ECLI:NL:RBDHA:2019:12027

Uitspraak

Rechtbank DEN HAAG

Team belastingrecht

zaaknummers: SGR 18/4833 en SGR18/4835

uitspraak van de enkelvoudige kamer van 7 november 2019 in de zaken tussen

[eiser] , wonende te [woonplaats] , eiser

(gemachtigde: mr. P. de Haas),

de inspecteur van de Belastingdienst/Belastingen, verweerder.

Procesverloop

Verweerder heeft aan eiser op 9 december 2017 en op 25 november 2017 voor de jaren 2012 en 2013 navorderingsaanslagen inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (de navorderingsaanslagen) en bij beschikkingen vergrijpboetes opgelegd van respectievelijk
€ 1.243 en € 1.265 (de boetebeschikkingen). Tevens is bij beschikking belastingrente in rekening gebracht.
Verweerder heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar van 13 juni 2018 de navorderingsaanslagen en de boetebeschikkingen gehandhaafd.

Eiser heeft daartegen beroep ingesteld.

De rechtbank heeft op 10 mei 2019 het verzoek van verweerder om geheimhouding van persoonsgegevens die voorkomen in een door hem overgelegd FIOD-rapport toegewezen.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 26 september 2019.

Namens eiser is verschenen zijn gemachtigde. Namens verweerder zijn verschenen
[A] , [B] , [C] , en [D] .

Overwegingen

Feiten

1. Eiser heeft in zijn aangiften inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV) voor de jaren 2012 en 2013 contante giften aan de Islamitische Universiteit Europa (IUE) in aanmerking genomen. De giftenaftrek bedroeg, vóór toepassing van de drempel, in 2012 € 4.500 en in 2013 € 4.500.

2. Naar aanleiding van de aangifte IB/PVV voor het jaar 2012 heeft verweerder geen vragen gesteld. Voor het jaar 2013 heeft verweerder op 14 november 2014 aan eiser een brief gestuurd waarin, onder meer, wordt gevraagd de giftenaftrek toe te lichten. In reactie hierop heeft eiser kopieën van twee kwitanties van de IUE overgelegd. Een met dagtekening
7 augustus 2013 van € 2.000 en een met dagtekening 30 december 2013 van € 2.500. Verder heeft hij kopieën van bankafschriften overgelegd waaruit contante geldopnames blijken op 7 augustus 2013, 28 december 2013 en 30 december 2013 van respectievelijk € 2.000,
€ 2.000 en € 1.000.

3. De aanslagen IB/PVV voor de jaren 2012 en 2013 zijn conform de aangiften opgelegd op 30 december 2014 respectievelijk 3 januari 2015.

4. De IUE stond vanaf 1 januari 2008 geregistreerd als een algemeen nut beoogde instelling (ANBI). In 2013 is de belastingdienst begonnen met een onderzoek naar de ANBI status van de IUE. Van dat onderzoek is met dagtekening 17 mei 2016 een rapport opgemaakt. Bij dit onderzoek is onder meer vastgesteld dat de IUE in het jaar 2012 meer kwitanties had uitgeschreven dan in haar administratie was verantwoord en dat de IUE in de jaarstukken voor 2013 slechts € 88.564 aan ontvangen donaties had verwerkt terwijl in diverse aangiften IB/PVV in totaal € 3.445.808 aan giften aan de IUE was aangegeven.

In januari 2015 is de FIOD begonnen met strafrechtelijke onderzoeken naar het gebruik van valse kwitanties voor giften aan andere ANBI- instellingen dan de IUE. Daarbij bleek dat diverse van de daarin betrokken belastingplichtigen ook giften aan de IUE hadden afgetrokken. Naar aanleiding van die signalen is op 17 september 2015 besloten de FIOD een strafrechtelijk onderzoek te laten instellen naar de IUE.

5. Tot de stukken van het geding behoort een CD-rom met daarop het Proces-Verbaal met bijlagen van het FIOD-onderzoek naar de IUE (het FIOD-PV). Overeenkomstig de beslissing van de rechtbank van 10 mei 2019 zijn de namen van derden daarin onleesbaar gemaakt. Eiser is in het FIOD-onderzoek niet aangemerkt als verdachte en is daarin ook niet als getuige gehoord. Zijn naam komt wel voor in het overzicht met namen en bedragen dat bij het FIOD-PV is gevoegd.

