ECLI:NL:RBZWB:2023:761

• Datum uitspraak: 9 februari 2023
• Publicatiedatum: 9 februari 2023
• Zaaknummer: 02/156727-21
• Instantie: Rechtbank Zeeland-West-Brabant
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Op tegenspraak
• Rechters: E.G.F. Vliegenberg; M.H.M. Collombon; A.L. Hoekstra
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Schuldigverklaring zonder strafoplegging in zaak van softdrugs en witwassen met betrekking tot coffeeshop

In de strafzaak tegen de verdachte, geboren in 1975, heeft de rechtbank Zeeland-West-Brabant op 9 februari 2023 uitspraak gedaan. De verdachte was werkzaam in een door de overheid gedoogde coffeeshop, die eigendom was van zijn broer. De zaak betreft de aanwezigheid van een grote hoeveelheid softdrugs, die werd aangetroffen tijdens een bestuurlijke controle op 25 september 2019. De verdachte werd beschuldigd van het opzettelijk aanwezig hebben van deze drugs en van (eenvoudig) witwassen. De rechtbank oordeelde dat de verdachte schuldig was aan het aanwezig hebben van de softdrugs, maar sprak hem vrij van het witwassen, omdat niet kon worden vastgesteld dat hij wetenschap had van of beschikkingsmacht over het geld.

De rechtbank overwoog dat de softdrugs deel uitmaakten van de handelsvoorraad van de coffeeshop, maar dat de verdachte niet verantwoordelijk was voor de grote hoeveelheid die buiten de coffeeshop werd aangetroffen. De rechtbank concludeerde dat er sprake was van een strafbaar feit dat voortkwam uit de bonafide bedrijfsvoering van de coffeeshop. Gezien de omstandigheden, waaronder het feit dat de coffeeshop nog steeds gedoogd werd en er geen aanwijzingen waren voor overtredingen van de AHOJG-voorwaarden, besloot de rechtbank toepassing te geven aan artikel 9a van het Wetboek van Strafrecht. Dit leidde tot een schuldigverklaring zonder oplegging van straf, waarbij de rechtbank de in beslag genomen drugs onttrok aan het verkeer.

De uitspraak benadrukt de complexiteit van het gedoogbeleid rondom coffeeshops en de juridische implicaties van de 'achterdeurproblematiek'. De rechtbank erkende de tegenstrijdigheid in het beleid, waarbij de verkoop van softdrugs wordt gedoogd, maar de aanvoer en opslag daarvan niet. De beslissing van de rechtbank weerspiegelt een zorgvuldige afweging van de feiten en omstandigheden van de zaak, waarbij de belangen van de verdachte en de maatschappelijke context in overweging zijn genomen.

Uitspraak

RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT

Strafrecht

Zittingsplaats: Breda

parketnummer: 02/156727-21

vonnis van de meervoudige kamer van 9 februari 2023

in de strafzaak tegen

[verdachte]

geboren op [geboortedag] 1975 te [geboorteplaats]

wonende te [woonadres]

raadsman mr. R.B. Milo, advocaat te Tilburg

1. Onderzoek van de zaak

De zaak is inhoudelijk behandeld op de zitting van 26 januari 2023, waarbij de officier van justitie, mr. P.W.P. Emmen, en de verdediging hun standpunten kenbaar hebben gemaakt.

2. De tenlastelegging

De tenlastelegging is als bijlage I aan dit vonnis gehecht.

De verdenking komt er, kort en feitelijk weergegeven, op neer dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van het opzettelijk aanwezig hebben van een grote hoeveelheid softdrugs en aan het medeplegen van (eenvoudig) witwassen.

3. De voorvragen

De dagvaarding is geldig.

De rechtbank is bevoegd.

De officier van justitie is ontvankelijk in de vervolging.

Er is geen reden voor schorsing van de vervolging.

4. De beoordeling van het bewijs

4.1

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte feit 1 heeft begaan. De softdrugs is aangetroffen en verdachte heeft een bekennende verklaring afgelegd. Ten aanzien van feit 2 is de officier van justitie van mening dat verdachte moet worden vrijgesproken, nu niet kan worden vastgesteld dat verdachte wetenschap van en beschikkingsmacht over het geld heeft gehad.

