ECLI:NL:RBZWB:2023:7663

• Datum uitspraak: 19 oktober 2023
• Publicatiedatum: 3 november 2023
• Zaaknummer: C/02/414618 / FA RK 23/4680
• Instantie: Rechtbank Zeeland-West-Brabant
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Rekestprocedure
• Rechters: M. Meyboom
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Verlening van een zorgmachtiging op basis van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg voor een betrokkene met een bipolaire stoornis

Op 19 oktober 2023 heeft de Rechtbank Zeeland-West-Brabant in Breda een beschikking gegeven in een rekestprocedure betreffende de verlening van een zorgmachtiging voor een betrokkene, geboren in 1962, die lijdt aan een bipolaire-stemmingsstoornis. De officier van justitie had verzocht om een zorgmachtiging voor de duur van twaalf maanden, waarbij verschillende vormen van verplichte zorg werden voorgesteld, waaronder het toedienen van medicatie, het beperken van de bewegingsvrijheid en het uitoefenen van toezicht. Tijdens de mondelinge behandeling op dezelfde dag waren de betrokkene, zijn advocaat en de zorgverantwoordelijke aanwezig. De betrokkene gaf aan dat hij de zorgmachtiging nodig had om te voorkomen dat hij in een manische periode zijn medicatie zou weigeren. De advocaat steunde het verzoek, maar merkte op dat de verplichte zorg op dat moment niet noodzakelijk was, tenzij de betrokkene psychotisch zou decompensateren. De zorgverantwoordelijke bevestigde dat de betrokkene in het verleden hypomane periodes had gekend en dat de zorgmachtiging noodzakelijk was om ernstig nadeel te voorkomen.

De rechtbank oordeelde dat de betrokkene lijdt aan een psychische stoornis die kan leiden tot ernstig nadeel, waaronder levensgevaar en ernstige psychische schade. De rechtbank concludeerde dat er geen mogelijkheden voor passende zorg op vrijwillige basis waren en dat de betrokkene zelf om de zorgmachtiging vroeg. De verzochte vormen van verplichte zorg werden als noodzakelijk en evenredig beschouwd. De rechtbank verleende de zorgmachtiging voor de duur van twaalf maanden, tot en met 19 oktober 2024, en wees het meer of anders verzochte af. De beschikking werd mondeling gegeven door rechter M. Meyboom en is op 2 november 2023 schriftelijk uitgewerkt.

Uitspraak

RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT

Team Familie- en Jeugdrecht

Locatie: Breda

Zaaknummer: C/02/414618 / FA RK 23/4680

Machtiging tot het verlenen van verplichte zorg

Beschikking van 19 oktober 2023 van de rechtbank Zeeland-West-Brabant, locatie Breda, naar aanleiding van het door de officier van justitie ingediende verzoek tot het verlenen van een zorgmachtiging als bedoeld in artikel 6:4 van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz), ten aanzien van:

[betrokkene01] ,

geboren op [geboortedatum01] 1962 te [geboorteplaats01] ,

wonende aan de [adres01] , [postcode01] , te [woonplaats01] in de accommodatie van GGZ WNB,

hierna te noemen: betrokkene,

advocaat: mr. H.J. Naber te Dordrecht.

1. Procesverloop

1.1

Het procesverloop blijkt uit het verzoekschrift van 6 oktober 2023, ingekomen ter griffie op 6 oktober 2023.

Bij het verzoekschrift zijn de volgende bijlagen gevoegd:

- de medische verklaring van 28 september 2023;

- de bevindingen van de geneesheer-directeur van 3 oktober 2023;

- een zorgplan van 3 oktober 2023;

- een (oningevulde) zorgkaart van onbekende datum;

- de gegevens over eerder afgegeven machtigingen ingevolge de Wet Bopz en de Wvggz;

- een afschrift van de justitiële documentatie.

1.2

De mondelinge behandeling van het verzoek heeft plaatsgevonden op 19 oktober 2023, in de hierboven genoemde accommodatie.

