Uitspraak
RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT
Belastingrecht
zaaknummers: BRE 22/5972 tot en met 22/5974
beslissing van de enkelvoudige geheimhoudingskamer van 12 juni 2025 in de zaken tussen
[belanghebbende], uit [plaats] (België), belanghebbende
(gemachtigde: mr. J.H. Asbreuk),
en
de inspecteur van de Belastingdienst, de inspecteur.
1.Het verzoek
1.1.
De inspecteur heeft, met dagtekening 2 maart 2023, een verweerschrift ingediend. Verder heeft hij, bij afzonderlijke brief van 26 april 2023 (de brief van 26 april 2023), een verzoek om geheimhouding als bedoeld in artikel 8:29 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) gedaan. In die brief is het verzoek om geheimhouding toegelicht. Het verzoek om geheimhouding met betrekking tot “de map 5 Interne stukken” is toegelicht in een Exceloverzicht (het Exceloverzicht). Bij de brief van 26 april 2023 heeft de inspecteur een gesloten enveloppe overgelegd met daarin een USB-stick (de USB-stick). Op de USB-stick staan stukken die volgens de inspecteur (deels) geheimgehouden moet worden (de geheimgehouden stukken). De rechtbank heeft een afschrift van de verweerschriften en van de brief van 26 april 2023 aan de gemachtigde verstrekt.
1.2.
De gemachtigde heeft, bij brief van 15 juni 2023, gereageerd op het verzoek van de inspecteur. Daarbij heeft hij aangegeven dat belanghebbende niet akkoord gaat met geheimhouding. Belanghebbende voert, onder verwijzing naar artikel 8:42 van de Awb, aan dat hij over alle relevante informatie – ook die informatie die het standpunt van belanghebbende ondersteunt – moet kunnen beschikken. Belanghebbende voert verder aan dat hij thans niet kan achterhalen of alle stukken uit de door de Belastingdienst uitgevoerde derdenonderzoeken bij het verweerschrift zijn overgelegd. Belanghebbende wijst erop dat ook het Exceloverzicht deels is geschoond en hij voert aan dat hij hierdoor nagenoeg geen zicht heeft op de aard, de context en de omvang van deze stukken. Dit is volgens belanghebbende extra prangend omdat de inspecteur een vergrijpboete heeft opgelegd, zodat het beginsel van fair trial, zoals neergelegd in artikel 6 van het EVRM, van toepassing is. Tot slot voert belanghebbende aan dat voor oplegging van de boete voorafgaande toestemming van het Ministerie van Financiën is vereist en dat de inspecteur de stukken die ten grondslag hebben gelegen aan de toestemming voor boeteoplegging integraal moet verstrekken.
1.3.
Bij brief van 3 december 2024 heeft de inspecteur een aantal stukken, ten aanzien van welke stukken hij in de brief van 26 april 2023 een verzoek deed om volledige geheimhouding, alsnog in geschoonde vorm verstrekt. Daarnaast zijn bij de hiervoor bedoelde brief een aantal nieuwe stukken in geschoonde vorm verstrekt. Verder heeft de inspecteur, bij afzonderlijke brief van 3 december 2024 (de brief van 3 december 2024) een aanvullend verzoek om geheimhouding als bedoeld in artikel 8:29 van de Awb gedaan. In die brief is het aanvullend verzoek om geheimhouding toegelicht. Bij de brief van 3 december 2024 heeft de inspecteur een gesloten enveloppe overgelegd met daarin stukken die volgens de inspecteur deels geheimgehouden moeten worden (de geheimgehouden stukken). De rechtbank heeft afschriften van de brieven van 3 december 2024 aan de gemachtigde van belanghebbende verstrekt.
1.4.
Ten aanzien van de geheimgehouden (delen van) stukken beroept de inspecteur zich op het recht op privacy van derden en medewerkers van de Belastingdienst (en in het verlengde daarvan het controlebelang van de inspecteur omdat de algemene bereidheid van derden om mee te werken aan informatieverzoeken van de inspecteur zal afnemen indien vertrouwelijke gegevens bekend worden) en de vrijheid en vertrouwelijkheid van intern beraad.
2.Overwegingen
Geen zitting
2.1.
