Uitspraak
RECHTBANKZEELAND-WEST-BRABANT
Civiel recht
Kantonrechter
Zittingsplaats Breda
Zaaknummer: 10883582 \ CV EXPL 24-216
Vonnis van 3 juli 2024
in de zaak van
[eiser],
te [plaats 1] (gemeente Altena),
eisende partij,
hierna te noemen: [eiser] ,
gemachtigde: mr. L.P Kabel,
tegen
[gedaagde] , mede handelende onder de naam [bedrijf gedaagde],
te [plaats 2] ,
gedaagde partij,
hierna te noemen: [gedaagde] ,
gemachtigde: mr. R.N. Sahebdien.
De zaak in het kort
[eiser] heeft een tweedehands auto gekocht van [gedaagde] . Nadat de auto aan [eiser] is geleverd, bleek er een kilometermanipulatie apparaat in de auto te zitten. Daarom is niet zeker te zeggen of de aangegeven kilometerstand van de auto wel de juiste is. [eiser] heeft de koopovereenkomst vernietigd wegens dwaling en vordert hiervan een verklaring voor recht en terugbetaling van de koopprijs. De kantonrechter is van oordeel dat zowel [gedaagde] als [eiser] niet wist dat er een kilometermanipulatie apparaat in de auto zat. Naar het oordeel van de kantonrechter is er sprake van wederzijdse dwaling. Omdat een kilometerstand bij de aankoop van een tweedehands auto essentieel is voor de keuze om een auto wel of niet te willen kopen, heeft [eiser] de koopovereenkomst rechtsgeldig vernietigd. [gedaagde] moet de koopprijs aan [eiser] terugbetalen. Hoe tot dit oordeel is gekomen, wordt in dit vonnis toegelicht.
1.De procedure
1.1
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 29 december 2023 met bijlagen;
- de conclusie van antwoord met bijlagen;
- het tussenvonnis van 3 april 2024;
- de akte overlegging producties van [eiser] van 16 mei met bijlagen;
- de akte overlegging producties van [gedaagde] van 23 mei 2024 met bijlagen;
- de mondelinge behandeling van 31 mei 2024, waarvan door de griffier aantekeningen zijn gemaakt.
1.2
Op de mondelinge behandeling heeft de kantonrechter besloten dat op 3 juli 2024 vonnis zal worden gewezen.
2.De feiten
Voor zover voor de beoordeling van belang, staan tussen partijen de volgende feiten vast:
a. Op 2 juni 2023 is tussen partijen een koopovereenkomst tot stand gekomen. [eiser] kocht van [gedaagde] een tweedehands auto, een Mercedes-Benz C220d uit 2016 met [kenteken 1] (hierna: de auto). [eiser] heeft bij de koop een Mercedes-Benz E220 met [kenteken 2] ingeruild. De auto is gekocht voor een bedrag van € 27.950,-, voor de ingeruilde auto heeft [eiser] een bedrag van € 10.950,- ontvangen, zodat hij een bedrag van € 17.000,- heeft bijbetaald voor de koop van de auto. De auto is op 16 juni 2023 door [gedaagde] aan [eiser] geleverd.
Op 29 juni 2023 heeft [eiser] met de auto een bezoek gebracht aan zijn eigen autogarage, [autogarage] B.V. in [plaats 3] .
Op 12 juli 2023 stuurt [eiser] een WhatsApp bericht aan [gedaagde] waarin hij laat weten dat de auto bij het schakelen af en toe bonkt en dat de versnelling af en toe blijft hangen. [eiser] stelt voor dat hij de auto bij zijn eigen autogarage na laat kijken en daarna contact opneemt met [gedaagde] . Diezelfde dag reageert [gedaagde] en laat weten het goed te vinden dat [eiser] de auto uit laat lezen bij zijn autogarage en dat ze contact zullen houden.