4.2

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat verdachte dient te worden vrijgesproken van alle feiten. De aangetroffen verdovende middelen en het aangetroffen geld dienen naar de mening van de verdediging te worden uitgesloten van het bewijs omdat er, kortgezegd, sprake was van een onrechtmatige bewijsgaring tijdens een bestuurlijke controle, aangezien de politiefunctionarissen ook de garageboxen binnen zijn gegaan en mee hebben gekeken met de toezichthouders van de gemeente. Indien de rechtbank hieraan voorbij gaat, heeft de verdediging zich ten aanzien van feit 1 gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank. Ten aanzien van feit 2 is de verdediging van mening dat het dossier geen enkele aanwijzing bevat dat verdachte beschikkingsmacht over het geldbedrag heeft gehad. Verdachte dient van dit feit te worden vrijgesproken.

4.3

Het oordeel van de rechtbank

4.3.1

De bewijsmiddelen

De bewijsmiddelen zijn in bijlage II aan dit vonnis gehecht.

4.3.2

De bijzondere overwegingen met betrekking tot het bewijs

Rechtmatigheid van de verkrijging van het bewijs

Uit het dossier volgt dat op 25 september 2019 een bestuurlijke controle heeft plaatsgevonden in de garageboxen en loodsen op het [adres] . Het doel van deze controle was het controleren van alle garageboxen op het feitelijk gebruik daarvan en of dit gebruik passend is binnen het bestemmingsplan. Bij deze controle zijn, een voor een, alle garageboxen geopend. Ter ondersteuning van de controleambtenaren van de gemeente waren er drie verbalisanten van de politie aanwezig. De raadsman heeft zich op het standpunt gesteld dat de politiefunctionarissen niets
in de garageboxen te zoeken hadden en dat het feit dat zij er wel waren en hebben meegekeken met de controleambtenaren maakt dat het bewijs onrechtmatig is verkregen.

De stelling van de raadsman dat de verbalisanten van de politie niet in de garageboxen hadden mogen zijn en hadden mogen meekijken, vindt geen steun in het recht. Op basis van artikel 3 van de Politiewet en de artikelen 5:15 tot en met 5:19 van de Algemene wet bestuursrecht mag de politie de controleambtenaren vergezellen bij een bestuurlijke controle. Het enkel passief aanwezig zijn, is wat anders dan het actief verrichten van handelingen. Dat de verbalisanten handelingen hebben verricht volgt ook niet uit het dossier. Zij hebben enkel meegekeken. Uit het aanvullende controlerapport van 15 maart 2022 volgt ook dat het de toezichthouders zijn geweest die in de aanhanger twaalf bigshoppers vol met voorgedraaide joints hebben aangetroffen, waarna de situatie is bevroren en er overleg is gevoerd met de politie en officier van justitie. Pas
hierna heeft er een strafrechtelijke doorzoeking plaatsgevonden.

Naar het oordeel van de rechtbank was er dan ook sprake van een normale bestuurlijke controle. Daarbij merkt de rechtbank op dat er in de zaak van de door de raadsman ter zitting aangehaalde uitspraak van de rechtbank Gelderland van 18 mei 2022 (ECLI:NL:RBGEL: 2022:2432) reeds signalen waren van ondermijnend handelen en dat op grond hiervan onder de vlag van een bestuurlijke controle gericht onderzoek heeft plaatsgevonden. Daarvan is, ook volgens de raadsman zelf, in casu geen sprake. Dat er misbruik van de controlebevoegdheid van de gemeente is gemaakt door deze voor een ander, strafvorderlijk, doel te gebruiken, is ook in het geheel niet aannemelijk geworden.

De rechtbank verwerpt het verweer van de raadsman en oordeelt dat het bewijs rechtmatig is verkregen.

Feit 1

De rechtbank acht, gelet op de aangetroffen softdrugs en de bekennende verklaring van verdachte, wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het onder feit 1 tenlastegelegde heeft begaan. De rechtbank spreekt verdachte vrij van de ruim 10 kilogram hasj die is aangetroffen in de kluis van zijn broer, nu niet kan worden vastgesteld dat verdachte hiervan op de hoogte was, noch dat hij hier beschikkingsmacht over heeft gehad.

