Uitspraak
RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT
Cluster II Handelszaken
[woonplaats 1]
zaaknummer / rolnummer: C/02/400017 / KG ZA 22-369
Vonnis in kort geding van 22 september 2022
in de zaak van
[eiser]
h.o.d.n. CHEWS&NIBBLES en CHEWS&SHELTER,
wonende te [woonplaats 1] ,
eiser,
advocaat mr. Y.H.M. van Mierlo te Breda,
tegen
1.[gedaagde 1] h.o.d.n. KONIJNENHERBERG,
wonende te [woonplaats 2] ,
2.
[gedaagde 2],
[gedaagde 2],
wonende te [woonplaats 3] ,
3.
[gedaagde 3],
[gedaagde 3],
wonende te [woonplaats 4] ,
4. de stichting
STICHTING KONIJNENOPVANG K'NIJN & KO,
gevestigd te Bavel,
gedaagden,
advocaat mr. A.P. van Knippenbergh te Best.
Eiser zal hierna eiser worden genoemd. Gedaagden zullen hierna gezamenlijk als gedaagden worden aangeduid en ieder afzonderlijk de Konijnenherberg, Firma Sloop, KAG en K’nijn.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 30 augustus 2022 met producties 1 t/m 17,
- de brief van mr. Knippenbergh van 6 september 2022 met de producties 1 t/m 23,
- de mondelinge behandeling van 8 september 2022,
- de pleitnota van gedaagden.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De feiten
2.1.
Eiser drijft een onderneming onder de naam C&N en C&S. C&N is een detailhandel in (knaag)dieren, voeders en accessoires in Breda. C&N verzorgt ook opleidingen en trainingen voor konijn en knaagdier. C&N biedt verder aan om konijnen van klanten te koppelen aan andere konijnen. C&S is de konijnenopvanglocatie van C&N in Breda. C&S biedt vakantieopvang aan.
2.2.
De Konijnenherberg en K’nijn exploiteren beide een konijnenopvanglocatie in respectievelijk Moergestel en Breda. [gedaagde 2] heeft een online blog en een facebookpagina over konijnen onder de naam ‘Firma Sloop en Vernietig, Herstel en Renovatie VOF’ (hierna: Firma Sloop). [gedaagde 3] geeft onder de naam ‘Konijnen Advies Gelderland’ (hierna: KAG) advies over konijnen.
2.3.
Op 9 april 2019 heeft de Konijnenherberg, mede namens andere konijnenopvangen in Nederland, eiser een e-mail gestuurd met het aanbod een kennismakingsafspraak in te plannen. In dit mailtje heeft de Konijnenherberg aangegeven dat er bij verschillende opvangen in Nederland verontrustende berichten zijn binnengekomen over de gang van zaken bij eiser. De Konijnenherberg geeft aan dit onderwerp ook tijdens het gesprek te willen bespreken. Eiser heeft hierop enthousiast gereageerd, maar van een daadwerkelijke ontmoeting tussen partijen is het nooit gekomen.
2.4.
Op 4 mei 2019 heeft een klant van eiser op facebook en daarna ook via een google review aangegeven eiser niet aan te raden.
2.5.
De Konijnenherberg heeft persoonlijke e-mailberichten van andere klanten ontvangen die niet tevreden waren over de dienstverlening van eiser..
2.6.
Op 16 juni 2022 heeft Firma Sloop een bericht op facebook geplaatst waarin zij haar zorgen uit over verhalen die zij heeft gehoord over een winkel/vakantieopvang/bedrijf. Ze geeft aan ook recent een berichtje met beelden te hebben ontvangen. Firma Sloop schrijft met niemand ruzie te willen maar wel wil opkomen voor de konijnen en mensen wil waarschuwen niet met dit bedrijf in zee te gaan. Firma Sloop noemt eiser niet bij naam. Op deze post is door meerdere mensen gereageerd.
2.7.
Op 20 juni 2022 heeft Firma Sloop wederom een bericht op facebook geplaatst. Daarin schrijft [gedaagde 2] – samengevat – dat zij naar aanleiding van haar eerdere bericht vele reacties heeft ontvangen en dat het gaat om het bedrijf van eiser, welke naam al eerder was genoemd. [gedaagde 2] geeft aan dat mensen die slechte ervaringen / schade hebben geleden / schokkende dingen hebben meegemaakt wat betreft eiser haar een (anoniem) bericht kunnen sturen.
2.8.
KAG heeft op 15 juli 2022 een bericht op facebook geplaatst waarin zij zich negatief uitlaat over C&N. Bij het bericht zijn ook vier foto’s geplaatst van konijnen in traliekooien en van een ruimte waarin de traliekooien verzameld staan. KAG schrijft:
“Wat is er fijner dan de wetenschap dat jou konijnen net zo’n fijne vakantie meemaken als jij. Dat lees ik op de website van vakantieopvang Chews & Nibbles in Breda. Klinkt goed zou je zeggen.
Helaas tonen onderstaande foto’s de werkelijkheid.
Konijnen worden in 1 meter of 120 cm kooien gehouden.
Amper bodembedekking, elke dag een klein plukje hooi.
En zo zitten ze de hele tijd in hun eigen viezigheid terwijl het baasje op vakantie is. Sommigen wel drie weken lang!
Dit noemen ze vakantieopvang! Voor het luttele bedrag van 12,50 per koppel, per dag mogen je dieren er zo bij zitten. Dat is 87,50 per week!
Ook lees ik op de site, we bieden een veilige en prettige omgeving voor je konijnen. Een kooi, waar ze niet uit mogen, geen verrijking, amper hooi en eten!
