Uitspraak
RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT
Strafrecht
Zittingsplaats: Breda
Parketnummer: 02-307422-20
beslissing van de meervoudige kamer d.d. 17 oktober 2025
op de vordering van de officier van justitie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van
[betrokkene],
geboren op [geboortedag] 1990 te [geboorteplaats],
wonende te [adres],
hierna: betrokkene.
1.De stukken
Het dossier bevat onder meer de volgende stukken:
- de vordering van de officier van justitie van 21 augustus 2025, die strekt tot verlenging van de terbeschikkingstelling (hierna tbs) met twee jaar;
- het vonnis van de rechtbank Zeeland-West-Brabant van 21 september 2021;
- de aantekeningen omtrent de lichamelijke en geestelijke gesteldheid van 1 januari 2023 tot en met 1 juli 2025;
- de pro-justitiarapportage (psychologisch onderzoek door [naam 1]) van 8 juli 2025;
- de pro-justitiarapportage (psychiatrisch onderzoek door [naam 2]) van
15 juli 2025;
- het verlengingsadvies van [behandelkliniek] van 31 juli 2025.
2.De procesgang
Betrokkene is op 21 september 2021 door de rechtbank Zeeland-West-Brabant veroordeeld voor twee keer een poging tot zware mishandeling, twee mishandelingen en één vernieling. Aan hem is opgelegd een gevangenisstraf van 300 dagen en tbs met verpleging van overheidswege.
De rechtbank constateert dat het hier gaat om een misdrijf als bedoeld in artikel 38e, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht.
De termijn van de tbs is gaan lopen op 6 oktober 2021. De tbs is voor het laatst verlengd op 13 oktober 2023. Zonder een nadere voorziening eindigt de tbs op 6 oktober 2025.
Op de zitting van 3 oktober 2025 is de officier van justitie mr. E. van Aalst gehoord. Ook is betrokkene gehoord, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. S.M.E. van Fraaijenhove van der Maas, advocaat te Breda. Daarnaast is de deskundige [GZ-psycholoog] van [kliniek] gehoord.
3.Het advies van de tbs-instelling
De tbs-instelling heeft geadviseerd de tbs met verpleging van overheidswege te verlengen met twee jaar. Betrokkene is op 12 april 2022 opgenomen bij de [behandelkliniek] op een afdeling voor psychotisch kwetsbare patiënten. De opname begon positief. Betrokkene toonde beleefd gedrag en nam initiatief tot activiteiten. Het functioneren van betrokkene verslechterde echter toen hij zonder overleg stopte met de antipsychotica. Betrokkene lijkt van de buitenkant sterker te zijn dan zijn psychotische belevingswereld, waardoor overvraging dreigt en frustraties oplopen. Dit is bij betrokkene niet goed af te lezen en hij maakt dit ook niet bespreekbaar. Er is vervolgens met een dwangbehandeling gestart, maar er hebben toch nog meerdere geweldsincidenten plaatsgevonden. Het laatste incident heeft geleid tot een overplaatsingsverzoek, omdat er geen passende zorg meer aan betrokkene kon worden geboden. Betrokkene heeft lang op een wachtlijst gestaan voor een nieuwe behandelpoging. In die tijd is het hem gelukt om de gestage positieve lijn vast te houden. Hij heeft psycho-educatie gevolgd, uitgebouwd naar vijf activiteiten per week en met elk behandelteamlid het signaleringsplan besproken. In juni 2025 werd de procedure van verlofaanvragen gestart, maar de aanvraag is niet ingediend omdat betrokkene op 31 juli 2025 is overgeplaatst naar de [kliniek]. Betrokkene is bij de [behandelkliniek] begeleidbaar geweest, heeft zich welwillend opgesteld en heeft kleine stappen vooruitgezet in zijn behandeling. Toch blijft er sprake van kwetsbaarheid voor overprikkeling en overvraging. Als de tbs nu wegvalt, is het recidiverisico hoog. Volgens de tbs-instelling is het creëren van een zeer gedegen inbedding essentieel om het risico te verkleinen. Daarnaast moeten de vervolgstappen zeer stapsgewijs worden doorgevoerd om overvraging te voorkomen. Het is daarom aannemelijk dat het traject nog enkele jaren gaat duren.