1.3

Tijdens de mondelinge behandeling waren aanwezig en heeft de rechtbank de volgende personen gehoord:

- betrokkene, bijgestaan door zijn advocaat;

- de heer [naam01] , de zorgverantwoordelijke.

1.4

De officier van justitie is, zoals hij al aangaf in zijn verzoek, niet op de mondelinge behandeling verschenen en dus ook niet gehoord.

2. Verzoek

2.1

De officier van justitie verzoekt de rechtbank een zorgmachtiging te verlenen ten behoeve van betrokkene, voor de duur van twaalf maanden en voor de navolgende vormen van verplichte zorg:

- toedienen van vocht, voeding en medicatie, alsmede het verrichten van medische controles of andere medische handelingen en therapeutische maatregelen, ter behandeling van een psychische stoornis, dan wel vanwege die stoornis, ter behandeling van een somatische aandoening;

- beperken van de bewegingsvrijheid;

- insluiten;

- uitoefenen van toezicht op betrokkene;

- onderzoek aan kleding of lichaam;

- onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag-beïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen;

- controleren op de aanwezigheid van gedrag-beïnvloedende middelen;

- aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder het gebruik van communicatiemiddelen;

- opnemen in een accommodatie.

3. Standpunten

3.1

Door betrokkene is tijdens de mondelinge behandeling, samengevat, naar voren gebracht dat de zorgmachtiging, als balk achter de deur, verleend kan worden. Betrokkene is manisch depressief. Kortgeleden is betrokkene nog hypomaan geweest en zat hij tegen de manie aan. Als betrokkene manisch is, dan kan hij zowel voor zichzelf als voor anderen gevaarlijk zijn. Betrokkene heeft nooit de intentie gehad om iemand iets aan te willen doen, maar hij heeft veel alcohol en drugs gebruikt en is daardoor beïnvloed. Nu gaat betrokkene de prikkels van die middelen uit de weg en blijft hij meer in zijn appartement. In dat kader heeft betrokkene veel alcohol- en drugstesten laten afnemen en die zijn tot op heden clean. Betrokkene gaat nog wel om met mensen die alcohol en/of drugs gebruiken, maar die middelen beïnvloeden hem niet doordat hij goed is behandeld en met zijn problemen kan omgaan. Op dit moment staat betrokkene onder bewind, omdat hij anders al zijn bezittingen weggeeft. Daarnaast heeft betrokkene aangegeven dat hij op dit moment een appartement (voor onbepaalde tijd) tot zijn beschikking heeft. Betrokkene komt oorspronkelijk uit de regio van Dordrecht. Hij wil op dit moment niet meer in die regio verblijven, omdat het anders niet goed met hem komt. Betrokkene vindt dat hij een zorgmachtiging nodig heeft om ervoor te zorgen dat het goed met hem blijft gaan en omdat hij, als hij manisch wordt, zijn medicatie weggooit. Ten slotte heeft betrokkene aangegeven dat hij misschien ervaringsdeskundige wil worden, omdat hij veel ervaring heeft opgedaan en goed met mensen kan praten.

3.2

Door de advocaat is tijdens de mondelinge behandeling, samengevat, naar voren gebracht dat het verzoek kan worden toegewezen. Betrokkene vindt dat hij een zorgmachtiging nodig heeft en kan zich vinden in de verzochte vormen van verplichte zorg. Opgemerkt moet wel worden dat deze vormen van verplichte zorg op dit moment niet nodig zijn, maar wel als hij psychotisch decompenseert en het ernstig nadeel in het ambulante kader niet meer afgewend kan worden. Betrokkene heeft een periode in een gevangenis gezeten. Daarna is betrokkene via een TBS-kliniek bij de zorgaanbieder terechtgekomen. In die periode heeft betrokkene een ontwikkeling doorgemaakt waarna een positieve wending is ontstaan. Daarnaast heeft de advocaat gesteld dat op dit moment eigenlijk geen verzet bestaat nu betrokkene de zorgmachtiging accepteert. Echter, als hij psychotisch decompenseert en hypomaan wordt, dan ontstaat het risico dat het niet goed gaat en dat hij niet langer de behandeling en de medicatie wil accepteren. Het gebruik van alcohol en drugs is gevaarlijk. Als betrokkene daarmee begint, dan moet er meteen ingegrepen worden. Ten slotte is door de advocaat naar voren gebracht dat de komende periode bezien moet worden of met betrokkene een zelfbindingsverklaring kan worden aangegaan.

