ECLI:NL:GHSHE:2014:4867

• Datum uitspraak: 20 november 2014
• Publicatiedatum: 21 november 2014
• Zaaknummer: F 200.153.633_01
• Instantie: Gerechtshof 's-Hertogenbosch
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: E.L. Schaafsma-Beversluis; C.A.R.M. van Leuven; C.E.M. Renckens
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Niet-ontvankelijkheid van de vader in hoger beroep inzake ondertoezichtstelling van minderjarige

In deze zaak heeft het Gerechtshof 's-Hertogenbosch op 20 november 2014 uitspraak gedaan in hoger beroep over de verlenging van de ondertoezichtstelling van de minderjarige [de zoon]. De vader, die geen gezag heeft over [de zoon], heeft hoger beroep ingesteld tegen de beschikking van de rechtbank Oost-Brabant van 1 augustus 2014, waarin de ondertoezichtstelling werd verlengd. De vader stelde dat hij als belanghebbende moest worden aangemerkt, omdat hij als ouder het recht heeft om een ondertoezichtstelling aan te vragen. De moeder en de Stichting Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant, de verweerster in deze zaak, hebben echter betoogd dat de vader niet-ontvankelijk moet worden verklaard in zijn hoger beroep, omdat hij geen gezaghebbende ouder is.

Het hof heeft de relevante wetgeving, met name artikel 798 lid 1 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, in overweging genomen. Het hof concludeert dat de vader, nu hij geen gezag heeft, niet kan worden aangemerkt als belanghebbende in de zin van de wet. Dit betekent dat hij niet het recht heeft om in hoger beroep te komen tegen de beslissing van de rechtbank. De Hoge Raad heeft eerder in een vergelijkbare zaak geoordeeld dat een ouder zonder gezag niet als belanghebbende kan worden beschouwd in procedures die betrekking hebben op de ondertoezichtstelling van een minderjarige.

Uiteindelijk heeft het hof de vader niet-ontvankelijk verklaard in zijn hoger beroep, waarmee de beslissing van de rechtbank Oost-Brabant in stand blijft. Deze uitspraak benadrukt het belang van het gezag in procedures rondom de ondertoezichtstelling en de rechten van ouders in dergelijke situaties.

Uitspraak

GERECHTSHOF '
s-HERTOGENBOSCH

Afdeling civiel recht

Uitspraak : 20 november 2014

Zaaknummer : F 200.153.633/01

Zaaknummer 1e aanleg : C/01/280206 / JE RK 14/958MZ04

in de zaak in hoger beroep van:

[de vader] ,

wonende te[woonplaats],

appellant,

hierna te noemen: de vader,

advocaat: mr. M.S. Krol,

tegen

Stichting Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant,

gevestigd en tevens kantoorhoudende te Eindhoven,

verweerster,

hierna te noemen: de stichting.

Als belanghebbende kan worden aangemerkt:

- mevrouw [de moeder] (hierna te noemen: de moeder).

Als betrokkene in de zin van artikel 810 Rv kan worden aangemerkt:

- de Raad voor de Kinderbescherming (hierna te noemen: de raad).

1. Het geding in eerste aanleg

Het hof verwijst naar de beschikking van de rechtbank Oost-Brabant van 1 augustus 2014.

2. Het geding in hoger beroep

2.1.

Bij beroepschrift met producties, ingekomen ter griffie op 4 augustus 2014, heeft de vader verzocht voormelde beschikking te vernietigen en het verzoek tot verlenging van de ondertoezichtstelling af te wijzen en subsidiair niet-ontvankelijk te verklaren.

2.2.

Bij verweerschrift met producties, ingekomen ter griffie op 21 augustus 2014, heeft de stichting verzocht het hoger beroep van de vader af te wijzen en de bestreden beschikking in stand te laten.

2.3.

De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 30 oktober 2014. Bij die gelegenheid zijn gehoord:

- de stichting, vertegenwoordigd door mevrouw [vertegenwoordiger stichting 1] en mevrouw [vertegenwoordiger stichting 2];

- de moeder, bijgestaan door mr. N. Vinke.

2.3.1.

De raad is, hoewel behoorlijk opgeroepen, niet ter zitting verschenen.

2.3.2.

De vader en diens advocaat zijn, met bericht van verhindering, niet ter zitting verschenen.

2.3.3.

Het hof heeft de hierna te noemen minderjarige [de zoon] in de gelegenheid gesteld zijn mening kenbaar te maken. Hij heeft hiervan geen gebruik gemaakt.

2.4.

