Uitspraak
Burgerlijke zaken over 2020
Registratienummer: SXM201600390 (eerste aanleg bodemzaak) SXM2018H00124 (appel bodemzaak) en SXM2019H00128 (schorsingsincident)
Uitspraak: 14 februari 2020
GEMEENSCHAPPELIJK HOF VAN JUSTITIE
van Aruba, Curacao, Sint Maarten en
van Bonaire, Sint Eustatius en Saba
VONNIS
in de zaak van:
in de zaak van:
de rechtspersoon naar publiek recht
UITVOERINGSORGAAN SOCIALE EN
ZIEKTEKOSTENVERZEKERING,
gevestigd in Sint Maarten,
oorspronkelijk eiseres in conventie en gedaagde in reconventie,
thans appellante in het principaal appel,
verzoekster tot schorsing,
gemachtigden: mrs. C.R. Rutte en E.R. de Vries,
tegen
de besloten vennootschap
E'S SOLUTIONS A.B.V.,
gevestigd in Sint Maarten,
oorspronkelijk gedaagde in conventie en eiseres in reconventie,
thans geïntimeerde in het principaal appel,
verweerster tot schorsing,
gemachtigde: mr. J.J. Rogers.
De partijen worden hierna SZV en E's Solutions genoemd.
In de hoofdzaak
1.Het verloop van de procedure
1.1.
Bij akte van appel van 19 juli 2018 is SZV in hoger beroep gekomen van het tussen partijen gewezen en op 12 juni 2018 uitgesproken vonnis van het Gerecht in eerste aanleg van Sint Maarten (verder: het Gerecht).
1.2.
Bij op 27 augustus 2018 ingekomen memorie van grieven, met producties, heeft SZV vier grieven tegen het vonnis aangevoerd en toegelicht. Haar conclusie strekt ertoe dat het Hof het vonnis zal vernietigen, de vorderingen in reconventie zal afwijzen en haar vorderingen in conventie alsnog zal toewijzen en zij verzoekt het Hof in conventie — na eisvermeerdering — opnieuw rechtdoende:
primair:i) de engagement letter te ontbinden zonder toekenning van een vergoeding; ii) E's Solutions te veroordelen tot terugbetaling aan SZV van de bedragen die op basis van het in hoger beroep vernietigde vonnis reeds aan E's Solutions zijn betaald, tot een maximumbedrag van NAf. 1.757.550,00, te vermeerderen met de wettelijke rente daarover, ingaande de datum waarop de betalingen hebben plaatsgevonden tot aan de dag van terugbetaling;
subsidiair:voor recht te verklaren dat SZV de engagement letter mag opzeggen, althans (buitengerechtelijk) mag ontbinden, zonder toekenning van een vergoeding;
meer subsidiair:voor recht te verklaren dat E's Solutions de engagement letter heeft opgezegd, zonder toekenning van een vergoeding;
nog meer subsidiair:voor recht te verklaren dat de engagement letter is beëindigd met wederzijds goedvinden, zonder toekenning van een vergoeding;
nog meer subsidiair:de opzeggingsboete te matigen naar nihil, althans naar een door het Hof in goede justitie te bepalen bedrag, met veroordeling van E's Solutions in de proceskosten in beide instanties, daaronder begrepen de nakosten en te vermeerderen met de wettelijke rente over de proceskostenveroordelingen met ingang van veertien dagen na datum van het vonnis.
nog meer subsidiair:voor recht te verklaren dat de engagement letter is beëindigd met wederzijds goedvinden, zonder toekenning van een vergoeding;
nog meer subsidiair:de opzeggingsboete te matigen naar nihil, althans naar een door het Hof in goede justitie te bepalen bedrag, met veroordeling van E's Solutions in de proceskosten in beide instanties, daaronder begrepen de nakosten en te vermeerderen met de wettelijke rente over de proceskostenveroordelingen met ingang van veertien dagen na datum van het vonnis.
1.3.
