ECLI:NL:RBZWB:2016:6288

• Datum uitspraak: 6 oktober 2016
• Publicatiedatum: 10 oktober 2016
• Zaaknummer: 02/994524-15
• Instantie: Rechtbank Zeeland-West-Brabant
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Eerste aanleg - meervoudig
• Rechters: M. de Weert; A. Hertsig; J. Kroon
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Strafrechtelijke aansprakelijkheid van een directeur voor overtredingen van veiligheidsvoorschriften in de chemische industrie

In deze zaak heeft de Rechtbank Zeeland-West-Brabant op 6 oktober 2016 uitspraak gedaan in een strafzaak tegen de directeur van een chemisch productiebedrijf, [naam BV], dat zich schuldig heeft gemaakt aan overtredingen van het Besluit risico’s zware ongevallen 1999 (Bzro). De rechtbank oordeelde dat de verdachte, als feitelijk leidinggevende, niet alle noodzakelijke maatregelen heeft getroffen om zware ongevallen te voorkomen en de gevolgen daarvan voor mens en milieu te beperken. De zaak kwam aan het licht na inspecties door de Omgevingsdienst en de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, waarbij gebreken in de veiligheidsprocedures en -systemen werden vastgesteld. De rechtbank concludeerde dat er een explosieve atmosfeer kon ontstaan tijdens het afvullen van gevaarlijke stoffen, en dat de verdachte niet had voldaan aan de eisen van het veiligheidsbeheerssysteem. De rechtbank achtte de verdachte schuldig aan twee feiten: het niet treffen van de nodige veiligheidsmaatregelen en het niet invoeren van een adequaat veiligheidsbeheerssysteem. De rechtbank legde een geldboete van € 10.000 op, waarbij rekening werd gehouden met de inspanningen van de verdachte om de situatie te verbeteren na de overtredingen. De rechtbank benadrukte de ernst van de feiten en de verantwoordelijkheid van de verdachte als directeur.

Uitspraak

RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT

Strafrecht

Zittingsplaats: Breda

parketnummer: 02/994524-15

vonnis van de meervoudige economische kamer d.d. 6 oktober 2016

in de strafzaak tegen

[verdachte] ,

geboren op [datum en plaats]

wonende te [datum en plaats] ,

raadsman mr. P.C. Verloop, advocaat te Rotterdam.

1. Onderzoek van de zaak

De zaak is inhoudelijk behandeld op de zitting van 22 september 2016, waarbij de officier van justitie, mr. Koopmans, en de verdediging hun standpunten kenbaar hebben gemaakt.

2. De tenlastelegging

Verdachte staat terecht, terzake dat:

1.

[naam BV] op of omstreeks 22 juli 2014 te Klundert, gemeente Moerdijk, als degene die een inrichting aan de [adres BV] dreef, waarop het Besluit risico's zware ongevallen 1999 van toepassing was, al dan niet opzettelijk niet alle maatregelen heeft getroffen die nodig zijn om zware ongevallen te voorkomen en/of de gevolgen daarvan voor mens en milieu te beperken, immers heeft zij terwijl bij het afvullen van drums met licht ontvlambare stoffen, althans met stoffen die licht ontvlambare stoffen bevatten een explosieve atmosfeer kon ontstaan en/of terwijl dat afvullen geschiedde op een plaats die in het voor die inrichting geldende explosieveiligheidsdocument was aangeduid als gevarenzone voor het ontstaan van een explosieve atmosfeer op die plaats gebruik gemaakt van een puntafzuiging en/of een weegschaal die niet explosieveilig waren, in elk geval niet geschikt was/waren voor het gebruik in gebieden waarin een explosieve atmosfeer zich kon voordoen, hebbende hij tot voormeld feit opdracht gegeven, althans feitelijke leiding

gegeven aan voormelde verboden gedraging;

art 5 lid 1 Besluit risico's zware ongevallen 1999

2.

[naam BV] in of omstreeks de periode 9 september 2013 tot en met 18 november 2014 te Klundert in de gemeente Moerdijk, als degene die een inrichting, gevestigd aan de [adres BV] dreef, al dan niet opzettelijk niet - ten einde het in het tweede lid van artikel 5 van het Besluit risico’s zware ongevallen 1999 bedoelde beleid te bepalen en uit te voeren - een veiligheidsbeheerssysteem heeft ingevoerd waarin element d genoemd in

bijlage II van voormeld besluit, te weten de beheersing van de uitvoering namelijk de vaststelling en toepassing van procedures en instructies voor de beheersing van de veiligheid van de bedrijfsvoering, met inbegrip van het onderhoud van de installaties en de tijdelijke onderbrekingen aan de orde kwam ten aanzien van het bluswatersysteem /de bluswatervoorziening en/of de brandmeldinstallatie en/of de opslag van gevaarlijke stoffen en/of het vrijhouden van vluchtwegen en/of de bereikbaarheid van blusmiddelen en/of het

journaal/de lijst van de opgeslagen gevaarlijke stoffen, hebbende hij, verdachte, tot voormeld feit opdracht gegeven, althans feitelijke leiding gegeven aan voormelde verboden gedraging.

