ECLI:NL:GHARL:2023:2585

• Datum uitspraak: 2 maart 2023
• Publicatiedatum: 27 maart 2023
• Zaaknummer: 200.321.353
• Instantie: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht; Penitentiair strafrecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: M.E. van Wees; A.B.A.P.M. Ficq; E.A.K.G. Ruys; E.L.M. Klein Haneveld; C.J.J.C.M. van Gestel
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Zorgmachtiging en terbeschikkingstelling in hoger beroep

In deze zaak heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op 2 maart 2023 uitspraak gedaan in hoger beroep betreffende de zorgmachtiging van een betrokkene die onder terbeschikkingstelling staat. Voorafgaand aan het verzoekschrift tot verlening van een zorgmachtiging is een vordering tot verlenging van de terbeschikkingstelling ingediend. Het hof heeft het verzoek van de officier van justitie en het hoger beroep van de betrokkene gelijktijdig behandeld. De betrokkene, die lijdt aan een psychische stoornis, werd bijgestaan door zijn advocaat, mr. A.M.D. Naarden. De mondelinge behandeling vond plaats op 16 februari 2023.

Het hof heeft vastgesteld dat de betrokkene lijdt aan schizofrenie van het paranoïde type, een stoornis in het gebruik van middelen, en zwakbegaafdheid. Deze stoornissen leiden tot ernstig nadeel, waaronder het gevaar voor de veiligheid van anderen. De rechtbank Amsterdam had eerder de terbeschikkingstelling van de betrokkene verlengd, maar het hof heeft deze beslissing vernietigd en de vordering tot verlenging afgewezen. Het hof oordeelde dat verplichte zorg noodzakelijk is, gezien de ernst van de situatie en het gebrek aan mogelijkheden voor passende zorg op vrijwillige basis.

De zorgmachtiging is verleend voor een periode van zes maanden, tot en met 2 september 2023, en omvat verschillende vormen van verplichte zorg, zoals het toedienen van medicatie en het beperken van de bewegingsvrijheid. De beslissing is openbaar uitgesproken en er staat beroep in cassatie open bij de Hoge Raad.

Uitspraak

beschikking

GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN

Zittingsplaats Arnhem

Afdeling Strafrecht

registratienummer 200.321.353/1

Beschikking van 2 maart 2023 (vul parketnummer in)
betreffende een zorgmachtiging als bedoeld in artikel 2.3, eerste lid, Wet forensische zorg (Wfz) juncto artikel 6:5, aanhef en onder a, Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)

op verzoek van:

de officier van justitie in het arrondissement Amsterdam ,

hierna: de officier van justitie,

door tussenkomst van de advocaat-generaal bij dit hof,

met betrekking tot:

[betrokkene] ,

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1963,

verblijvende bij de Forensische Regionale Instelling voor beschermd wonen (F-RIBW), locatie [locatie] , van GGZ [GGZ locatie] , [adres GGZ] ,

hierna te noemen: betrokkene,

bijgestaan door mr. A.M.D. Naarden, advocaat te ’s-Gravenhage.

1. Procesverloop

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit het verzoekschrift van de officier van justitie, ingekomen ter griffie op 13 januari 2023, met – onder meer – de volgende bijlagen:

