Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ZUTPHEN
Sector Civiel – Afdeling Handel
zaaknummer / rolnummer: 87379 / HA ZA 07-716
Vonnis van 27 februari 2008
in de zaak van
de vennootschap naar Spaans recht
FRUTAS CAMINITO SOCIEDAD COOPERATIVA VALENCIANA,
gevestigd te Orihuela, Spanje
eiseres in conventie,
verweerster in voorwaardelijke reconventie,
procureur mr. R. Klein,
advocaat mr. I.A. van Rooij te Tilburg,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
GROENTE-EN FRUITHANDEL HEEMSKERK BV,
gevestigd te Apeldoorn,
gedaagde in conventie,
eiseres in voorwaardelijke reconventie,
procureur mr. S.W. van Dijk.
Partijen zullen hierna Caminito en Heemskerk genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 15 november 2007
- het proces-verbaal van comparitie van 11 januari 2008
- de conclusie van antwoord in reconventie.
2. De feiten
2.1. Heemskerk heeft op 13 januari 2005 aan Caminito een order gestuurd voor citroenen en mandarijnen, hierna: eerste partij. [naam], hierna: [agente van Heemskerk], Fruturo Fruits & Vegetables, hierna: Fruturo, heeft op dezelfde datum deze order bevestigd. In haar orderbevestiging staat onder meer het volgende:
“(…)
Limones muy bien de calidad (calidad I extra) y muy encajado.
Tamanos 90 – 100 – 120 precio venta bruto € 9,30 menos comision de 6%
Transportes pagan Ustedes. (…)”
2.2. De order is op 17 januari 2005 aan Heemskerk geleverd. Caminito heeft met een factuur van 18 januari 2005 een bedrag van € 13.998,28 aan Heemskerk in rekening gebracht. Heemskerk heeft op 2 mei 2005 een op deze factuur in mindering te brengen bedrag van € 8.510,55 voldaan.
2.3. Met een fax van 9 maart 2005 heeft Heemskerk opnieuw een order voor sinaasappelen en citroenen verzonden aan Caminito. Deze tweede partij is op 10 maart 2005 in de vrachtwagen van de door Heemskerk ingeschakelde [transporteur] geladen. Caminito heeft met een factuur van 11 maart 2005 een bedrag van € 12.673,71 aan Heemskerk in rekening gebracht. Heemskerk heeft op 1 juni 2005 een op deze factuur in mindering te brengen bedrag van € 3.808,72 voldaan.
2.4. In een mail 14 maart 2005 van [agente van Heemskerk] aan Caminito (productie 14 bij dagvaarding) staat (vertaald in het Nederlands) het volgende:
“De vrachtwagen met kenteken [kenteken] is vanochtend aangekomen.
Wij denken dat het fruit vooraf niet goed heeft gekoeld want bij aankomst had het een temperatuur van tussen de 13,6 en 13,9 graden....
We hebben het hier later over.(…)”
2.5. Caminito heeft de e-mail op dezelfde datum als volgt (vertaald in het Nederlands) beantwoord:
“Wij hebben de verkoop afgesloten af deur magazijn in Orihuela.
De verantwoordelijkheid voor het vervoer en voor het aansluiten van de koeling door de vrachtrijder ligt bij de vervoerder.
In de CMR is wel aangegeven dat de vrachtwagen sinaasappels vervoert en daarom moeten ze koel bewaard worden en vervoerd worden in een koelwagen.
Het fruit was vooraf gekoeld, de chauffeur heeft bij het laden getekend dat hij akkoord ging met de lading.”
2.6. Op 15 maart 2005 heeft Expertisebureau Harmsen & De Groot BV in opdracht van Heemskerk het deel van de partij dat in Rotterdam is afgeleverd, onderzocht. In het rapport d.d. 23 maart 2005 wordt geconcludeerd dat de partij gedeeltelijk is aangetast door “Blue/Green Mouldrot, White Mouldrot” en “Blisterrot”, dat de partij fruit niet geschikt is voor de normale voorgenomen verkoop en dat de enige oplossing ter voorkoming van verdere schade is om de partij fruit meteen op de markt te brengen tegen de hoogst haalbare prijs. Als oorzaak voor het bederf wordt aangegeven dat dit hoogstwaarschijnlijk het resultaat is van omstandigheden gedurende de groeiperiode van het fruit, respectievelijk de toestand van het fruit voordat het transport plaatsvond.