art 5 lid 3 Besluit risico's zware ongevallen 1999

art 5 lid 3 Besluit risico's zware ongevallen 1999

3. De voorvragen

De geldigheid van de dagvaarding

De raadsman heeft verzocht de dagvaarding ten aanzien van feit 2 nietig te verklaren. Daartoe is aangevoerd dat uit de tenlastelegging niet kan worden opgemaakt welk concreet handelen [naam BV] wordt verweten.

De rechtbank deelt deze opvatting niet. Verdachte wordt verweten dat zij opzettelijk geen veiligheidsbeheerssysteem heeft ingevoerd waarin element d, te weten de beheersing van de uitvoering, aan de orde komt. Immers, ten aanzien van het bluswatersysteem, de blusvoorziening, de brandmeldinstallatie, de opslag van gevaarlijke stoffen, het vrijhouden van vluchtwegen, de bereikbaarheid van blusmiddelen en het journaal van de opgeslagen gevaarlijke stoffen was de beheersing van de uitvoering van het veiligheidsbeheerssysteem niet of onvoldoende geregeld.

De rechtbank is van oordeel dat het voldoende duidelijk is welk verwijt verdachte hier concreet wordt gemaakt, zodat de tenlastelegging voldoet aan het bepaalde in artikel 261 van het Wetboek van Strafvordering. De dagvaarding is daarom geldig.

De rechtbank is bevoegd.

De officier van justitie is ontvankelijk in de vervolging.

Er is geen reden voor schorsing van de vervolging.

4. De beoordeling van het bewijs

4.1

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht de ten laste gelegde feiten wettig en overtuigend bewezen. Zij baseert zich daarbij – kortweg – op de bevindingen in de processen-verbaal van de buitengewoon opsporingsambtenaren van de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant en van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).

4.2

Het standpunt van de verdediging

De verdediging stelt zich op het standpunt dat de rechtbank ten aanzien van feit 1 niet tot een bewezenverklaring kan komen, zodat verdachte hiervan dient te worden vrijgesproken en wijst daarop op het volgende. De verdediging is van mening dat bij het afvullen geen explosieve atmosfeer kon ontstaan. Verder voert zij aan dat in het explosieveiligheidsdocument ten onrechte de plaats waar de werkzaamheden plaatsvonden, is aangemerkt als zone 1: een gevarenzone waar geregeld sprake kan zijn van een explosieve atmosfeer. Niet kan worden vastgesteld dat verdachte niet alle maatregelen heeft getroffen die nodig waren om zware ongevallen te voorkomen.

De verdediging heeft voorts betoogd dat verdachte ten aanzien van feit 2 moet worden vrijgesproken. Ten slotte stelt de verdediging zich op het standpunt dat bij de beoordeling rekening moet worden gehouden met de inspanningen die verdachte in dit kader heeft verricht.

4.3

Het oordeel van de rechtbank

Algemeen

[naam BV] is een chemisch productie- en formuleringsbedrijf, waarvan verdachte de bestuurder/directeur en enig aandeelhouder is. ^[1] [naam BV] valt onder de werkingssfeer van het Besluit risico’s zware ongevallen 1999 (Brzo).

[naam BV] is een inrichting als bedoeld in artikel 1 lid 1 Wet milieubeheer en in Onderdeel B, 1.a. en Onderdeel C, categorie 1.1, 2.1, 4.1 en 5.1 van bijlage 1 van het Besluit omgevingsrecht.

Op 21 juni 2010 heeft het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Moerdijk (hierna: het bevoegd gezag) aan de gehele inrichting van [naam BV] een vergunning verleend die sinds 1 oktober 2010 als vergunning op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) wordt aangemerkt ^[2] . Aan deze omgevingsvergunning heeft het bevoegd gezag voorschriften verbonden. ^[3]

Ingevolge artikel 2.3 aanhef en onder a van de Wabo is het verboden te handelen in strijd met een voorschrift van een omgevingsvergunning dat betrekking heeft op activiteiten als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder e.

Ingevolge vergunningsvoorschrift 6.1.5, verbonden aan de Wabo-vergunning, dient de opslagvoorziening ten behoeve van de opslag van verpakte gevaarlijke stoffen (loods O1) te zijn uitgevoerd met beschermingsniveau 2, zoals gedefinieerd in de PGS 15 (Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen 15, Opslag van verpakte gevaarlijke stoffen, Richtlijn voor brandveiligheid, arbeidsveiligheid en milieuveiligheid, juni 2005).