Het hof heeft voorts kennisgenomen van de inhoud van:

• het V2-formulier met bijlage ingediend door de advocaat van de moeder op 15 september 2014;
• het V6-formulier met bijlage ingediend door de advocaat van de vader op 29 oktober 2014.

3. De beoordeling

3.1.

Uit het inmiddels door echtscheiding ontbonden huwelijk van de moeder en de vader is – voor zover hier van belang – geboren:

- [de zoon] (hierna te noemen: [de zoon]), op [geboortedatum] 2002, te [geboorteplaats] (België).

De moeder en de vader zijn na de echtscheiding aanvankelijk gezamenlijk het ouderlijk gezag over [de zoon] blijven uitoefenen.

3.2.

[de zoon] staat sinds 6 augustus 2012 onder toezicht van de stichting.

3.3.

Bij beschikking van 1 juli 2013 heeft de rechtbank Oost-Brabant het gezamenlijk gezag van de moeder en de vader beëindigd en de moeder voortaan alleen belast met het gezag over [de zoon].

3.4.

Bij de bestreden – uitvoerbaar bij voorraad verklaarde – beschikking heeft de rechtbank de ondertoezichtstelling van [de zoon] verlengd met ingang van 6 augustus 2014 voor de duur van één jaar.

3.5.

De vader kan zich met deze beslissing niet verenigen en hij is hiervan in hoger beroep gekomen.

3.6.

Nu de vader niet (langer) belast is met het ouderlijk gezag over [de zoon], heeft het hof alle partijen voorafgaand aan de mondelinge behandeling in hoger beroep bericht dat tijdens deze mondelinge behandeling slechts de ontvankelijkheid van de vader in zijn hoger beroep zal worden behandeld.

3.7.

De vader heeft met betrekking tot zijn ontvankelijkheid in het door hem ingestelde hoger beroep – kort samengevat – het volgende standpunt ingenomen.

De vader is belanghebbende nu hij door de rechtbank als zodanig is aangemerkt.

De vader voert verder aan dat een ouder op grond van artikel 1:254 lid 4 van het Burgerlijk Wetboek (BW) om een ondertoezichtstelling kan verzoeken en in dit artikel niet expliciet staat vermeld dat deze ouder een gezaghebbende ouder dient te zijn. Nu de vader als ouder van de minderjarige bevoegd is zelf een ondertoezichtstelling te verzoeken, is hij ook gerechtigd zich, zowel in eerste aanleg als in hoger beroep, te verweren tegen een dergelijk

verzoek van een (andere) op grond van artikel 1:254 lid 4 BW bevoegde persoon of instelling. De vader verwijst daarbij naar een uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2014:5710) waarin het hof conform het vorenstaande heeft beslist.

3.8.

De moeder heeft ter zitting in hoger beroep aangevoerd dat de vader niet-ontvankelijk dient te worden verklaard in het door hem ingestelde hoger beroep. De moeder kan zich verenigen met de verlenging van de ondertoezichtstelling van [de zoon].

3.9.

De stichting heeft zich ter zitting in hoger beroep bij het standpunt van de moeder – omtrent de niet-ontvankelijkheid van de vader in zijn hoger beroep – aangesloten.

3.10.

Het hof overweegt als volgt.

3.10.1.

De vader stelt dat hij ontvankelijk is in het door hem ingestelde hoger beroep en verwijst daarbij naar een uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2014:5710). Nadien heeft de Hoge Raad op 12 september 2014 (ECLI:NL:HR:2014:2665) in een andere procedure van het hof 's-Hertogenbosch antwoord gegeven op de navolgende door het hof gestelde prejudiciële vraag: “Dient in een procedure tot (verlenging van de) ondertoezichtstelling de ouder zonder gezag, indien het verzoek tot (verlenging van de) ondertoezichtstelling niet van hem/haar afkomstig is, als belanghebbende te worden aangemerkt?”

3.10.2.

De Hoge Raad heeft op 12 september 2014 deze vraag ontkennend beantwoord en, voor zover ten deze relevant, het volgende overwogen:

