ECLI:NL:RBZWB:2017:6239

Uitspraak

RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT

Cluster II Civiele handelszaken

Breda

zaak/rolnr.: 334176 KG ZA 17-527

vonnis in kort geding d.d. 2 oktober 2017

inzake

de stichting STICHTING ALITER MELIUS CONSUMENTENBELANGEN,

gevestigd te Amsterdam,

eiseres,

advocaat mr. H. Loonstein te Amsterdam,

tegen

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid LEEN BAKKER NEDERLAND B.V.,

gevestigd te (4941 SH) Raamsdonksveer, Karperweg 3,

gedaagde,

advocaat mr. N. de Jongh-Ruyters te Breda en mrs. B.E.L.J.C. Verbunt en M. Hiemstra te Amsterdam.

Partijen zullen hierna de Stichting en Leen Bakker worden genoemd.

1.Het verloop van het geding

1.1

De procesgang blijkt uit de volgende stukken:

de dagvaarding;

de conclusie van antwoord met producties (1 tot en met 24);

de per brief van 14 september 2017 door de Stichting overgelegde producties (1 tot en met 14, waarbij productie 5 ontbreekt);

e per brief van 15 september 2017 door de Stichting overgelegde aanvullende producties (15 en 16)

de per brief van 15 september 2017 door Leen Bakker overgelegde aanvullende producties (25 tot en met 27);

de per brief van 15 september 2017 door Leen Bakker overgelegde aanvullende productie (28);

de mondelinge behandeling, waarbij de Stichting alsnog productie 5 heeft overgelegd;

de pleitnota van de Stichting;

de pleitnota van Leen Bakker.

1.2

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.Het geschil

2.1

De Stichting vordert – zo begrijpt de voorzieningenrechter – om Leen Bakker bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, te veroordelen om hoogslapersets van het merk Hoppekids binnen twee weken na dit vonnis te leveren aan ieder van de personen die op 29 juli 2017 en/of 30 juli 2017 deze producten hebben besteld (hierna te noemen: de consumenten), zulks op straffe van een dwangsom van € 1.000,00 voor iedere dag of gedeelte daarvan dat Leen Bakker niet of niet volledig aan dit vonnis voldoet, kosten rechtens.

2.2

Leen Bakker voert verweer en concludeert tot afwijzing van de vordering, met veroordeling van de Stichting in de proces- en nakosten, te vermeerderen met de wettelijke rente.

2.3

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

3.De beoordeling

Feiten

3.1

Tussen partijen staan onder meer de volgende feiten vast:

- In het weekend van 29 en 30 juli 2017 heeft Leen Bakker op haar website 12 verschillende hoogslapersets van het merk Hoppekids aangeboden, bestaande uit een combinatie van bed, ombouw, matras, matrashoes en gordijntjes (bed-tent). In plaats van de reguliere prijzen van € 319,00, € 479,00 en € 499,00 zijn de hoogslapersets aangeboden voor € 24,00 en € 85,34 (afhankelijk van type en maat), zodat er kortingen zijn verleend van respectievelijk 92%, 82% en 83%. De Hoppekids hoogslapers zijn bij Leen Bakker alleen als complete set te verkrijgen;

- De gehanteerde prijzen van € 24,00 en € 85,34 liggen ver onder de inkoopprijzen voor de betreffende hoogslapersets. Die variëren (afhankelijk van type en maat) tussen € 181,00 en € 250,00;

- De Hoppekids hoogslapers worden geproduceerd door het Deense bedrijf Hoppekids ApS en zijn voorzien van het “Nordic Ecolabel”;

- De aanbieding van de hoogslapersets heeft op social media veel aandacht gekregen (o.a. via bekende kortingsites) en heeft geleid tot vele bestellingen (volgens Leen Bakker: 46.996 bestellingen van 39.605 klanten voor in totaal 60.928 hoogslapersets);

- Op zaterdag 29 juli 2017 rond 13.40 uur ontdekte Leen Bakker de foutieve prijsstelling;

- Vanaf zondag 30 juli 2017 omstreeks 12.00 uur was het niet langer mogelijk om de Hoppekids hoogslapersets te bestellen;

- Op 31 juli 2017 heeft Leen Bakker de consumenten een e-mailbericht gestuurd met onder meer de volgende tekst:

“
Beste klant,

Dit weekend heb je bij ons online een hoog-, halfhoog of middenslaper uit deHoppekids seriebesteld.