Ingevolge vergunningsvoorschrift 9.2.5 moet de opslag van gevaarlijke stoffen in opslagvoorziening O1 voldoen aan de volgende voorschriften van de PGS 15 met bijbehorende errata:

• hoofdstuk 3.1, voorschriften 3.1.1 tot en met 3.1.5;
• hoofdstuk 3.3, 3.4, 3.8, 3.9, 3.11 t/m 3.21, 3.23;
• hoofdstuk 4, met uitzondering van de voorschriften 4.3.2, 4.4.2, 4.8.1.1 en 4.8.2.2.

Ingevolge vergunningsvoorschrift 9.2.7 moet de opslag van gevaarlijke stoffen in opslagvoorziening O2 voldoen aan de volgende voorschriften van de PGS 15 met bijbehorende errata:

- hoofdstuk 3.1, voorschriften 3.1.1 tot en met 3.1.5;

- hoofdstuk 3.3, 3.8, 3, 9, 3.11 tot en met 3.21.

Ingevolge vergunningsvoorschrift 9.2.9 moet de opslag van gevaarlijke stoffen in opslagvoorziening O3 voldaan aan de volgende voorschriften van de PGS 15 met bijbehorende errata:

- hoofdstuk 3.1, voorschriften 3.1.1 tot en met 3.1.5;

- hoofdstuk 3.2, 3.3, 3.4 en 3.8 tot en met 3.21, 3.23;

- hoofdstuk 4 met uitzondering van voorschrift 4.8.1.2.

Ingevolge vergunningsvoorschrift 9.2.10 moet de opslag van containers geladen met gevaarlijke stoffen voldoen aan de volgende hoofdstukken van de PGS 15 met bijbehorende errata:

- hoofdstuk 3.6, 3.17 tot en met 3.20;

- hoofdstuk 5 met uitzondering van 5.5.4 tot en met 5.5.7.

[naam BV] , het bedrijf van verdachte is, voor zover voor deze strafzaak relevant, onderworpen aan veiligheidsregels zoals die onder meer voortvloeien uit de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet), het Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbobesluit), de Europese ATEX richtlijnen en het Bzro.

Vanaf 1 juli 2003 moeten organisaties in de EU waar explosiegevaar bestaat voldoen aan de ATEX 137-richtlijn (richtlijn 1999/92/EG). In Nederland is dit geïmplementeerd in de Arbowet.

De richtlijn 94/9/EG (ATEX 95) beschrijft voorschriften voor apparaten en beveiligingssystemen op plaatsen waar stof- of gasexplosiegevaar kan optreden. In Nederland zijn deze voorschriften geïmplementeerd in het Warenwetbesluit Explosieveilig materieel.

Artikel 5, eerste, van het Brzo luidt:

1. Degene die een inrichting drijft, treft alle maatregelen die nodig zijn om zware ongevallen te voorkomen en de gevolgen daarvan voor mens en milieu te beperken.

In bijlage II als bedoeld in artikel 5, tweede lid Brzo is het navolgende element d opgenomen:

d. de beheersing van de uitvoering: de vaststelling en de toepassing van procedures en instructies voor de beheersing van de veiligheid van de bedrijfsvoering, met inbegrip van het onderhoud van de installaties en de tijdelijke onderbrekingen.

Feit 1

Op 1 juli 2014 heeft er bij [naam BV] een periodieke inspectie op de naleving van de bepalingen krachtens de Arbowet en het Brzo plaatsgevonden. Deze inspectie is op 22 juli 2014 hervat.

Bij de inspectie op 22 juli 2014 is door de verbalisant waargenomen dat een werknemer bezig was met het afvullen van vier drums (circa 200 liter inhoud) met behulp van een slang, welke op een pallet waren geplaatst onder reactor R1. Tijdens deze afvul- en overslagwerkzaamheden werden brandbare stoffen gebruikt. Op de werkinstructies stond dat het product Cliqsperse Ca “flammables bevat” en de oplosmiddelen Xyleen, Isobutanol en 2-Butanol ”licht ontvlambaar zijn” (vlampunten resp. 25, 28 en 36 graden Celsius). ^[4] De verbalisant zag dat het afvullen gepaard ging met een emissie uit de drums van de gevormde dampen als gevolg van verdringing door het product en dat vermenging van het product met lucht onder atmosferische omstandigheden plaatsvond. ^[5]

Door vermenging van het product Cliqsperse Ca met lucht onder atmosferische omstandigheden kan een explosieve atmosfeer ontstaan als bedoeld in artikel 3.1 van het Arbobesluit, aldus de verbalisant.

In het explosieveiligheidsdocument (EVD) ^[6] en de gevarenzoneringstekening ^[7] van [naam BV] van 28 maart 2014, versie 2 is vastgesteld dat een straal van 1 meter rondom het afvalpunt van reactor R1 is ingedeeld in gevarenzone 1 en dat de gehele productiehal P1 is ingedeeld in gevarenzone 2.