2.7. Op dezelfde datum heeft Van Ameyde Marine in opdracht van de transporteur van de tweede partij het in Apeldoorn gelegen deel van de partij onderzocht. In haar rapport van 11 april 2005 (productie 8 bij conclusie van antwoord in conventie/eis in reconventie) staat onder meer het volgende: “(…) We contacted same, after completion of their own inspection, and learned that they (Expertisebureau Harmsen&De Groot BV, opm. rb) recorded a similar situation and produce condition at Rotterdam as we had found at the premises of Heemskerk B.V. (…) Therefore, we arrive at the conclusion that the arrival condition of the produce must be attributed to circumstances prior to being stuffed inside the subject trailer. (…)”
2.8. Op 5 april 2005 heeft [agente van Heemskerk] in een e-mail (productie 15 bij dagvaarding) het volgende (vertaald in het Nederlands) aan Caminito geschreven:
“Ik zal nog eens informeren of ze inmiddels betaald hebben.
Ik ben een beetje boos op hen, omdat ze tot op heden niet hebben betaald.
We hebben het hierover later.”
2.9. In een schrijven van 18 april 2005 van Heemskerk (productie 16 bij dagvaarding) staat (vertaald in het Nederlands) het volgende:
“Zoals besproken met [mevrouw] van uw kantoor deze ochtend, hebben we de problemen die we hebben met onze boekhouding uitgelegd; we gaan deze week het geld betalen met betrekking tot de vrachtwagen met kenteken MU.5721-R. (Euro 13.998,28-verzekering).
De verzekering moet het verschil betalen tussen de factuur en onze verkoopafrekening.”
2.10. Op 19 april 2005 schrijft [agente van Heemskerk] onder meer het volgende (vertaald in het Nederlands) aan [naam] (productie 17 bij dagvaarding):
“(…) Ik heb jouw hulp en die van Caminito nodig in verband met de eerste zending citroenen en clementines die we in januari hebben ontvangen. De clementines waren van heel slechte kwaliteit en de marktprijs van citroen is erg gedaald. We hebben een verkoopnota en het verschil tussen de verkoopnota en de factuur bedraagt € 5.487,73.
Met Manolo ben ik overeengekomen dat Fruturo € 4.000,00 zal betalen en voor het restant zou er een creditnota naar Heemskerk gaan. Fruturo verkeert nog in de beginfase en ik wil niet dat Heemskerk veel geld verliest op deze zending. Ik zal die € 4.000,00 beslist aan Caminito betalen maar op dit moment kan ik dat nog niet. Ik heb met Manolo gesproken en gezegd dat hij een creditnota aan Heemskerk moet sturen van € 5.487,73 en die zei dat hij me die € 4.000,00 over een paar maanden beslist zal betalen. Dat Manolo er vertrouwen in moet hebben omdat ik de facturen altijd betaal. (…)
Heemskerk wist aanvankelijk niet dat er een gegarandeerde prijs was, wat mijn fout is, maar de clementines waren van bijzonder slechte kwaliteit en de citroenen waren goed maar hadden niet de kwaliteit die hij wilde (categorie I extra).
Ik wil niet dat Caminito geld verliest en ik wil evenmin dat Heemskerk geld verliest dus Fruturo zal het verschil naderhand betalen. Ik weet dat Heemskerk te laat betaalt maar dat komt door een communicatieprobleem, zoals gisteren aan Caminito is uitgelegd.
We hebben het er nog over.(…)”
3. De vordering in conventie
3.1. Caminito vordert dat de rechtbank, bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis, Heemskerk zal veroordelen om aan haar tegen behoorlijk bewijs van kwijting te betalen de som van € 19.025,24, vermeerderd met de wettelijke rente over een bedrag van € 14.316,72 vanaf 3 juli 2007 tot de dag van uiteindelijke voldoening, met veroordeling van Heemskerk in de kosten van het geding.