De geheimhoudingskamer heeft besloten een mondelinge behandeling ter zitting achterwege te laten. Reden daarvoor is dat de aard van de geheimhoudingsprocedure meebrengt dat een behandeling ter zitting in dit geval naar het oordeel van de geheimhoudingskamer niet geschikt is om het verzoek om geheimhouding van de inspecteur te behandelen. [1] In wat belanghebbende heeft aangevoerd heeft de geheimhoudingskamer geen aanleiding gezien om wel een zitting te houden. De geheimhoudingskamer komt tot dit oordeel omdat niet (voldoende) duidelijk is gemaakt wat de toegevoegde waarde daarvan zou zijn gelet op het feit dat enerzijds tijdens zo een zitting de geheimgehouden stukken als zodanig niet besproken zouden kunnen worden en anderzijds belanghebbende zich op schrift heeft kunnen uitlaten over de door de inspecteur aangevoerde redenen voor geheimhouding.
Het aanvullend verzoek om geheimhouding
2.2.
Gelet op de tekst van de in 1.2 bedoelde brief van de gemachtigde van belanghebbende, gaat de geheimhoudingskamer er in het onderstaande vanuit dat belanghebbende evenmin akkoord gaat met geheimhouding van de bij de brief van 3 december 2024 overgelegde stukken.
Kader voor beoordeling artikel 8:29 van de Awb
2.3.
De omstandigheid dat stukken behoren tot op de zaak betrekking hebbende stukken in de zin van artikel 8:42 van de Awb brengt niet automatisch mee dat die stukken (volledig) aan de andere partij ter kennis moeten worden gebracht. Het bepaalde in artikel 8:29 van de Awb biedt aan partijen, indien daarvoor gewichtige redenen zijn, de mogelijkheid het overleggen van stukken te weigeren (geheimhouding) of de rechtbank mede te delen dat uitsluitend de rechtbank kennis zal mogen nemen van deze stukken (beperkte kennisneming).
2.3.1.
Het verschil tussen het honoreren van een verzoek om geheimhouding en het honoreren van een verzoek om beperking van kennisneming is als volgt:
a. Geheimhouding: (delen van de) stukken mogen door een partij worden onthouden aan de rechter die de hoofdzaak beslist en aan de wederpartij; zowel de rechter die de hoofdzaak beslist als de wederpartij nemen geen kennis van deze (delen van) stukken en deze blijven bij de beslissing van de hoofdzaak geheel buiten beschouwing (geheimhouding).
b. Beperking kennisneming: de (delen van de) stukken komen wel ter beschikking van de rechter die de hoofdzaak beslist, maar de wederpartij kan geen kennis nemen van deze (delen van) stukken: de kennisneming is beperkt tot de rechter die de hoofdzaak beslist (beperkte kennisneming).
2.3.2.
Uit de toelichting in de brief van 26 april 2023 volgt dat de inspecteur zich beroept op variant b. als bedoeld in 2.3.1. In artikel 8:29, vijfde lid, van de Awb is bepaald dat variant b. alleen is toegestaan met toestemming van de belanghebbende. Belanghebbende heeft deze toestemming niet verleend. De geheimhoudingskamer zal daarom, mede uit het oogpunt van een doelmatige procesgang, aannemen dat de inspecteur verzoekt om toepassing van variant a.
2.3.3.
Bij het geheimhouden van (delen van) op de zaak betrekking hebbende stukken moet de grootst mogelijke terughoudendheid wordt betracht. Slechts indien de door de inspecteur voor geheimhouding aangevoerde redenen zwaarder wegen dan het belang van belanghebbenden bij onbeperkte kennisneming van (delen van) de op de zaak betrekking hebbende stukken, is sprake van gewichtige redenen die geheimhouding rechtvaardigen.
Vooraf
2.4.
In de brief van 26 april 2023 staat dat het verzoek om geheimhouding op de volgende (categorieën) stukken ziet:
informatie afkomstig uit derdenonderzoeken (categorie 1);
informatie afkomstig uit verzoeken om internationale wederzijdse bijstand (categorie 2);
informatie afkomstig uit overige stukken van derden (categorie 3);
informatie afkomstig uit (externe) correspondentie in de jaren 2012, 2013 en 2015 betreffende andere fiscale aangelegenheden (categorie 4);
interne stukken (categorie 5).
In het onderstaande zal de geheimhoudingskamer deze onderverdeling aanhouden.
2.4.1.