De verbalisant heeft tijdens de inspectie op 22 juli 2014 geconstateerd dat [naam BV] in de nabije omgeving van de vulopening van de drums arbeidsmiddelen in gebruik had die niet geschikt zijn voor gebruik in gevarenzones. ^[8] De verbalisant zag dat bij de opening van de af te vullen drum een puntafzuiging was geplaatst welke hoorbaar in werking was om vrijkomende dampen uit de drum op te zuigen alsmede dat de ventilator boven de puntafzuiging bevestigd was. ^[9] Uit het EVD is gebleken dat de gebruikte puntafzuiging niet geschikt was voor een omgeving waarin een explosieve atmosfeer kan optreden. ^[10]

De verbalisant zag dat op de werkinstructie staat beschreven dat bij het afdrummen de explosieveilige weegschaal (EX-weegschaal) moet worden gebruikt en dat controle op aanwezigheid van ontstekingsbronnen noodzakelijk is ^[11] . De verbalisant zag dat vier drums op een pallet geplaatst stonden welke op een weegschaal waren gezet.

Verdachte heeft tijdens de inspectie verklaard dat de gebruikte puntafzuiging met ventilator en de weegschaal niet explosieveilig waren uitgevoerd, alsmede dat de elektrische installatie in de gehele productiehal P1 niet geschikt was voor gebruik in een explosieve atmosfeer. ^[12]

De verdediging betwist echter dat er sprake was een explosieve atmosfeer en betoogt dat de puntafzuiging uitsluitend werd ingeschakeld om de werknemer te beschermen tegen blootstelling aan toxische stoffen. Ter onderbouwing voert de verdediging aan dat er geen explosierisico bestond aangezien de temperatuur van de reactor door langdurige koeling was gedaald tot 15 graden Celsius en Cliqsperse CA een vlampunt heeft van 25 graden Celsius, zodat er geen explosief mengsel kon ontstaan.

Anders dan de verdediging betoogt dient de rechtbank de vraag te beantwoorden of er een explosieve atmosfeer
kon ontstaan. De waarschijnlijkheid van aanwezigheid van een gevaarlijke explosieve atmosfeer is dus de grondslag, hiervoor zijn dus geen daadwerkelijke metingen noodzakelijk.

Volgens het ATEX is de plaats waar het product vrijkomt een gevarenbron als het vrijkomt met een temperatuur boven zijn vlampunt of als het vrijkomt met een temperatuur minder dan 5 graden onder het vlampunt. Onbetwist staat vast dat volgens de werkinstructies van [naam BV] wordt afgevuld bij 30 graden, hetgeen vijf graden boven het vlampunt is gelegen. Ook staat vast dat het product op 18 juli 2014 nog een temperatuur van 48,7 graden Celsius had. Verdachte gaat er van uit dat de temperatuur van het product op 22 juli 2014 was gedaald tot 15 graden Celsius, maar kan deze veronderstelling niet staven met meetresultaten. Ook is er gen check geweest of de koeling tussen 18 en 22 juli 2014 goed heeft gewerkt.

De rechtbank stelt dus vast dat er op het ten laste gelegde tijdstip geen waarborgen waren ingebouwd om te voorkomen dat niet boven een te hoge temperatuur werd afgevuld. De rechtbank neemt hierbij in aanmerking dat er geen temperatuurmetingen bij het afvullen werden geregistreerd en ook nergens uit is gebleken dat er een technische borging bestond dat de koeling van de reactor daadwerkelijk werkzaam was.

De rechtbank stelt op grond van het voorgaande vast dat gelet op het ontbreken van (meetbare) waarborgen, bij het afvullen van de drums met licht ontvlambare stoffen een explosieve atmosfeer kon ontstaan. Dit terwijl dat afvullen geschiedde op een plaats die in het EVD was aangeduid als een gevarenzone voor het ontstaan van een explosieve atmosfeer.

Verdachte heeft erkend dat de plaats waar de afvulwerkzaamheden verricht werden op basis van het destijds geldende EVD werd aangemerkt als een gevarenzone 2. Het verweer van de verdediging dat er inmiddels een nieuw EVD is opgesteld en ingediend, waarin niet meer de gehele productiehal P2 als gevarenzone 2 wordt aangemerkt, doet hieraan naar het oordeel van de rechtbank niet af.

Tot slot stelt de rechtbank vast dat de puntafzuiging en de weegschaal in strijd met het Warenwetbesluit explosieveilig materieel zijn toegepast en dat verdachte deze arbeidsmiddelen aldus in strijd met artikel 3.5e van het Arbobesluit heeft ingezet.

Op grond van het voorgaande komt de rechtbank, alles in samenhang bezien, tot het oordeel dat niet is gebleken dat [naam BV] alle maatregelen heeft getroffen die nodig zijn om een zwaar ongeval te voorkomen en de gevolgen daarvan voor mens en milieu te beperken. Dit betekent dat [naam BV] artikel 5, eerste lid van het Brzo heeft overtreden.