Door een fout in ons systeem is dit product(…)
met een onrealistisch hoge korting op onze website terecht gekomen. Dit was een kennelijke vergissing vanuit onze kant; het was nooit onze bedoeling dit product voor zo’n extreem lage prijs aan te bieden.(…)

Hierdoor is het zo dat het product uiteindelijk ook niet door jou kon worden gekocht voor de vermelde prijs. Het spijt ons dat we daarom jouw complete bestelling niet kunnen leveren.(…)
Uiteraard storten we deze week het betaalde bedrag terug op je rekening.

Om de teleurgestelde kids tegemoet te komen ontvang je van ons een persoonlijke korting*. Hiermee krijg je(…)
40% korting op alle hoog-, halfhoog of middenslapers.(…)”;

Kort geding

3.2

In het kader van de beoordeling stelt de voorzieningenrechter voorop dat het hierbij gaat om een kort geding. Dat is een procedure waarin de rechter wordt gevraagd om een snelle, voorlopige beslissing te nemen in een spoedeisende zaak. In een kort geding dient de rechter te beoordelen of de eisende partij een spoedeisend belang heeft bij de gevorderde voorziening en of het aannemelijk is dat de vordering van de eisende partij in een bodemprocedure een zodanige kans van slagen heeft dat het – mede gelet op de belangen van partijen over en weer – gerechtvaardigd is op de toewijzing daarvan vooruit te lopen door het treffen van een voorziening zoals gevorderd.

Overeenkomst

3.3

De concrete vraag die in dit kort geding beantwoord moet worden is of het voldoende aannemelijk is dat tussen Leen Bakker en de consumenten een koopovereenkomst tot stand is gekomen met betrekking tot de hoogslapersets voor een prijs van € 24,00 of € 85,34.

3.4

Bij de beantwoording van deze vraag is van belang dat een koopovereenkomst tot stand komt door een aanbod en de aanvaarding van dat aanbod (artikel 6:217 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek, hierna te noemen: BW). Verder is van belang dat er pas sprake is van een geldig aanbod als de wil en de verklaring van degene die aanbiedt – in dit geval Leen Bakker – met elkaar overeenstemmen (artikel 3:33 BW). Als voldoende aannemelijk is dat Leen Bakker de wil had om de hoogslapersets voor € 24,00 of € 85,34 (de bedragen zoals vermeld in de advertentie op de website van Leen Bakker, zijnde de verklaring) te verkopen, dan moet de in dit kort geding te beantwoorden vraag – ervan uitgaande dat er eveneens sprake is van een geldige aanvaarding van het aanbod door de consumenten – positief beantwoord worden.

3.5

Echter, ook als voldoende aannemelijk is dat Leen Bakker niet de wil had om de hoogslapersets voor € 24,00 of € 85,34 te verkopen, kan het toch zo zijn dat Leen Bakker aan de advertentie gebonden is. Dan is wel vereist dat er aan de kant van de consumenten sprake was van gerechtvaardigd vertrouwen (artikel 3:35 BW). Gerechtvaardigd vertrouwen vereist op zijn beurt geobjectiveerde subjectieve goede trouw (artikel 3:11 BW). Dat is slechts aanwezig als de consumenten het wilsgebrek niet kenden (subjectief) en ook niet hoefden te kennen (objectief). Meer concreet, (alleen) als de consumenten er op het moment dat zij de bestelling via internet plaatsten onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs van uit mochten gaan dat de prijs van € 24,00 of € 85,34 juist was, dan is er op grond van het gerechtvaardigd vertrouwen een overeenkomst tot stand gekomen, ook al had Leen Bakker niet de wil om de hoogslapersets voor die bedragen te verkopen.

3.6

In het licht van het voorgaande zal de voorzieningenrechter nu eerst de (deel)vraag beantwoorden of er sprake was van een geldig aanbod, oftewel of Leen Bakker de wil had om de hoogslapersets voor de in de advertentie vermelde bedragen te verkopen.

