Uitspraak
RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT
Zittingsplaats Breda
Bestuursrecht
zaaknummer: BRE 25/1503 WLZ
uitspraak van de enkelvoudige kamer van 13 november 2025 in de zaak tussen
[eiseres], uit [plaats], eiseres, wettelijk vertegenwoordigd door [naam],
(gemachtigde: mr. J.L.A.M. van Os),
en
de Raad van Bestuur van het Centrum Indicatiestelling Zorg, het CIZ
(gemachtigde: mr. L.M.R. Kater).
Samenvatting
1. Deze uitspraak gaat over de afwijzing van de aanvraag van eiseres voor zorg op grond van de Wet langdurige zorg (Wlz). Eiseres is het hier niet mee eens en voert daartoe een aantal beroepsgronden aan. Aan de hand van deze beroepsgronden beoordeelt de rechtbank de afwijzing van de aanvraag om Wlz-zorg.
1.1.
De rechtbank komt in deze uitspraak tot het oordeel dat het CIZ terecht de aanvraag om Wlz-zorg heeft afgewezen. Eiseres krijgt dus geen gelijk en het beroep is daarom ongegrond. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.
Procesverloop
2. Eiseres is een 32-jarige vrouw, bekend met ADHD, een autismespectrumstoornis (ASS), een insomniastoornis en depressieve klachten. Eiseres is woonachtig bij haar ouders die haar verzorgen. De moeder (en wettelijk vertegenwoordiger) van eiseres heeft op 22 mei 2024 een aanvraag gedaan voor zorg op grond van de Wlz.
2.1.
Het CIZ heeft deze aanvraag met het besluit van 29 juli 2024 (primair besluit) afgewezen. Met het bestreden besluit van 28 januari 2025 op het bezwaar van eiseres is het CIZ bij de afwijzing van de aanvraag gebleven.
2.2.
Eiseres heeft beroep ingesteld tegen het bestreden besluit. Het CIZ heeft op het beroep gereageerd met een verweerschrift.
2.3.
De rechtbank heeft het beroep op 6 november 2025 op zitting behandeld. Hieraan hebben de gemachtigde van eiseres en de gemachtigde van het CIZ deelgenomen.
Beoordeling door de rechtbank
Standpunt van het CIZ
3. Het CIZ stelt zich op het standpunt dat een behoefte aan 24 uur per dag zorg in de nabijheid bij eiseres niet kan worden vastgesteld. Het is duidelijk dat het huidig functioneren van eiseres zonder hulp en begeleiding risico geeft op ernstig nadeel, waaronder maatschappelijke teloorgang, paniek en onvoldoende voor zichzelf zorgen. De zorg die eiseres nodig heeft is echter veelal planbaar van aard. Uit de praktijk blijkt dat eiseres contact opneemt met haar netwerk, door middel van bellen of het sturen van een berichtje. Er komt geen ernstig nadeel naar voren dat niet ondervangen kan worden door (intensivering van) planbare zorg en zorg op afroep. Voor de momenten die niet planbaar zijn, wordt eiseres in staat geacht om hulp in te roepen om ernstig nadeel voor zichzelf te voorkomen. Omdat de medische noodzaak voor 24 uur per dag zorg in de nabijheid ontbreekt, komt het CIZ niet toe aan een beoordeling van de blijvendheid.
Beroepsgronden
4. Volgens eiseres heeft zij 24 uur per dag zorg in de nabijheid nodig. Dit wordt onderschreven door de behandelend psychiater. De psychiater komt meerdere malen per jaar aan huis bij eiseres, heeft veel gesprekken met haar en is op de hoogte van de actuele situatie waarin eiseres verkeert. Hij kan de noodzaak daarom goed beoordelen. Nu de medisch adviseur van het CIZ en de behandelend psychiater een andere opvatting hebben over de noodzaak voor 24 uur per dag zorg, heeft eiseres (subsidiair) verzocht om een deskundige te benoemen.