3.2. Caminito legt in aanvulling op de vaststaande feiten aan haar vordering het navolgende ten grondslag.
Over de eerste levering is niet geklaagd. Met de levering was ook niets aan de hand.
Het fruit van de tweede levering was in orde en beantwoordde kwalitatief aan de overeenkomst. Vanaf het moment dat het fruit de magazijnen van Caminito op 10 maart 2005 verliet, was het voor rekening en risico van Heemskerk. Het vervoer kwam voor rekening en risico van Heemskerk. Dit wordt bevestigd in onderdeel 13 van het CMR-vervoersdocument dat door Heemskerk is ondertekend. Het lijkt erop dat een en ander mis is gegaan tijdens het transport en dat de transporteur niet heeft gezorgd voor een behoorlijke koeling. Het fruit is enkele dagen onderweg geweest. Fruit gaat snel in kwaliteit achteruit, als de temperatuur waarin het wordt vervoerd, gedurende langere tijd te hoog is.
In de correspondentie van april 2005 erkent Heemskerk gehouden te zijn tot betaling van de eerste factuur. Van een betwisting van de vordering is in het geheel geen sprake meer; integendeel, de agente is zelfs verontwaardigd dat Heemskerk niet tot betaling overgaat. Voorts geeft Heemskerk aan dat haar verzekering of die van haar vervoerder de vordering maar moet betalen.
Heemskerk is de wettelijke rente verschuldigd vanaf de vervaldata van de facturen. Tot en met 2 juli 2007 berekend bedraagt de rente € 3.605,16. Caminito was genoodzaakt haar vordering ter incasso uit handen te geven aan een incassobureau en een advocaat in Nederland. Hierdoor is vermogensschade ten bedrage van € 1.103,36 ontstaan die primair op grond van artikel 74 CISG, subsidiair op grond van artikel 6:96, tweede lid onder c BW voor rekening van Heemskerk dienen te komen
4. Het verweer in conventie
4.1. Heemskerk concludeert dat de rechtbank Caminito in haar vorderingen niet-ontvankelijk zal verklaren, althans deze vorderingen af zal wijzen.
4.2. Heemskerk voert in verweer het navolgende aan.
Nadat de eerste partij in Nederland was aangekomen, bleek dat de citroenen van een veel mindere kwaliteit dan de kwaliteitsklasse ‘I extra’ waren en dus een veel lagere prijs voor Heemskerk konden opbrengen dan de citroenen van de overeengekomen kwaliteit. [agente van Heemskerk] heeft hierover kort na aankomst van de partij fruit telefonisch gereclameerd bij Caminito. Bij (per computer verzonden) fax van 29 januari 2005 heeft [agente van Heemskerk] de reclamatie aan Caminito verzonden.
In februari 2005 is [agente van Heemskerk] met Caminito overeengekomen dat Caminito een creditfactuur van € 5.487,73 aan Heemskerk zou zenden. Dit bedrag is het verschil tussen het door Caminito aan Heemskerk voor de eerste partij gefactureerde bedrag (€ 13.998,28) en de totaalopbrengst van deze partij (€ 8.510,55). Caminito heeft de creditfactuur niet afgegeven, omdat zij eerst het volledige factuurbedrag van Heemskerk wilde ontvangen en Heemskerk hier niet aan wilde meewerken. Heemskerk beroept zich primair op de overeengekomen creditering, subsidiair op verrekening van dit bedrag met het restant-factuurbedrag van dezelfde omvang.
Ten aanzien van de tweede partij geldt het volgende.
Betwist wordt dat de leveringsconditie EXW (ex works) is overeengekomen. Evenmin is met Heemskerk overeengekomen dat de partij tijdens het transport voor risico van Heemskerk zou zijn. Partijen zijn in het geheel geen leveringsconditie overeengekomen. Dat het transport voor rekening van Heemskerk heeft plaatsgevonden impliceert niet dat het risico van Caminito voor of met de belading van de vrachtauto is geëindigd.
