Uitspraak
RECHTBANK ZWOLLE
Sector civiel
Enkelvoudige handelskamer
Zaaknr/rekr: 75950 / HA RK 02-78
Uitspraak: 7 februari 2003
B E S C H I K K I N G
op het verzoek, ingediend door:
de besloten vennootschap ICARE THUISZORGWINKELS B.V.,
statutair gevestigd te Lelystad, kantoorhoudende te Dronten,
verzoekster,
advocaat mr. F.J.A. Crousen te Utrecht,
procureur mr. J.A. van Wijmen.
PROCESGANG
Op 15 mei 2002 heeft verzoekster ter griffie van deze rechtbank een verzoekschrift ingediend. Daarbij is aantal producties overgelegd. Bij brief van 1 oktober 2002 heeft verzoekster op verzoek van de rechtbank, gedaan bij brief van 10 juli 2002, een nadere toelichting gegeven op het verzoek, met als bijlage een brief van KPMG Assurance van 13 september 2002, naast een aantal bijlagen, genummerd 1 t/m 3.
Het verzoek is behandeld op de terechtzitting van 4 december 2002. Verschenen zijn:
- mr. Crousen namens verzoekster;
- [A], plv. voorzitter van de Raad van bestuur van de stichting De Thuiszorg Icare, belanghebbende, vergezeld van drs. W.D. van Eck, registeraccountant te Groningen;
- [B] namens Rubi B.V.
SAMENVATTING VAN HET VERZOEK
Het verzoek strekt er toe toestemming te verlenen voor wijziging van de statuten conform het bepaalde in het aandeelhoudersbesluit en in de conceptakte van statutenwijziging.
MOTIVERING
1. Vaststaande feiten
1.1 Bij notariële akte van 18 december 1998 is met machtiging van de rechtbank de stichting Thuiszorgwinkels Flevoland omgezet in een besloten vennootschap PZG Thuiszorgwinkels B.V. (per 11 februari 2000 genaamd Icare Thuiszorgwinkels B.V.), waarvan Thuiszorg Flevoland B.V. de aandelen houdt. De volstorting van het gehele geplaatste kapitaal heeft plaats gevonden door omzetting van het vermogen van de stichting, groot f 319.000,--, in aandelenkapitaal. In artikel 3 van de statuten is bepaald dat dit vermogen en/of de vruchten daarvan uitsluitend met toestemming van de rechter als bedoeld in artikel 18 lid 6 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek mag (mogen) worden besteed.
1.2 De vennootschap heeft ten doel het verzorgen van dienstverlening en de levering van goederen en materialen ten behoeve van de bevolking op het terrein van de volksgezondheid en op andere terreinen, en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords.
1.3 Op 18 december 1998 heeft Thuiszorg Flevoland B.V. haar aandelen in Icare Thuiszorgwinkels B.V. overgedragen aan Holding Thuiszorg Beheer en Ontwikkeling B.V., thans genaamd Icare Thuiszorg Beheer en Ontwikkeling B.V. De aandelen in Icare Thuiszorg Beheer en Ontwikkeling B.V. worden gehouden door de stichting De Thuiszorg Icare te Meppel.
1.4 Op 21 maart 2002 heeft Icare Thuiszorg Beheer en Ontwikkeling B.V. besloten haar 319 aandelen in Icare Thuiszorgwinkels B.V. te verkopen en te leveren aan Rubi B.V. voor een bedrag van € 589.914,28, waarbij gebruikmakend van artikel 13 van de statuten is besloten:
a. om interimdividend uit te keren aan de verkoper, zulks onder de ontbindende voorwaarde van het niet totstandkomen van een statutenwijziging van de vennootschap, waarbij onder meer:
- artikel 3 van de huidige statuten van de vennootschap, inzake het beklemd vermogen, zal worden geschrapt onder de bepaling dat de verkoper dit bedrag zal uitkeren aan de Stichting De Thuiszorg Icare te Meppel, onder de last dit bedrag aan te wenden overeenkomstig de doelstelling van de voormalige Stichting Thuiszorgwinkels Flevoland;
b. de statuten van de vennootschap te wijzigen overeenkomstig het concept opgesteld door Landwell, Advocaten en Notarissen conform het bovengenoemde onder sub a en voorts inclusief het omzetten van het kapitaal van de vennootschap van guldens naar euro's;
c. dat de hoogte van het bedrag van de uitkering van het interimdividend uit hoofde van dit aandeelhoudersbesluit zal zijn een bedrag gelijk aan het beklemd vermogen van de vennootschap, zoals hierna onder e. genoemd;
d. dat verkoper en de vennootschap er voorshands vanuit gaan dat het interimdividend gelijk zal zijn aan € 16.770,--, welk bedrag zal worden uitgekeerd ten laste van de overige reserves;
e. dat de definitieve hoogte van het interimdividend uit hoofde van dit aandeelhouders- besluit vaststaat nadat de statuten van de vennootschap conform het bepaalde in het bovenstaande sub a en sub b genoemd zijn gewijzigd;
f. (enz.)