Wil en verklaring

3.7

Naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter heeft Leen Bakker voldoende aannemelijk gemaakt dat er sprake is van een vergissing. Leen Bakker heeft in dat verband vooralsnog voldoende aangetoond dat de aanbieding van de hoogslapersets voor € 24,00 of € 85,34 het gevolg was van een foute verwerking van een 20%-kortingsactie voor matrassen in het computersysteem van Leen Bakker. Daardoor zijn de hoogslapersets per abuis aangeboden tegen alleen de prijs van het matras (inclusief matrascover) van de betreffende hoogslapersets. Ter illustratie heeft Leen Bakker een prijslijst in haar conclusie van antwoord opgenomen. Op die prijslijst staat dat bij de hoogslapersets van € 319,00 de reguliere prijs van het matras (inclusief matrascover) € 30,00 bedraagt en dat bij de hoogslapersets van € 479,00 en € 499,00 de reguliere prijs van het matras (inclusief matrascover) € 106,68 bedraagt. Een korting van 20% op deze reguliere matrasprijzen (inclusief matrascover) levert inderdaad een prijs op van € 24,00 of € 85,34. Dat maakt de door Leen Bakker gestelde vergissing aannemelijk.

3.8

Ook de met een factuur (produktie 17 bij conclusie van antwoord) onderbouwde stelling van Leen Bakker omtrent de inkoopprijs van de hoogslapersets en – daarmee samenhangend – de verliespost van circa 9 miljoen als de in totaal ruim 60.000 bestelde hoogslapersets (produktie 19 bij conclusie van antwoord), dragen bij aan de aannemelijkheid dat het een vergissing betreft. Hetzelfde geldt voor het feit dat uit een verklaring van de leverancier van de hoogslapersets (produktie 18 bij conclusie van antwoord) volgt dat zij Leen Bakker ‘slechts’ 400 hoogslapersets per week kan leveren, zodat Leen Bakker 3 jaar bezig zou zijn met het uitleveren van de bestelde hoogslapersets.

3.9

De Stichting voert daartegen aan dat de bestellingen zijn bevestigd en gefactureerd en dat het aanbod niet tijdig is verwijderd en zelfs is herhaald, maar dat maakt het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter niet anders. Het is immers voldoende aannemelijk dat het hierbij gaat om automatisch gegenereerde berichten, waarbij geen direct menselijk contact heeft plaatsgevonden. Daarom kan uit deze berichten geen (bevestiging van een) wil worden afgeleid. Daarnaast gaat het om berichten die niet afkomstig zijn van Leen Bakker, maar van bepaalde kortingsites, zoals Pepper en Spydeals. Ook daaruit kan niet de wil van Leen Bakker worden afgeleid. En dat Leen Bakker derden opdracht heeft gegeven om de aanbieding breed bekend te maken, zoals de Stichting stelt, is niet aannemelijk gemaakt. Een automatisch gegenereerde ontvangstbevestiging van de bestelling kan voorts niet aangemerkt worden als een opdrachtbevestiging, maar is slechts een bevestiging van Leen Bakker aan de consumenten dat de bestelling haar heeft bereikt (3:37 lid 3 BW).

3.1

Verder heeft de Stichting gesteld dat er sprake is van een bewuste pr- en verkooptruc. Daarom had Leen Bakker volgens de Stichting wel degelijk de wil om de hoogslapersets voor € 24,00 of € 85,34 aan te bieden. Alleen al vanwege de mogelijke gevolgen (een verliespost van circa 9 miljoen) is het naar het oordeel van de voorzieningenrechter niet logisch dat er sprake is van een van tevoren bedachte pr- en verkoopstrategie, maar ook los daarvan zijn er vooralsnog onvoldoende aanwijzingen dat er sprake was van een bewuste strategie. De Stichting heeft gewezen op de verkoopmethode van ‘captive pricing’. Daarbij wordt het basisproduct voor een lage prijs aangeboden, terwijl de producten die nodig zijn om gebruik te kunnen maken van het basisproduct voor een hoge prijs worden aangeboden. Gedacht kan worden aan een scheermeshouder voor een lage prijs, terwijl de mesjes voor in de scheermeshouder een hoge prijs hebben. In het onderhavige geval is echter geen sprake van een dergelijk basisproduct dat pas gebruikt kan worden als er andere (dure) producten aangeschaft worden, zodat het niet aannemelijk is dat de aanbieding een captive-pricing-strategie was.