Op de zitting heeft de deskundige aangegeven dat er een overdracht heeft plaatsgevonden van de [behandelkliniek] naar de [kliniek]. Dit betekent echter niet dat de kliniek de behandeling 1 op 1 overneemt. Er is namelijk sprake van een nieuwe behandelpoging en de kliniek moet betrokkene eerst leren kennen voordat er vrijheden worden uitgebreid. Het uitbreiden van vrijheden gaat op basis van draagkracht. De kliniek heeft geprobeerd activiteiten met betrokkene op te starten, maar hij wordt snel overvraagd. Vanwege hoge mate van spanning kan betrokkene nu niet deelnemen aan activiteiten en zit hij daardoor veel op zijn kamer. De deskundige kan zich voorstellen dat de overgang van de [behandelkliniek] - waar het een en ander al was opgebouwd - naar de kliniek ingewikkeld is, maar zodra het mogelijk is, worden de vrijheden van betrokkene uitgebreid.
4.Het advies van de externe gedragsdeskundigen
De psycholoog heeft geadviseerd de tbs met verpleging van overheidswege te verlengen met twee jaar. Bij betrokkene is sprake van een autismespectrumstoornis, Gilles de la Tourette, een andere gespecificeerde schizofreniespectrum- of andere psychotische stoornis en een periodiek explosieve stoornis. In een situatie zonder intensieve beschermende prothese is het recidiverisico hoog, omdat betrokkene snel overprikkeld en ontregeld raakt en zelf niet in staat is om signalen van oplopende spanning tijdig te herkennen. Om met betrokkene stappen vooruit te kunnen zetten, is voorzichtig beleid nodig. Overbelasting dient te worden voorkomen en er moet stap voor stap worden onderzocht of en in welke mate het risicomanagement kan worden afgeschaald. Dit proces zal nog zeker twee jaar duren.
Ook de psychiater heeft geadviseerd de tbs met verpleging van overheidswege te verlengen met twee jaar. De conclusie over de diagnostiek en de inschatting van het recidiverisico komen overeen met die van de psycholoog. Volgens de psychiater zal betrokkene naar alle waarschijnlijkheid langdurig afhankelijk blijven van extern risicomanagement en medicatie. Ondersteunende en structurerende gesprekken en psychomotore therapie zullen betrokkene mogelijk wel geleidelijk meer grip laten krijgen op zijn gedrag.
5.Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie is op de zitting gebleven bij de vordering de tbs met twee jaar te verlengen. Betrokkene is pas net in de [kliniek] opgenomen voor de tweede behandelpoging.
6.Het standpunt van de verdediging
Betrokkene heeft op de zitting aangegeven dat de overstap van de [behandelkliniek] naar de [kliniek] een grote stap was. Hij zit bij de kliniek veel op zijn kamer, terwijl hij bij de [behandelkliniek] de hele dag op de afdeling kon zijn. Betrokkene mist die vrijheid. Als betrokkene veel spanning heeft, kan hij dit niet inhouden en gaat hij over op agressie. Ook al wil hij dit niet. Betrokkene vindt een verlenging van twee jaar lang.
Gelet op het standpunt van betrokkene over de termijn van verlenging heeft de raadsvrouw op de zitting primair verzocht de tbs te verlengen met één jaar. Subsidiair heeft de raadsvrouw zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank. Door de overplaatsing naar de [kliniek] is er sprake van een flinke stagnatie en achteruitgang in de behandeling van betrokkene. De kliniek zet namelijk de ingezette aanpak en behandeling van de [behandelkliniek] niet voort. Er is verzocht om bij de beslissing een overweging op te nemen dat de kliniek maatwerk moet leveren bij de behandeling van betrokkene, zodat hij zo snel mogelijk weer op het niveau is zoals bij de [behandelkliniek].