Terstond nadat [agente van Heemskerk] bij aankomst van de partij had geconstateerd dat de gemeten temperaturen te hoog waren, heeft zij namens Heemskerk telefonisch bij Caminito gereclameerd en de reclame vervolgens per mail, hiervoor onder 2.5 weergegeven, herhaald. Op 15 maart heeft [agente van Heemskerk] nogmaals een mail hierover gezonden aan Caminito (prod. 5 bij conclusie van antwoord). Zowel Expertisebureau Harmsen & De Groot B.V. als Van Ameyde Marine hebben geconcludeerd dat de oorzaken van het bederf van de tweede partij gelegen zijn in omstandigheden voor het transport naar Nederland. Gelet op de prijs die Heemskerk zou hebben kunnen realiseren, als de tweede partij van de overeengekomen kwaliteit zou zijn geweest en de prijs die Heemskerk daadwerkelijk heeft gerealiseerd, heeft Heemskerk een schade van € 8.765,55 geleden. Na aftrek van dit bedrag van het gefactureerde bedrag resteert een bedrag van € 3.872,16. Eind mei 2005 heeft Heemskerk dit bedrag met een kleine aftrek aan Caminito betaald. Heemskerk beroept zich op de korting ex artikel 50 CISG,, althans vordert Heemskerk schadevergoeding voor het bedrag van € 8.765,55 en beroept zij zich op verrekening van dit bedrag met het nog openstaande factuurbedrag.
Omdat Heemskerk per saldo niets aan Caminito verschuldigd is, is zij ook geen rente en buitengerechtelijke incassokosten verschuldigd. De Nederlandse rentevoet speelt geen rol omdat het Nederlandse recht niet van toepassing is. De rente wordt over een te hoog bedrag berekend. De werkzaamheden van de advocaat hebben betrekking op werkzaamheden ter voorbereiding van de procedure en betreffen dus proceskosten.
5. De vordering in voorwaardelijke reconventie
5.1. Heemskerk vordert dat de rechtbank Caminito veroordeelt om aan Heemskerk te betalen het bedrag van € 14.316,72, vermeerderd met de wettelijke rente ex artikel 6:119a BW over € 5.8487,73 vanaf 1 maart 2005 tot de dag van algehele voldoening en met de wettelijke rente over € 8.828,99 vanaf 1 april 2005 tot de dag van algehele voldoening.
5.2. Heemskerk legt aan haar vordering in aanvulling op de vaststaande feiten ten grondslag het geen zij in conventie heeft aangevoerd.
6. Het verweer in voorwaardelijke reconventie
6.1. Caminito concludeert dat de rechtbank, bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis, Heemskerk niet-ontvankelijk zal verklaren, althans haar haar vorderingen zal ontzeggen, met veroordeling van Heemskerk in de kosten van het geding.
6.2. Caminito voert in verweer het navolgende aan.
Ten aanzien van de eerste partij wordt betwist dat de citroenen niet beantwoorden aan de overeenkomst tussen partijen. Heemskerk heeft erkend gehouden te zijn de vordering te betalen. Aanvankelijk weigerde Heemskerk om de facturen te betalen, omdat zij zich op het standpunt stelde dat zij het fruit op commissiebasis zou hebben verkocht en niet voor vaste prijzen. Later gaf zij toe dat er sprake was van koop tegen vaste prijzen. Toen het eerder gehanteerde argument geen hout meer sneed, begon Heemskerk plotseling over kwaliteitsgebreken. In de brief van 19 april 2005 geeft [agente van Heemskerk] aan dat de clementines van slechte kwaliteit zouden zijn, maar niet de citroenen. Ook op het overzicht van Fruturo van 15 februari 2005 staat niets over citroenen.