3.11

Op grond van het voorgaande is het naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter voldoende aannemelijk dat Leen Bakker niet de wil had om de hoogslapersets voor € 24,00 of € 85,34 te koop aan te bieden. Daarom is er – vooralsnog – geen sprake van een geldig aanbod. Dat betekent dat er naar het voorlopige oordeel van de voorzieningenrechter tussen Leen Bakker en de consumenten met betrekking tot de hoogslapersets geen koopovereenkomst tot stand is gekomen door aanbod en aanvaarding.

Gerechtvaardigd vertrouwen

3.12

Gelet op het voorgaande komt de voorzieningenrechter nu toe aan de beantwoording van de (deel)vraag of er aan de kant van de consumenten sprake was van gerechtvaardigd vertrouwen. Mochten de consumenten er op het moment dat zij de bestelling op internet plaatsten onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs van uitgaan dat de prijs van € 24,00 of € 85,34 juist was?

3.13

Bij de beantwoording van deze vraag is – met verwijzing naar het arrest van het gerechtshof te ’s-Hertogenbosch van 22 januari 2008 (ECLI:NL:GHSHE:2008:BC2420) – van belang dat van een consument die van plan is om via internet een hoogslaperset te kopen, verwacht mag worden dat deze zich van tevoren globaal heeft georiënteerd op onder andere de prijzen van hoogslapersets. Daarom zal bij het beantwoorden van de vraag of de consumenten er onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs van uit mochten gaan dat de prijs van € 24,00 of € 85,34 juist was, uitgegaan worden van een gemiddeld geïnformeerde consument. Als zo’n gemiddeld geïnformeerde consument op de website van Leen Bakker een advertentie ziet waarin te koop wordt aangeboden:

a. een massief grenenhouten hoogslaperset (inclusief matras, matrashoes en bed-tent) met FSC-keurmerk;

b. van het merk Hoppekids (omschreven als een Deens kwaliteitsmerk);

c. voor een prijs van € 24,00 of € 85,34 in plaats van de doorgestreepte prijs van € 319,00, € 479,00 en € 499,00;

d. met in letters (even groot als de overige letters in de advertentie, maar wel in de kleur groen) de mededeling: ‘92% korting’, of ‘82% korting’, of ‘83% korting’;

e. met een levertijd van minder dan 4 weken;

f. zonder aanwijzing dat sprake is van een stuntaanbieding, prijsknaller, op-is-op-leegverkoop of vergelijkbaar bijzonder aanbod;

dan moet deze consument naar het voorlopige oordeel van de voorzieningenrechter begrijpen dat er sprake is van een vergissing. Een gemiddeld geïnformeerde consument weet namelijk, of behoort te weten, dat een dergelijk hoge korting, resulterend in een dergelijk lage prijs voor een dergelijk product, zonder (voldoende) aanwijzing dat sprake is van een stuntaanbieding, prijsknaller, op-is-op-leegverkoop of vergelijkbaar bijzonder aanbod, niet kan kloppen. Nu uitgegaan moet worden van een gemiddeld geïnformeerde consument kan de verklaring van één individuele consument, zoals ingebracht door de Stichting, voormeld oordeel niet anders maken.

3.14

Weliswaar voert de Stichting aan dat Leen Bakker een prijsstunter is die haar producten vaker met extreem hoge kortingen aanbiedt, maar daar staat tegenover dat Leen Bakker aannemelijk heeft gemaakt dat dergelijke kortingen altijd vergezeld gaan van wervende reclameteksten met een zeer opvallende opmaak. Leen Bakker heeft een aantal voorbeelden van dergelijke reclameteksten in het geding gebracht (productie 27 bij conclusie van antwoord). Van dergelijke reclame-uitingen was in het geval van de hoogslapersets geen, althans onvoldoende, sprake. Ook stond de aanbieding nergens anders vermeld, zoals in de SALE-folder van de betreffende week of de Weekend-nieuwsbrief.