Verdachte heeft erkend dat dit feit aan hem als directeur enig aandeelhouder die de feitelijke leiding had over [naam BV] is toe te rekenen. De rechtbank acht feit 1 dan ook wettig en overtuigend bewezen.

Feit 2

Bluswatersysteem/bluswatervoorziening (voorschrift 9.2.10 omgevingsvergunning en hoofdstuk 5.3 van de PGS15)

Tijdens de inspectie op 25 november 2013 werd een capaciteitstest uitgevoerd om aan te tonen of voldaan werd aan voorschrift 9.2.10 van de Wabo-vergunning. Dit houdt in dat er twee hydraten tegelijk 90m3/uur bluswater bij een voldoende druk kunnen leveren. Hierbij werd geconstateerd dat er tijdens de eerste poging een leidingbreuk ontstond aan een koppeling tussen twee leidingen en er geen reserveleiding aanwezig was. Bij een tweede poging kwam er geen druk op de brandslangen en bleek dat de slang tussen de pomp en de blusvijver was gescheurd. Ook bij een derde poging lukte het niet om druk te krijgen en werd het systeem gereset. Pas tijdens de vierde test werd er voldoende bluswater geleverd. Gelet op de defecten die werden geconstateerd in het bluswatersysteem, was er geen sprake van een robuust en betrouwbaar systeem. ^[13]

Op 11 maart 2014 werd er een hercontrole uitgevoerd en is geconstateerd dat er met betrekking tot de bluswatervoorziening geen plan van aanpak was ingediend voor het uitgangspuntendocument en de invoering van een adequate bluswatervoorziening, ondanks een eerdere last onder dwangsom. ^[14]

Brandmeldinstallatie (vergunningsvoorschrift 9.2.9 juncto voorschrift 4.8.2.2 van de PGS15)

Tijdens de inspectie op 9 en 10 september 2013 bleek dat de brandmeldinstallatie niet gecertificeerd was. Bij hercontroles op 11 maart 2014 ^[15] , 17 juni 2014 ^[16] , 3 oktober 2014 ^[17] alsmede 16 oktober 2014 en 7 november 2014 ^[18] bleek de brandinstallatie nog steeds niet gecertificeerd. Ondanks diverse aansporingen en dwangsommen heeft het tot februari 2015 geduurd voordat de brandmeldinstallatie werd gecertificeerd.

Opslag van gevaarlijke stoffen (vergunningsvoorschrift 6.1.5 en 9.2.5 juncto 4.5.1 PGS15) en het vrijhouden van vluchtwegen en bereikbaarheid van blusmiddelen (7.16 Bouwbesluit)

Op 1 juli 2014 werd tijdens een inspectie geconstateerd dat in de gangpaden van opslagruimte O1diverse gevaarlijke stoffen in IBC’s en vaatwerk waren geplaatst waardoor niet werd voldaan aan de scheiding tussen de vakken en zodanig stonden geplaatst dat daardoor vluchtwegen en blusmiddelen slecht toegankelijk waren. ^[19]

Bij een repressieve hercontrole op 2 september 2014 werd geconstateerd dat laswerkzaamheden werden uitgevoerd in de productieruimte, vaatwerk was gestapeld op een deels gebroken houten pallet en dat een vat te hoog werd gestapeld, alsmede dat de aanduidingen op de buitenzijde van opslag O2 niet altijd overeenkwam met de stoffen die in deze ruimte werden opgeslagen. ^[20]

Tijdens de hercontrole op 18 november 2014 werd wederom vastgesteld dat er in opslagruimte O1 de brandbare stof propionzuur was opgeslagen, hetgeen niet is toegestaan. ^[21]

Journaal/lijst van de opgeslagen gevaarlijke stoffen (vergunningsvoorschrift 9.2.7 en 9.2.9 juncto 3.18.1 PGS15)

Tijdens de inspectie op 1 juli 2014 bleek dat de stoffenlijst voor de hulpdiensten in onvoldoende mate overeen kwam met de aanwezige stoffen binnen de inrichting. ^[22]

Tijdens Brzo-inspecties op 9 en 16 september 2014 werd geconstateerd dat er geen procedure was vastgelegd met betrekking tot het omgaan met dan wel het verantwoordelijk zijn voor de juistheid van de stoffenlijst voor hulpdiensten ^[23] .

De rechtbank is van oordeel dat vorenstaande – niet betwiste – feiten worden gezien als het niet of onvoldoende invulling geven aan onderdeel d van het veiligheidsbeheerssysteem zoals bedoeld in bijlage II van het Bzro, te weten de beheersing van de uitvoering.