De baasjes wordt verteld dat ze een mooie ren krijgen. Zodra de konijnen zich veilig genoeg voelen, mogen ze lekker los lopen. Welk konijn voelt zich onder deze omstandigheden veilig? Achteraf natuurlijk dan ook gemakkelijk te zeggen tegen het baasje Tja de konijnen voelden zich niet veilig genoeg. Dus we hebben ze maar niet los gelaten.
En de baasjes weten dit niet, daar wordt voor gezorgd.
Je dient je konijn af te geven in de winkel. Daarna gaat het konijn naar de vakantie opvang. Baasjes mogen daar niet komen, anders raken alle vakantie opvangers gestresst. Lijkt mij dat de baasjes als ze dit zien gestresst raken. Hun dieren weer mee naar huis nemen. En dan worden er natuurlijk inkomsten misgelopen.
Bij hitte wordt er niks gedaan om het voor de dieren aangenaam te maken. Er is geen airco. En medische hulp wordt niet ingeroepen als dit nodig is. Terwijl dat uitdrukkelijk op de site vermeld wordt. Het regent dan ook klachten over deze zogenaamde vakantie opvang. Mensen die zich na hun vakantie kapot schrikken. Omdat hun konijn graatmager is en totaal gestresst. Er zijn konijnen die gezond uit gaan logeren en doodziek terug komen. Ook zijn er konijnen, die helaas naar aanleiding van hun logeerpartij ingeslapen zijn.
Helaas is dit niet een handje vol mensen.
Maar veel konijnenbaasjes met dezelfde nare ervaringen.
Laten we eerlijk wezen, de foto’s spreken voor zich.
Heb je een nare ervaring opgedaan met vakantieopvang Chews & Nibbles in Breda mail dan je verhaal naar samenvoorkonijnen@outlook.com.
Kan dierenleed je schelen, dan graag massaal delen. Zodat alle konijnenbaasjes gewaarschuwd zijn voor deze praktijken.”
2.9.
Het bericht van KAG van 15 juli 2022 is veel gedeeld, ook door de andere gedaagden. Meerdere mensen hebben op dit bericht gereageerd en KAG heeft antwoord op diverse reacties gegeven waarbij zij zich negatief heeft uitgelaten over eiser.
2.10.
KAG heeft de volgende dag op facebook aangegeven dat alle informatie welkom is. KAG schrijft dat ‘Team Samen voor konijnen’ hiermee aan de slag is om het dossier over eiser volledig te maken. Er kan gemaild worden naar ‘samenvoorkonijnen@outlook.com’.
2.11.
De Konijnenherberg heeft in haar bericht van 16 juli 2022 uitgelegd waarom zij als opvang de tekst over eiser deelt. In dit bericht heeft de Konijnenherberg zich negatief uitgelaten over eiser. Een van de opmerkingen in een ander bericht op 16 juli 2022 betreft:
“(…) WAARSCHUWING VAKANTIEOPVANG CHEWS BREDA!
Deze opvang adverteert volop met vakantie opvang (goede pensions zitten vaak al in januari vol dus je kunt daar sowieso al je vraagtekens bij zetten) maar je konijnen gaan allesbehalve een fijne tijd tegemoet. (…) Het is echter niet bij wet verboden om zo met konijnen om te gaan. Maar het is wel verboden om mensen voor te liegen en op te lichten. Daarom is het belangrijk om dit bericht (rechtbank: het bericht van KAG van 15 juli 2022) te delen in de hoop dat het mensen waarschuwt hun konijnen hier niet heen te brengen. Ongelooflijk dit.(…)”
En later in reactie op een bericht van iemand:
“(…) maar waar het hierom gaat is dat eigenaren iets héél iets anders beloofd is en dat ze daar grof voor betalen. Terwijl dat is wat er gebeurt. En dat is oplichting. Anders zouden ze op de site moeten zetten: Je konijnen zitten in een kale meterkooi zonder verrijking pal naast andere konijnen. Ze krijgen geen bodembedekking en 1x pd een klein plukje hooi. We geven geen medische zorg als dat nodig is. We hebben geen airco dus het wordt lekker warm en gevaccineerd hoeven niet te zijn bij ons want dat moeten we niet. Eens kijken of mensen ze dan alsnog hierheen brengen. (…)”
2.12.
Op 17 juli 2022 heeft Firma Sloop een bericht geplaatst met daarin de mededeling dat zij een heftig waargebeurd verhaal over konijnen heeft ontvangen dat zij wil delen. De anoniem gebleven persoon schrijft, kort samengevat, dat tijdens het verblijf van haar vier konijnen bij eiser, een van haar konijnen is aangevallen door haar andere konijnen en is overleden. De verteller neemt het eiser kwalijk dat haar konijnen bij elkaar zijn gezet. Ook haar konijn Rambo raakte gewond. Bij het verhaal zijn foto’s gevoegd van een konijn met verwondingen op zijn buik. Volgens de verteller heeft eiser tijdens het verblijf in de vakantieopvang haar konijn niet goed verzorgd aan zijn verwondingen. Ook is slechts de helft van de dierenartskosten vergoed door eiser.
2.13.
Op 18 juli 2022 heeft [naam 1] samenvoorkonijnen@outlook.com het volgende gemaild:
“(…) Zoals beloofd mijn ervaringen met de opvang chews&shelter. Ik 2020 ben ik meerdere keren in de opvang geweest voor de opleiding tot konijnendeskundige (…)
Er waren geïmproviseerde rekken gemaakt (drie planken boven elkaar tegen een houten wand) waar meerdere kooien van 1 meter stonden. Er zullen rond de 12 tot 15 kooien zijn geweest die er tegen de wand stonden en nog zes of acht kooien op de grond. In elke kooi zaten konijnen, in een hoop kooien zelfs twee konijnen. De kooien waren kaal en leeg. Er hing een drinkfles en kleine hooiruif aan maar verder was er niks; geen speelgoed, geen verrijking en geen schuilmogelijkheden.(…)”
2.14.