• de pro justitiarapportage van psychiater I. Maksimovic van 4 april 2017;
• de pro justitiarapportage van psycholoog I. van Asselt van 11 april 2017;
• de pro justitiarapportage van psychiater A.A.R. de Kom van 2 april 2020;
• de pro justitiarapportage van psycholoog Th. A.M. Deenen van 10 april 2020;
• de pro justitiarapportage van psychiater P.A. de Mon van 1 mei 2021;
• de pro justitiarapportage van psychiater I. Maksimovic van 30 april 2022;
• het reclasseringsadvies van GGZ Fivoor van 13 mei 2022;
• het aanvullend reclasseringsadvies van GGZ Fivoor van 15 juli 2022;
• de beslissing van de rechtbank Amsterdam van 2 augustus 2022, waarbij de vigerende maatregel van terbeschikkingstelling van betrokkene is verlengd met een termijn van één jaar;
• het voortgangsverslag van GGZ [GGZ locatie] van 31 oktober 2022;
• het proces-verbaal van de zitting van de penitentiaire kamer in dit hof van 10 november 2022;
• de tussenbeslissing van de penitentiaire kamer van dit hof van 24 november 2022;
• informatierapport Wvggz van 25 november 2022 waaruit volgt dat de betrokkene geen politiemutaties heeft binnen de gestelde termijn (25 augustus 2022 tot en met 25 november 2022);
• verklaring niet voorkomen in het curatele- en bewindregister van 1 december 2022;
• het zorgplan van 13 december 2022;
• de medische verklaring van psychiater A. Kaan van 23 december 2022;
• de bevindingen van geneesheer-directeur M.A.H. Monden van GGZ [GGZ locatie] van 29 december 2022.

1.2.

De mondelinge behandeling van het verzoek heeft plaatsgevonden op 16 februari 2023 in een van de zalen van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, locatie Arnhem.

1.3.

Bij de mondelinge behandeling zijn gehoord:

• betrokkene en zijn advocaat, mr. A.M.D. Naarden;
• mr. D.J. de Jong, advocaat-generaal.

1.4.

Voorafgaand aan het verzoekschrift is een vordering tot verlenging van de terbeschikkingstelling van betrokkene ingediend. Het verzoekschrift is gelijktijdig behandeld met het hoger beroep van betrokkene tegen de beslissing van de rechtbank Amsterdam van 2 augustus 2022, waarbij de terbeschikkingstelling met een termijn van één jaar is verlengd. Het hof beslist tegelijk op zowel het verzoek van de officier van justitie als het hoger beroep van betrokkene tegen de verlenging van de terbeschikkingstelling. Bij de beslissing op dit hoger beroep wordt de verlengingbeslissing van de rechtbank vernietigd en de verlengingsvordering afgewezen.

2. Standpunt van het Openbaar Ministerie

De officier van justitie heeft verzocht een zorgmachtiging te verlenen. In het verzoekschrift wordt verwezen naar de verschillende vormen van verplichte zorg en de verwachte maximale duur daarvan. De advocaat-generaal heeft geconcludeerd tot toewijzing van het verzoek om een zorgmachtiging te verlenen. De advocaat-generaal acht het niet noodzakelijk als zorgvorm het insluiten en het beperken van het recht op ontvangen van bezoek in de zorgmachtiging op te nemen.

3. Standpunt van betrokkene

Namens betrokkene is aangevoerd dat het verzoek tot het verlenen van de zorgmachtiging moet worden toegewezen. Ten aanzien van de in het verzoekschrift vermelde vormen van verplichte zorg is namens hem betoogd dat het niet noodzakelijk is om het insluiten, het beperken van het recht op het ontvangen van bezoek en het beperken van het gebruik van communicatiemiddelen in de zorgmachtiging op te nemen.

4. Beoordeling

4.1.

Uit de overgelegde stukken en het behandelde ter zitting is gebleken dat betrokkene lijdt aan een psychische stoornis, in de vorm van schizofrenie van het paranoïde type, een stoornis in het gebruik van diverse middelen, waaronder het nog actuele cocaïnegebruik. Bij hem is daarnaast sprake van zwakbegaafdheid en een ongespecificeerde persoonlijkheidsstoornis met antisociale trekken.

4.2.

Deze stoornissen leiden tot ernstig nadeel, gelegen in:

• het gevaar dat betrokkene maatschappelijk teloor gaat;
• het gevaar dat betrokkene een ander ernstig lichamelijk letsel toebrengt;
• het gevaar voor de algemene veiligheid van andere personen of goederen.