6. Uit het FIOD-PV blijkt dat de penningmeester van de IUE heeft verklaard dat hij op grote schaal kwitanties heeft verkocht voor een percentage van ongeveer 10 à 12% van het bedrag dat op de kwitanties stond vermeld. Verder heeft de penningmeester van de IUE tijdens verhoren op 25 januari 2017 en 14 maart 2017 verklaard dat slechts in een enkel geval het gehele bedrag van de kwitantie werd betaald en dat geen bedragen van meer dan

€ 400 daadwerkelijk zijn betaald door donateurs.

7. De Officier Justitie heeft op 16 maart 2017 toestemming verleend de bevindingen uit het FIOD-onderzoek naar de IUE te gebruiken voor fiscale doeleinden.

8. Verweerder heeft vervolgens op 2 oktober 2017 kennisgevingen aan eiser gezonden dat hij voor de jaren 2012 en 2013 navorderingsaanslagen en boetebeschikkingen zal opleggen waarbij de giftenaftrek aan de IUE wordt gecorrigeerd.

9. In reactie hierop heeft eiser voor het jaar 2012 drie kwitanties overgelegd. Een van

€ 2.000 met dagtekening 7 mei 2012, een van € 2.100 met dagtekening 15 juni 2012 en een van € 400 met dagtekening 8 oktober 2012. Verder heeft hij bankafschriften van
ABN-AMRO overgelegd waaruit de volgende contante geldopnames blijken:

-€ 2.000 en € 500 op 7 mei 2012;

-€ 350 op 8 oktober 2012;

-€ 500 op 11 oktober 2012;

-€ 750 op 13 oktober 2012;

-€ 1.000 op 13 juni 2012;

-€ 1.100 en € 250 op 15 juni 2012;

-€ 2.000 op 7 augustus 2012.

-€ 620 op 8 augustus 2012.

Voor het jaar 2013 heeft hij nogmaals de stukken overgelegd vermeld bij 2.

Geschil10. In geschil is of verweerder de navorderingsaanslagen heeft mogen opleggen, of bij de navorderingsaanslagen terecht de aftrek van de giften is gecorrigeerd, of de vergrijpboetes terecht zijn opgelegd en/of de belastingrente terecht juist is berekend.

11. Eiser stelt dat verweerder niet gerechtigd is de navorderingsaanslagen op te leggen omdat geen sprake is van een nieuw feit als bedoeld in artikel 16 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr). Verder stelt eiser dat hij met de kwitanties en bankafschriften voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat hij de afgetrokken giften daadwerkelijk heeft gedaan en dat de verklaringen van de penningmeester van de IUE niet op hem betrekking hebben en overigens niet betrouwbaar zijn. Die verklaringen zijn in ieder geval niet genoeg voor het bewijs dat het aan opzet of grove schuld van eiser te wijten is dat te weinig belasting is betaald. Uit het FIOD-PV blijkt niet dat wat de penningmeester van de IUE heeft verklaard op hem betrekking heeft.

12. Verweerder neemt het standpunt in dat het FIOD-PV een nieuw feit is dat navordering rechtvaardigt en dat overigens eiser te kwader trouw is, omdat hij wist dat hij ten onrechte giften in aftrek bracht. Gezien de verklaringen van de penningmeester van de IUE kan aan de kwitanties volgens verweerder geen betekenis worden toegekend zodat eiser niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij daadwerkelijk de giften heeft gedaan. Verder moet eiser, aldus verweerder, geweten hebben dat hij ten onrechte de giften in aftrek bracht en dat hij daardoor te weinig belasting betaalde. Het daartoe gebruiken van valse kwitanties is een strafverzwarende omstandigheid.

Beoordeling van het geschil

Nieuw feit

13. Indien enig feit grond oplevert voor het vermoeden dat een aanslag tot een te laag bedrag is vastgesteld, kan ingevolge artikel 16, eerste lid, eerste volzin, van de Awr de inspecteur de te weinig geheven belasting navorderen. Op grond van artikel 16, eerste lid, tweede volzin, van de Awr kan een feit, dat de inspecteur bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn, geen grond voor navordering opleveren, behoudens in de gevallen waarin de belastingplichtige ter zake van dit feit te kwader trouw is.

14. De bewijslast dat sprake is van een nieuw feit dat navordering rechtvaardigt, rust op verweerder. Op grond van vaste rechtspraak is verweerder niet gehouden onderzoek te doen naar de juistheid van een ingediende aangifte indien voor de daarin opgenomen posten een redelijke verklaring mogelijk is. Verweerder mag er in dergelijke gevallen van uitgaan dat de belastingplichtige zijn aangifte, juist, volledig en zonder voorbehoud heeft ingevuld.