Heemskerk heeft de eerste partij niet gekeurd. Evenmin heeft zij ooit bij Caminito geklaagd. Caminito heeft nooit de gestelde fax van 29 januari 2005 ontvangen. In de overgelegde kopie van de gestelde fax blijkt niet van een duidelijk gebrek. Bovendien wordt Caminito niet verzocht iets te doen.
Anders dan gebruikelijk in de branche, indien de kwaliteit niet goed is, heeft Heemskerk de levering niet geweigerd, maar een groot gedeelte daarvan zelfs doorgeleverd.
Caminito is niet de gelegenheid geboden de reclamatie op wat voor een wijze dan ook te controleren en zo deze juist zou blijken te zijn eventueel over te gaan tot terugname of herlevering.
Betwist wordt dat in februari 2005 het door Heemskerk gestelde gesprek heeft plaatsgevonden. Betwist wordt dat Caminito een creditnota zou verstrekken. Caminito heeft van [agente van Heemskerk] niet het bedrag van € 4.000,-- ontvangen.
Ook ten aanzien van de tweede partij heeft Heemskerk verzuimd tijdig te klagen. Heemskerk heeft het CMR-vervoersdocument voor akkoord ondertekend. Daarop staat bij onderdeel 13 vermeld dat de goederen reizen voor rekening en risico van Heemskerk en dat Caminito niet verantwoordelijk is voor welke problemen dan ook die tijdens het transport zijn ontstaan.
Caminito is niet gevraagd aanwezig te zijn om het fruit te controleren of om over te gaan tot herlevering. Van inschakeling van genoemde expertisebureaus weet zij niets, noch is zij ooit in de gelegenheid gesteld om controle uit te oefenen op het onderzoek of commentaar te geven. Bij gebrek aan wetenschap wordt betwist dat het haar fruit is dat is getest en dat de rapporten hierop betrekking hebben. De schade aan het fruit kan zeer wel tijdens het transport hebben plaatsgevonden. De onderzoeken hebben bovendien veel te laat, meer dan vijf dagen na de levering op 10 maart 2005, plaatsgevonden. De deskundige kan onmogelijk concluderen dat een bepaald gebrek aanwezig moet zijn geweest vóórdat het fruit was afgeleverd, zonder dit fruit voor verzending te hebben gezien.
Het beroep op artikel 50 CISG gaat niet op, aangezien daarin staat dat de koper de prijs niet mag verlagen indien de verkoper niet in de gelegenheid is gesteld zijn eventuele tekortkoming in de nakoming te herstellen of een eventueel aanbod te dezer zake te doen.
7. De beoordeling
in conventie en in reconventie
7.1. Nu Caminito een rechtspersoon naar vreemd recht is en haar vordering uit dien hoofde een internationaal karakter draagt, dient allereerst de vraag te worden beantwoord of de Nederlandse rechter bevoegd is van de vordering kennis te nemen. De rechtbank beantwoordt die vraag bevestigend en wel op grond van artikel 2 van de in deze zaak toepasselijke Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, nu Heemskerk woonplaats heeft in Nederland.
7.2. De vordering in reconventie is onder de voorwaarde is ingesteld, dat het verweer niet (volledig) wordt gehonoreerd. De rechtbank zal daarom in de eerste plaats het geschil in conventie beoordelen.
7.3. Partijen zijn het erover eens dat op de overeenkomsten het Verdrag der Verenigde Naties inzake Internationale Koopovereenkomsten betreffende Roerende Zaken, ook wel aangeduid als het Weens Koopverdrag of CISG van toepassing is.