Feit 2

Met de raadsman en de officier van justitie is de rechtbank van oordeel dat niet vast is komen te staan dat verdachte wetenschap van of de beschikkingsmacht over het aangetroffen geld heeft gehad. Derhalve kan er geen sprake zijn van witwassen. De rechtbank spreekt verdachte hiervan vrij.

4.4

De bewezenverklaring

De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte

Feit 1

op 25 september 2019 te Tilburg, tezamen en in vereniging met een ander opzettelijk aanwezig heeft gehad:
- (in loods/garagebox [nummer] ) circa 22.165 gram hasjiesj, en
- (in loods/garagebox [nummer] ) circa 71.186 gram hennep (-toppen) en circa 29.325 stuks joints (bevattende hennep en/of hasjiesj), zijnde hasjiesj en/of hennep telkens een middel als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst II.

De rechtbank acht niet bewezen hetgeen meer of anders is ten laste gelegd. Verdachte zal daarvan worden vrijgesproken.

5. De strafbaarheid

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het feit uitsluiten. Dit levert het in de beslissing genoemde strafbare feit op.

Verdachte is strafbaar, omdat niet is gebleken van een omstandigheid die zijn strafbaarheid uitsluit.

6. De strafoplegging

6.1

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie vordert aan verdachte op te leggen een taakstraf van 200 uur.

6.2

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft de rechtbank verzocht om in geval van een veroordeling geen straf of maatregel op te leggen en toepassing te geven aan artikel 9a van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr).

6.3

Het oordeel van de rechtbank

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan het voorhanden hebben van een grote hoeveelheid softdrugs. Verdachte heeft dit ook bekend. Deze drugs betroffen de externe voorraad van coffeeshop [naam] , de coffeeshop van de broer verdachte. Verdachte was hier ten tijde van het feit ook werkzaam, hij regelde de aankoop van de drugs. In de coffeeshop zelf is nooit een handelsvoorraad aangetroffen die hoger was dan de maximum gedoogde hoeveelheid van 500 gram.

6.3.1.

Juridisch kader Het telen, bewerken, verwerken, inkopen, opslaan, vervoeren, afleveren en verkopen van softdrugs is in de Opiumwet strafbaar gesteld. Hoewel het verkopen van softdrugs ook strafbaar is gesteld, wordt de verkoop hiervan door coffeeshops door de overheid gedoogd. De coffeeshops hebben hiervoor dan wel een vergunning nodig. Zij mogen ten behoeve van de verkoop een voorraad van maximaal 500 gram aanhouden. Op deze manier wordt de ‘voordeur’, gereguleerd. Het houden van een grotere externe voorraad, zoals in casu het geval is, wordt niet gedoogd. Ook de aanvoer van de softdrugs naar de coffeeshops, de ‘achterdeur’, wordt niet gedoogd.

Daar waar het voor- en achterdeurbeleid elkaar kruisen, ontstaat een spanningsveld. Krachtens het thans geldende gedoogbeleid wordt immers toegestaan dat cannabis in de openheid wordt verkocht, ondanks de in de Opiumwet neergelegde strafbaarstelling. Om verkoop te kunnen faciliteren is telen, bewerken, opslaan en aanvoeren van softdrugs vereist. Het is juist dit telen, bewerken, opslaan en aanvoeren dat niet onder het gedoogbeleid valt en overigens ook niet op een andere wijze is gereguleerd. Met andere woorden; op geen enkele wijze kunnen de genoemde handelingen op legale wijze plaatsvinden. De rechtbank begrijpt dat dit innerlijk tegenstrijdig is en dat het de coffeeshops in een spagaat brengt. Zij mogen wel de cannabis verkopen, maar het is niet mogelijk deze cannabis op gereguleerde wijze te telen, bewerken, op te slaan en te verkrijgen. Deze manier van werken en het niet reguleren van de achterdeur leidt in zowel de samenleving als in de politiek voortdurend tot discussie.

Uit rechterlijke uitspraken kan worden opgemaakt dat ook de strafrechtspleging niet blind is voor de achterdeur en de problemen die dit met zich meebrengt. Er lijkt dan ook een voorzichtige lijn te ontstaan, waarbij in sommige zaken waar net als in onderhavige zaak sprake is van het aanhouden van een externe handelsvoorraad geen straf of maatregel wordt opgelegd. Dit betekent echter niet dat er in geval van een externe handelsvoorraad per definitie een rechterlijk pardon dient te volgen.