In het beroepschrift heeft eiser slechts gesteld dat hij de giften voldoende aannemelijk heeft gemaakt en dat de boetes ten onrechte zijn opgelegd. Pas ter zitting heeft eiser aan de orde gesteld dat verweerder niet beschikt over een nieuw feit omdat hij reeds in februari 2014 beschikte over informatie met betrekking tot het onderzoek naar de IUE. Volgens eiser blijkt uit een bijlage bij het rapport dat de belastingdienst Eindhoven heeft opgemaakt over de IUE, dat er op 21 februari 2014 is besloten dat en welke vragen er gesteld moesten gaan worden aan belastingplichtigen die in hun aangiften giften aan de IUE hebben opgevoerd. Verweerder heeft daarom, aldus eiser, voor het jaar 2012 ten onrechte geen vragen gesteld over de afgetrokken giften en voor het jaar 2013 ten onrechte de informatie die is overgelegd bij de aanslagregeling voldoende geacht.

15. Verweerder heeft weersproken dat hij reeds vanaf februari 2014 wist dat bij de giften aan de IUE mogelijk gebruik werd gemaakt van valselijk opgemaakte kwitanties. Uit het FIOD-PV (pagina 000399) blijkt verder dat bij het onderzoek door de belastingdienst Eindhoven is vastgesteld dat de administratie van de IUE niet op orde was en dat er twijfels waren over de juistheid van de gegevens in het kasboek van de IUE mede vanwege grote bijzondere uitgaven waarvan pas achteraf verklaringen waren opgemaakt. Niet gebleken is dat tijdens dat onderzoek reeds is geconstateerd dat er sprake was van onjuist opgemaakte kwitanties dan wel van ten onrechte opgevoerde giftenaftrek bij de donateurs. Zo verweerder al in 2014 op de hoogte had moeten zijn van dit onderzoek, dan nog heeft hij daaruit niet hoeven begrijpen dat de aangiften IB/PVV waarin giften aan de IUE werden opgevoerd dan wel de kwitanties die in verband daarmee zijn overgelegd, onjuist zouden kunnen zijn. Nu eiser de stukken waaruit volgens hem de wetenschap van verweerder blijkt niet heeft overgelegd en gezien het feit dat pas in september 2015 is besloten tot het instellen van een strafrechtelijk onderzoek naar de IUE terwijl de aanslagen voor de jaren 2012 en 2013 ruim daarvoor zijn opgelegd, acht de rechtbank niet aannemelijk dat verweerder vóór september 2015 op de hoogte was van eventuele onregelmatigheden in de door de IUE afgegeven kwitanties. De rechtbank neemt daarbij mede in aanmerking dat de uitkomsten van het strafrechtelijk onderzoek pas in 2017 door de OvJ zijn vrijgegeven voor fiscale doeleinden.

16. Ook anderszins is niet gebleken dat er voor verweerder voor het jaar 2012 reden was niet uit te gaan van de juistheid van de aangifte. Op grond van de door eiser voor het jaar 2013 overgelegde stukken heeft verweerder ook niet hoeven te betwijfelen of de giften daadwerkelijk waren gedaan en dat deze voor aftrek in aanmerking kwamen.

17. Gelet op het voorgaande heeft verweerder zich terecht op het standpunt gesteld dat hij met het FIOD-PV beschikte over een navordering rechtvaardigend nieuw feit. Dat betekent dat geen sprake is van een situatie als bedoeld in artikel 16, tweede lid van de Awr en dat verweerder de navorderingsaanslagen heeft mogen opleggen.

Giften aftrek

18. Ingevolge artikel 6.32 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001 ) zijn aftrekbare giften (a) periodieke giften en (b) andere giften. Ingevolge artikel 6.33, eerste lid, onder a van de Wet IB 2001 wordt onder giften verstaan: bevoordelingen uit vrijgevigheid en verplichte bijdragen waar geen directe tegenprestatie tegenover staat. Verder volgt uit artikel 6:33, eerste lid, onder b in samenhang met artikel 6:35 van de Wet IB 2001 dat giften aftrekbaar zijn indien zij worden gedaan aan een ANBI.