Eerste partij
7.4. Artikel 39, eerste lid CISG bepaalt dat een koper het recht verliest om zich erop te beroepen dat de zaken niet aan de overeenkomst beantwoorden, indien hij niet binnen een redelijke termijn nadat hij dit heeft ontdekt of had behoren te ontdekken, de verkoper hiervan in kennis stelt, onder opgave van de aard van de tekortkoming. Vast staat dat de eerste partij op 17 januari 2005 aan Heemskerk is geleverd. Heemskerk stelt dat zij korte tijd na aankomst voor het eerst mondeling heeft geklaagd dat de geleverde citroenen van een mindere kwaliteit waren dan overeengekomen. Zij noemt echter geen datum waarop zij dit heeft gedaan. Gelet op de gemotiveerde betwisting van Caminito dat is geklaagd, had dit echter wel op haar weg gelegen. Aan de stelling dat korte tijd na aankomst mondeling is geklaagd, zal dan ook voorbij worden gegaan. De wel voldoende gespecificeerde stelling dat op 29 januari 2005 schriftelijk is geklaagd, kan Heemskerk niet baten. Nog daarvan afgezien dat ook deze stelling door Caminito wordt betwist, geldt dat een termijn van twaalf dagen gelet op de aard van de verkochte zaken (citrusvruchten die aan bederf onderhevig zijn) en het feit dat de gestelde non-conformiteit eenvoudig te constateren was, niet als redelijk in de zin van voornoemd artikel aan te merken is. Heemskerk heeft dan ook het recht verloren zich erop te beroepen dat de eerste partij niet aan de overeenkomst beantwoordde.
7.5. Uit het e-mailbericht van 5 april 2005 van [agente van Heemskerk], die bij het sluiten en de uitvoering van de overeenkomsten namens Heemskerk optrad, en uit het schrijven van 18 april 2005 van Heemskerk zelf blijkt dat Heemskerk in april 2005 van mening was het volledige bedrag van de factuur verschuldigd te zijn. In het licht van deze correspondentie had op de weg van Heemskerk gelegen om haar stelling dat Caminito geen aanspraak kan maken op het volledige bedrag vanwege een voordien overeengekomen creditering nader te onderbouwen. Dit heeft Heemskerk niet althans onvoldoende gedaan, zodat aan haar stelling voorbij zal worden gegaan. Dit leidt tot de slotsom dat de vordering, voor zover deze ziet op het restant van het voor de eerste partij in rekening gebrachte bedrag, voor toewijzing gereed ligt.
Tweede partij
7.6. Gelet op het bepaalde in artikel 36, eerste lid CISG, waarin staat dat de verkoper aansprakelijk is indien de zaken niet aan de overeenkomst beantwoorden op het tijdstip waarop het risico op de koper overgaat, dient in de eerste plaats te worden vastgesteld op welke moment het risico op Heemskerk is overgegaan. Hierbij wordt vooropgesteld dat vaststaat dat de tweede partij in opdracht en voor rekening van Heemskerk is vervoerd van Orihuela te Alicante naar de afleveradressen van Heemskerk in Rotterdam en Apeldoorn. In dit licht heeft Heemskerk onvoldoende betwist dat zij het fruit bij de overdracht van de partij aan de transporteur heeft overgenomen, zodat conform het bepaalde in artikel 69 CISG op dat moment het risico op haar is overgegaan. De na de inlading aan het fruit ontstane schade dient dan ook voor rekening van Heemskerk te blijven, tenzij die schade is veroorzaakt door niet aan Heemskerk toe te rekenen omstandigheden voorafgaand aan de inlading.
7.7. Volgens Heemskerk is sprake van deze laatste uitzondering. Heemskerk stelt dat de partij fruit van inferieure kwaliteit was en niet voldeed aan de eisen van de overeengekomen kwaliteitsklasse I. Heemskerk verwijt Caminito dat de partij fruit bij aankomst in Nederland een veel te hoge pulptemperatuur had en dat deze zodanig door rotting was aangetast dat deze niet geschikt was voor de normale voorgenomen verkoop. De oorzaak van het bederf is volgens Heemskerk, die zich daarbij baseert op de hiervoor onder 2.6 en 2.7 genoemde expertiserapporten, hoogstwaarschijnlijk het resultaat van omstandigheden gedurende de groeiperiode van het fruit of de toestand van het fruit voordat het transport plaatsvond.