Bij schriftelijk pleidooi ter rolle van 17 januari 2020 heeft E's Solutions de grieven bestreden. Haar conclusie strekt ertoe dat het Hof het bestreden vonnis zal bevestigen, met veroordeling van SZV in de proceskosten in hoger beroep. SZV heeft eveneens ter rolle van 17 januari 2020 schriftelijk gepleit en daarbij tevens haar eis vermeerderd.
1.4.
Vonnis is gevraagd en bepaald op heden.
2. De feiten
2. De feiten
2.1.
SZV heeft de advisering en ondersteuning van SZV op het gebied van Governance, Risk (Management) en Compliance opgedragen aan E's Solutions. Partijen hebben daartoe op 10 juli 2015 een mantelovereenkomst tot opdracht, hierna: de mantelovereenkomst, gesloten. In deze overeenkomst staat, voor zover van belang:
"Artikel 2. Werkzaamheden
(.-)
2. Verzoeken tot advisering en/of ondersteuning worden door SZV zo veel mogelijk schriftelijk
gespecifieerd en aan E's Solutions voorgelegd door een daartoe door SZV aan te wijzen
gemachtigde. (...)
3. Na voorlegging worden, voor zover mogelijk, nadere afspraken gemaakt tussen SZV en E's Solutions met betrekking tot de doorlooptijd, geschatte urenbesteding en eventuele projectafbakening.
Artikel 3. Informatie-uitwisseling(...)
2.
E's Solutions verschaft tijdens de uitvoering van de opdracht aan SZV de informatie die voor SZV en gelieerde fondsen van belang is. Tevens verschaft E's Solutions periodieke dan wel tussentijdse voortgangsrapportages en informatie aan SZV.
E's Solutions verschaft tijdens de uitvoering van de opdracht aan SZV de informatie die voor SZV en gelieerde fondsen van belang is. Tevens verschaft E's Solutions periodieke dan wel tussentijdse voortgangsrapportages en informatie aan SZV.
(...)
Artikel 5. Wijziging in de uitvoering
SZV kan te alien tijde wijzigingen aanbrengen in de wijze waarop de uitvoering van de
werkzaamheden door E's Solutions geschiedt. Deze wijzigingen dienen tijdig en verantwoord
te zijn.
(...)
Artikel 9. Einde van de overeenkomst
SZV kan met onmiddellijke ingang de overeenkomst met E's Solutions opzeggen. In geval van beëindiging is SZV de kosten van de werkzaamheden verschuldigd die door E's Solutions zijn gemaakt tot het moment van de ontvangst van de melding van de beëindiging. Kosten in verband met het overdragen van werkzaamheden aan een door SZV aan te wijzen part zullen eveneens in rekening worden gebracht."
2.2.
Bij brief van 26 februari 2016 heeft E's Solutions aan SZV een voorstel gedaan voor een zogenoemde engagement letter.
2.3.
Op 1 maart 2016 zijn partijen deze engagement letter overeengekomen. In de engagement letter zijn onder meer opgenomen vier (sub)project voorstellen en het volgende beëindigingsbeding:
"Contrary to the right to terminate at any time as mentioned in the Mantelovereenkomst, the services and/or activities references herein will be provided for a minimum period of 36 months commencing on March 1, 2016. Early termination on part of SZV for any reason will require a payment of a penalty equal to the total weekly minimum amount of remaining hours over the remainder of the agreement multiplied by the hourly rate of the lead consultant."
2.4.
Bij brief van 6 juli 2016 heeft de advocaat namens AZV aan de advocaat van E's Solutions geschreven, voor zover relevant:
"Voor SZV is de situatie niet langer houdbaar. Martina (het Hof de directeur van E's Solutions) blijft facturen zenden voor aanzienlijke bedragen zonder dat SZV enige controle heeft op de door Martina uitgevoerde werkzaamheden en gefactureerde kosten. (...) De voorgestelde vier (4) projecten van Martina in de huidige vorm zijn daardoor onuitvoerbaar en overbodig geworden.