Op 12 november 2015 heeft het gerechtshof te Den Bosch een arrest gewezen (ECLI:NL:GHSHE:2015:4514). In dit arrest heeft het Hof een aantal criteria geformuleerd op basis waarvan geconcludeerd kon worden dat in casu sprake was geweest van strafbare feiten die direct voortsproten uit de bonafide bedrijfsvoering, zodat in die zaak kon worden besloten tot een rechterlijk pardon, artikel 9a Sr. Deze criteria zien op het houden van een externe handelsvoorraad in verband met de
noodzaak voor exploitatie van een coffeeshop. De rechtbank neemt bij het bepalen van op te leggen straf, het al dan niet voldoen door verdachte en zijn broer aan deze criteria als uitgangspunt.

6.3.2.

De onderhavige zaak De raadsman heeft betoogd dat er geen omstandigheden zijn die toepassing van artikel 9a Sr in de weg staan, terwijl de officier van justitie van mening is dat aan drie van de vier criteria uit het arrest van het Hof niet is voldaan. De rechtbank overweegt hieromtrent als volgt.

De rechtbank stelt vast dat coffeeshop [naam] gedoogd werd en nog steeds gedoogd wordt door de overheid. Er is ook geen sprake geweest van een tijdelijke sluiting van de coffeeshop naar aanleiding van de onderhavige zaak. De rechtbank ziet ook geen aanwijzingen voor het overtreden van de AHOJG-voorwaarden. De officier van justitie heeft betoogd dat er wel een te grote voorraad werd gehouden. Op zichzelf klopt dit. De rechtbank gaat bij de beoordeling echter, net als het gerechtshof in eerder genoemd arrest, uit van de voorraad in de coffeeshop zelf. Er zijn geen aanwijzingen dat de inpandige hoeveelheid van 500 gram ooit is overschreden. Aan het eerste criterium wordt dan ook voldaan.

Het tweede door het gerechtshof geformuleerde criterium dat van belang kan zijn is dat de bedrijfsvoering van de coffeeshop transparant en op orde is geweest. De rechtbank constateert dat de administratieve gegevens die zich in het dossier bevinden niet als transparant en op orde kunnen worden gekwalificeerd. Die zijn onvolledig nu het kasboek geen (volledig) overzicht van de uitgaven van het bedrijf worden vermeldt. Uit het memo dat is opgesteld door de Belastingdienst volgt echter dat de Belastingdienst, anders dan de rechtbank, wel over in- en verkoopoverzichten, jaarrekeningen, audit files en kas- en omzetgegevens van de coffeeshop over een lange periode heeft beschikt. Ook zijn de belastingaangiftes kennelijk altijd goedgekeurd, ook die van 2019. Deze aanslag is inmiddels ook definitief goedgekeurd. Daarbij komt dat er volgens de verdediging meerdere controles door de Belastingdienst zijn uitgevoerd in de coffeeshop. Deze vonden onaangekondigd plaats. Tijdens deze controles is kennelijk alles altijd in orde bevonden. De rechtbank heeft de stukken van deze controles, net als de gegevens waar de Belastingdienst over beschikt, niet. De rechtbank heeft dan ook onvoldoende informatie om vast te kunnen stellen dat de administratie niet transparant of ondeugdelijk is. Nu de Belastingdienst kennelijk wel over alle gegevens beschikte en niet heeft gerapporteerd over onjuistheden of onvolledigheden gaat de rechtbank er vanuit dat ook van het tweede criterium sprake is.

Het derde criterium betreft de omvang en noodzaak van de aangetroffen voorraad. De officier van justitie heeft betoogd dat de aangetroffen voorraad, gelet op de cijfers uit 2018, een voorraad voor zes maanden betrof en dat niet meer kan worden gezegd dat er sprake is van een voor de exploitatie van de coffeeshop noodzakelijke voorraad. Hiermee zou niet zijn voldaan aan het derde criterium.