7.8. Zoals uit het hiervoor onder 7.4 besproken artikel 39 CISG volgt, verliest een koper zijn rechten indien hij niet binnen een redelijke termijn zijn klachten meldt. De duur van deze termijn hangt af van de omstandigheden van het geval, in het bijzonder van de aard van de geleverde zaken. De termijn vangt aan op het moment dat de koper de non-conformiteit heeft ontdekt of had moeten ontdekken. Nu de overeenkomst niet tevens het vervoer omvatte en het om bederfelijke waar ging, rustte ingevolge artikel 38, eerste lid CISG op Heemskerk de verplichting om het fruit vóór het transport te (doen) keuren. Heemskerk heeft geen althans onvoldoende omstandigheden gesteld op grond waarvan zou moeten worden aangenomen dat bij die keuring de gestelde non-conformiteit niet had kunnen worden ontdekt. Integendeel, de kern van de klachten van Heemskerk, zoals dat ook is neergelegd in het e-mailbericht van 14 maart 2005 en is herhaald tijdens de comparitie van partijen, bestaat uit het verwijt dat het fruit niet goed gekoeld was voorafgaand aan het transport. De redelijke termijn als bedoeld in artikel 39, eerste lid CISG, is dan ook op 10 maart 2005 gaan lopen.
7.9. Ter beoordeling ligt voor of Heemskerk tijdig melding heeft gemaakt van de gestelde non-conformiteit. Heemskerk stelt niet op welke datum zij Caminito voor het eerst van de bevindingen van de twee ingeschakelde expertisebureaus op de hoogte heeft gesteld. Wel staat vast dat op 14 maart 2005 namens Heemskerk is geklaagd over de temperatuur van het fruit bij aankomst en dat daarbij de gedachte is geuit dat Caminito het fruit vooraf niet goed heeft gekoeld. Naar het oordeel van de rechtbank kan een termijn van vier dagen in dit geval niet als redelijk worden aangemerkt. Nu het om citrusvruchten gaat die, hetgeen niet door Heemskerk wordt betwist, aan bederf onderhevig zijn en, zoals evenmin in geschil is, dit bederf wordt versneld indien de vruchten niet onder de juiste omstandigheden worden vervoerd, kan een termijn van vier dagen in dit geval niet als redelijk worden aangemerkt. Hierbij wordt mede in aanmerking genomen dat artikel 39 CISG beoogt de verkoper in staat te stellen om zelf de klachten te onderzoeken en bewijs te verzamelen over een gestelde non-conformiteit. Slotsom is dan ook dat Heemskerk reeds op grond van het bepaalde in artikel 39, eerste lid, CISG het recht verloren heeft om zich erop te beroepen dat de geleverde citrusvruchten niet aan de overeenkomst beantwoordden. De voor de tweede zending gevorderde hoofdsom kan dan ook worden toegewezen.
Rente
7.10. Caminito heeft op grond van artikel 78 CISG recht op rente over de achterstallige bedragen. Nu het Weens Koopverdrag niets bepaalt over de hoogte van de verschuldigde rente en gesteld noch gebleken is dat tussen partijen een rentepercentage is overeengekomen, moet het rentepercentage overeenkomstig artikel 7, tweede lid CISG worden vastgesteld naar het recht dat toepasselijk is volgens de regels van internationaal privaatrecht. In dit geval is dat het Spaanse recht, nu de overeenkomsten het nauwst met Spanje verbonden zijn (artikel 4, eerste lid van het Verdrag inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst, hierna: EVO). Op grond van artikel 4, tweede lid EVO wordt immers vermoed dat de overeenkomst het nauwst is verbonden met het land waar de partij die de kenmerkende prestatie moet verrichten op het tijdstip van het sluiten van de overeenkomst gevestigd is. Caminito, die in Spanje is gevestigd, heeft als verkoper de kenmerkende prestatie verricht. Omstandigheden waaruit blijkt dat de overeenkomsten nauwer verbonden zijn met een ander land, zijn niet gebleken. Heemskerk heeft niet betwist dat de wettelijke rente verschuldigd is vanaf de vervaldata van de facturen (30 dagen na verzending van de facturen), zodat de wettelijke rente naar Spaans recht zal worden toegewezen over de openstaande bedragen vanaf deze vervaldata.