Bij de brief van 3 december 2024 zijn alsnog stukken, ten aanzien van welke stukken de inspecteur eerder had verzocht om volledige geheimhouding, in geschoonde vorm verstrekt. De geheimhoudingskamer zal ten aanzien van deze stukken alleen de bij de brief van 3 december 2024 overgelegde versies beoordelen.
De in de brief van 26 april 2023 genoemde stukken ‘ Bijlage 4 ’, ‘ Bijlage 5 ’, ‘ Bijlage 6 ’, ‘ Bijlage 7 ’, ‘ Bijlage 8 ’, ‘ Bijlage 9 ’, ‘ Bijlage 10 ’, ‘ Bijlage 12 ’ en ‘ Bijlage 14 ’ zijn (documenten horend bij) conceptversies van de kennisgevingen tot het opleggen van boeten, met bijlagen. Deze stukken zijn bij de brief van 3 december 2024 ongeschoond overgelegd. Daarmee is er geen belang meer bij het beoordelen van het verzoek om geheimhouding. De geheimhoudingskamer zal deze stukken in dat verband dus niet nader beoordelen en het verzoek in zoverre afwijzen.
De in de brief van 26 april 2023 genoemde stukken ‘Bijlage 1’, ‘ Bijlage 2 ’, ‘ Bijlage 3 ’, ‘Bijlage 11’ en ‘Bijlage 13’ zien niet op belanghebbende en zijn niet relevant voor de geschilbeslechting in de hoofdzaken. De geheimhoudingskamer zal deze stukken niet in de beoordeling betrekken.
In de brief van 26 april 2023 staat dat de inspecteur in het stuk ‘ [bestandsnaam 1] ’, op pagina 3, gedeelten onleesbaar heeft gemaakt met een beroep op vrijheid en vertrouwelijkheid van intern beraad. De geheimhoudingskamer merkt op dat deze gedeelten wel leesbaar zijn in het bij de brief van 3 december 2024 overgelegde stuk ‘ [bestandsnaam 2] ’. Omdat belanghebbende dus bekend is met deze gedeelten, zal de geheimhoudingskamer deze gedeelten evenmin in de beoordeling betrekken en het verzoek om geheimhouding in zoverre afwijzen. Wel mogen in dat stuk voorkomende namen, telefoonnummers en (mail)adressen worden gelakt. In zoverre wordt het verzoek toegewezen.
Beoordeling van het verzoek
2.5.
De geheimhoudingskamer heeft, met toepassing van artikel 8:29 van de Awb, kennisgenomen van de geheimgehouden stukken (veronderstellend dat deze stukken op de zaak betrekking hebben in de zin van artikel 8:42 van de Awb) en van de stukken van de hoofdzaken. Deze stukken zijn vervolgens onderworpen aan een afweging van het belang van belanghebbende bij onbeperkte kennisneming tegenover de redenen van de inspecteur om die stukken geheim te houden.
2.6.
De geheimhoudingskamer overweegt dat ten aanzien van de hierna omschreven stukken het belang bij bescherming van persoonsgegevens en de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer aanzienlijk zwaarder weegt dan het belang van belanghebbende en de rechtbank bij kennisneming daarvan. De kenbaarheid van deze gegevens is ook niet direct van belang voor de beslissing in de hoofdzaken. De geheimhoudingskamer is van oordeel dat ter zake van de volgende stukken sprake is van gewichtige redenen die geheimhouding op grond van artikel 8:29 van de Awb rechtvaardigen:
- categorie 1: [submap 1] , submap Facturen , de 20 facturen die tijdens het bij [bedrijf] verrichte derdenonderzoek zijn verkregen;
- categorie 1: [submap 1] , submap Mailbox , het document genaamd ‘ [bestandsnaam 3] ’;
- categorie 1: [submap 1] , submap Mailbox , het document genaamd ‘ [bestandsnaam 4] ’;
- categorie 1, [submap 2] , submap Agenda , het document genaamd ‘ [bestandsnaam 5] ’;
- categorie 1, [submap 2] , submap Mailbox , de documenten genaamd ‘ Mailbox [supmap 10] ’;