1.5 Na aftrek van de reorganisatiekosten, waarvoor een voorziening is getroffen van
f 433.911,--, die fiscaal aftrekbaar is, resteert van het beklemde vermogen een bedrag van f 36.956,-- (€ 16.770,--).
2. Standpunt verzoekster
2.1 Verzoekster stelt dat zij er belang bij heeft dat het bepaalde in artikel 3 van haar statuten, waarbij na omzetting is bepaald dat het vermogen dat zij bij de omzetting heeft en de vruchten daarvan slechts met toestemming van de rechter anders mogen worden besteed dan voor de omzetting was voorgeschreven (het zgn. beklemd vermogen) wordt geschrapt.
2.2 Aangevoerd wordt dat met de verkoop van de aandelen de band met de groep van de stichting De Thuiszorg Icare is verbroken en dat zij er belang bij heeft dat zij haar bedrijfsactiviteiten in de door haar gewenste mate commercieel kan exploiteren. De aanwezigheid van het "beklemde vermogen" zou verzoekster bij deze exploitatie kunnen belemmeren, met name gezien het feit dat zij niet meer tot de groep van de stichting De Thuizorg Icare behoort.
2.3 In het kader van de verkoop en levering van de aandelen aan Rubi B.V. is besloten tot uitkering aan Icare Thuiszorg Beheer en Ontwikkeling B.V. van een bedrag aan interimdividend gelijk aan het thans aanwezige door KPMG Accountants na aftrek van een getroffen reorganisatievoorziening voor de vennootschapsbelasting van NLG 319.000,--, vastgestelde beklemde vermogen van € 16.770,--( fl. 36.956,--), welk bedrag Icare Thuiszorg Beheer en Ontwikkeling B.V. op haar beurt zal uitkeren aan Stichting De Thuiszorg Icare, onder de last dit bedrag aan te wenden overeenkomstig de doelstellingen van de omgezette stichting Thuiszorgwinkels Flevoland.
2.4 De getroffen reorganisatievoorziening, die past in de statutaire doelstelling van de omgezette stichting, had betrekking op de kosten van de drie te integreren winkelorganisaties, waarbij de personeelslasten van de drie organisaties als een binnen de gezondheidszorg gebruikelijk verdeelsleutel zijn gebruikt.
3. Beoordeling van het verzoek
3.1 Ingevolge het bepaalde in artikel 2:18, lid 6, van het Burgerlijk Wetboek moet na omzetting van een stichting uit de statuten blijken dat het vermogen dat zij bij de omzetting heeft en de vruchten daarvan slechts met toestemming van de rechter anders mogen worden besteed dan voor de omzetting was voorgeschreven.
3.2 De prealabele vraag of nadat de omzetting van een rechtspersoon heeft plaatsgevonden, ook achteraf door de rechter toestemming kan worden gegeven om het vermogen op een andere wijze te besteden dan voor de omzetting was voorgeschreven wordt bevestigend beantwoord. Lid 6 geeft een regeling die zeker wil stellen dat het vermogen van een stichting zoals dat op het moment van de omzetting bestaat, alleen met toestemming van de rechter voor andere dan de (oude) stichtingsdoeleinden kan worden aangewend. Er is geen rechtsregel die zich verzet tegen het achteraf verkrijgen van zodanige toestemming.