Bij brief van 20 juli 2022 zijn namens eiser de Konijnenherberg, Firma Sloop en
KAG aangeschreven en gesommeerd om de negatieve uitlatingen te staken en te
verwijderen, alsmede om een rectificatie te plaatsen. Hieraan is geen gehoor gegeven.
2.15.
Om de gedane uitlatingen over eiser te ontkrachten heeft zij op 22 juli 2022 een statement op haar website geplaatst.
2.16.
Op 23 juli 2022 heeft K’nijn op de vraag of vakantieopvang bij K’nijn nog mogelijk was, geantwoord dat zij vol zit. K’nijn wijst op alternatieve opvangen en schrijft:
“(…) Mocht de keuze vallen op Chews and Shelter/Breda dan willen wij u er op attenderen dat de konijnen de gehele vakantie in traliekooien zitten van ten hoogste 1.50 meter. Bij alle opvangen kan je eerst komen kijken en/of krijg je foto’s te zien van de verblijven. Bij Chews mag je de opvang niet zien en ook sturen ze geen foto’s. In onze opvang zijn alle konijnen die komen logeren volledig ingeënt dat is een vereiste. Bij Chews is dit niet verplicht. Ze vragen wel 3 euro per konijn (anti myasis) en 3,50 (afhankelijk welk gewicht) voor anti parasiet. Bij een goede hygiëne en controle van het konijn is anti myasis niet nodig en anti parasiet is totaal overbodig.(…)”
2.17.
Mevrouw [naam 2] , academiemanager bij een groot opleidingsinstituut, heeft naar aanleiding van de berichten van gedaagden en ten behoeve van hen een door haar ondertekende verklaring van 13 augustus 2022 opgesteld. [naam 2] geeft aan dat zij een aantal jaar als docent met eiser heeft samengewerkt. Zij kwam ook bij eiser op locatie. In de verklaring schrijft zij onder meer:
“(…) Ik (…) kwam dus ook in het pand aan de [straat] . Ik herken de situatie zoals getoond op de foto’s bij de post van ‘Konijnen Advies Gelderland’ van 15 juli j.l. (…). Deze situatie heb ik zelf gezien rond het voorjaar van 2018 t/m maart 2020; daarna ben ik er niet meer geweest. (…) Het ras ‘De Vlaamse reus’; een van de grootste konijnenrassen werd als enige wel in een ren (met meer ruimte) geplaatst. Andere grotere rassen werden som in een ren geplaatst, maar regelmatig ook in een kleine kooi. Ik was het daar uit oogpunt van dierenwelzijn niet mee eens, en heb dat bij Chews aangekaart. Dan heb ik het over de huisvesting in het pension. Kort na dat gesprek zijn grotere kooien aangeschaft. Echter na een paar maanden werden deze grotere kooien weer vervangen voor het formaat kooi zoals op de foto te zien zijn. (…)”
3.Het geschil
3.1.
Eiser vordert – samengevat – dat de voorzieningenrechter, bij vonnis in kort geding, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:
I. beveelt dat ieder van de gedaagden de onrechtmatige uitlatingen over C&N, C&S, haar eigenaar, haar bedrijfsvoering en haar personeel vanaf datum van het in deze te wijzen vonnis staken en gestaakt houden, zulks op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 10.000,= per dag, een gedeelte van een dag daaronder begrepen, zulks met een maximum van € 150.000,=, dat gedaagden hiermee in gebreke blijven;
II. gedaagden verbiedt vanaf datum van het in deze te wijzen vonnis om nog enige onrechtmatige uitlatingen te doen over C&N, C&S, haar eigenaar, haar bedrijfsvoering en haar personeel, zulks op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 10.000,= per dag, een gedeelte van een dag daaronder begrepen, zulks met een maximum van € 150.000,=, dat gedaagden hiermee in gebreke blijven;
III. gedaagden veroordeelt om binnen 24 uur na betekening van het in deze te wijzen vonnis de berichtgeving zowel offline als online (op alle social media) te verwijderen en verwijderd te houden, zulks op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 10.000,= per dag, een gedeelte van een dag daaronder begrepen, zulks met een maximum van € 150.000,=, dat gedaagden hiermee in gebreke blijven;
IV. gedaagden hoofdelijk veroordeelt in de proceskosten van dit geding, waaronder begrepen de nakosten, te vermeerderen met de wettelijke rente daarover;
V. althans een zodanige beslissing te nemen als uw Rechtbank in goede justitie vermeent te behoren.
3.2.
Eiser stelt zich op het standpunt dat elk van de gedaagden uitlatingen op facebook hebben gedaan die onrechtmatig zijn. Hierdoor leiden eiser materiële en immateriële schade.
Gedaagden maken C&N, C&S en hun medewerkers ook stelselmatig zwart bij hun relaties, (potentiële) klanten en andere contacten. Gedaagden nemen in online berichten standpunten in over eiser die onwaar zijn. Gedaagden beschuldigen eiser van oplichterij, slechte (medische) verzorging van de konijnen, dierenleed en misleiding van klanten terwijl een deugdelijke grondslag hiervoor ontbreekt. Eiser kunnen zich ook niet vinden in het verhaal van de anonieme spreker over o.a. konijn Rambo. Dit verhaal is aangedikt en wordt door Firma Sloop gedeeld. Gedaagden plaatsen berichten over eiser terwijl zij nog nooit bij eiser op bezoek zijn geweest of de situatie zelf hebben ondervonden. Gedaagden staan ook niet open voor een gesprek met eiser.
De goede reputatie van eiser is geschaad. Ook zijn als gevolg van alle ophef op internet in de vakantieperiode reserveringen voor de konijnenopvang gecanceld. De gebeurtenissen zijn tevens zeer ingrijpend geweest voor de eigenaar en medewerkers van C&N: zij zijn het slachtoffer geworden van intimidatie en ernstige bedreigingen, alles aldus eiser.