Ingevolge dit schrijven, deelt SZV uw client dan ook mede dat Martina SZV geen andere keuze laat dan de Mantelovereenkomst op te zeggen. Ter zake het getekende schrijven van Martina gedateerd op 26 februari 2016, zal SZV het Gerecht in Eerste Aanleg te Sint Maarten verzoeken deze — in zoverre vereist te ontbinden zonder toekenning van enige vergoeding
3.De beoordeling
3.1.
Het Hof stelt voorop dat zolang het Hof nog geen eindbeslissing heeft gegeven, de oorspronkelijk verzoeker, hetzij als appellant, hetzij als
geïntimeerde, bevoegd is de vordering of de gronden daarvan schriftelijk te verminderen, te veranderen of te vermeerderen. Alhoewel de eisvermeerdering eerst bij pleidooi is genomen, acht het Hof deze toegelaten. Het is namelijk gevorderd als een sequeel van een door haar bepleite vernietiging van het bestreden vonnis van het Gerecht. E's Solutions wordt ook niet geschaad in haar belangen en er is evenmin sprake van strijd met de eisen van de goede procesorde. Bovendien gaat het hier om teruggave van hetgeen ter voldoening van het bestreden vonnis is voldaan. Artikel 282a Rv — dat ertoe strekt de appellant die in hoger beroep in het gelijk gesteld wordt een executoriale titel te verschaffen gaat ervan uit dat deze teruggave nog bij pleidooi kan worden gevorderd.
3.2.
Grief 1 strekt ten betoge dat het Gerecht in eerste aanleg van Aruba onbevoegd was om van de onderhavige zaak kennis te nemen. Volgens SZV had het Gerecht in eerste aanleg van Sint Maarten de zaak in behandeling moeten nemen en moeten beslissen. Daarnaast klaagt de grief erover dat de rechter die het vonnis heeft gewezen niet dezelfde rechter is als de rechter ten overstaan van wie de comparitie van partijen is gehouden.
3.3.
De aanduiding 'van Aruba' in plaats van 'van Sint Maarten' in het bestreden vonnis is een kennelijke misslag. Gestelde in eerste aanleg begane procedurele onvolkomenheden kunnen voorts — gelet op de herkansingsfunctie van het beroep - in hoger beroep worden hersteld, zodat SZV bij grief 1 geen belang heeft.
3.4.
Grief 2 klaagt erover dat het Gerecht heeft geoordeeld dat E's Solutions niet tekort is geschoten in de nakoming van haar verplichtingen zoals neergelegd in de engagement letter. SZV stelt zich op het standpunt dat E's Solutions is tekort geschoten in de nakoming van haar verplichtingen onder de wet, de engagement letter en de mantelovereenkomst. Vast staat dat E's Solutions werkzaamheden heeft verricht ter uitvoering van de tussen partijen gesloten overeenkomst van opdracht: er zijn verschillende vergaderingen en besprekingen met SZV geweest, E's Solutions heeft een projectvoorstel gedaan ter zake van de in de engagement letter opgenomen vier projecten en daar op 8 april 2016 een presentatie van gegeven. SZV heeft zich ook niet op het standpunt gesteld dat de door E's Solutions gedeclareerde uren zonder enige grond waren. De feiten en omstandigheden en de argumenten die SZV voor de gestelde wanprestatie aanvoert, te weten de weigering van E's Solutions om instructies van SZV op te volgen, de weigering om inzicht te geven in de uitgevoerde en gefactureerde werkzaamheden en de ontbrekende
deskundigheid om de opdracht uit te voeren, zijn — gelet op de gemotiveerde betwisting van SZV — onvoldoende onderbouwd om daartoe te concluderen. Dat SZV meer verwacht had van E's Solutions en teleurgesteld was over het door E's Solutions gepresenteerde projectvoorstel en de reactie van E's Solutions op de verzochte aanpassingen daarop maakt, zonder nadere onderbouwing welke ontbreekt, nog niet dat E's Solutions tekort is geschoten
in haar verplichtingen, te meer nu geen sprake is van een resultaatsverbintenis maar van een inspanningsverbintenis. Ook het feit dat de hoogte van de facturen SZV tegenviel is niet genoeg om te concluderen dat daarmee E's Solutions tekort is geschoten in haar verplichtingen uit de overeenkomst. Zij wist immers op basis van welk uurtarief E's Solutions voor SZV zou gaan werken. Zoals hiervoor is overwogen, is onvoldoende onderbouwd dat zij uren heeft gedeclareerd waar geen werkzaamheden tegenover stonden. Grief 2 faalt.