Het medisch onderzoek van het CIZ
5. In de primaire besluitvormingsfase heeft de medisch adviseur onderzoek gedaan, waarbij de door eiseres overgelegde medische informatie is betrokken. Verder heeft een huisbezoek plaatsgevonden door een onderzoeker van het CIZ. De medisch adviseur overweegt in het rapport van 17 juli 2024 dat de grondslag psychische stoornis van toepassing is gelet op de diagnoses ASS en ADHD. Het is niet duidelijk geworden of er ook sprake is van niet aangeboren hersenletsel, gelet op de conclusies uit het psychologisch onderzoek en het feit dat het niet aangeboren hersenletsel niet genoemd wordt in de informatie van de huisarts en de psychiater. De grondslag lichamelijke handicap kan daarom niet worden vastgesteld. Wel is duidelijk dat eiseres een intensieve zorgbehoefte heeft. Zij verblijft hele dagen in een donkere kamer op de zolder van haar ouders, afgeschermd van alle mogelijke prikkels. Zij eet enkel vloeibare voeding, omdat zij structuren en eetgeluiden niet kan verdragen. Ondanks aansturing is de persoonlijke verzorging niet adequaat. Ook kan zij geen dagstructuur aanhouden of voor daginvulling zorgen. De stoornissen en beperkingen leiden tot ernstig nadeel in de vorm van zelfverwaarlozing, maatschappelijke teloorgang of ernstig lichamelijk letsel. De zorgbehoefte van eiseres is grotendeels op te vangen met planbare zorgmomenten. Er zijn geen voorbeelden van niet planbare zorgbehoefte waarbij eiseres geen hulp heeft ingeroepen. Eiseres neemt bij vragen of behoeftes (telefonisch) contact op met haar ouders, die in hetzelfde huis aanwezig zijn. Eiseres is in het geval van niet planbare zorg in staat om hulp in te roepen. Er is derhalve geen noodzaak voor 24 uur per dag zorg in de nabijheid. Hoewel een beoordeling van de blijvendheid feitelijk niet aan de orde is, komt de medisch adviseur tot de conclusie dat er geen sprake is van een blijvende eindsituatie. De diagnoses ASS en ADHD zijn pas een jaar geleden gesteld. Er hebben nog geen behandelingen plaatsgevonden gericht op begeleiding rondom de diagnoses en het leren omgaan met de beperkte belastbaarheid. Ook wordt in de medische informatie gesproken over depressieve klachten, zonder dat hiervoor verdere diagnostiek en/of behandeling is ingezet. Er kan daarom niet met zekerheid gesteld worden dat het functioneren van eiseres in de toekomst niet meer kan verbeteren.
5.1.
In de bezwaarfase heeft een andere medisch adviseur de reeds beschikbare en nader overgelegde medische informatie bestudeerd. Op 30 oktober 2024 en 20 november 2024 is telefonisch contact geweest met de moeder en de ambulant begeleidster van eiseres. In de rapportage van 15 januari 2025 heeft de medisch adviseur overwogen dat de beperkingen van eiseres voortkomen uit de grondslag psychische stoornis (ADHD, ASS, insomniastoornis, depressieve klachten). Gelet op deze stoornissen en de beperkingen van eiseres is er sprake van een intensieve zorgbehoefte en risico op ernstig nadeel, zoals maatschappelijke teloorgang en ernstig lichamelijk letsel. Medisch gezien is eiseres echter niet aangewezen op 24 uur per dag zorg in de nabijheid, omdat er overwegend sprake is van een planbare zorgbehoefte en eiseres in staat wordt geacht om op relevante momenten hulp in te roepen om zo ernstig nadeel voor zichzelf te voorkomen. Voor de fysieke problemen (familiaire hypercholesterolemie) heeft eiseres geen voortdurende begeleiding, verpleging of overname van zelfzorg nodig. Daarnaast zijn er geen zware regieproblemen aan de orde waarbij voortdurend begeleiding of overname van taken nodig is en eiseres is niet aangewezen op permanent toezicht ter voorkoming van escalatie of ernstig nadeel. Er is immers geen sprake van een noodzaak tot acute medische interventie, zoals bijvoorbeeld bij continu bestaand verstikkingsgevaar, ernstig probleemgedrag of continu risico op epileptische insulten. Omdat de noodzaak voor 24 uur per dag zorg in de nabijheid niet kan worden vastgesteld, is de beoordeling van de blijvendheid niet aan de orde.
