6.3Het oordeel van de rechtbank
De ernst van de feiten en de persoon van verdachte
Op 24 maart 2025 heeft verdachte een auto gestolen en op 26 maart 2025 twee fietsen. Een fiets stelen deed hij ook al vier maanden eerder. Daarmee heeft de inmiddels 49-jarige verdachte wederom voor overlast en schade gezorgd. Hij heeft namelijk een strafblad van meer dan twintig pagina’s vol diefstallen, al dan niet met braak en/of in vereniging met een ander.
Voor die diefstallen heeft verdachte al vaak (langere) gevangenisstraffen gekregen, waarvan sommige met een voorwaardelijk deel met bijzondere voorwaarden waaronder inzet van hulpverleningsinstanties. In juli 2023 is hem nog een ISD-maatregel opgelegd voor de duur van een jaar. Al die strafrechtelijke reacties vormen voor verdachte blijkbaar geen reden om zijn leven een delictvrije wending te geven. Ook een eerdere voorwaardelijke ISD-maatregel van twee jaar uit juni 2017 heeft indertijd onvoldoende indruk gemaakt. Die is namelijk op 21 januari 2020 omgezet in een onvoorwaardelijk ISD-maatregel van twee jaar. Bovendien wordt nu ook de tenuitvoerlegging gevraagd van een op 10 maart 2025 door de politierechter in Den Bosch opgelegde gevangenisstraf met een voorwaardelijk deel van 74 dagen. Veertien dagen na dat vonnis steelt verdachte een auto en twee dagen daarna twee fietsen.
De deskundigen
De deskundige [persoon 1] van de Verslavingsreclassering GGZ heeft op de zitting een onvoorwaardelijke ISD geadviseerd conform het rapport over verdachte van 4 augustus 2025, omdat zij geen mogelijkheid ziet om met voorwaarden en/of toezicht de risico's te beperken. Gezien de voortdurende overlast gevende criminaliteit in combinatie met het hoge recidiverisico is de enige manier om deze overlast tegen te gaan het opleggen van een onvoorwaardelijke ISD-maatregel. De reclassering acht deze maatregel noodzakelijk om het recidiverisico terug te dringen en om verdachte de kans aan te bieden om gebruik te maken van de mogelijkheden die de ISD-maatregel kan bieden. Het voordeel van een traject binnen de onvoorwaardelijke ISD-maatregel is dat betrokkene bij terugval in gebruik en/of recidive direct teruggeplaatst kan worden in detentie voor een time-out. Daardoor kan verdere afglijding en schade aan de maatschappij voorkomen worden. Dit creëert tevens de mogelijkheid tot aanscherping c.q. aanpassing van het re-integratieplan. Gezien het verloop van eerder ingezette interventies en doorlopen (on)voorwaardelijke ISD-maatregelen heeft de reclassering sterke twijfels of verdachte deze keer wel zijn lering zal trekken uit een onvoorwaardelijke ISD-maatregel.
Ook de bijdrage van de door de verdediging meegenomen en op zitting gehoorde ervaringsdeskundige [persoon 2] heeft deskundige [persoon 1] niet tot een ander inzicht en advies gebracht. Verdachte heeft na ontvangst van het reclasseringsrapport van 4 augustus 2025 zelf contact opgenomen met [persoon 2] , omdat het rapport voor verdachte voelde als een doodvonnis. [persoon 2] is voor verdachte de enige die hem kan helpen buiten de ISD-maatregel te laten zien dat hij nu echt een andere weg in wil slaan. Verdachte wil onder geen beding de relatie met zijn vriendin en haar omgeving kwijtraken. Die zijn hem blijven steunen, ook nu hij in voorarrest zit.