3.3.
Gedaagden voeren gemotiveerd verweer. Gedaagden betwisten dat zij als gevolg van de gedane uitlatingen jegens eiser onrechtmatig hebben gehandeld. Gedaagden zetten zich in voor het algehele welzijn van konijnen. Gedaagden hebben eind 2021/begin 2022 via allerlei wegen concrete negatieve ervaringen van mensen ontvangen over eiser, bijvoorbeeld over de hoge kosten, het verkeerd koppelen van konijnen, de wijze van huisvesting en de slechte verzorging van de konijnen in de (vakantie)opvang van eiser. Gedaagden voelden zich genoodzaakt om naar aanleiding van alle ontvangen meldingen de misstanden bij eiser kenbaar te maken aan het grotere publiek en om mensen hiervoor te waarschuwen. De kritische uitlatingen van gedaagden zijn gedaan op hun facebookpagina’s (en niet een algemeen facebookdomein) en zijn direct te herleiden tot de meldingen die zij in persoon, per e-mail of via social media van anderen hebben ontvangen. Gedaagden hebben diverse producties in het geding gebracht, bestaande uit de foto’s die zij toegezonden hebben gekregen, en ook berichten van voormalig klanten van eiser die hun ervaringen met hen hebben gedeeld. Ook wijzen gedaagden op de verklaringen van [naam 2] , [naam 1] en [naam 3] die allen bekend zijn met de bedrijfsvoering van eiser. Zij herkennen de situatie op de foto’s bij de post van KAG van 15 juli 2022 zoals het bij eiser eruit zag. Daarnaast hebben gedaagden ook een korte anonieme verklaring van een oud medewerker van eiser overgelegd, waarin wordt bevestigd dat de situatie op de foto’s en in het verhaal zijn zoals hij/zij het herinnert. Omdat er zoveel feitenmateriaal voorhanden was, was de noodzaak voor nader onderzoek er niet meer. Gedaagden hadden immers al eens contact opgenomen met eiser. Omdat gedaagden het doel hadden om mensen te informeren en te waarschuwen, was het niet meer noodzakelijk om wederhoor toe te passen. Gelet op dit alles weegt volgens gedaagden het recht op de vrijheid van meningsuiting van gedaagden zwaarder dan het belang van eiser.
3.4.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4.De beoordeling
Spoedeisend belang
4.1.
Gedaagden voeren allereerst het verweer dat de vorderingen van eiser geen spoedeisend belang hebben. De facebook posts zakken in relevantie naarmate de tijd verstrijkt en de vakantieperiode, waarin mensen opvang zoeken voor hun konijn, is ook voorbij.
4.2.
Naar het oordeel van de voorzieningenrechter vloeit uit de aard van de vorderingen het spoedeisend belang voort.
Toetsingskader
4.3.
Eiser vordert staking en verwijdering van de door gedaagden gedane uitlatingen over eiser omdat deze volgens eiser onrechtmatig zijn. Toewijzing van de vorderingen houdt een beperking in van het recht op vrijheid van meningsuiting van gedaagden. Dit in artikel 10 lid 1 van het EVRM (Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de individuele vrijheden) vastgelegde grondrecht kan slechts worden beperkt indien dit bij de wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratische samenleving bijvoorbeeld ter bescherming van de rechten van anderen. In dit geval gaat het om het recht op bescherming van de goede naam van eiser (artikel 10 lid 2 EVRM).
Van een beperking die bij de wet is voorzien is sprake, wanneer de uitlatingen onrechtmatig zijn in de zin van artikel 6:162 BW. Zoals ook door partijen is aangehaald, dienen voor het antwoord op de vraag welk recht hier zwaarder weegt, de wederzijdse belangen te worden afgewogen, met inachtneming van alle relevante omstandigheden van het geval.
Niet iedere negatieve uitlating is onrechtmatig. Bij de beoordeling of een uiting al dan niet onrechtmatig is, spelen verschillende omstandigheden een rol, zoals de aard van de gepubliceerde verdenking, de ernst van de beschuldiging en de te verwachten gevolgen daarvan, maar ook de ernst van de misstand die de publicatie aan de kaak beoogt te stellen, de mate waarin de beschuldigingen steun vinden in het daarvoor beschikbare feitenmateriaal, de wijze waarop de uitingen zijn gedaan (in welk nieuwsmedium, de omvang van het bereikte publiek), en de inkleding van de verdenkingen.
Zijn de door gedaagden gedane uitlatingen onrechtmatig?
4.4.
Bij de beoordeling van de vraag of, en zo ja welke door gedaagden gedane uitlatingen onrechtmatig zijn, stelt de voorzieningenrechter het volgende voorop.
Tussen partijen staat vast dat gedaagden de uitlatingen niet hebben gedaan vanuit het oogpunt van concurrentie. Weliswaar exploiteren de Konijnenherberg en K’nijn net als eiser een konijnenopvang, maar, zoals gedaagden onbetwist hebben gesteld, is er een tekort aan konijnenopvangen in Nederland. Elke opvang is dus in beginsel welkom.