Juridisch kader
6. In artikel 3.2.1, eerste lid, aanhef en onder b, van de Wlz is het volgende bepaald:
Een verzekerde heeft recht op zorg die op zijn behoeften, persoonskenmerken en
mogelijkheden is afgestemd voor zover hij naar aard, inhoud en omvang en uit een oogpunt van doelmatige zorgverlening redelijkerwijs op die zorg is aangewezen omdat hij, vanwege een somatische of psychogeriatrische aandoening of beperking of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap, een blijvende behoefte heeft aan:
b. 24 uur per dag zorg in de nabijheid, omdat hij zelf niet in staat is om op relevante momenten hulp in te roepen en hij, om ernstig nadeel voor hem zelf te voorkomen,
1° door fysieke problemen voortdurend begeleiding, verpleging of overname van zelfzorg nodig heeft, of
2° door zware regieproblemen voortdurend begeleiding, verpleging of overname van taken nodig heeft.
Inhoud van het geschil
7. De rechtbank stelt voorop dat tussen partijen niet in geschil is dat eiseres beperkingen heeft en dat er sprake is van een zorg- en begeleidingsbehoefte. De beperkingen van eiseres komen voort uit de grondslag psychische stoornis. Deze grondslag kan toegang geven tot Wlz-zorg indien aan de voorwaarden van artikel 3.2.1 van de Wlz is voldaan. Daarnaast zijn partijen het met elkaar eens dat het onderzoek door het CIZ op een zorgvuldige wijze heeft plaatsgevonden. Partijen zijn verdeeld over de vraag of eiseres blijvend 24 uur per dag zorg in de nabijheid nodig heeft om ernstig nadeel te voorkomen.
Noodzaak voor 24 uur per dag zorg in de nabijheid
8. Uit de stukken in het dossier blijkt dat eiseres, gezien haar beperkingen en klachten, zorg en begeleiding behoeft. Zo dient zij aangestuurd te worden om initiatief te nemen ten aanzien van persoonlijke verzorging en heeft zij hulp nodig bij het structuren en invullen van de dagen. Ter zitting is besproken dat voor de mobiliteitsproblemen en dagbesteding (inclusief vervoer) inmiddels zorg is ingeschakeld op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo). Door partijen is bevestigd dat de zorgbehoefte met betrekking tot de Wlz-aanvraag ziet op de gebieden persoonlijke verzorging, daginvulling en dagstructuur.
8.1.
De rechtbank volgt het standpunt van het CIZ dat de zorgbehoefte ondervangen kan worden door planbare en frequente zorgmomenten
.Ter zitting is door het CIZ nader toegelicht hoe deze planbare zorgmomenten eruit kunnen zien. Door eiseres is dit niet betwist of gemotiveerd waarom dit niet voldoende zou zijn. Verder is er geen sprake van zware regieproblemen zodat er voortdurende begeleiding of overname van taken nodig is om ernstig nadeel voor eiseres te voorkomen. Uit het dossier blijkt dat zij drie keer per dag naar beneden komt om wat te eten. Als zij iets nodig heeft of een vraag heeft, neemt ze telefonisch contact op met haar ouders. Voor zorgmomenten die niet planbaar zijn, wordt eiseres derhalve in staat geacht om deze adequaat in te schatten, hulp in te roepen en deze af te wachten. Desgevraagd heeft eiseres ter zitting geen voorbeelden kunnen geven van niet planbare zorgmomenten waarbij zij geen hulp heeft ingeroepen. Uit de informatie van de psychiater kan niet afgeleid worden waarom eiseres 24 uur per dag zorg in de nabijheid nodig heeft, welke ernstig nadeel zal intreden als eiseres dat niet ontvangt en waarom planbare zorgmomenten niet afdoende zijn. De rechtbank kan daarom aan de informatie van de psychiater niet die waarde hechten die eiseres daaraan gehecht wil zien, ook niet in combinatie met de informatie van de huisarts. Voor de planbare zorg die eiseres nodig heeft bestaan voorliggende voorzieningen op grond van de Zorgverzekeringswet en de Wmo.