- categorie 1, [submap 2] , submap Telefonie , 12 Exceldocumenten met de verbruiksspecificaties behorende bij 12 facturen voor mobiele telefonie;
- categorie 1, submap Vodafone , een pdf-bestand genaamd Vodafone correspondentie ;
- categorie 1, submap Vodafone , submap facturen , de documenten genaamd Facturen 2013 en Facturen 2014 ( de Vodafone facturen 2013 en 2014 );
- categorie 1, submap Vodafone , submap specificaties , de 21 pdf-bestanden met verbruikersspecificaties behorende bij de Vodafone facturen 2013 en 2014 );
- categorie 2, [supmap 3] , de pdf-bestanden genaamd [bestandsnaam 7] , [bestandsnaam 8] , Enclosure 3a , Enclosure 3b en Enclosure 4b ;
- categorie 2, [supmap 4] , submap tm 2016 , de pdf-bestanden genaamd [bestandsnaam 9] , Bijlage 2 , Bijlage 5 en Brief Swiss Federal Tax Administration ;
- categorie 2, [supmap 4] , submap 2017 , de pdf-bestanden genaamd [bestandsnaam 10] , Bijlage 3 en [bestandsnaam 11] ;
- categorie 2, [supmap 5] , de pdf-bestanden genaamd [bestandnaam 12] , [bestandsnaam 13] , enclosure 3 , enclosure 4b tot en met enclosure 4e , enclosure 4g en enclosure 5 ;
- categorie 2, [supmap 5] , submap Enclosure 4f , alle 20 pdf-bestanden;
- categorie 3, de in de submappen [submap 2] , [supmap 6] , [supmap 7] , [supmap 8] , [supmap 9] , [supmap 10] , [supmap 11] , [supmap 12] , [supmap 13] , [supmap 14] , [supmap 15] en [supmap 16] opgenomen bestanden;
- categorie 4, de bijlagen 5.38 , 5.39 en 5.41 bij de verweerschriften;
- categorie 5, submap primaire besluitvorming in de hoofdzaak , de documenten die in het Exceloverzicht de volgende nummers hebben: 1 tot en met 10, 12, 14 tot en met 28, 30 tot en met 32, 35 en 37 tot en met 46 (voor zover de daarin gelakte passages gegevens van derden en belastingambtenaren betreffen);
- categorie 5, submap toestemmingsvereiste , de pdf-bestanden genaamd [bestand] - [supmap 10] (2 versies) en [bestandnaam 15] om toestemming opleggen [bestandsnaam 16] ;
- categorie 5, submap toestemmingsvereiste , de bestanden genaamd ‘ [bestandsnaam 17] ’, ‘ [bestandsnaam 18] ’, ‘ [bestandsnaam 19] ’, ‘ [bestandsnaam 20] ’, ‘ [bestandsnaam 21] ’, ‘ [bestandsnaam 22] ’, ‘ [bestandsnaam 23] ’, ‘ [bestandsnaam 24] ’, ‘ [bestandsnaam 25] ’, ‘ [bestandsnaam 26] ’, ‘ [bestandsnaam 27] ’, ‘ [bestandsnaam 28] ’, ‘ [bestandsnaam 29] ’, ‘ [bestandsnaam 30] ’, ‘ [bestandsnaam 31] ’, ‘ Bijlage 9 ’, ‘ Bijlage 10 ’, ‘ Bijlage 12 ’ en ‘ Bijlage 14 ’
- categorie 5, aanvullende interne stukken in het kader van toestemmingsvereiste, de stukken genaamd ‘ Bijlage 27 ’ tot en met ‘ Bijlage 30 ’.
2.7.
Ten aanzien van een aantal (passages in) stukken die worden genoemd in het Exceloverzicht beroept de inspecteur zich op de vrijheid en vertrouwelijkheid van intern beraad. De rechtbank zal in het onderstaande de in het Exceloverzicht gebruikte nummering hanteren.
2.7.1.
De geheimhoudingskamer overweegt dat de vrijheid en vertrouwelijkheid van juridisch intern beraad van de Belastingdienst een belang kan zijn dat geheimhouding van stukken op grond van artikel 8:29 van de Awb kan rechtvaardigen. [2] Dat kan anders zijn indien de inhoud van die stukken ook bijvoorbeeld niet aan belanghebbende bekende feitelijke informatie bevat, waardoor het verdedigingsbelang van belanghebbende in het gedrang zou kunnen komen.
2.7.2.