Zoals ter zitting is verklaard, voelden gedaagden zich genoodzaakt om in het belang van het welzijn van konijnen de gestelde misstanden bij eiser bij een groter publiek onder de aandacht te brengen. In het licht van dit belang en gelet op berichten die zij reeds hadden ontvangen over eiser in de periode 2019 - begin 2022 (zoals de berichten die door gedaagden zijn overgelegd als producties 2 ( [naam 4] ), 4 ( [naam 4] ) 5 ( [naam 5] ), 10 ( [naam 5] ) en 11 ( [naam 5] ) acht de voorzieningenrechter het gerechtvaardigd dat gedaagden zelf, maar ook gezamenlijk onder de naam ‘samenvoorkonijnen’, op facebook mensen hebben opgeroepen om zich bij hen te melden indien zij negatieve ervaringen met eiser hebben gehad. Gedaagden hebben voldoende aannemelijk gemaakt dat meerdere mensen aan deze oproep gehoor hebben gegeven. De omstandigheid dat gedaagden hun toon over eiser hebben aangescherpt en hun publiek wilden waarschuwen voor eiser, acht de voorzieningenrechter evenzeer gerechtvaardigd. Dit handelen werd gevoed door het binnenkomen van nieuwe klachten van klanten en nieuwe reacties van mensen die betrokken zijn (geweest) bij eiser. Gezien het voorgaande komt de voorzieningenrechter tot het oordeel dat van het door eiser gestelde stelselmatig onrechtmatig zwartmaken geen sprake is.
Ook indien het informeren en het waarschuwen van mensen over eiser het doel is van de uitlatingen, betekent dit niet dat voor gedaagden geen grenzen gelden. In een aantal gevallen is door de uitlatingen van gedaagde(n) het recht van eiser op bescherming van zijn eer en goede naam onrechtmatig aangetast, zoals uit de navolgende beoordeling zal blijken.
4.5.
Voordat aan de beoordeling wordt toegekomen zijn de volgende opmerkingen nog op zijn plaats. Zoals ook ter zitting is meegedeeld, heeft eiser in het petitum niet concreet aangegeven op welke onrechtmatige uitlatingen de vorderingen betrekking hebben. Dat is wel gebruikelijk om te doen omdat een vordering voldoende bepaald dient te zijn om te kunnen worden toegewezen. In de dagvaarding maakt eiser melding van diverse uitlatingen, maar eiser licht niet per beschreven uitlating toe waarom deze onrechtmatig is. Ook valt op dat de dagvaarding geen citaten bevat maar een samenvatting geeft van de door gedaagden gedane uitlatingen. De producties van eiser bevatten weliswaar de onlineberichten en de reacties van mensen daarop, maar deze zijn omvangrijk, minder goed leesbaar, niet in chronologische volgorde en niet altijd is even duidelijk wie wat zegt. Het heeft de voorkeur om de informatie uit producties die dient ter ondersteuning van de vordering, in het lichaam van de dagvaarding centraal te stellen. Zo is het zowel voor de wederpartij als voor de (voorzieningen)rechter duidelijk op welke feiten het geschil betrekking heeft. Het is niet aan de voorzieningenrechter om uit alle overgelegde verklaringen de informatie te halen die relevant zou zijn voor het standpunt van eiser.
Dit gezegd hebbende, zullen hierna de volgende uitlatingen per gedaagde worden beoordeeld, omdat voldoende duidelijk is dat de dagvaarding ziet op deze uitlatingen.
Uitlatingen van KAG ( [gedaagde 3] )
4.6.
Eiser verwijten ten eerste [gedaagde 3] dat zij onder de naam van KAG op 15 juli 2022 het facebookbericht met foto’s van konijnen in traliekooien – dat door velen is gedeeld – heeft geplaatst en daarbij onterechte beschuldigingen over eiser heeft gemaakt. Ook daarna heeft KAG lasterlijke berichten geplaatst, aldus eiser. Volgens eiser heeft [gedaagde 3] de volgende onrechtmatige uitlatingen gedaan:
KAG roept mensen op om negatieve ervaringen te delen;
De konijnen worden in te kleine kooien gehouden en krijgen amper bodembedekking of hooi;
Eiser wordt beticht van het houden van geld;
Eiser wordt beschuldigd van oplichting;
Eiser wordt ervan beschuldigd veel winst te maken en over de rug van de konijnen veel geld te verdienen;
4.6.1.
De voorzieningenrechter stelt voorop dat eiser tijdens de mondelinge behandeling niet voldoende heeft weersproken dat, zoals gedaagden stellen, de foto’s die door KAG zijn gedeeld in haar post van 15 juli 2022 foto’s van de onderneming van eiser zijn. De foto’s bij de post, zijn door gedaagden ook als productie 6 overgelegd. Dat KAG niet bekend heeft gemaakt van wie zij de foto’s heeft ontvangen is niet onrechtmatig. Ook de hier gedane oproep van KAG om nare ervaringen te delen is, zoals reeds is overwogen, niet onrechtmatig.
4.6.2.
Eiser stelt zich op het standpunt dat KAG in haar bericht heeft geschreven dat eiser konijnen in te kleine kooien houdt, maar dat is onjuist. KAG schrijft dat konijnen in 1 meter of 120 cm kooien worden gehouden. Dat is iets anders. Deze uitspraak is dan ook niet onrechtmatig. Bovendien heeft [eiser] ter zitting bevestigd dat dit klopt. Zoals ook ter zitting is gebleken verschillen partijen van mening over de ruimte die een konijn nodig heeft. Niet in geschil dat het gebruik van de kooien die eiser heeft wettelijk is toegestaan. Gedaagden zijn van mening dat de kooien die eiser gebruikt te klein zijn, terwijl eiser van mening is dat een kleine kooi in het belang van het welzijn van het konijn is.
4.6.3.
Verder verwijt eiser KAG dat zij heeft geschreven dat de konijnen amper bodembedekking of hooi krijgen. Het beeld wat KAG schetst komt naar het oordeel van de voorzieningenrechter overeen met wat te zien is op de foto’s. Ook andere verklaringen (zoals die van [naam 5] , [naam 1] en [naam 2] ) bieden steun voor deze uitlating. Eiser stelt weliswaar dat deze uitlatingen niet kloppen, maar eiser heeft in dit verband geen foto’s of ander bewijs overgelegd waaruit het tegendeel blijkt. Ook deze uitlating is niet onrechtmatig.