Er is geen harde grens op basis waarvan kan worden bepaald of een voorraad noodzakelijk is. Over het algemeen kan worden aangenomen dat een voorraad van enkele maanden niet als te groot wordt beschouwd. Een voorraad ter grootte van een half jaar aan verkoop is dit wel. De rechtbank gaat er, anders dan de officier, echter niet vanuit dat de aangetroffen voorraad goed is voor een half jaar aan omzet. Ten aanzien van de grootte van de voorraad gaat de rechtbank uit van een gemiddelde afname van 2 gram cannabis per klant. Dit is gelijk aan het uitgangspunt dat het gerechtshof in voornoemd arrest hanteert. Daarbij gaat de rechtbank ervan uit dat de coffeeshop, gelet op de categorie waarin [naam] is ingedeeld volgens het rapport “shops in zicht’’, ongeveer 250.000 klanten per jaar ontvangt. Dat betekent dat er voor bijna drie maanden aan voorraad in de garageboxen is aangetroffen. De rechtbank is van oordeel dat dit weliswaar een behoorlijk ruime voorraad is en dat deze wellicht op de grens ligt, maar dat deze niet dusdanig exorbitant is dat deze als niet noodzakelijk kan worden aangemerkt. Ook van het derde criterium is derhalve sprake.

De rechtbank heeft reeds aangegeven dat zij ervan uit gaat dat de voorraad uitsluitend ten behoeve van de exploitatie van de coffeeshop werd aangehouden. Hiermee is ook van het vierde criterium sprake.

6.3.3.

Conclusie Naar het oordeel van de rechtbank is sprake van strafbare feiten die direct voortspruiten uit de bonafide bedrijfsvoering van de coffeeshop. Verdachte kan zich, nu hij in dienst was van de coffeeshop en min of meer feitelijk samen met zijn broer de coffeeshop runde, daar ook op beroepen. Dit brengt met zich mee dat de rechtbank, indien zij geen redelijk doel ziet bij het opleggen van een straf, kan besluiten toepassing te geven aan artikel 9a Sr. De rechtbank ziet dit redelijke doel thans niet. Zoals hiervoor al is overwogen, is coffeeshop [naam] na het aantreffen van het geld en de voorraad niet gedwongen tijdelijk te sluiten en de coffeeshop is ook nu nog open. Kennelijk zag de gemeente geen reden de coffeeshop op enig moment te sluiten. De rechtbank is van oordeel dat kan worden volstaan met de constatering van het gepleegde strafbare feit, en onttrekking aan het verkeer van de aangetroffen drugs. De rechtbank neemt daarbij mee dat verdachte thans niet meer werkt bij de coffeeshop. Gelet op het voornoemde zal de rechtbank toepassing geven aan artikel 9a Sr en aan verdachte geen straf of maatregel opleggen.

7. Het beslag

7.1

De onttrekking aan het verkeer

De hierna in de beslissing genoemde in beslag genomen voorwerpen zijn vatbaar voor onttrekking aan het verkeer. Gebleken is dat het feit is begaan met betrekking tot de voorwerpen. Verder zijn de voorwerpen van zodanige aard dat het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd is met de wet en het algemeen belang.

8. De wettelijke voorschriften

De beslissing berust op de artikelen 36b en 36c van het Wetboek van Strafrecht en de artikelen 3, 11 en 13a van de Opiumwet zoals deze artikelen luidden ten tijde van het bewezenverklaarde.

9. De beslissing

De rechtbank:

Vrijspraak

-
spreekt verdachte vrij van het onder 2 tenlastegelegde feit;

Bewezenverklaring

- verklaart het tenlastegelegde bewezen, zodanig als hierboven onder 4.4 is omschreven;

- spreekt verdachte vrij van wat meer of anders is ten laste gelegd;

Strafbaarheid

- verklaart dat het bewezenverklaarde het volgende strafbare feit oplevert:

feit 1: medeplegen van het opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 3 onder C van de Opiumwet gegeven verbod

- verklaart verdachte strafbaar;

Strafoplegging

- bepaalt dat
geen straf of maatregel wordt opgelegd ;

Beslag

- verklaart onttrokken aan het verkeer de inbeslaggenomen voorwerpen, te weten:

* 22.165 gram hasj uit de loods [nummer] .

*71.186 gram hennep uit de loods [nummer] .

* 29.325 voorgedraaide joints uit de loods [nummer] .

Dit vonnis is gewezen door mr. E.G.F. Vliegenberg, voorzitter, mr. M.H.M. Collombon en mr. A.L. Hoekstra, rechters, in tegenwoordigheid van mr. R.M. Heitzman, griffier, en is uitgesproken ter openbare zitting op 9 februari 2023.