Na eerdere veroordelingen van betrokkene voor – onder meer – mishandeling, poging tot doodslag en verkrachting, heeft het gerechtshof te Amsterdam hem in 2004 ontslagen van alle rechtsvervolging ter zake van opzettelijk brandstichten, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen te duchten was, en opzettelijk brandstichten, terwijl daarvan levensgevaar of zwaar lichamelijk letsel voor een ander te duchten was, en hem de maatregel van terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege opgelegd. De rechtbank Amsterdam heeft de verpleging van overheidswege op 12 november 2020 voorwaardelijk beëindigd, onder het stellen van voorwaarden. Het hof zal de vordering tot verlenging van de terbeschikkingstelling van betrokkene bij beslissing van heden afwijzen, waarbij wordt overwogen dat de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen niet langer verlenging van de terbeschikkingstelling vereist indien de betrokkene verder wordt behandeld en begeleid in het kader van een zorgmachtiging.

4.3.

Om ernstig nadeel af te wenden en(vul parketnummer in) de geestelijke gezondheid van betrokkene te stabiliseren,

heeft hij verplichte zorg nodig.

4.4.

Gebleken is dat er geen mogelijkheden voor passende zorg op vrijwillige basis zijn. Betrokkene heeft zich weliswaar bereid verklaard op vrijwillige basis mee te blijven werken aan behandeling en begeleiding, maar daarbij zal zijn hoop op beëindiging van de terbeschikkingstelling ook een rol hebben gespeeld. Hij is niet in staat gebleken abstinent van middelen te blijven. Het middelengebruik van betrokkene kan in combinatie met zijn schizofrenie potentieel leiden tot psychotische decompensatie. Indien er dan onvoldoende mogelijkheden zijn om adequaat en tijdig in te grijpen, bestaat het gevaar dat hij onder invloed van middelen en/of psychotische ontregeling maatschappelijk teloor zal gaan of wederom een geweldsmisdrijf zal begaan, waardoor zwaar lichamelijk letsel aan een ander wordt toegebracht of gevaar voor de algemene veiligheid van andere personen of goederen wordt veroorzaakt. Om die redenen is verplichte zorg nodig. De in het verzoekschrift genoemde vormen van zorg zijn gebaseerd op (vul parketnummer in)het zorgplan, de medische verklaring en het advies van de geneesheer-directeur.

De volgende vormen van verplichte zorg worden voor na te noemen maximale duur verzocht:

Vorm van verplichte zorg

Duur

Toelichting op de duur

Toedienen van vocht, voeding en medicatie, alsmede het verrichten van medische controles of andere medische handelingen en therapeutische maatregelen, ter behandeling van een psychische stoornis, dan wel vanwege die stoornis, ter behandeling van een somatische aandoening.

6 maanden

De verzochte duur van deze vorm van verplichte zorg geldt per toepassing, en kan telkens voor de aangevraagde duur worden ingezet gedurende de gehele looptijd van de zorgmachtiging.

Beperken van de bewegingsvrijheid

3 maanden

De verzochte duur van deze vorm van verplichte zorg geldt per toepassing, en kan telkens voor de aangevraagde duur worden ingezet gedurende de gehele looptijd van de zorgmachtiging.

Insluiten, in geval van opname in een accommodatie

7 dagen

De verzochte duur van deze vorm van verplichte zorg geldt per toepassing, en kan telkens voor de aangevraagde duur worden ingezet gedurende de gehele looptijd van de zorgmachtiging.

Uitoefenen van toezicht op betrokkene, in geval van opname in een accommodatie

7 dagen

De verzochte duur van deze vorm van verplichte zorg geldt per toepassing, en kan telkens voor de aangevraagde duur worden ingezet gedurende de gehele looptijd van de zorgmachtiging.

Onderzoek aan kleding en/of lichaam, in geval van opname in een accommodatie

3 maanden

De verzochte duur van deze vorm van verplichte zorg geldt per toepassing, en kan telkens voor de aangevraagde duur worden ingezet gedurende de gehele looptijd van de zorgmachtiging.

Onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag-beïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen, in geval van opname in een accommodatie

3 maanden

De verzochte duur van deze vorm van verplichte zorg geldt per toepassing, en kan telkens voor de aangevraagde duur worden ingezet gedurende de gehele looptijd van de zorgmachtiging.