3.5.
Voorts voert SZV in grief 3 aan dat SZV bij brief van 6 juli 2016 niet de wil heeft gehad om de engagement letter op te zeggen. Zij bestrijdt het oordeel van het Gerecht dat deze brief een opzegging bevat. Vanaf juli 2016 heeft E's Solutions haar werkzaamheden gestaakt. Het is daarmee een opzegging van E's Solutions en niet van SZV. SZV voert aan dat de opzeggingsclausule niet van toepassing is in geval van ontbinding en dat is wat SZV nastreeft in onderhavige procedure. Bij de beoordeling van de grief stelt het Hof voorop dat niet beslissend is de letterlijke tekst van de brief van 6 juli 2016, doch de betekenis die E's Solutions in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs aan de inhoud van deze brief mocht toekennen. Daarbij kan mede van belang zijn tot welke maatschappelijke kringen de partijen behoren en welke rechtskennis van zodanige partijen kan worden verwacht, alsmede of, voorafgaand aan de brief reeds overleg tussen opdrachtnemer en opdrachtgever over de voorgenomen beëindiging heeft plaatsgevonden. Het Hof is van oordeel dat de bewoordingen van de brief van 6 juli 2016 helder zijn: de mantelovereenkomst wordt door SZV opgezegd, waarbij zij tevens aankondigt dat voor de engagement letter een ontbindingsprocedure bij de rechter zal worden geëntameerd. Uit de tekst van de brief kan niet worden afgeleid dat het de bedoeling van SZV was de engagement letter op te zeggen. Nu de brief is opgesteld en verstuurd nadat beide partijen inmiddels een advocaat hadden ingeschakeld en partijen en hun advocaten op 2 juli 2016 een gezamenlijke bespreking hebben gehad, die kennelijk niet tot een oplossing van het conflict/impasse heeft geleid, mocht en kon E's Solutions de brief ook niet in andere zin opvatten. Het Hof tekent daarbij aan dat het doel van een opzeggingsclausule met boete is te voorzien in een geval waarbij SZV eenzijdig de opdracht zou beëindigen "for any reason". In de visie van SZV was deze er echter wel. Zij stelde (en stelt) zich immers op het standpunt dat E's Solutions tekortschoot in haar verplichtingen uit de overeenkomst. Om die reden wilde zij de overeenkomst niet opzeggen maar de beëindiging door de rechter laten toetsen door ontbinding van de overeenkomst op de voet van artikel 6:265 BW te vorderen. De slotsom luidt dat E's Solutions geen beroep kan doen op de opzeggingsclausule, zodat de boete niet verschuldigd is.
3.6.
Het voorgaande laat onverlet dat het Gerecht heeft overwogen dat E's Solutions zich er kennelijk bij neer heeft gelegd dat SZV de engagement letter niet meer uitvoert, zodat E's Solutions dat ook niet meer zal doen. Dit is in hoger beroep niet bestreden. Daarnaast heeft SZV onbetwist gesteld dat op 6 juli 2016 al geruime tijd duidelijk was dat E's Solutions de engagement letter
niet meer wilden uitvoeren, dat vanaf 6 juli 2016 partijen geen contact meer met elkaar hadden en dat er evenmin werkzaamheden door E's Solutions werden verricht. Het Hof gaat er dan ook vanuit dat de overeenkomst met wederzijds goedvinden is geëindigd en dat partijen thans over en weer bevrijd zijn van de verplichtingen zoals neergelegd in de engagement letter. In zoverre is de (eerste) nog meer subsidiaire gevorderde verklaring voor recht
toewijsbaar.