7.Het oordeel van de rechtbank
De tbs kan slechts worden verlengd indien de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen of goederen de verlenging van de tbs eist. Het recidivegevaar moet nog aanwezig zijn en dient voort te vloeien uit een ziekelijke stoornis en/of een gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens. Gelet op de advies van de tbs-instelling en de externe gedragsdeskundigen wordt nog steeds voldaan aan dit wettelijke criterium.
Voor de termijn van de verlenging zal de rechtbank de adviezen van de tbs-instelling en de externe gedragsdeskundigen volgen. Betrokkene is pas net begonnen met een tweede behandelpoging. Hij is namelijk op 31 juli 2025 overgeplaatst van de [behandelkliniek] naar de [kliniek]. Dit omdat de [behandelkliniek] niet meer de juiste zorg kon bieden aan betrokkene. Voor die overplaatsing heeft een overdracht plaatsgevonden. Daardoor is de [kliniek] op de hoogte van de stand van de behandeling en de mate van vrijheden binnen de behandelpoging bij de [behandelkliniek] en weten zij wat dit heeft ingehouden. De plaatsing bij de [kliniek] is echter geen voortzetting van deze eerste behandelpoging. Het is een
nieuwebehandelpoging en dus neemt de [kliniek] niet zonder eigen onderzoek de vrijheden en behandelingen van de [behandelkliniek] over. De rechtbank begrijpt dat dit lastig is voor betrokkene, maar het is de [kliniek] die nu verantwoordelijk is voor deze behandelpoging. Hierbij is het ook gebruikelijk dat zij betrokkene eerst wil leren kennen voordat zij hem vrijheden geven of kunnen beginnen met een behandeling. De rechtbank zal daarom ook niet overwegen hoe de [kliniek] de behandelpoging moet invullen, want dit is juist aan de deskundigen. De rechtbank gaat er daarbij van uit dat de [kliniek] een plan maakt dat aansluit bij betrokkene en ervoor zal zorgen dat zijn spanningen worden verlaagd en hij niet steeds op zijn kamer hoeft te zitten, maar kan deelnemen aan activiteiten. Bovendien is het in het belang van betrokkene zelf dat er nu goed gekeken wordt naar wat hij aan kan en welke behandelingen hij nodig heeft. Dit zal namelijk uiteindelijk moeten leiden tot het goed en verantwoord terugkeren in de maatschappij. Nu betrokkene nog aan het begin van het traject staat, zal de rechtbank de tbs met verpleging van overheidswege verlengen met twee jaar.
nieuwebehandelpoging en dus neemt de [kliniek] niet zonder eigen onderzoek de vrijheden en behandelingen van de [behandelkliniek] over. De rechtbank begrijpt dat dit lastig is voor betrokkene, maar het is de [kliniek] die nu verantwoordelijk is voor deze behandelpoging. Hierbij is het ook gebruikelijk dat zij betrokkene eerst wil leren kennen voordat zij hem vrijheden geven of kunnen beginnen met een behandeling. De rechtbank zal daarom ook niet overwegen hoe de [kliniek] de behandelpoging moet invullen, want dit is juist aan de deskundigen. De rechtbank gaat er daarbij van uit dat de [kliniek] een plan maakt dat aansluit bij betrokkene en ervoor zal zorgen dat zijn spanningen worden verlaagd en hij niet steeds op zijn kamer hoeft te zitten, maar kan deelnemen aan activiteiten. Bovendien is het in het belang van betrokkene zelf dat er nu goed gekeken wordt naar wat hij aan kan en welke behandelingen hij nodig heeft. Dit zal namelijk uiteindelijk moeten leiden tot het goed en verantwoord terugkeren in de maatschappij. Nu betrokkene nog aan het begin van het traject staat, zal de rechtbank de tbs met verpleging van overheidswege verlengen met twee jaar.
8.De beslissing.
De rechtbank verlengt de termijn van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege van [betrokkene] met twee jaar.
Deze beslissing is gegeven door mr. M.E.I. Beudeker, voorzitter, mr. W.A.H.A. Schnitzler-Strijbos en mr. R.J.H. de Brouwer, rechters, in tegenwoordigheid van de griffier
mr. E. Andraws en is uitgesproken ter openbare zitting op 17 oktober 2025.