3.15

Gelet op voornoemde omstandigheden is de voorzieningenrechter voorshands van oordeel dat de consumenten er niet redelijkerwijs van mochten uitgaan dat de prijs van € 24,00 of € 85,34 voor de hoogslapersets op de website van Leen Bakker juist was. Daar komt voor de consumenten die de hoogslapersets hebben besteld na 29 juli 2017 om 17:15 uur nog bij dat vanaf dat moment op social media op grote schaal werd gedeeld dat er sprake was van een prijsfout. Zo staat in een bericht op Pepper.com het volgende: “
PRIJSFOUT! Snel zijn! Verschillende Hoppekids kinderbedden nu met maar liefst 92% korting bij Leen Bakker. De vorige Leen Bakker prijsfout werd ‘gewoon’ geleverd dus je bent zeker niet kansloos.”

3.16

Overigens, ook als het voor de consumenten niet direct duidelijk hoefde te zijn dat er sprake was van een vergissing, was er naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter op zijn minst reden voor twijfel. En in geval van twijfel over de juistheid van de prijs geldt dat de consumenten op grond van artikel 3:11 BW nader onderzoek hadden moeten verrichten, bijvoorbeeld via internet of door te bellen naar de klantenservice van Leen Bakker. Zo hadden zij op eenvoudige wijze kunnen zien of horen dat de prijs die Leen Bakker op zijn website hanteerde voor de hoogslapersets niet juist kon zijn. Nu de consumenten dit onderzoek niet hebben verricht kunnen zij geen beroep doen op een gerechtvaardigd vertrouwen (“goede trouw”).

Conclusie

3.17

Het voorgaande brengt mee dat er naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter geen koopovereenkomst tot stand is gekomen op grond van gerechtvaardigd vertrouwen. In combinatie met het overwogene onder 3.11 leidt dat ertoe dat de (hoofd)vraag, of het voldoende aannemelijk is dat tussen Leen Bakker en de consumenten een koopovereenkomst tot stand is gekomen met betrekking tot de hoogslapersets voor een prijs van € 24,00 of € 85,34, negatief beantwoord moet worden. Daarom zal de vordering van de Stichting tot nakoming van deze overeenkomst afgewezen worden.

3.18

Gezien deze uitkomst zal de voorzieningenrechter niet ingaan op de overige (formele) verweren die door Leen Bakker in deze procedure zijn gevoerd.

3.19

De Stichting zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Leen Bakker worden begroot op € 1.145,00, bestaande uit € 618,00 aan griffierechten en € 527,00 aan salaris voor de advocaat. De gevorderde rente over de proceskosten zal worden toegewezen indien en voor zover de Stichting de proceskosten niet binnen veertien dagen na de betekening van dit vonnis zal hebben voldaan. Daarbij overweegt de voorzieningenrechter dat de Stichting, indien deze door de betekening van het vonnis kennis heeft kunnen nemen van de inhoud daarvan, de gelegenheid moet worden geboden om binnen een redelijke termijn aan de proceskostenveroordeling in dit vonnis te voldoen, waarbij een termijn van veertien dagen als een redelijke termijn voor nakoming wordt gezien. De nakosten, waarvan Leen Bakker betaling vordert, zullen op de in het dictum weergegeven wijze worden begroot. De gevorderde wettelijke rente over de nakosten zal als volgt worden toegewezen.

4.De beslissing

De voorzieningenrechter:

wijst de vordering af;

veroordeelt de Stichting in de proceskosten, aan de zijde van Leen Bakker tot op heden begroot op € 1.145,00, te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over de proceskosten vanaf de vijftiende dag na betekening van dit vonnis tot aan de dag van de algehele voldoening;

veroordeelt de Stichting, onder de voorwaarde dat zij niet binnen 14 dagen na aanschrijving door Leen Bakker volledig aan dit vonnis voldoet, in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op:

- € 131,00 aan salaris advocaat, vermeerderd met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW met ingang van de vijftiende dag na aanschrijving,

- te vermeerderen, indien betekening van het vonnis heeft plaatsgevonden, met een bedrag van € 68,00 aan salaris advocaat en de explootkosten van betekening van het vonnis, vermeerderd met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW met ingang van de vijftiende dag na betekening;

verklaart de hiervoor uitgesproken veroordelingen uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. Eijssen-Vruwink en in het openbaar uitgesproken op 2 oktober 2017.