Nu [naam BV] een Brzo-bedrijf is, dient verdachte te voldoen aan de eisen die het Brzo stelt. Dit houdt in dat conform artikel 5, tweede lid, een veiligheidsbeheerssysteem dient te worden ingevoerd. [naam BV] heeft dit veiligheidsbeheerssysteem weliswaar ingevoerd, maar element d, de beheersing van de uitvoering, namelijk de vaststelling en toepassing van procedures en instructies voor de beheersing van de veiligheid van de bedrijfsvoering, met inbegrip van het onderhoud van de installaties en de tijdelijke onderbrekingen, is niet aan de orde gekomen. Naar de rechtbank begrijpt, wordt hiermee bedoeld dat de in het bedrijf geldende regels en instructies dienen te worden nageleefd, en dient tevens het onderhoud aan de installaties op orde te zijn.

De rechtbank stelt vast dat de in de tenlastelegging genoemde installaties en voorzieningen niet of niet voldoende functioneerden, dan wel dat deze niet (tijdig) gecertificeerd waren. De rechtbank stelt voorts vast dat [naam BV] een aantal voorschriften van de voor het bedrijf geldende vergunning niet of onvoldoende naleefde. De rechtbank doelt hiermee op de opslag van gevaarlijke stoffen, het vrijhouden van vluchtwegen, de bereikbaarheid van blusmiddelen en het incompleet zijn van de in het bedrijf opgeslagen gevaarlijke stoffen.

Door bovenstaande handelingen of het nalaten ervan is element d, te weten de beheersing van de uitvoering, niet aan de orde gekomen.

Naar het oordeel van de rechtbank is daarmee het onder feit 2 tenlastegelegde wettig en overtuigend bewezen.

Verdachte heeft betwist dat deze feiten aan hem kunnen worden toegerekend.

Hij heeft verklaard dat hij vanaf 2013 eindverantwoordelijk is en was voor de gehele plant van [naam BV] en dus ook voor alle veiligheidsaspecten. Begin 2013 is zijn zoon, die de operationele leiding had over de productie en de leiding over het gehele veiligheidssysteem, binnen het bedrijf vertrokken. Na zijn vertrek constateerde verdachte dat het gehele veiligheidssysteem een gatenkaas was en is hij bijna continu bezig geweest met het oplossen van geconstateerde overtredingen en het op orde brengen van het veiligheidsbeheerssysteem. ^[24]

Verdachte heeft als directeur enig aandeelhouder de feitelijke leiding over [naam BV] en is als enige verantwoordelijk voor en belast met de uitvoering van het veiligheidsbeheersysteem van [naam BV] . Hij was dan ook bevoegd om alle overtredingen te doen stoppen of voorkomen. De rechtbank is dan ook van oordeel dat verdachte dit feit opzettelijk heeft gepleegd en aan verdachte is toe te rekenen.

De stelling dat zijn gedrag duidelijk niet gericht was op de overtreding, noch de overtreding een onvermijdelijk gevolg was van het door hem gevoerde beleid, is voor de vraag of er sprake was van opzet niet relevant. Voldoende is dat er een keuze is gemaakt, in dit geval het nalaten voorzieningen te treffen, waardoor niet voldaan werd aan de voorschriften die voor [naam BV] gelden.

Op grond van het bovenstaande is de rechtbank van oordeel dat ook dit feit wettig en overtuigend bewezen kan worden verklaard.

4.4

De bewezenverklaring

De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat

1.

[naam BV] op
of omstreeks 22 juli 2014 te Klundert, gemeente Moerdijk, als degene die een inrichting aan de [adres BV] dreef, waarop het Besluit risico's zware ongevallen 1999 van toepassing was,
al dan niet opzettelijk niet alle maatregelen heeft getroffen die nodig zijn om zware ongevallen te voorkomen en/of de gevolgen daarvan voor mens en milieu te beperken, immers heeft zij terwijl bij het afvullen van drums met licht ontvlambare stoffen,
althans met stoffen die licht ontvlambare stoffen bevatten een explosieve atmosfeer kon ontstaan en
/of terwijl dat afvullen geschiedde op een plaats die in het voor die inrichting geldende explosieveiligheidsdocument was aangeduid als gevarenzone voor het ontstaan van een explosieve atmosfeer op die plaats gebruik gemaakt van een puntafzuiging en
/of een weegschaal die niet explosieveilig waren,
in elk geval niet geschikt was/waren voor het gebruik in gebieden waarin een explosieve atmosfeer zich kon voordoen , hebbende hij,
verdachte, tot voormeld feit opdracht gegeven, althans feitelijke leiding

gegeven aan voormelde verboden gedraging;

2.

