ECLI:NL:RBZWB:2025:1948

• Datum uitspraak: 3 april 2025
• Publicatiedatum: 4 april 2025
• Zaaknummer: 11309131 OV VERZ 24-3935 (E)
• Instantie: Rechtbank Zeeland-West-Brabant
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Beschikking
• Rechters: mr. Van der Burgt
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Ontslag van een executeur en benoeming van een opvolgend executeur in een nalatenschap met verstoorde familieverhoudingen

In deze zaak heeft de kantonrechter van de Rechtbank Zeeland-West-Brabant op 3 april 2025 een beschikking gegeven inzake het ontslag van een executeur op eigen verzoek. De verzoekster, mevrouw [verzoekster], heeft verzocht om ontslag als executeur van de nalatenschap van haar overleden moeder, mevrouw [erflaatster]. De reden voor dit verzoek zijn de verstoorde onderlinge familieverhoudingen. De kantonrechter heeft vastgesteld dat de verzoekster op 12 september 2024 een verzoekschrift heeft ingediend, waarin zij om ontslag vroeg en tegelijkertijd mw. mr. [executeur] als opvolgend executeur heeft voorgesteld. De heer [belanghebbende], als belanghebbende, heeft zich verzet tegen dit verzoek en wenst zelf de taak van executeur op zich te nemen. De kantonrechter heeft echter geoordeeld dat de verstoorde familieverhoudingen een benoeming van een neutrale, professionele executeur noodzakelijk maken. Daarom is mw. mr. [executeur] benoemd als opvolgend executeur.

Daarnaast heeft de kantonrechter zich gebogen over de beloning van de opvolgend executeur. In het testament van erflaatster was bepaald dat de executeur geen recht had op loon. Echter, de kantonrechter heeft geoordeeld dat er sprake is van onvoorziene omstandigheden, zoals het overlijden van de oorspronkelijk benoemde executeur en de verstoorde familieverhoudingen, waardoor het redelijk is om de beloning van de opvolgend executeur anders te regelen. De kantonrechter heeft bepaald dat de opvolgend executeur recht heeft op loon conform het gebruikelijke uurtarief van haar kantoor. De beschikking is uitvoerbaar bij voorraad verklaard.

Uitspraak

RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT

Civiel recht

Kantonrechter

Zittingsplaats Bergen op Zoom

Zaaknummer / rekestnummer: 11309131 \ OV VERZ 24-3935

Beschikking van 3 april 2025 op een verzoek ex artikel 4:149 lid 2 BW

ingediend door

mevrouw
[verzoekster] , wonende te [plaats 1] ,
hierna te noemen “verzoekster”,

als belanghebbende in deze zaak is aangemerkt:

de heer
[belanghebbende] , wonende te [plaats 2] ,
hierna te noemen: “belanghebbende”.

1. De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het verzoekschrift van 30 juli 2024, met bijlagen,

- de reactie op het verzoekschrift van belanghebbende,

- de mondelinge behandeling van 6 maart 2025, waarvan door de griffier aantekeningen zijn gemaakt.

1.2.

De beschikking is bepaald op vandaag.

2. De feiten

2.1

Op [datum 1] 2024 is te [plaats 3] overleden
mevrouw [erflaatster] , geboren te [plaats 3] op [datum 2] 1942, laatstelijk wonende te [plaats 3] (hierna: erflaatster).

2.2

Erflaatster heeft laatst bij testament van 12 mei 2010 over haar nalatenschap beschikt. Zij heeft tot haar erfgenamen benoemd haar partner, de heer [partner] en haar kinderen, mevrouw [verzoekster] en de heer [belanghebbende] voornoemd. Haar partner, de heer [partner] , is door erflaatster eveneens benoemd tot executeur.

2.3

In het testament is verder – voor zover van belang – het volgende bepaald:

“VI. EXECUTELE (…) 2. Toevoegen, in de plaats stellen, vervangen Ik ken de executeur de bevoegdheid toe een of meer andere executeurs aan zich toe te voegen of in zijn plaats te stellen. Indien een benoemde executeur komt te ontbreken, is de kantonrechter op verzoek van een belanghebbende bevoegd een vervanger te benoemen.

9. Loon

De executeur heeft voor zijn werkzaamheden geen recht op loon.”

2.4

Bij beschikking van 4 juli 2024 is verzoekster benoemd tot vervangend executeur in de nalatenschap van erflaatster.

3. Het verzoek en de beoordeling

3.1

Ter griffie van de rechtbank Zeeland-West-Brabant, team Civiel, locatie Bergen op Zoom, werd op 12 september 2024 een verzoekschrift ontvangen. Het verzoek strekt ertoe verzoekster te ontslaan als executeur in de nalatenschap van erflaatster, onder gelijktijdige benoeming van mw. mr. [executeur] als opvolgend executeur. Laatstgenoemde heeft verklaard bereid te zijn om als executeur op de treden in de nalatenschap van erflaatster.

3.2

Belanghebbende verzet zich tegen het verzochte ontslag van verzoekster en de benoeming van mw. mr. [executeur] als opvolgend executeur. Mocht de kantonrechter verzoekster ontslaan, dan wenst belanghebbende de taak van executeur op zich te nemen. Indien wordt overgegaan tot benoeming van een professioneel executeur, dan dienen de kosten hiervan voor rekening van verzoekster te komen.