4.6.4.
De uitspraak van KAG dat je eiser nog eerder voor oplichting kunt pakken dan voor verwaarlozing, is onrechtmatig.
Deze uitlating, die er op neerkomt dat eiser zich zou bezig houden met oplichting, zoals te vinden in productie 9 van eiser, betreft een ernstig verwijt met een strafrechtelijke lading. Naast KAG heeft, zoals hieronder zal blijken, ook de Konijnenherberg eiser beschuldigd van oplichting. Een uitlating zoals deze is onnodig schadelijk voor de reputatie van eiser. Gedaagden hebben naar het oordeel van de voorzieningenrechter onvoldoende aannemelijk gemaakt dat het gebruik van de term oplichting gerechtvaardigd was op basis van het beschikbare feitenmateriaal.
Tijdens de mondelinge behandeling heeft de Konijnenherberg hierover verklaard dat volgens gedaagden van oplichting sprake is omdat eiser tegenover klanten een ander beeld schetst over de vakantieopvang dan wat er in werkelijkheid gebeurt. Aan de klanten wordt verteld dat de konijnen in een grote ren verblijven, hetgeen klanten ook graag willen, maar dat is niet het geval. Volgens de Konijnenherberg staat deze misleidende informatie ook op de website van eiser. Tevens geeft De Konijnenherberg aan dat klanten niet naar achteren mogen meelopen om de vakantieopvang te kunnen zien. Ook dat vinden gedaagden bezwaarlijk.
Eiser betwist dat zij klanten voorliegt en oplicht. Eiser heeft ter zitting verklaard dat de informatie op de website juist is en niet misleidend: op de website staat vermeld dat de konijnen tijdens het vakantieverblijf beginnen in een kleine kooi. Dat zijn diezelfde kooien die op de foto’s te zien zijn. Het betreft een standaardkooi. Eiser heeft ter zitting verteld dat hij nu zes jaar met konijnen werkt en in staat is het gedrag van konijnen te kunnen lezen. Veel ruimte zorgt in het algemeen voor stress bij het konijn. Eiser gaf aan dat pas indien zij merken dat een konijn meer ruimte nodig heeft, er een grotere ren van 120 cm wordt gebruikt. Volgens eiser komt dat echter niet vaak voor. Eiser heeft uit ervaring geleerd dat konijnen behoefte hebben aan veiligheid en overzicht. Een kleine kooi biedt hen dat gevoel. Wel is juist dat klanten het vakantieopvangverblijf niet te zien krijgen. Dat is volgens [eiser] niet goed voor de konijnen. Hij belooft klanten (op zijn website) daarom ook niet dat dit bezoek mogelijk is.
Tegenover deze gemotiveerde betwisting van eiser hebben KAG en de Konijnenherberg niet concreet toegelicht welke informatie op de website van eiser misleidend van aard of onjuist is en basis van wiens feitelijke mededeling(en) zij mocht aannemen dat eiser klanten over deze kwesties voorliegt en oplicht. De vordering is daarom op dit punt toewijsbaar.
4.6.5.
De vorderingen ten aanzien van de beschuldigingen onder 3) en 5) worden afgewezen. Eiser heeft in dit verband onvoldoende gemotiveerd waarom deze uitlatingen onrechtmatig zijn.
4.6.6.
Voor zover eiser KAG ervan beschuldigt nog andere onrechtmatige uitspraken te hebben gedaan, dan zijn deze uitspraken, zonder nadere concrete onderbouwing van eiser, voorshands niet onrechtmatig te noemen.
Uitlatingen van de Konijnenherberg
4.7.
Op 16 juli 2022 heeft de Konijnenherberg online berichten geplaatst. Eiser verwijt de Konijnenherberg de volgende uitspraken te hebben gedaan:
Eiser wijst konijnen af;
Eiser maakt overal driedubbel winst op;
Eiser is een vreselijke opvang;
Eiser houdt niet van konijnen, maar alleen van geld;
De Konijnenherberg adviseert de opvang bij C&N te annuleren want alles is beter dan dit;
Eiser verwijdert negatieve reviews op Google waar mogelijk;
Eiser houdt zich bezig met verboden activiteiten;
Eiser houdt zich bezig met het voorliegen van mensen en met oplichting;
De Konijnenherberg wekt de suggestie dat de konijnen bij eiser geen eten of medische zorg krijgen.
4.7.1.
Naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter zijn de uitlatingen onder 1), 2), 3), 4) en 5) niet onrechtmatig. Niet valt in te zien waarom de beschuldiging dat eiser konijnen afwijst onrechtmatig is. Eiser betwist ook niet dat hij konijnen weigert. Ook de uitspraken van de Konijnenherberg dat eiser driedubbel winst maakt, niet van konijnen houdt en een vreselijke opvang is zijn niet onrechtmatig. Het maken van winst is inherent aan het exploiteren van een onderneming. Eiser licht ook niet toe waarom deze uitspraak volgens hem niet door de beugel kan. De uitlating dat eiser niet van konijnen houdt en een vreselijke opvang is, betreft overduidelijk een mening. Daar komt bij dat uit de door gedaagden overgelegde producties blijkt dat er bij gedaagden meldingen zijn binnengekomen van klanten met negatieve ervaringen over eiser, bijvoorbeeld ten aanzien van de kwaliteit van de opvang en de omvang van de kosten die eiser in rekening heeft gebracht. Het betreffen voor eiser negatieve opmerkingen die gezien de maatstaf als weergegeven in rechtsoverweging 4.3. niet als onrechtmatig aangemerkt moeten worden.