“3.3.4. De ondertoezichtstelling van minderjarigen is geregeld in de vierde afdeling van titel 14 van Boek 1 BW, welke titel ziet op het gezag over minderjarige kinderen. Het ouderlijk gezag omvat de plicht en het recht van de ouder om zijn minderjarige kind te verzorgen en op te voeden (art.1:247 lid 1 BW). De maatregel van ondertoezichtstelling beperkt het gezag. De met het toezicht belaste stichting kan ter uitvoering van haar taak zo nodig schriftelijk aanwijzingen geven betreffende de verzorging en opvoeding van de minderjarige. De met het gezag belaste ouder en de minderjarige dienen deze aanwijzingen op te volgen (art. 1:258 BW). Dergelijke aanwijzingen kunnen op verzoek van de met het gezag belaste ouder of de minderjarige van twaalf jaar of ouder vervallen worden verklaard (art. 1:259 lid 1 BW). Het verzoek tot ondertoezichtstelling kan worden gedaan door een ouder, een ander die de minderjarige als behorend tot zijn gezin verzorgt en opvoedt, de Raad voor de Kinderbescherming of het openbaar ministerie (art. 1:254 lid 4 BW). Zij die bevoegd zijn tot het indienen van een verzoek tot ondertoezichtstelling zijn tevens bevoegd tot het indienen van een verzoek tot verlenging van die maatregel; voorts komt de bevoegdheid om verlenging te verzoeken toe aan de met het toezicht belaste stichting (art. 1:256 lid 2 BW).

De kinderrechter kan de ondertoezichtstelling opheffen indien de grond daarvoor niet langer bestaat. Het verzoek tot opheffing kan worden gedaan door de stichting die met het toezicht is belast, de met het gezag belaste ouder of de minderjarige van twaalf jaar of ouder (art. 1:256 lid 4 BW).

3.3.5.

Uit het voorgaande volgt dat de maatregel van ondertoezichtstelling ingrijpt in de rechtsbetrekking tussen de met het gezag beklede ouder(s) en de minderjarige en aldus rechtstreeks betrekking heeft op de uit het ouderlijk gezag voortvloeiende rechten en verplichtingen. De rechten en verplichtingen van de niet met het gezag beklede ouder worden daardoor niet rechtstreeks geraakt in de zin van art. 798 lid 1 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv). Hiermee strookt dat, wanneer een ondertoezichtstelling eenmaal van kracht is geworden, slechts de met het gezag beklede ouder(s) en de minderjarige zelf (mits twaalf jaar of ouder) tegen de door de met het toezicht belaste stichting gegeven aanwijzingen kunnen opkomen en – naast de stichting – om opheffing van de maatregel kunnen vragen en dus niet de niet met het gezag beklede ouder. Aan dat laatste ligt blijkens de parlementaire geschiedenis de gedachte ten grondslag dat het niet wenselijk is dat een beperking van het gezag van de ouder, die zowel door de ouder die de beperking moet dulden als door de stichting die met het toezicht is belast wordt aanvaard respectievelijk gewenst, op verzoek van een niet met het gezag belaste derde zou kunnen worden opgeheven (Kamerstukken II 1992-1993, 23 003, nr. 3, p. 33).

3.3.6.

Gelet hierop kan de niet met het gezag beklede ouder in het kader van een ondertoezichtstelling niet worden beschouwd als belanghebbende in de zin van art. 798 lid 1 Rv en dus evenmin als belanghebbende in de zin van art. 806 lid 1 Rv. Hem komt daarom niet uit dien hoofde de bevoegdheid toe hoger beroep in te stellen van een beslissing tot (verlenging van de) ondertoezichtstelling. De omstandigheid dat de wetgever aan de niet met gezag beklede ouder wel de bevoegdheid heeft toegekend een (verlenging van de) ondertoezichtstelling – een beperking van het gezag van de andere ouder – te verzoeken doet daaraan niet af. In dit verband is van belang dat de wetgever een onderscheid heeft gemaakt tussen diegenen die een verzoek kunnen doen en degenen die als belanghebbenden worden beschouwd”.

3.10.3.

In lijn met voornoemde beslissing van de Hoge Raad is het hof van oordeel dat de vader, nu hij geen gezagdragende ouder van [de zoon] (meer) is, in de onderhavige procedure niet kan worden aangemerkt als belanghebbende in de zin van artikel 798 lid 1 Rv. Dat de vader door de rechtbank wel als belanghebbende is aangemerkt maakt dat niet anders. Het hof dient in hoger beroep de vraag of de vader belanghebbende is in de procedure zelfstandig en ambtshalve te beoordelen en deze beoordeling leidt ertoe dat deze vraag ontkennend dient te worden beantwoord. Het vorenstaande brengt met zich dat de vader niet-ontvankelijk is in het door hem ingestelde hoger beroep.

4. De beslissing

Het hof:

verklaart de vader niet-ontvankelijk in het door hem ingestelde hoger beroep tegen de beschikking van de rechtbank Oost-Brabant van 1 augustus 2014.

Deze beschikking is gegeven door mrs. E.L. Schaafsma-Beversluis, C.A.R.M. van Leuven en C.E.M. Renckens en in het openbaar uitgesproken op 20 november 2014.