Op 14 juli 2023 heeft [autogarage] B.V. geconstateerd dat er een kilometermanipulatie apparaat, een zogenoemde odometer blocker, in de auto aanwezig is. In een later opgestelde schriftelijke verklaring schrijft [autogarage] B.V. hier onder andere over:
‘Op 14 juli 2023 is de heer [eiser] nogmaals bij onze werkplaats geweest, de aanleiding voor dit bezoek was een klacht met de automatische transmissie. Tijdens het bezoek is er tijdens het navigeren door een boordcomputer menu een niet OEM (geen originele Mercedes-Benz) geluid waargenomen. Waarop later met een proefrit bleek dat de kilometerteller uitgeschakeld was. Hierop is contact opgenomen met de heer [eiser] , er bestond een vermoeden op de aanwezigheid van kilometermanipulatie apparatuur. Op verzoek van de heer [eiser] is nader onderzoek verricht, hierbij was de heer [eiser] aanwezig. Tijdens het nader onderzoek is een kilometermanipulatie apparaat ontdekt. Op verzoek van de heer [eiser] is het apparaat niet beroerd noch verwijderd.’
Op 17 juli 2023 heeft [eiser] [gedaagde] gebeld en verteld wat [autogarage] B.V. heeft ontdekt. Daarbij heeft [eiser] aangegeven de koop te willen ontbinden. [gedaagde] heeft voorgesteld hem financieel te compenseren. Op dat aanbod is [eiser] niet ingegaan.
Op 21 juli 2023 heeft [eiser] een brief gestuurd aan [gedaagde] en aangeven de overeenkomst te vernietigen op grond van dwaling en hem verzocht de auto terug te nemen en de koopprijs aan hem terug te betalen. [gedaagde] heeft op 4 augustus 2023 op deze brief gereageerd en aangegeven de auto niet terug te willen nemen. [gedaagde] bood [eiser] een schadevergoeding van € 5.000,-. Daarna is er over en weer door partijen gecorrespondeerd.
[eiser] heeft [gedaagde] op 13 oktober 2023 laten weten dat de auto op 20 oktober 2023 door Dekra Claims and Expertise B.B. (hierna: Dekra) zal worden onderzocht. [gedaagde] is uitgenodigd daarbij aanwezig te zijn. Op diezelfde dag heeft [gedaagde] laten weten niet bij het onderzoek aanwezig te willen zijn.
Op 20 oktober 2023 heeft Dekra de auto onderzocht. In het rapport van expertise staat onder andere het volgende:
‘Uit onderzoek werd duidelijk dat er sprake was van een zogenaamd “super kilometerfilter”. Met het “super kilometerfilter” is het mogelijk de kilometerstand te manipuleren. Het “super kilometerfilter” kan op verschillende wijzen, middels de boordcomputer, worden ingesteld zodat er geen kilometers worden geregistreerd tijdens het rijden, de helft of een kwart van de kilometers wordt geregistreerd tijdens het rijden.’
(…)
‘Bij het ingeschakelde “super kilometerfilter” functioneren de kilometerteller evenals de snelheidsmeter niet.’
3.Het geschil
Het standpunt van [eiser]
3.1
stelt dat de koopovereenkomst tot stand is gekomen onder invloed van dwaling. Als [eiser] had geweten dat er een kilometermanipulatie apparaat in de auto zat, had hij de auto niet gekocht. [eiser] wilde geen auto kopen waarvan niet zeker is of de kilometerstand juist is. Omdat er een kilometermanipulatie apparaat in de auto zit, is niet duidelijk wat de werkelijke kilometerstand van de auto is. Daarom is de auto minder waard en moeilijker te verkopen. Omdat de kans groot is dat de auto een (veel) hogere kilometerstand heeft dan is aangegeven, is de kans op groot onderhoud en gebreken ook groter. Het aantal met een auto gereden kilometers is essentieel voor een koper van een auto. Als een beroep op dwaling niet slaagt, stelt [eiser] dat er sprake is van non-conformiteit of een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst. Naast het aanwezige kilometermanipulatie apparaat, heeft Dekra ook veel schadeherstel aan de auto ontdekt. Bij het onderzoek is gebleken dat eigenlijk alleen het dak en het rechter voorscherm geen schadeherstel hebben gehad. [gedaagde] had [eiser] van het schadeverleden van de auto op de hoogte moeten stellen.