Voor de conclusie die de Konijnenberg uit haar eerdere mededelingen trekt, zoals onder 5) weergegeven, geldt hetzelfde. Het betreft een mening van iemand op facebook die toelaatbaar is.
De stelling van eiser onder 7) dat de Konijnenherberg heeft geschreven dat eiser zich bezig zou houden met verboden activiteiten komt niet overeen met wat de Konijnenherberg in haar bericht hierover heeft geschreven. Zij schrijft namelijk dat het niet bij wet is verboden om zo met konijnen om te gaan. Met deze uitlating is niets mis.
4.7.2.
De uitlatingen van de Konijnenherberg onder 8) dat eiser zich bezighoudt met het voorliegen van mensen en klanten oplicht, zijn van een andere orde. Zoals hierboven al is overwogen betreffen dit ernstige beschuldigingen die naar hun aard niet lichtvaardig mogen worden gedaan. De Konijnherberg heeft onvoldoende aannemelijk gemaakt dat deze uitspraken gerechtvaardigd waren op basis van het beschikbare feitenmateriaal. De voorzieningenrechter is dan ook van oordeel dat de uitlatingen van de Konijnenberg die de strekking hebben dat eiser mensen voorliegt en oplicht onrechtmatig jegens eiser zijn.
4.7.3.
Ook de door de Konijnenherberg gewekte suggestie dat de konijnen bij eiser geen eten of medische zorg krijgen, gaat te ver en is niet toelaatbaar. Bij het onrechtmatigheidsoordeel wordt ook betrokken dat de Konijnenherberg voorafgaande aan het plaatsen van haar bericht(en) geen contact heeft gezocht met eiser. Gezien de ernst van de verwijten en de omstandigheid dat zij ook een konijnenopvang heeft gehad, had dit wel op haar weg gelegen. Het betreft een ongenuanceerde uitspraak hetgeen de Konijnenherberg op zitting beaamde. De Konijnenherberg heeft daarnaast onvoldoende gespecificeerd op basis van welke ontvangen meldingen zij mocht aannemen dat de konijnen bij eiser géén medische zorg of eten krijgen. [eiser] heeft tijdens de mondelinge behandeling onweersproken gesteld dat de dierenarts drie keer per week bij eiser op bezoek komt en dat eiser over de vereiste diploma’s beschikt om voor de konijnen te zorgen. Bovendien valt uit de door gedaagden overgelegde producties wel op te maken dat medische zorg door eiser werd verleend, maar dat klanten het bijvoorbeeld niet eens waren met de kosten.
4.7.4.
Tot slot is de uitlating van de Konijnenherberg onder 6) dat eiser negatieve reviews over zijn bedrijf verwijdert indien dat mogelijk is, evenmin toelaatbaar. Daarmee wekt de Konijnenherberg de suggestie dat eiser opzettelijk negatieve informatie voor (potentiële) klanten achterhoudt. Dat is wederom een ernstig verwijt. De Konijnenherberg heeft deze stelling ook van geen enkele feitelijke onderbouwing voorzien.
4.8.
Voor zover eiser de Konijnenherberg ervan beschuldigt nog andere onrechtmatige uitspraken te hebben gedaan, dan zijn deze uitspraken, zonder nadere concrete onderbouwing van eiser, voorshands niet onrechtmatig te noemen.
Uitlatingen van Firma Sloop ( [gedaagde 2] )
4.9.
Volgens eiser heeft Firma Sloop in verschillende berichten, zoals van 17 juli 2022, negatief gesproken over eiser. Het betreft de volgende uitlatingen:
Firma Sloop roept mensen op om nare ervaringen met haar te delen;
Firma Sloop kondigt een schokkend drama aan en deelt een verhaal zonder de naam van de verteller te noemen;
Eiser wordt een winkel genoemd en geen echte opvang;
Firma Sloop reageert met ‘mooi zo’ wanneer door een ander wordt gezegd dat de boycot is begonnen.
4.9.1.
Zoals reeds hiervoor is overwogen acht de voorzieningenrechter het niet onrechtmatig dat Firma Sloop en andere gedaagden mensen hebben opgeroepen om hun negatieve ervaringen met eiser te delen. Het plaatsen van een negatieve ervaring van iemand op facebook, is eveneens binnen de grenzen van toelaatbaarheid, ook al kan eiser zich niet vinden in dit verhaal. Firma Sloop was niet verplicht de naam van de verteller van het verhaal te vermelden. De konijnen, waaronder Rambo, worden bij naam genoemd, zodat het ook voor eiser geen verrassing moet zijn geweest van wie dit verhaal afkomstig was.
4.9.2.
De onder 3) en 4) gedane uitlatingen zijn niet onrechtmatig.. Het betreffen voor eiser negatieve opmerkingen die gezien de maatstaf als weergegeven in rechtsoverweging 4.3. niet als onrechtmatig aangemerkt moeten worden. Dit geldt ook voor de overige uitlatingen die eiser in randnummer 22 van de dagvaarding heeft opgesomd. Eiser verwijt Firma Sloop hier ook dat zij heeft geschreven dat sprake zou zijn van dierenleed, misleiding en oplichting. Zoals tijdens de mondelinge behandeling is gebleken is deze uitlating niet gedaan door Firma Sloop, zodat dit geen verdere bespreking behoeft.
4.9.3.
Tot slot heeft de voorzieningenrechter geconstateerd dat bepaalde uitspraken – waarvan eiser verwijt dat Firma Sloop die heeft gedaan – afkomstig zijn van KAG (zie randnummer 20 van de dagvaarding en ook randnummer 23 van de pleitnota van gedaagden). Deze uitlatingen staan namelijk in de post van KAG van 15 juli 2022. Het betreft het volgende uitlatingen:
- KAG schrijft dat er bij hitte niets wordt gedaan om het voor de dieren aangenaam te maken en dat er geen medische hulp wordt ingeroepen indien noodzakelijk;
- KAG schrijft dat konijnen graatmager en totaal gestrest van eiser terugkomen of ingeslapen zijn;
4.9.4.