Ontslag executeur

3.3

In artikel 4:149 lid 1 sub f BW is bepaald dat de taak van de executeur eindigt door ontslag dat de kantonrechter haar met ingang van een bepaalde dag verleent. Uit het tweede lid van voornoemd artikel volgt dat het ontslag haar wordt verleend, hetzij op eigen verzoek, hetzij om gewichtige redenen indien het verzoek wordt gedaan door een derde.

3.4

In het onderhavige geval is er sprake van een eigen verzoek van de executeur. Blijkens de Parlementaire Geschiedenis moet een door de executeur zelf ingediend verzoek om te worden ontslagen altijd worden gehonoreerd. Dit omdat niemand met een onwillige executeur is gediend. Het verzoek tot ontslag zal dan ook worden ingewilligd.

Benoeming opvolgend executeur

3.5

Artikel 4:142 lid 1 BW bepaalt dat de kantonrechter bevoegd is om, bij het ontbreken van een benoemd executeur, op verzoek van een belanghebbende een vervangend executeur te benoemen. Deze bevoegdheid geldt alleen wanneer een erflater deze bevoegdheid in zijn uiterste wil heeft opgenomen.

3.6

Op grond van het testament van erflaatster kan de kantonrechter een vervanger van de executeur benoemen. Verzoekster en belanghebbende verschillen van mening over de vraag wie tot opvolgend executeur dient te worden benoemd.

3.7

De kantonrechter gaat voorbij aan het voorstel van belanghebbende om hem tot opvolgend executeur te benoemen. Uit hetgeen verzoekster en belanghebbende (tevens broer en zus) ter zitting naar voren hebben gebracht, volgt dat de onderlinge familieverhoudingen zodanig verstoord zijn, dat de kantonrechter het wenselijk acht dat een neutrale, professionele executeur benoemd wordt. Aangezien belanghebbende geen inhoudelijke bezwaren heeft geuit tegen de door verzoekster voorgestelde benoeming van mw. mr. [executeur] voornoemd, zal de kantonrechter overgaan tot haar benoeming zoals verzocht.

Loon opvolgend executeur

3.8

Erflaatster heeft bij testament bepaald dat de executeur voor zijn werkzaamheden geen recht heeft op loon. Ingevolge artikel 4:159 lid 3 BW kan de rechter op grond van onvoorziene omstandigheden, hetzij ambtshalve, hetzij op verzoek van de bewindvoerder, van de rechthebbende of iemand in wiens belang het bewind is ingesteld, voor bepaalde of voor onbepaalde tijd de beloning anders regelen dan bij de uiterste wil of de wet is aangegeven. Via de schakelbepaling in artikel 4:144 lid 3 BW is artikel 4:159 lid 3 BW van overeenkomstige toepassing verklaard op de beloning van een executeur. De kantonrechter kan derhalve op grond van onvoorziene omstandigheden de beloning anders regelen dan bij de uiterste wil of de wet is aangegeven. Het begrip onvoorziene omstandigheden dient te worden begrepen in de zin van artikel 6:258 BW. Van belang is van welke omstandigheden erflaatster bij het instellen van de executele is uitgegaan en of zij - al dan niet stilzwijgend - met het optreden van onvoorziene omstandigheden rekening heeft willen houden (Tweede NvW, Parl. Gesch. Boek 4, p. 2098).

3.9

Naar het oordeel van de kantonrechter is in onderhavig geval sprake van onvoorziene omstandigheden in de zin van artikel 6:258 BW, daaruit bestaande dat de bij testament benoemde executeur, de heer [partner], is vooroverleden, dat de vervangend executeur op eigen verzoek ontslagen is uit haar functie als executeur en dat de familieverhoudingen zodanig zijn verstoord dat benoeming van een onafhankelijke executeur noodzakelijk is geworden om te komen tot afwikkeling van de nalatenschap. Naar het oordeel van de kantonrechter mag onder die omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid ongewijzigde instandhouding van de testamentaire bepaling dat de executeur voor haar werkzaamheden geen loon ontvangt, niet worden verwacht. De kantonrechter zal derhalve de beloning van de executeur anders regelen dan in het testament is aangegeven en bepalen dat de executeur haar werkzaamheden zal verrichten tegen het door haar kantoor gebruikelijk gehanteerde uurtarief.

3.1

Er bestaat geen redelijke grond om de kosten geheel of gedeeltelijk ten laste van verzoekster te brengen, zoals door belanghebbende is verzocht.

4. De beslissing

De kantonrechter

ontslaat verzoekster met ingang van heden als executeur van de nalatenschap van erflaatster;

benoemt mw. mr. [executeur], kantoorhoudende bij [B.V.] aan [adres], tot executeur in de nalatenschap van erflaatster;

bepaalt dat de executeur recht heeft op loon conform het op haar kantoor gebruikelijke uurtarief;

bepaalt dat de griffier een afschrift van deze beschikking aan de executeur zal toezenden;

verklaart deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad.

Deze beschikking is gegeven door mr. Van der Burgt en in het openbaar uitgesproken op 3 april 2025.