3.2
[eiser] vordert:
verklaring voor recht dat de koopovereenkomst van 2 juni 2023 is vernietigd of om deze bij vonnis te vernietigen of ontbinding van de koopovereenkomst vanwege non-conformiteit of een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst;
veroordeling van [gedaagde] tot terugbetaling van de koopprijs van € 27.950,- aan [eiser] , te vermeerderen met de wettelijke rente over dit bedrag vanaf 5 augustus 2023 tot de dag van volledige betaling;
[gedaagde] te veroordelen tot betaling van de onderzoekskosten van Dekra van € 719,95 aan [eiser] ;
[gedaagde] te veroordelen tot betaling van de buitengerechtelijke incassokosten van € 1.054,95 aan [eiser] ;
veroordeling van [gedaagde] in de kosten van de procedure, te vermeerderen met de wettelijke rente en de nakosten.
Het standpunt van [gedaagde]
3.3
[gedaagde] voert verweer en concludeert tot niet-ontvankelijkheid van [eiser] , dan wel tot afwijzing van de vorderingen van [eiser] . [gedaagde] brengt het volgende naar voren. Op 7 mei 2021 en op 31 maart 2022 is de auto in Nederland volledig gekeurd en goedgekeurd. Op 28 maart 2023 werd [gedaagde] eigenaar van de auto en op 30 maart 2023 heeft [gedaagde] de auto laten keuren. Ook bij die keuring is de auto volledig in orde bevonden. Eind mei 2023 heeft [gedaagde] de auto te koop aangeboden. [gedaagde] wijst kopers altijd op de mogelijkheid om een aankoopkeuring te laten uitvoeren en om de auto te kopen met een aanvullende garantietermijn via www.autogarantie.nl. [eiser] heeft er uitdrukkelijk voor gekozen om geen aankoopkeuring te laten doen en de auto niet van een aanvullende garantietermijn te voorzien. Op 12 juli 2023 neemt [eiser] voor het eerst contact op met [gedaagde] . Achteraf is gebleken dat [eiser] al op 29 juni 2023 met de auto bij [autogarage] B.V. is geweest. [eiser] is onduidelijk over wat er toen met de auto is gedaan. [gedaagde] heeft het vermoeden dat [eiser] de zaken manipuleert en opzettelijk een verkeerde voorstelling van zaken geeft. [gedaagde] vermoed dat [eiser] voor de aanschaf van de auto een te dure financiering heeft afgesloten en nu een manier zoekt om van de koop af te komen. Na ontvangst van het bericht van [eiser] op 12 juli 2023, heeft [gedaagde] alleen toestemming gegeven de auto te laten uitlezen bij [autogarage] B.V.. Nu blijkt dat [autogarage] B.V. op 14 juli 2023 de auto heeft onderzocht en onderdelen gedemonteerd. Hiervoor heeft [gedaagde] nooit toestemming gegeven en daarmee heeft [eiser] niet voldaan aan zijn verplichting om [gedaagde] de mogelijkheid bieden om de auto eerst zelf te onderzoeken. [gedaagde] betwist dat er op het moment van het sluiten van de koopovereenkomst een kilometermanipulatie apparaat in de auto zat. Mocht er al een kilometermanipulatie apparaat in de auto hebben gezeten, staat daarmee niet vast dat de kilometerstand niet klopt. Er is namelijk geen sprake van een onlogische opbouw van kilometers. Het onderzoek van Dekra vond plaats in oktober 2023, dat is vier maanden na de overdracht van de auto. [gedaagde] weet niet wat er in de tussentijd allemaal met de auto is gebeurd en kan dit ook niet controleren. [gedaagde] heeft op 25 augustus 2023 nog voorgesteld om de auto op zijn kosten door een onafhankelijke en officiële Mercedes-Benz dealer te laten onderzoeken. Op dit voorstel heeft [eiser] niet gereageerd en er geen gebruik van gemaakt. [gedaagde] betwist dat de auto een schadeverleden heeft. Mogelijk is de schade die door Dekra is gezien ontstaan nadat de auto aan [eiser] is geleverd.