[naam BV] in
of omstreeks de periode 9 september 2013 tot en met 18 november 2014 te Klundert in de gemeente Moerdijk, als degene die een inrichting, gevestigd aan de [adres BV] dreef,
al dan niet opzettelijk niet - ten einde het in het tweede lid van artikel 5 van het Besluit risico’s zware ongevallen 1999 bedoelde beleid te bepalen en uit te voeren - een veiligheidsbeheerssysteem heeft ingevoerd waarin element d genoemd in

bijlage II van voormeld besluit, te weten de beheersing van de uitvoering namelijk de vaststelling en toepassing van procedures en instructies voor de beheersing van de veiligheid van de bedrijfsvoering, met inbegrip van het onderhoud van de installaties en de tijdelijke onderbrekingen, aan de orde kwam ten aanzien van

het bluswatersysteem /de bluswatervoorziening en
/of

- de brandmeldinstallatie en
/of

- de opslag van gevaarlijke stoffen en
/of

- het vrijhouden van vluchtwegen en
/of

- de bereikbaarheid van blusmiddelen en
/of

- het journaal/de lijst van de opgeslagen gevaarlijke stoffen, hebbende hij, verdachte, tot voormeld feit opdracht gegeven, althans feitelijke leiding gegeven aan voormelde verboden gedraging.

De rechtbank acht niet bewezen hetgeen meer of anders is ten laste gelegd. Verdachte zal daarvan worden vrijgesproken.

5. De strafbaarheid

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de feiten uitsluiten. Dit levert de in de beslissing genoemde strafbare feiten op.

Verdachte is strafbaar, omdat niet is gebleken van een omstandigheid die zijn strafbaarheid uitsluit.

6. De strafoplegging

6.1

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie vordert aan verdachte op te leggen een geldboete van € 20.000,- alsmede een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van één maand met een proeftijd van twee jaar.

6.2

Het standpunt van de verdediging

De verdediging verzoekt rekening te houden met de situatie waarin de overtredingen hebben plaatsgevonden, waaronder het onverwachte vertrek van de zoon van [verdachte] als leidinggevende en het daaropvolgende vertrek van de slecht functionerende plantmanager. Verdachte heeft grote inspanningen betracht om de organisatorische aanpassingen door te voeren en de bedrijfsvoering in lijn te brengen met de op haar van toepassing zijnde wet- en regelgeving. Hiervoor zijn aanzienlijke investeringen gepleegd. De verdediging verzoekt tevens mee te wegen dat [naam BV] diverse dwangsommen heeft verbeurd. De raadsman verzoekt – als verdachte al schuldig wordt bevonden – verdachte schuldig te verklaren zonder oplegging van straf.

De raadsman is van mening dat een deels voorwaardelijke straf als stok achter de deur niet nodig is, aangezien het bevoegd gezag de situatie nauwlettend in de gaten houdt en zij hiertoe ook primair de aangewezen partij is.

6.3

Het oordeel van de rechtbank

De straf die aan verdachte wordt opgelegd, is gegrond op de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder de feiten zijn begaan. Daarbij wordt in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

Verdachte heeft zich, als feitelijk leidinggevende van [naam BV] , in de periode van 9 september 2013 tot en met 18 november 2014 schuldig gemaakt aan de overtreding van een aanzienlijk aantal vergunningsvoorschriften en heeft niet alle maatregelen getroffen die nodig zijn om een zwaar ongeval te voorkomen en de gevolgen daarvan voor mens en milieu te beperken. Daarnaast was het veiligheidsbeheerssysteem voor wat betreft onderdeel d niet op orde, waardoor verdachte artikel 5, derde lid, van het Brzo heeft overtreden. De aan de vergunning verbonden voorschriften en het Brzo hebben tot doel om gevaar voor mens en milieu te voorkomen en de veiligheid van de werknemers van verdachte te waarborgen. De rechtbank acht dit ernstige feiten. Door na te laten deze voorschriften uit te voeren, heeft [naam BV] de op haar rustende zorgplicht verzaakt hetgeen de rechtbank kwalijk vindt.

[verdachte] was als directeur van [naam BV] , direct betrokken bij de dagelijkse bedrijfsvoering en bij het oplossen van de problemen. Hij is als feitelijk leidinggevende dan ook verantwoordelijk hiervoor.

De rechtbank is uit het dossier en het verhandelde ter zitting gebleken dat verdachte, na het onverwachte vertrek begin 2013 van de zoon van verdachte die de dagelijkse leiding had, en het daaropvolgend vertrek van de slecht functionerende plantmanager, grote inspanningen heeft betracht om organisatorische aanpassingen door te voeren en de bedrijfsvoering in lijn te brengen met de op haar van toepassing zijnde wet- en regelgeving, maar dat hiermee de nodige tijd gepaard ging. Dit laat naar het oordeel van de rechtbank onverlet dat [naam BV] in de periode van 9 september 2013 tot en met 18 november 2014 de voorschriften heeft overtreden, terwijl verdachte bevoegd en gehouden was maatregelen te treffen.