Naar het oordeel van de geheimhoudingskamer zijn (de gelakte passages in) de stukken 3 tot en met 13, 23 tot en met 25, 27, 28 en 30 tot en met 36 aan te merken als juridisch intern beraad en bevatten deze passages geen voor belanghebbende onbekende feitelijke informatie. Gelet op de aard en inhoud van die passages, is de geheimhoudingskamer van oordeel dat het belang van de inspecteur bij geheimhouding aanzienlijk zwaarder weegt dan het belang van belanghebbende bij onbeperkte kennisneming. Ten aanzien van deze stukken is dus sprake van gewichtige redenen die geheimhouding op grond van artikel 8:29 van de Awb rechtvaardigen. Dit betekent dat het verzoek van de inspecteur om geheimhouding ten aanzien van deze stukken gerechtvaardigd is.
2.7.3.
Naar het oordeel van de geheimhoudingskamer zijn (de gelakte passages in) het stuk genaamd ‘ [bestandsnaam 32] ’ (een stuk in het kader van het toestemmingsvereiste) niet aan te merken als juridisch intern beraad, waarbij de in dit stuk voorkomende namen, e-mailadressen en telefoonnummers wel gelakt mogen worden. Volledige geheimhouding van dit stuk wordt dus afgewezen.
2.8.
In het Exceloverzicht is de tekst in de derde kolom, waarin telkens de naam van het betreffende document staat, gelakt. De inspecteur voert aan dat het zichtbaar maken van de documentnamen het belang van het verzoek tot geheimhouding teniet zou doen. De rechtbank verwerpt dit betoog. Niet valt in te zien hoe het zichtbaar maken van die kolom de geheimhouding integraal teniet zou doen. De rechtbank stelt voorop dat een deel van de documentnamen ook al bekend zijn bij belanghebbende. Het gaat dan om documentnamen die de onderwerpnamen van de e-mails zijn, die uit de al overgelegde stukken reeds blijken. Voor het overige zijn de documentnamen algemeen omschrijvend van aard [3] en werpen die geen licht op de inhoud van de geheimgehouden stukken. De rechtbank acht geen dermate zwaarwegend belang aanwezig dat geheimhouding van die documentnamen is gerechtvaardigd. In zoverre wordt het verzoek dus afgewezen.
2.9.
De inspecteur wordt door de geheimhoudingskamer in de gelegenheid gesteld om binnen vier weken na verzending van deze beslissing schriftelijk aan de rechtbank mede te delen welke consequenties hij aan de beslissing van de geheimhoudingskamer verbindt. Dit houdt in dat de inspecteur de keuze moet maken de tussenbeslissing van de geheimhoudingskamer (geheel) na te leven of dat niet (geheel) te doen, in welk laatste geval hij de uit toepassing van artikel 8:31 van de Awb mogelijkerwijs voortvloeiende consequenties daarvan zal moeten aanvaarden. [4]
3.Beslissing
De geheimhoudingskamer:
- wijst het verzoek om geheimhouding af voor zover het betreft:
- de in de brief van 26 april 2023 genoemde stukken ‘ Bijlage 4 ’, ‘ Bijlage 5 ’, ‘ Bijlage 6 ’, ‘ Bijlage 7 ’, ‘ Bijlage 8 ’, ‘ Bijlage 9 ’, ‘ Bijlage 10 ’, ‘ Bijlage 12 ’ en ‘ Bijlage 14 ’
- de derde kolom van de Excel-sheet;
- de stukken die behoren tot categorie 5, stukken in het kader van het toestemmingsvereiste: de stukken genaamd ‘ [bestandsnaam 32] ’ en ‘ [bestandsnaam 33] ’, met uitzondering van de in deze stukken voorkomende namen, e-mailadressen en telefoonnummers, die gelakt mogen worden;
- wijst het verzoek om geheimhouding voor het overige toe;
- verzoekt de inspecteur om binnen vier weken na verzending van deze beslissing aan de rechtbank te berichten of hij bereid is de stukken ten aanzien waarvan het verzoek om geheimhouding is afgewezen in het geding te brengen en zo ja, dit te doen binnen de genoemde termijn van vier weken na verzending van deze beslissing.
Deze beslissing is genomen door mr. S.A.J. Bastiaansen, rechter, in aanwezigheid van mr. I. van Wijk, griffier, op 12 juni 2025 en openbaar gemaakt door middel van geanonimiseerde publicatie op www.rechtspraak.nl.
De griffier, De rechter,
Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op:
Rechtsmiddel
Tegen deze beslissing kan ingevolge artikel 8:104, derde lid, van de Awb slechts tegelijk met het hoger beroep tegen de uitspraak in de hoofdzaak hoger beroep worden ingesteld.