3.3 Aan de orde is de vraag of de volstorting van aandelen ten laste van het vermogen van de stichting in strijd is met artikel 2:18, lid 6, BW. In de literatuur wordt hierover geen eenduidig standpunt ingenomen. In het preadvies voor de Vereeniging "Handelsrecht" (1991) van mr. C.W. de Monchy en Prof. mr. L. Timmerman is door De Monchy op p. 141 e.v. verdedigd dat een volstorting ten laste van het vermogen van de stichting slechts mogelijk is indien de statuten van de omgezette stichting in de mogelijkheid van uitkeringen voorzien en indien de nemers van de aandelen vallen onder de groep van personen aan wie de stichting uitkeringen mocht doen. "In alle andere gevallen" is naar de mening van De Monchy een storting in geld noodzakelijk om te zorgen dat na de omzetting vermogen dat de stichting bij de omzetting heeft en de vruchten daarvan niet anders worden besteed dan voor de omzetting was voorgeschreven. Hieraan doet volgens De Monchy niet af dat door de rechterlijke machtiging op de akte van omzetting, waarin de storting wel zal zijn opgenomen, de toestemming van de rechter wordt verkregen. In dit verband kan worden vastgesteld dat de statuten van de omgezette stichting niet voorzien in de mogelijkheid van uitkeringen terwijl evenmin bij de omzetting sprake is geweest van storting in geld.
3.4 De rechtbank is evenwel van oordeel dat storting op de aandelen ten laste van het stichtingsvermogen rechtsgeldig kan plaatsvinden, indien de aandelen direct of indirect zijn genomen door een stichting met een zelfde doelstelling als de omgezette stichting (vgl. Asser-Van der Grinten-Maeijer 2-II nr. 154 en Van Schilfgaarde, Losbl. Rp., art. 18, aant. 6).
In het onderhavige geval zijn de aandelen toegekend aan Thuiszorg Flevoland B.V., die de aandelen onmiddellijk heeft overgedragen aan Holding Thuiszorg Beheer en Ontwikkeling B.V., waarvan stichting De Thuiszorg Icare, met een identieke doelomschrijving, de aandelen houdt.
3.5 De aan de reorganisatie verbonden kosten vinden een rechtvaardiging in de doelomschrijving van de omgezette stichting, al kan er niet aan worden voorbijgegaan dat als gevolg van die reorganisatie de aandelen Icare Thuiszorgwinkels B.V. in waarde kunnen zijn gestegen, waarna zij zijn vervreemd. De rechtbank is echter van oordeel dat verzoekster voldoende heeft aangetoond dat de reorganisatie, die na de omzetting heeft plaatsgevonden, noodzakelijk was teneinde de integratie van drie instellingen, met elk een eigen werkgebied, te bewerkstelligen, teneinde aldus een behoorlijke exploitatie te realiseren, waarbij de toegepaste verdeelsleutel (de omvang van de personeelslasten van de drie instellingen) als gebruikelijk binnen de gezondsheidszorg te billijken valt. Hierbij is mede in aanmerking genomen dat de opbrengst van de aan Rubi B.V. verkochte aandelen (mede) ten goede komt aan stichting De Thuiszorg Icare, waarvan de doelstelling overeenstemt met die van de stichting Thuiszorg Flevoland.
4. Slotsom
De slotsom is dat het verzoek als op de wet gegrond voor inwilliging vatbaar is. Bepaald zal worden dat het beklemde vermogen aan stichting De Thuiszorg Icare wordt uitgekeerd, onder de last dit vermogen aan te wenden overeenkomstig de doelstelling van de voormalige stichting Thuiszorgwinkels Flevoland.
BESLISSING
De rechtbank:
- verleent machtiging om de statuten van de besloten vennootschap Icare Thuiszorgwinkels B.V. te Lelystad te wijzigen overeenkomstig de aan deze beschikking gehechte conceptakte;
- bepaalt dat het beklemde vermogen, groot € 16.770,--, wordt uitgekeerd aan stichting De Thuiszorg Icare, onder de last dit bedrag aan te wenden overeenkomstig de doelstelling van de voormalige stichting Thuiszorgwinkels Flevoland.
Gegeven door mr. Th.A. Ariëns en in het openbaar uitgesproken op vrijdag
7 februari 2003, in tegenwoordigheid van de griffier.