3.3

Door de zorgverantwoordelijke is tijdens de mondelinge behandeling, samengevat, naar voren gebracht dat het verzoek moet worden toegewezen. Het afgelopen jaar is betrokkene overgenomen van de forensische afdeling. Betrokkene is gegroeid en erkent dat hij een kwetsbaarheid heeft waarvoor hulp en medicatie noodzakelijk zijn. De samenwerkingsrelatie met betrokkene is verbeterd. In de afgelopen machtigingsperiode is het even minder gegaan met betrokkene en is hij tijdelijk opgenomen geweest, maar de zorg heeft toch op vrijwillige basis doorgang kunnen vinden. Ook de opname heeft op die basis kunnen plaatsvinden. Ongeveer twee weken geleden is betrokkene hypomaan geworden en is hij gaan onderhandelen over de medicatie. Hiernaast heeft de zorgverantwoordelijke aangegeven dat hij met betrokkene het gesprek is aangegaan om een zelfbindingsverklaring op te stellen, maar dat hij op dat moment manisch is geworden. Daardoor heeft de zorgverantwoordelijke niet met betrokkene kunnen spreken over wat zijn voorkeur is met betrekking tot onder meer de vormen van verplichte zorg. Om die reden is besloten om wederom een zorgmachtiging te vragen. De komende periode moet bekeken worden of met betrokkene tot zo’n verklaring is te komen. Hoewel betrokkene de afgelopen periode qua ontwikkeling en acceptatie stappen heeft gezet, denkt de zorgverantwoordelijke dat het op een gegeven moment toch mogelijk zou kunnen zijn dat vormen van verplichte zorg moeten worden ingezet. Betrokkene heeft vaker hypomane periodes gehad en bezien moet worden wat een goed moment is om een zelfbindingsverklaring op te stellen. Op dit moment is betrokkene nog te fragiel. Daarnaast heeft de zorgverantwoordelijke aangegeven dat de zorgmachtiging voor twaalf maanden moet worden verleend, zodat betrokkene zonder gejaagdheid en druk het proces kan doorlopen. Ten slotte heeft de zorgverantwoordelijke aangegeven dat de verzochte vormen van verplichte zorg nodig zijn om betrokkene, als hij psychotisch decompenseert, te ondervangen, met uitzondering van het toedienen van vocht en voeding en het verrichten van andere medische handelingen en therapeutische maatregelen.

4. Beoordeling

4.1

Uit de overgelegde stukken en hetgeen is besproken tijdens de mondelinge behandeling is gebleken dat betrokkene lijdt aan een psychische stoornis, in de vorm van bipolaire-stemmingsstoornissen, disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen en middelengerelateerde en verslavingsstoornissen. De rechtbank neemt hierbij in aanmerking dat uit de medische verklaring van 28 september 2023 blijkt dat betrokkene bekend is met een bipolaire I stoornis en dat er op dat moment sprake was van een (licht) manische ontremming. Zoals tijdens de mondelinge behandeling door de zorgverantwoordelijk is toegelicht, heeft betrokkene vaker hypomane periodes gekend en heeft zo’n periode zich twee weken geleden nog voorgedaan. Hier komt bij dat betrokkene in het verleden bekend is geweest met het gebruik van meerdere middelen (alcohol en drugs). Betrokkene en de zorgverantwoordelijke hebben de aanwezigheid van een psychische stoornis onderschreven.