3.4
Op de overige stellingen van partijen wordt hierna, voor zover nodig, nader ingegaan.
4.De beoordeling
Het geschil
4.1
Tussen partijen is niet in geschil dat er op het moment van het onderzoek door Dekra een kilometermanipulatie apparaat in de auto zat. Vraag is of deze op het moment van het sluiten van de koopovereenkomst in de auto zat. Als dit het geval is, moet daarna de vraag worden beantwoord wat dit betekent voor de tussen partijen gesloten koopovereenkomst.
Aanwezigheid kilometermanipulatie apparaat tijdens sluiten koopovereenkomst
4.2
Door [eiser] is een verklaring van [autogarage] B.V. (hierna: [autogarage] ) overgelegd. In die verklaring geeft de heer [autogarage] aan dat hij op 14 juli 2023 een kilometermanipulatie apparaat in de auto heeft aangetroffen. [gedaagde] wijst erop dat [autogarage] de vaste garage is van [eiser] . Uit reviews op internet blijkt dat sommige mensen slechte ervaringen hebben met [autogarage] . Hierdoor moet getwijfeld worden aan zijn verklaring. Ook vindt [gedaagde] het vreemd dat het apparaat bij het bezoek aan de garage op 29 juni 2023 niet ontdekt is en dat [eiser] dit bezoek aanvankelijk voor hem heeft achtergehouden. De opbouw van de kilometerstand zoals deze blijkt uit het overzicht van Xentry in het rapport van Dekra is bovendien niet onlogisch, aldus [gedaagde] . [eiser] heeft over het bezoek aan de garage verklaard dat hij op 29 juni 2023 de auto aan [autogarage] heeft laten zien en gevraagd of er direct een onderhoudsbeurt nodig is of dat hij daarmee drie maanden kon wachten. Naast de drie negatieve reviews zijn er negentig positieve reviews op internet te vinden, zodat hieraan geen waarde gehecht kan worden. Voor de kilometerstand geldt dat Dekra juist wel een onregelmatigheid heeft geconstateerd. Bovendien kan het apparaat zo worden afgesteld dat de kilometerstand wel oploopt, maar minder snel. Dat is niet zichtbaar in de opbouw van de kilometerstand.
4.3
Voor zover [gedaagde] met zijn verweer bedoelt dat [autogarage] mogelijk op 29 juni 2023 een kilometermanipulatie apparaat in de auto heeft geïnstalleerd, had het op zijn weg gelegen dit verweer nader te onderbouwen. In dit verweer ligt besloten dat [eiser] mogelijk opdracht heeft gegeven voor het installeren van een kilometermanipulatie apparaat, om vervolgens een reden te hebben om de koopovereenkomst te ontbinden. In de stukken en het verhandelde ter zitting ziet de kantonrechter hiervoor geen aanknopingspunten aanwezig. Het enkele feit dat [autogarage] de vaste garage is van [eiser] en dat er een aantal negatieve reviews over het bedrijf geplaatst is, is daartoe onvoldoende. Ook uit de opbouw van de kilometerstand kan dit niet worden afgeleid, omdat de aanwezigheid van een kilometermanipulatie apparaat niet noodzakelijkerwijs tot een onlogische opbouw van de kilometerstand leidt. Dit deel van het verweer van [gedaagde] wordt als onvoldoende duidelijk en niet of onvoldoende onderbouwd verworpen. De kantonrechter is daarom van oordeel dat in deze procedure ervan uit moet worden gegaan dat de kilometermanipulatie apparatuur op het moment van het sluiten van de koopovereenkomst aanwezig was.