Controle op de aanwezigheid van gedrag-beïnvloedende middelen

3 maanden

De verzochte duur van deze vorm van verplichte zorg geldt per toepassing, en kan telkens voor de aangevraagde duur worden ingezet gedurende de gehele looptijd van de zorgmachtiging.

Aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder het gebruik van communicatiemiddelen

6 maanden

De verzochte duur van deze vorm van verplichte zorg geldt per toepassing, en kan telkens voor de aangevraagde duur worden ingezet gedurende de gehele looptijd van de zorgmachtiging.

Beperken recht op ontvangen bezoek, in geval van opname in een accommodatie (enkel indien klinisch)

3 maanden

De verzochte duur van deze vorm van verplichte zorg geldt per toepassing, en kan telkens voor de aangevraagde duur worden ingezet gedurende de gehele looptijd van de zorgmachtiging.

Opnemen in een accommodatie

3 maanden

De verzochte duur van deze vorm van verplichte zorg geldt per toepassing, en kan telkens voor de aangevraagde duur worden ingezet gedurende de gehele looptijd van de zorgmachtiging.

(vul parketnummer in)

4.5.

De voorgestelde verplichte zorg is evenredig en naar verwachting effectief. Bij het bepalen van de juiste zorg is rekening gehouden met de veiligheid van betrokkene en met de voorwaarden die noodzakelijk zijn om deelname van betrokkene aan het maatschappelijk leven te bevorderen.

4.6.

De noodzaak tot het verlenen van de voorgestelde verplichte zorg is voldoende gebleken uit het verzoekschrift en de daarbij gevoegde stukken, waaronder de bevindingen van de geneesheer-directeur inhoudende de hierboven vermelde motivering voor de verschillende vormen van de verplichte zorg. Anders dan de advocaat van betrokkene en de advocaat-generaal is het hof van oordeel dat alle vormen van voorgestelde verplichte zorg moeten worden opgenomen in de zorgmachtiging, overeenkomstig de medische verklaring van psychiater A. Kaan en het zorgplan van de behandelverantwoordelijke [behandelverantwoordelijke] ,

4.7.

Er zijn geen minder bezwarende alternatieven die hetzelfde beoogde effect hebben.

4.8.

Gelet op het voorgaande is het hof van oordeel dat is voldaan aan de criteria voor en de doelen van verplichte zorg alsmede aan de uitgangspunten als bedoeld in de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg.

4.9.

De zorgmachtiging zal worden verleend voor de verzochte duur van (vul parketnummer in)zes maanden, en geldt aldus tot en met 2 september 2023. De vormen van verplichte zorg zoals opgenomen onder 4.4 zullen worden toegewezen voor de gevraagde duur.

5. Beslissing

Het hof:

Verleent een zorgmachtiging ten aanzien van
[betrokkene] voornoemd,

Bepaalt dat bij wijze van verplichte zorg de maatregelen zoals opgenomen in rechtsoverweging 4.4. kunnen worden getroffen overeenkomstig de vermelde duur;

Bepaalt dat deze machtiging geldt tot en met uiterlijk 2 september 2023.

Deze zorgmachtiging is bij voorraad uitvoerbaar. De machtiging is geldig vanaf dagtekening en moet binnen twee weken ten uitvoer worden gelegd.

Deze beslissing is gegeven door

mr. M.E. van Wees als voorzitter,

mr. A.B.A.P.M. Ficq en mr. E.A.K.G. Ruys als raadsheren,

en dr. E.L.M. Klein Haneveld en drs. C.J.J.C.M. van Gestel als raden,

in tegenwoordigheid van mr. R. Hermans als griffier,

en op 2 maart 2023 in het openbaar uitgesproken.

Mr. E.A.K.G. Ruys en de raden zijn buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.

Tegen de beschikking van dit gerechtshof staat voor betrokkene en de advocaat-generaal beroep in cassatie bij de Hoge Raad open, in te stellen door een advocaat door middel van het indienen van een verzoekschrift bij de griffie van de Hoge Raad, binnen drie maanden na de dag van de uitspraak van deze beschikking.