[persoon 2] heeft toegelicht dat hij ook als freelance trainer binnen penitentiaire inrichtingen werkt. [persoon 2] heeft helder uitgelegd welke mogelijkheid er is voor verdachte om buiten (de ISD-maatregel) zelf stappen te zetten voor een verslavings- en delictvrije toekomst. Dat begint met een door verdachte zelf betaalde opname van een aantal weken in een kliniek in Portugal. De op de publieke tribune aanwezige bewindvoerder van het testament van de vader van verdachte, mevrouw [persoon 3] , heeft daaraan al haar (financiële) medewerking toegezegd. Die klinische opname is vooral gericht op het ‘mindsetten’ van verdachte. Het gaat er volgens [persoon 2] om dat verdachte niet blijft hangen in ‘een diarree van woorden’, maar bij zichzelf naar binnen gaat en de kern van zijn pijn zoekt. Uit ervaring weet [persoon 2] dat intrinsieke motivatie daarbij van doorslaggevend belang is. Gelet op de leeftijd van verdachte ziet [persoon 2] dit echt als de laatste kans voor verdachte. [persoon 2] zal in het traject buiten ook contact houden met verdachte. Als hij in dat traject ook maar één misstap begaat, moet verdachte wat [persoon 2] betreft als ‘kansloos’ worden bestempeld.
Het oordeel van de rechtbank
De rechtbank oordeelt dat is voldaan aan alle eisen die de wet aan het opleggen van een ISD-maatregel stelt. Dat betekent dat aan verdachte een ISD-maatregel kan worden opgelegd. De rechtbank acht dit ook passend. Hoewel de reclassering er geen vertrouwen in heeft dat een voorwaardelijke ISD-maatregel verdachte daadwerkelijk tot een structurele gedragsverandering zal brengen, zal de rechtbank verdachte die allerlaatste kans toch geven.
De redenen daarvoor zijn de volgende.
Verdachte is op een leeftijd gekomen dat als hij nu niet aan zichzelf werkt ter voorkoming van crimineel gedrag, de rechtbank het zeer waarschijnlijk acht hij in dat gedrag de rest van zijn leven zal blijven hangen. Hijzelf en de samenleving hebben daar dan veel last van. Dit lijkt verdachte te beseffen. Daar komt bij dat hij zegt gemotiveerd te zijn voor de opname in de kliniek in Portugal en dat hij vertrouwen heeft in de deskundige [persoon 2] . Een extra motivatie voor hem is dat als hij niet aan zichzelf werkt, hij de maandelijkse uitkering uit de ruime nalatenschap van zijn vader zal verliezen. Hij dreigt dan ook de relatie kwijt te raken met zijn vriendin, die niet in een crimineel circuit verkeert, met de daaraan gekoppelde gevolgen voor zijn wonen (verdachte woont bij haar in). Daarmee lijkt een voorwaardelijke ISD meer kans op succes te bieden voor verdachte dan een onvoorwaardelijke ISD, die al eerder zonder het gewenste resultaat is beëindigd. Mocht verdachte zich niet aan de voorwaarden voor de ISD houden, dan zal deze omgezet worden in een onvoorwaardelijke ISD.
Kortom: de voorwaardelijke ISD is een allerlaatste kans voor verdachte waarbij de bal echt aan zijn voet ligt. Een volgende keer hoeft verdachte bij de rechtbank niet meer aan te komen met omstandigheden buiten zichzelf, waardoor hij ondanks zijn intrinsieke motivatie weer “door het ijs zakt”, zoals hij het op zitting bij herhaling heeft genoemd. Het is nu erop of eronder voor hem.
Bij de voorwaardelijke ISD beperkt de taak van de reclassering zich tot toezicht op het verloop van het particuliere traject van verdachte. Daartoe moet verdachte de reclassering wekelijks op de hoogte houden met verifieerbare informatie van de kliniek en later [persoon 2] en van zijn testamentair bewindvoerder [persoon 3] .
De rechtbank zal verdachte een geheel voorwaardelijke ISD-maatregel opleggen voor de duur van twee jaren, waarbij de tijd die door verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en voorlopige hechtenis is doorgebracht, niet in mindering zal worden gebracht op de duur van de maatregel, omdat de rechtbank taxeert dat verdachte die twee jaren nodig heeft om met succes het ISD traject af te ronden De rechtbank stelt daarbij een proeftijd van twee jaren en zal slechts een paar bijzondere voorwaarden opleggen die zien op zijn particuliere traject.