarvan. Verder speelt de vrees voor herhaling onder andere een rol.
[gedaagde] kende de op het forum geplaatste berichten. [gedaagde] heeft verklaard dat hij de gevoerde discussie op het forum geen aanleiding vond tot ingrijpen. De in de berichten geuite beschuldigingen jegens de bestuursleden van KOI 2000 acht de voorzieningenrechter echter dermate ernstig dat [gedaagde] tot directe verwijdering van de berichten had moeten overgaan, hetgeen niet is gebeurd. Nu [gedaagde] de ernst van de beschuldigingen niet heeft ingezien en naar eigen zeggen onder druk van zijn advocaat een deel van de berichten heeft verwijderd, bestaat de vrees dat hij ook bij toekomstige berichten met een onrechtmatige inhoud geen actie zal ondernemen. Ondanks voormelde toezegging zal [gedaagde] derhalve worden veroordeeld tot het verwijderen en verwijderd houden van de berichten en topics waarin KOI 2000 en haar bestuursleden beschuldigd worden of in verband worden gebracht met strafbare feiten, malversatie, belangenverstrengeling of zelfverrijking.
4.6. De vordering van KOI 2000 tot het definitief de toegang ontzeggen aan de plaatsers van onrechtmatige berichten zal worden afgewezen, aangezien met het toewijzen van de vordering tot het verwijderen en verwijderd houden van onrechtmatige berichten deze tweede vordering voldoende is ondervangen. KOI 2000 heeft derhalve geen belang meer bij deze vordering.
4.7. [gedaagde] heeft aangevoerd dat het verschaffen van de gevraagde NAW- en IP-gegevens in strijd is met het recht op privacy van de plaatsers van de berichten. KOI 2000 heeft echter het recht de plaatsers van de berichten, waarvan de inhoud schadelijk en onrechtmatig is – al dan niet in rechte – aan te spreken. Een beroep op het recht op privacy mag er niet toe leiden dat personen die onrechtmatige berichten plaatsen, vrijuit gaan. De vordering van KOI 2000 tot het verschaffen van de NAW-gegevens en IP-adressen van de personen die de berichten hebben geplaatst, zal dan ook worden toegewezen, met dien verstande dat [gedaagde] niet tot meer kan worden veroordeeld dan het verschaffen van de NAW- en IP-gegevens, die bij hem bekend zijn.
4.8. KOI 2000 heeft gevorderd [gedaagde] te verplichten tot het plaatsen van een rectificatie op de website van KoiEagle. Nu de berichten onrechtmatig worden geacht, zal de onrechtmatige schade zo goed en snel mogelijk moeten worden hersteld en zal tevens de gevorderde rectificatie worden toegewezen behoudens het navolgende. De door [gedaagde] voorgestelde rectificatie wordt ten onrechte als een spontane mededeling van [gedaagde] geredigeerd. Dit betreft zowel de afzender als de aangeboden verontschuldigingen. Respect voor de uitingsvrijheid van [gedaagde] brengt mee dat duidelijk gemaakt wordt dat het een beslissing van de rechter is die tot de rectificatie noopt, terwijl excuses een morele categorie vormen en zich dus niet lenen voor afdwingen ervan met behulp van dwangsommen en gerechtsdeurwaarder. Afgedwongen excuses zijn geen excuses, die hun kracht in het intermenselijk verkeer nu juist ontlenen aan spontaan en oprecht berouw over eigen tekortschieten. Het is het goed recht van [gedaagde] om zich niet schuldig te voelen; voor verbod en rectificatie en zelfs schadevergoeding maakt dat ook niets uit.
4.9. De vordering van KOI 2000 tot veroordeling van [gedaagde] in de volledige proceskosten zal worden afgewezen, nu de voorzieningenrechter in de omstandigheden van het geval aanleiding ziet de gebruikelijke liquidatietarieven te hanteren.
4.10. Aan de te verbeuren dwangsommen zal een maximum worden gesteld. Dit laat uiteraard onverlet, dat bij voortgaande overtreding van dit vonnis oplegging van hogere dwangsommen kan worden gevorderd dan wel hernieuwde oplegging van dezelfde dwangsommen. Het bedrag van zowel de dwangsommen als het maximum staat in een redelijke verhouding tot de zwaarte van het geschonden belang en de beoogde prikkelende werking van de dwangsomoplegging.
4.11. [gedaagde] zal als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van KOI 2000 worden begroot op:
- dagvaarding EUR 84,31
- vast recht 251,00
- overige kosten 0,00
- salaris procureur 816,00
Totaal EUR 1.151,31
5. De beslissing
De voorzieningenrechter
5.1. veroordeelt gedaagde om binnen 24 uur na betekening van het vonnis te verwijderen en verwijderd te houden de op de website www.koieagle.nl geplaatste berichten en topics, waarin eiseres en haar bestuursleden beschuldigd worden of in verband worden gebracht met strafbare feiten, malversaties, belangenverstrengeling of zelfverrijking;
5.2. bepaalt dat gedaagde voor iedere dag dat hij in strijd handelt met het onder 5.1. bepaalde, aan eiseres een dwangsom verbeurt van EUR 250,00;
5.3. veroordeelt gedaagde om binnen 24 uur na betekening van het vonnis de NAW-gegevens en IP-adressen te verschaffen van de personen die op de website www.koieagle.nl berichten en topics hebben geplaatst, waarin eiseres en haar bestuursleden beschuldigd worden of in verband worden gebracht met strafbare feiten, malversaties, belangenverstrengeling of zelfverrijking;
5.4. bepaalt dat gedaagde voor iedere persoon waarvan hij nalaat de in 5.3. genoemde gegevens te verschaffen, aan eiseres een dwangsom verbeurt van EUR 50,00;
5.5. veroordeelt gedaagde om binnen 24 uur na betekening van het vonnis op de website www.koieagle.nl de volgende rectificatie te plaatsen en daar gedurende een maand te houden:
“Geachte bezoeker van deze site,
Zoals mogelijk bekend is, ben ik eigenaar/directeur van het bedrijf House of Kate en eigenaar van de website www.koieagle.nl. Op deze website zijn de afgelopen maanden diverse topics en berichten geplaatst, die betrekking hebben op het bestuur van KOI 2000 in het algemeen en enkele bestuursleden van deze vereniging in het bijzonder.
De voorzieningenrechter van de rechtbank Zutphen heeft bij vonnis van 23 januari 2008 geoordeeld dat er op de website www.koieagle.nl regelmatig – deels anoniem – berichten zijn geplaatst waarin de bestuursleden van KOI 2000 worden beschuldigd van strafbare feiten, malversaties, zelfverrijking of belangenverstrengeling. Hierin heeft de voorzieningenrechter aanleiding gevonden de plaatsing van dergelijke berichten te verbieden en mij te veroordelen de NAW-gegevens en IP-adressen bekend te maken van personen, die de berichten hebben geplaatst op de website.
Voorts ben ik door de voorzieningenrechter veroordeeld tot het plaatsen van deze rectificatie.
[gedaagde].”
5.6. bepaalt dat gedaagde voor iedere dag dat hij in strijd handelt met het onder 5.5. bepaalde, aan eiseres een dwangsom verbeurt van EUR 500,00;
5.7. bepaalt het maximum van de uit hoofde van dit vonnis te verbeuren dwangsommen op een bedrag van EUR 50.000,00;
5.8. veroordeelt gedaagde in de proceskosten, aan de zijde van eiseres tot op heden begroot op EUR 1.151,31;
5.9. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;
5.10. wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. G. Vrieze en in het openbaar uitgesproken op
23 januari 2008.