[gedaagde] is niet in de gelegenheid gesteld de auto te (laten) onderzoeken
4.4
[gedaagde] heeft als verweer naar voren gebracht dat hij niet in de gelegenheid is gesteld om de auto zelf te (laten) onderzoeken. Op het voorstel dat hij heeft gedaan om de auto door een onafhankelijke Mercedes-Benz autogarage te laten onderzoeken, is [eiser] niet ingegaan. [gedaagde] heeft niet nader onderbouwd waarom [eiser] de auto eerst door [gedaagde] zelf had moeten laten onderzoeken. De kantonrechter is van oordeel dat [eiser] niet gehouden was om toestemming aan [gedaagde] te vragen om de auto te laten onderzoeken of hem in de gelegenheid te stellen de auto eerst zelf te (laten) onderzoeken. Op het moment dat [autogarage] [eiser] benaderde met het vermoeden dat er een kilometermanipulatie apparaat in de auto aanwezig was, stond het hem vrij die autogarage te vragen dit nader te onderzoeken. Overigens is [gedaagde] uitgenodigd om bij het onderzoek door Dekra aanwezig te zijn. Op deze uitnodiging is [gedaagde] niet ingegaan. Dit deel van het verweer wordt verworpen.
Gevolgen aanwezigheid kilometermanipulatie apparaat
4.5
Hoeveel kilometer er met een auto is gereden, is een essentieel onderdeel van een tweedehands auto bij het sluiten van een koopovereenkomst. Het is van invloed op de waarde en de staat van de auto. Omdat er een kilometermanipulatie apparaat in de auto is aangetroffen, is niet zeker te zeggen wat de juiste kilometerstand van de auto is. [eiser] stelt dat hij de auto niet zou hebben gekocht, als hij van de aanwezigheid van het kilometermanipulatie apparaat wist. Hij stelt zich op het standpunt de koopovereenkomst op grond van dwaling rechtsgeldig te hebben vernietigd.
Dwaling
4.6
In artikel 6:228 Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) is bepaald dat een overeenkomst die tot stand is gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten vernietigbaar is. Volgens dat artikel zijn er drie gevallen waarin dwaling zich voor kan doen, namelijk (a) door een inlichting door de wederpartij, (b) door schending van de mededelingsplicht of (c) als de wederpartij zelf ook onwetend is.
4.7
[eiser] stelt niet dat hij heeft gedwaald door een mededeling van [gedaagde] . De kantonrechter is van oordeel dat uit de stukken en wat partijen naar voren hebben gebracht, niet blijkt dat [gedaagde] op het moment van het sluiten van de koopovereenkomst wist dat er een kilometermanipulatie apparaat in de auto zat. [gedaagde] wist niet beter dan dat de auto wat betreft de kilometerstand in orde was en had geen reden om daaraan te twijfelen. Dit betekent dat [gedaagde] van dezelfde onjuiste veronderstelling over de kilometerstand is uitgegaan als [eiser] . Daarmee is sprake van wederzijdse dwaling in de zin van artikel 6:228 lid 1 onder c BW, op grond waarvan de overeenkomst vernietigbaar is. Dat is alleen anders als [gedaagde] niet had hoeven te begrijpen dat [eiser] in dit geval van de koop af zou zien. Dat ligt, gelet op de koopprijs en het gevolg van de aanwezigheid van een kilometermanipulatie apparaat, niet voor de hand. Een koper van een tweedehandsauto voor een koopprijs van € 27.950,- zal onzekerheid over de juistheid van de kilometerstand niet op de koop toe nemen.
4.8
Niet is gesteld of gebleken dat de aanwezigheid van een kilometermanipulatie apparaat eerder in de risicosfeer van [eiser] als koper dan van [gedaagde] als (professionele) verkoper dient te liggen. Dat [eiser] geen aankoopkeuring heeft laten doen, is naar het oordeel van de kantonrechter onvoldoende om dit risico bij [eiser] te leggen. Het beroep op (wederzijdse) dwaling slaagt dus. De andere grondslagen hoeven in dit kader daarom niet besproken te worden.