De rechtbank heeft acht geslagen op de omstandigheid dat [naam BV] na de ten laste gelegde periode de voorschriften aantoonbaar beter naleeft.

Alles afwegend is de rechtbank van oordeel dat een geldboete van € 10.000,00 hier passend en geboden is. Naar het oordeel van de rechtbank is de oplegging van een voorwaardelijke straf niet noodzakelijk, nu door het bevoegd gezag reeds wordt toegezien op de naleving van de van toepassing zijnde regelgeving.

7. De wettelijke voorschriften

De beslissing berust op:

- de artikelen 23, 24, 24c, 51 en 91 van het Wetboek van Strafrecht,

- de artikelen 5 en 25 van het Besluit risico’s zware ongevallen 1999,

- artikel 6 van de Arbeidsomstandighedenwet,

- de artikelen 1, 2, 6 en 87 van de Wet op de economische delicten,

zoals deze artikelen luidden ten tijde van het bewezen verklaarde.

8. De beslissing

De rechtbank:

Bewezenverklaring

- verklaart het ten laste gelegde bewezen, zodanig als hierboven onder 4.4 is omschreven;

- spreekt verdachte vrij van wat meer of anders is ten laste gelegd;

Strafbaarheid

- verklaart dat het bewezen verklaarde de volgende strafbare feiten oplevert:

feit 1: overtreding van een voorschrift gesteld bij of krachtens artikel 5, eerste lid van

het Besluit risico’s zware ongevallen 1999, opzettelijk begaan door een

rechtspersoon, terwijl hij tot de feiten opdracht heeft gegeven en feitelijke leiding

heeft gegeven aan de verboden gedragingen;

feit 2: overtreding van een voorschrift gesteld bij of krachtens artikel 5, tweede en derde

lid van het Besluit risico’s zware ongevallen 1999, opzettelijk begaan door een

rechtspersoon, terwijl hij tot de feiten opdracht heeft gegeven en feitelijke leiding

heeft gegeven aan de verboden gedragingen;

- verklaart verdachte strafbaar;

Strafoplegging

- veroordeelt verdachte tot
betaling van een geldboete van € 10.000,= .

Dit vonnis is gewezen door mr. De Weert, voorzitter, mr. Hertsig en mr. Kroon, rechters, in tegenwoordigheid van mr. Van den Hurk-Van der Zanden, griffier, en is uitgesproken ter openbare zitting op 6 oktober 2016.

Mr. Kroon is niet in de gelegenheid dit vonnis mede te ondertekenen.

Voetnoten

1. Wanneer hierna wordt verwezen naar een proces-verbaal, wordt -tenzij anders vermeld- bedoeld het eindproces-verbaal met dossiernummer OI3340-14-025-05 van de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant, opgemaakt in de wettelijke vorm door daartoe bevoegde buitengewoon opsporingsambtenaren en doorgenummerd van 1 tot en met 150.

2. Beschikking van 21 juni 2010, p. 10-23.

3. Voorschriften behorende bij de revisievergunning ingevolge de Wet milieubeheer, p. 24-46.

4. Wanneer hierna wordt verwezen naar een proces-verbaal, wordt -tenzij anders vermeld- bedoeld het eindproces-verbaal met dossiernummer 81400300 van de Inspectie SZW, opgemaakt in de wettelijke vorm door een daartoe bevoegde buitengewoon opsporingsambtenaar, en doorgenummerd van 1 tot en met 10.

5. Proces-verbaal, p. 3, 4 en 6.

6. Bijlage 4.

7. Bijlage 5.

8. Proces-verbaal p. 8.

9. Proces-verbaal p. 4 en 7-9.

10. Bijlage 4, p. 10 en 33.

11. Bijlage 7.

12. Proces-verbaal van verhoor van verdachte/vertegenwoordiger verdachte, bijlage 8, p. 3 en het proces-verbaal van verhoor verdachte [verdachte] , nummer BVH 2015 270751, p. 4.

13. Wanneer hierna wordt verwezen naar een proces-verbaal, wordt -tenzij anders vermeld- bedoeld het eindproces-verbaal met dossiernummer OI3340-15-025-03 van de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant, opgemaakt in de wettelijke vorm door daartoe bevoegde buitengewoon opsporingsambtenaren en doorgenummerd van 1 tot en met 539.

14. Proces-verbaal p. 11.

15. Proces-verbaal p. 12, bijlage 14.

16. Proces-verbaal p. 13, bijlage 17.

17. Proces-verbaal p. 15, bijlage 26.

18. Proces-verbaal p. 16.

19. Proces-verbaal p. 13.

20. Proces-verbaal p. 14, bijlage 21.

21. Proces-verbaal p. 16, bijlage 32.

22. Proces-verbaal p. 13.

23. Proces-verbaal p. 14, bijlage 22.

24. Proces-verbaal, p. 21-22, bijlage 45.