.Ter zitting is door het CIZ nader toegelicht hoe deze planbare zorgmomenten eruit kunnen zien. Door eiseres is dit niet betwist of gemotiveerd waarom dit niet voldoende zou zijn. Verder is er geen sprake van zware regieproblemen zodat er voortdurende begeleiding of overname van taken nodig is om ernstig nadeel voor eiseres te voorkomen. Uit het dossier blijkt dat zij drie keer per dag naar beneden komt om wat te eten. Als zij iets nodig heeft of een vraag heeft, neemt ze telefonisch contact op met haar ouders. Voor zorgmomenten die niet planbaar zijn, wordt eiseres derhalve in staat geacht om deze adequaat in te schatten, hulp in te roepen en deze af te wachten. Desgevraagd heeft eiseres ter zitting geen voorbeelden kunnen geven van niet planbare zorgmomenten waarbij zij geen hulp heeft ingeroepen. Uit de informatie van de psychiater kan niet afgeleid worden waarom eiseres 24 uur per dag zorg in de nabijheid nodig heeft, welke ernstig nadeel zal intreden als eiseres dat niet ontvangt en waarom planbare zorgmomenten niet afdoende zijn. De rechtbank kan daarom aan de informatie van de psychiater niet die waarde hechten die eiseres daaraan gehecht wil zien, ook niet in combinatie met de informatie van de huisarts. Voor de planbare zorg die eiseres nodig heeft bestaan voorliggende voorzieningen op grond van de Zorgverzekeringswet en de Wmo.
8.2.
Naar het oordeel van de rechtbank heeft het CIZ voldoende gemotiveerd dat in de zorgbehoefte van eiseres kan worden voorzien met zorg op geplande momenten, eventueel in combinatie met zorg op afroep en dat eiseres deze zorg zonder ernstig nadeel kan afwachten. Daarom is geen 24 uur per dag zorg in de nabijheid noodzakelijk om ernstig nadeel te voorkomen. De rechtbank begrijpt dat de situatie van eiseres ernstig en zwaar is (ook voor haar ouders), maar kan niet voorbijgaan aan de wettelijke vereisten die gelden voor een Wlz-indicatie. Die eisen zijn nu eenmaal zeer streng. Het CIZ heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat eiseres, ondanks haar beperkingen en de daaruit voortvloeiende zorgbehoefte, niet aan die strenge eisen voldoet.
Blijvendheid
9. Nu het CIZ op zorgvuldige en toereikende wijze heeft gemotiveerd dat geen 24 uur per dag zorg in de nabijheid noodzakelijk is en eiseres reeds daarom niet voldoet aan de voorwaarden van artikel 3.2.1 van de Wlz om in aanmerking te komen voor een Wlz-indicatie, is de rechtbank van oordeel dat het criterium van ‘blijvende behoefte’ geen beoordeling meer behoeft.
Benoeming deskundige
10. Tot slot heeft eiseres verzocht om een onafhankelijk deskundige te benoemen, maar de rechtbank ziet daarvoor geen aanleiding. Het medisch onderzoek door het CIZ is zorgvuldig geweest en eiseres heeft voldoende gelegenheid gehad om zelf (medische) stukken in geding te brengen. Zij heeft hiervan ook gebruikgemaakt, maar daarmee onvoldoende twijfel gezaaid aan de juistheid van de beoordeling door het CIZ. Het verzoek om een deskundige te benoemen wordt daarom afgewezen.
Conclusie en gevolgen
11. Het beroep is ongegrond. Dat betekent dat het CIZ terecht eiseres de toegang tot de Wlz heeft geweigerd. Eiseres krijgt daarom het griffierecht niet terug. Zij krijgt ook geen vergoeding van haar proceskosten.
Beslissing
De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.
Deze uitspraak is gedaan door mr. M. Snoeks, rechter, in aanwezigheid van J. Boer-IJzelenberg, griffier, op 13 november 2025 en geanonimiseerd gepubliceerd op www.rechtspraak.nl.
griffier
rechter
Een afschrift van deze uitspraak is verzonden aan partijen op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Centrale Raad van Beroep waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met deze uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen zes weken na de dag waarop deze uitspraak is verzonden.
Digitaal hoger beroep instellen kan via “Formulieren en inloggen” op www.rechtspraak.nl. Hoger beroep instellen kan eventueel ook nog steeds door verzending van een brief aan de Centrale Raad van Beroep, Postbus 16002, 3500 DA Utrecht.