4.9
[eiser] heeft met zijn brief aan [gedaagde] van 21 juli 2023 de overeenkomst op grond van dwaling vernietigd. De gevorderde verklaring voor recht dat [eiser] de overeenkomst met [gedaagde] heeft vernietigd, zal daarom worden toegewezen.
Gevolgen vernietiging koopovereenkomst
4.1
De vernietiging van de koopovereenkomst heeft terugwerkende kracht. Dat betekent dat [gedaagde] steeds de eigenaar van de auto is gebleven en dat [eiser] de koopprijs onverschuldigd heeft betaald. [gedaagde] moet dus de koopprijs aan [eiser] terugbetalen en [eiser] moet de auto aan [gedaagde] teruggeven.
De onderzoekskosten van Dekra
4.11
Tegen de gevorderde onderzoekskosten is geen afzonderlijk verweer gevoerd. De kantonrechter acht deze kosten redelijk en noodzakelijk voor de vaststelling van de aanwezigheid en werking van het kilometermanipulatie apparaat. Dit deel van de vordering zal worden toegewezen.
Buitengerechtelijke incassokosten en wettelijke rente
4.12
[eiser] vordert vergoeding van buitengerechtelijke incassokosten. Tegen deze vordering is geen afzonderlijk verweer gevoerd. Aan de wettelijke eisen voor een vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten is voldaan. Het gevorderde bedrag is niet hoger dan de in het Besluit vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten vastgestelde bedragen en wordt toegewezen. Tegen de gevorderde wettelijke rente is geen afzonderlijk verweer gevoerd. De wettelijke rente wordt als op de wet gegrond toegewezen.
Wat wordt toegewezen?
4.13
Uit het voorgaande volgt dat in totaal het volgende bedrag wordt toegewezen:
- hoofdsom
€
27.950,00
- onderzoekskosten
€
719,95
- buitengerechtelijke incassokosten
€
1.054,95
+
Totaal
€
29.724,90
Proceskosten
4.14
[gedaagde] is in het ongelijk gesteld en moet daarom de proceskosten (inclusief nakosten) betalen. De proceskosten van [eiser] worden begroot op:
- kosten van de dagvaarding
€
133,77
- griffierecht
€
706,00
- salaris gemachtigde
€
1.086,00
(2,00 punten × € 543,00)
- nakosten
€
135,00
(plus de kosten van betekening zoals vermeld in de beslissing)
Totaal
€
2.060,77
De gevorderde wettelijke rente over de proceskosten wordt toegewezen zoals vermeld in de beslissing.
5.De beslissing
De kantonrechter
1. verklaart voor recht dat de koopovereenkomst van 2 juni 2023 betreffende de Mercedes-Benz C220d uit 2016 met [kenteken 1] , tussen partijen is vernietigd;
2. veroordeelt [gedaagde] om aan [eiser] de koopprijs € 27.950,- terug te betalen, te vermeerderen met de wettelijke rente over dit bedrag vanaf 5 augustus 2023 tot de dag dat alles is betaald;
3. veroordeelt [gedaagde] om aan [eiser] de onderzoekskosten van Dekra van € 719,95 te betalen;
4. veroordeelt [gedaagde] om aan [eiser] de buitengerechtelijke incassokosten van € 1.054,95 te betalen;
5. veroordeelt [gedaagde] in de proceskosten van € 2.060,77, te betalen binnen veertien dagen na aanschrijving daartoe, te vermeerderen met de kosten van betekening als [gedaagde] niet tijdig aan de veroordelingen voldoet en het vonnis daarna wordt betekend;
6. veroordeelt [gedaagde] in de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 Burgerlijk Wetboek over de proceskosten als deze niet binnen veertien dagen na aanschrijving zijn voldaan;
7. verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad;
8. wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. Ebben en in het openbaar uitgesproken op 3 juli 2024.