3.7.
Grief 4 heeft betrekking op het door het Gerecht verworpen beroep op matiging van de opzeggingsboete. Nu de boete met het slagen van grief 3 zal worden afgewezen, behoeft grief 4 geen bespreking.
3.8.
Gelet op het slagen van grief 3 dient het vonnis waarvan beroep te worden vernietigd en zal de vordering in reconventie alsnog worden afgewezen. Nu het vonnis zal worden vernietigd ontvalt de rechtsgrond aan hetgeen reeds ter uitvoering van dit vonnis is verricht en ontstaat op de voet van artikel 6:203 BW een vordering tot ongedaanmaking van deze prestatie. De vordering van SZV in hoger beroep tot terugbetaling van hetgeen zij ter uitvoering van het vonnis heeft betaald zal derhalve worden toegewezen. In het feit dat de grieven 1 en 2 tevergeefs zijn opgeworpen — en partijen over en weer in het ongelijk zijn gesteld — ziet het Hof aanleiding de proceskosten in eerste aanleg en in hoger beroep te compenseren als hierna in het dictum is vermeld.
In het incident
1.Het verloop van de procedure
1.1.
Bij akte d.d. 19 juli 2018, is SZV in hoger beroep gekomen van het tussen partijen op 12 juni 2018 gewezen en uitgesproken vonnis van het Gerecht in eerste aanleg van Aruba (verder: het Gerecht).
1.2.
Bij op 17 december 2019 ingekomen afzonderlijk verzoekschrift, met producties, heeft SZV een vordering ingesteld die ertoe strekt dat de tenuitvoerlegging van het bestreden vonnis wordt geschorst.
1.3.
Bij per e-mail (door het Hof toegestaan) ingediend verweerschrift d.d. 27 december 2019 heeft E's Solutions geconcludeerd tot afwijzing van de vordering.
1.4.
Op 17 januari 2020 heeft SZV een pleitnotitie ingediend. E's Solutions heeft afgezien van het indienen van een pleitnotitie.
1.5.
Vonnis is nader bepaald op heden.
2.De beoordeling
2.1.
Gelet op de beslissing in de hoofdzaak, is het belang van SZV bij een beoordeling van het incident komen te ontvallen. Bij deze stand van zaken dient het verzoek te worden afgewezen. Het Hof ziet — gelet op het ontvallen van het belang van een beoordeling — aanleiding om de proceskosten in het incident te compenseren in die zin dat ieder van partijen de eigen kosten draagt.
BESLISSING
In de hoofdzaak
Het Hof:
vernietigt het vonnis waarvan beroep;
en opnieuw rechtdoende:
verklaart voor recht dat de engagement letter is beëindigd met wederzijds goedvinden, zonder toekenning van een vergoeding;
veroordeelt E's Solutions tot terugbetaling aan SZV van de bedragen die op basis van het in hoger beroep vernietigde vonnis reeds aan E's Solutions zijn betaald, tot een maximumbedrag van NAf. 1.757.550,00, te vermeerderen met de wettelijke rente daarover, ingaande de datum waarop de betalingen hebben plaatsgevonden tot aan de dag van terugbetaling;
compenseert de proceskosten in eerste aanleg en in hoger beroep aldus dat iedere partij de eigen kosten draagt;
wijst of het meer of anders gevorderde.
In het incident
wijst het verzoek tot schorsing van de tenuitvoerlegging af;
compenseert de proceskosten aldus dat iedere partij de eigen kosten draagt.
Dit vonnis is gewezen door mrs. M.W. Scholte, Th.G. Lautenbach en J. de Boer leden van het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curacao, Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba en ter openbare terechtzitting van het Hof in Sint Maarten uitgesproken op 14 februari 2020 in tegenwoordigheid van de griffier.