Buitengerechtelijke incassokosten
7.11. Uit artikel 74 CISG volgt dat Caminito recht heeft op vergoeding van buitengerechtelijke incassokosten. Caminito heeft ter onderbouwing van dit onderdeel van haar vordering bij dagvaarding een specificatie overgelegd van de door haar raadsman en de tolk/vertaler verrichte werkzaamheden. Heemskerk heeft niet bestreden dat de in die specificatie genoemde werkzaamheden hebben plaatsgevonden. Wel heeft zij erop gewezen dat de als productie 18 en 19 vermelde correspondentie daarin niet wordt vermeld. Voorts heeft Heemskerk aangevoerd dat de werkzaamheden betrekking hebben op de voorbereiding van de procesvoering, zodat de kosten daarvan vallen onder de te liquideren proceskosten. Tijdens de comparitie van partijen heeft Heemskerk daaraan toegevoegd het aantal genoemde uren werk (4,5 uur) voor enige correspondentie exorbitant veel te vinden.
7.12. Zoals Caminito terecht opmerkt, gaat het om in redelijkheid gemaakte kosten, waarbij een andere toetsingsmaatstaf geldt dan die van het corresponderende artikel 96, tweede lid, sub c van het Burgerlijk Wetboek. Anders dan het Burgerlijk Wetboek bevat het Weens Koopverdrag geen regel die vergoeding van bepaalde werkzaamheden uitsluit, omdat die geacht moeten worden onder de proceskostenregeling te vallen. Daar staat tegenover dat de ook naar het Weens Koopverdrag te hanteren maatstaf van de redelijkheid zich ertegen verzet dat een vergoeding wordt toegekend, voor zover deze al in de proceskostenveroordeling besloten ligt. Nu Caminito niet is ingegaan op het verweer dat een exorbitant hoog aantal uren aan de buitengerechtelijke werkzaamheden is besteed en zij aldus dit verweer niet heeft betwist en bovendien een deel van de kosten geacht moet worden door de proceskostenveroordeling bestreken te worden, zal de rechtbank ex aequo et bono een bedrag van € 750,-- (inclusief de buitengerechtelijke kosten van de vertaler) aan buitengerechtelijke incassokosten toekennen.
7.13. Uit het vorenoverwogene volgt niet alleen dat is voldaan aan de voorwaarde waaronder de reconventie is ingesteld, maar ook dat de reconventionele vordering dient te worden afgewezen. Dienovereenkomstig zal dan ook worden beslist.
7.14. Heemskerk zal zowel in conventie als in reconventie in de kosten van de procedure worden veroordeeld.
7.15. De kosten aan de zijde van Caminito in conventie worden begroot op:
- dagvaarding € 70,85
- vast recht 420,00
- salaris procureur 904,00 (2 punten × tarief € 452,00)
Totaal € 1.394,85
7.16. De kosten aan de zijde van Caminito in reconventie worden begroot op:
- salaris procureur € 452,00 (2,0 punten × factor 0,5 × tarief € 452,00)
Totaal € 452,00
8. De beslissing
De rechtbank
in conventie
8.1. veroordeelt Heemskerk om aan Caminito te betalen een bedrag van € 15.102,72 (vijftienduizend en zesenzestig euro en tweeënzeventig eurocent), vermeerderd met de wettelijke rente naar Spaans recht over het nog niet betaalde deel van de bedragen van € 13.998,28 en € 12.637,71, vanaf 30 dagen na de factuurdata tot de dag van volledige betaling,
8.2. veroordeelt Heemskerk in de proceskosten, aan de zijde van Caminito tot op heden begroot op € 942,85,
8.3. verklaart dit vonnis in conventie tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
8.4. wijst het meer of anders gevorderde af,
in reconventie
8.5. wijst de vorderingen af,
8.6. veroordeelt Heemskerk in de proceskosten, aan de zijde van Caminito tot op heden begroot op € 452,00,
8.7. verklaart dit vonnis in reconventie wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. M. Stempher en in het openbaar uitgesproken op 27 februari 2008.