4.2

Deze stoornis leidt tot ernstig nadeel, gelegen in levensgevaar, ernstig lichamelijk letsel, ernstige psychische schade, ernstige financiële schade, ernstige verwaarlozing, maatschappelijke teloorgang en de situatie dat de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar is. De rechtbank overweegt hierbij dat betrokkene nu in goede doen is, maar dat uit de genoemde medische verklaring blijkt dat betrokkene bij stemmingsontregeling al meerdere suïcidepogingen heeft ondernomen. Ook is betrokkene bekend met agressieve incidenten en heeft hij een fors justitieel verleden. Zoals door betrokkene tijdens de mondelinge behandeling is aangegeven, kan hij in een manische periode het innemen van medicatie weigeren.

4.3

Het verlenen van verplichte zorg is gericht op het afwenden van ernstig nadeel.

4.4

Gebleken is dat er geen mogelijkheden voor passende zorg op vrijwillige basis zijn. Betrokkene kan op dit moment akkoord gaan met alle behandelinterventies. Ook vraagt betrokkene nu zelf om de verzochte zorgmachtiging te verlenen. Gebleken is dat indien betrokkene psychotisch decompenseert, hij de behandeling en de inname van medicatie kan weigeren. Uit de genoemde medische verklaring blijkt dat betrokkene in november-december 2022 zijn medicatie-inname heeft geweigerd, wat heeft geleid tot een manische decompensatie en een opname bij de [afdeling01] . Als betrokkene decompenseert, is het verlenen van zorg op vrijwillige basis niet mogelijk en kan het ernstig nadeel toenemen. Om die reden is verplichte zorg nodig.

4.5

De in het verzoekschrift opgenomen vormen van verplichte zorg zijn gebaseerd op de medische verklaring, het zorgplan en de bevindingen van de geneesheer-directeur. Deze vormen van verplichte zorg zijn door de rechtbank tijdens de mondelinge behandeling besproken. Gelet op het voorgaande acht de rechtbank de volgende vormen van verplichte zorg noodzakelijk om het ernstig nadeel af te wenden:

- toediening van medicatie;

- verrichten van medische controles;

- beperken van de bewegingsvrijheid;

- insluiten;

- uitoefenen van toezicht op betrokkene;

- onderzoek aan kleding of lichaam;

- onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag-beïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen;

- controleren op de aanwezigheid van gedrag-beïnvloedende middelen;

- aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder het gebruik van communicatiemiddelen;

- opnemen in een accommodatie.

De overige door de officier van justitie verzochte vormen van verplichte zorg worden door de rechtbank niet noodzakelijk geacht, omdat de zorgverantwoordelijke tijdens de mondelinge behandeling gemotiveerd heeft verklaard dat deze niet nodig zijn om het ernstig nadeel af te wenden.

4.6

Er zijn geen minder bezwarende alternatieven die hetzelfde beoogde effect hebben.

4.7

De voorgestelde verplichte zorg is evenredig en naar verwachting effectief. Uit de stukken blijkt dat bij het bepalen van de juiste zorg rekening is gehouden met de voorwaarden die noodzakelijk zijn om deelname van betrokkene aan het maatschappelijk leven te bevorderen, alsmede met de veiligheid van betrokkene.

4.8

Gelet op het voorgaande is voldaan aan de criteria voor en doelen van verplichte zorg als bedoeld in de Wvggz. De zorgmachtiging zal worden verleend voor de verzochte duur van twaalf maanden.

4.9

Dit leidt tot de volgende beslissing.

5. Beslissing

De rechtbank:

verleent een zorgmachtiging ten aanzien van
[betrokkene01] , geboren op [geboortedatum01] 1962 te [geboorteplaats01] ;

bepaalt dat bij wijze van verplichte zorg de maatregelen zoals genoemd in rechtsoverweging 4.5 kunnen worden getroffen indien de situatie dit vergt;

bepaalt dat deze machtiging geldt tot en met 19 oktober 2024;

wijst af het meer of anders verzochte.

Deze beschikking is mondeling gegeven door mr. Meyboom, rechter, en in het openbaar uitgesproken op 19 oktober 2023 in tegenwoordigheid van mr. Hol, griffier, en op 2 november 2023 schriftelijk uitgewerkt en ondertekend.

Tegen deze beschikking staat het rechtsmiddel van cassatie open.