Nu Firma Sloop deze uitlatingen niet heeft gedaan zal de voorzieningenrechter deze verder buiten beschouwing laten.
Uitlatingen van K’nijn
4.10.
Tot slot de uitlatingen van K’nijn. Eiser stelt dat de uitlatingen van K’nijn van 23 juli 2022, zoals weergegeven onder de feiten, onrechtmatig zijn en enkel worden gedaan om eiser zwart te maken.
4.10.1.
De voorzieningenrechter overweegt dat eiser niet duidelijk maakt dat K’nijn onjuiste informatie over eiser heeft verstrekt. Zoals al eerder is overwogen betwist eiser niet dat de konijnen tijdens de vakantieopvang in traliekooien van deze omvang verblijven. Ter zitting heeft eiser juist uitgelegd dat hij geen goede ervaringen heeft met het plaatsen van konijnen in grote kooien en/of rennen. Eiser – op advies van mevrouw [naam 2] – wel grotere kooien en/of rennen aangeschaft, maar nadat in de praktijk bleek dat konijnen hiervan gestrest raakten, is hij weer overgestapt op het gebruik van de standaardmaat kooien. Ook betwist eiser niet dat het bij eiser niet gebruikelijk is om de vakantieopvang te zien. Eiser heeft hierover ter zitting verklaard dat hij het in het belang van de konijnen niet wenselijk acht dat klanten de ruimte bezoeken waar de konijnen tijdens de vakantieopvang zullen verblijven. De komst van zoveel mensen in deze ruimte veroorzaakt stress bij de dieren en het vergroot de kans op ziektes.
In het licht van deze verklaringen laat eiser na zijn standpunt dat K’nijn onrechtmatig heeft gehandeld deugdelijk te motiveren.
4.10.2.
Eiser heeft ten aanzien van K’nijn nog gewezen op productie 11. Nu eiser hier in de dagvaarding geen verdere aandacht aan besteedt, laat de voorzieningenrechter productie 11 voor wat het is. Op grond van het voorgaande zijn de vorderingen jegens K’nijn niet toewijsbaar.
Tussenconclusie
4.11.
Samenvattend is de slotsom van het bovenstaande als volgt.
KAG (te weten [gedaagde 3] ) heeft jegens eiser onrechtmatig gehandeld vanwege de volgende uitlatingen:
- “
“Ik denk idd dat je ze nog eerder voor oplichting kunt pakken dan voor verwaarlozing”
“Ik denk idd dat je ze nog eerder voor oplichting kunt pakken dan voor verwaarlozing”
De Konijnenherberg (te weten [gedaagde 1] ) heeft jegens eiser onrechtmatig gehandeld vanwege de volgende uitlatingen:
- “Maar het is verboden om mensen voor te liegen en op te lichten.”
- “Maar waar het hierom gaat is dat eigenaren iets héél iets anders beloofd is en dat ze daar grof voor betalen. Terwijl dat is wat er gebeurt. En dat is oplichting.”en daarna:
“We geven geen medische zorg als dat nodig is.” - “jawel ze verwijderen alles wat ze kunnen, alleen het goede blijft staan.”
Vordering I.
4.12.
[gedaagde 3] en [gedaagde 1] zullen worden bevolen de uitlatingen als genoemd in rechtsoverweging 4.11. en uitlatingen in bewoordingen van gelijke aard of strekking te staken en gestaakt te houden. De gevorderde dwangsom zal worden beperkt zoals nader aangegeven in de beslissing.
Vordering II.
4.13.
Zoals gedaagden terecht aanvoeren, heeft de vordering onder II. dezelfde strekking als de vordering onder I. Deze vordering wordt daarom afgewezen.
Vordering III.
4.14.
De onrechtmatige uitlatingen dienen te worden verwijderd. De gevorderde termijn van 24 uur is niet redelijk en zal daarom worden aangepast. De vordering onder III. wordt toegewezen op de wijze zoals in de beslissing is vermeld.
Proceskosten
4.15.
In de omstandigheid dat de primaire vordering van eiser slechts zeer gedeeltelijk is toegewezen en voorts niet jegens alle gedaagden en het voor het overige ten aanzien van veel uitlatingen is afgewezen, ziet de voorzieningenrechter aanleiding om de kosten van deze procedure te compenseren, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.
5.De beslissing
De voorzieningenrechter
5.1.
beveelt [gedaagde 3] en [gedaagde 1] om vanaf betekening van dit vonnis de onrechtmatige uitlatingen zoals omschreven onder r.o. 4.11. van dit vonnis te staken en gestaakt te houden,
5.2.
veroordeelt [gedaagde 3] en [gedaagde 1] ieder voor zich om aan eiser een dwangsom te betalen van € 500,= voor iedere dag of gedeelte daarvan dat [gedaagde 3] of [gedaagde 1] niet aan het in 5.1. uitgesproken bevel voldoen, tot een maximum van € 5.000,= is bereikt,
5.3.
veroordeelt [gedaagde 3] en [gedaagde 1] om binnen vijf dagen na betekening van dit vonnis de onrechtmatige berichtgeving te verwijderen en verwijderd te houden, zulks op straffe van een dwangsom van € 500,= voor iedere dag of gedeelte daarvan dat zij niet geheel aan deze veroordeling voldoen, tot een maximum van € 5.000,= is bereikt,
5.4.
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.5.
compenseert de kosten van dit geding aldus dat iedere partij de eigen kosten draagt,
5.6.
wijst af het meer of anders gevorderde.
Dit vonnis is gewezen door mr. Van den Heuvel en in het openbaar uitgesproken op 22 september 2022.