19. Niet in geschil is dat ten tijde van de gestelde giften de IUE de ANBI-status had en dat de omstandigheid dat die ANBI-status op 6 januari 2014 met terugwerkende kracht tot
1 januari 2008 is ingetrokken, op zichzelf niet aan de giftenaftrek in de weg staat.

20. De bewijslast dat sprake is van aftrekbare giften rust op eiser. Bij contante giften moet een belastingplichtige - zoals verweerder terecht heeft gesteld - met schriftelijke bescheiden aantonen dat de door hem gestelde giften daadwerkelijk zijn gedaan, dat wil zeggen aan de IUE ten goede zijn gekomen. Eiser wijst daartoe op de door hem overgelegde kwitanties en bankafschriften. Gezien de verklaringen van de penningmeester van de IUE die worden bevestigd door verklaringen van anderen, kan aan de kwitanties op zichzelf onvoldoende bewijskracht worden toegekend. Weliswaar staat niet onomstotelijk vast dat ook in het geval van eiser sprake is van onjuiste kwitanties, maar evenmin kan met zekerheid worden gesteld dat de kwitanties volledig in overeenstemming zijn met wat hij daadwerkelijk aan de IUE heeft geschonken. De door eiser overgelegde bankafschriften bieden hiervoor onvoldoende bewijs omdat, zoals verweerder heeft verklaard en door eiser ter zitting is erkend, uit het FIOD-PV volgt dat kwitanties in voorkomende gevallen werden afgestemd op de contante geldopnames die een donateur had gedaan. Dat de informatie in het FIOD-PV niet ziet op eiser, is geen reden om aan de overgelegde bankafschriften doorslaggevende bewijskracht toe te kennen. Ook hiervoor heeft immers te gelden dat niet kan worden uitgesloten dat dit ook bij eiser de handelwijze is geweest. De rechtbank neemt daarbij mede in aanmerking dat verweerder onweersproken heeft verklaard dat er op de bankafschriften geen bestedingen zichtbaar zijn voor de kosten van het dagelijks levensonderhoud en dat de contante geldopnames ook heel goed daarop betrekking kunnen hebben gehad. Nu eiser geen andere bewijsstukken heeft overgelegd, is hij niet geslaagd in het bewijs dat hij de giften heeft gedaan. Verweerder heeft dan ook op goede gronden de giften gecorrigeerd en de navorderingsaanslagen opgelegd. Voor dit oordeel vindt de rechtbank steun in de uitspraak van gerechtshof Den Haag van 22 mei 2019, ECLI:NL:GHDHA: 2019:1292.

Rentebeschikkingen

21. Niet is gebleken dat de belastingrente in strijd met de daartoe strekkende wettelijke bepalingen of enige andere regel van geschreven of ongeschreven recht in rekening is gebracht.

Vergrijpboetes

22. Op grond van artikel 67e, eerste lid, van de Awr kan de inspecteur een boete opleggen van ten hoogste 100 percent indien het aan opzet of grove schuld van de belastingplichtige is te wijten dat de aanslag tot een te laag bedrag is vastgesteld.

23. Op verweerder rust de bewijslast dat het beboetbare feit zich heeft voorgedaan. Uit wat hiervoor is overwogen, volgt dat eiser onvoldoende bewijs heeft geleverd voor de door hem in zijn aangifte afgetrokken giften en dat de aanslag daardoor tot een te laag bedrag is vastgesteld. Ter onderbouwing van zijn stelling dat dit te wijten is aan opzet dan wel grove schuld van eiser maakt verweerder gebruik van bewijsvermoedens die hij baseert op de verklaringen van de penningmeester van de IUE, de verklaringen van getuigen en verdachten die betrokken zijn in het onderzoek van de IUE en verklaringen die andere belastingplichtigen hebben afgelegd tijdens diverse hoorgesprekken.

24. Op zichzelf mag verweerder gebruik maken van bewijsvermoedens, maar die vermoedens moeten wel redelijkerwijs voortvloeien uit de aanwezige bewijsmiddelen (ECLI:NL:HR:2011:BN6350). Daarvan is in dit geval geen sprake omdat het bewijsvermoeden slechts is gebaseerd op verklaringen van derden over wat kennelijk een gebruikelijke werkwijze was binnen de IUE. Uit die verklaringen kan weliswaar worden geconcludeerd dat in veel gevallen sprake was van kwitanties die niet in overeenstemming zijn met de bedragen die daadwerkelijk aan de IUE zijn geschonken, maar dat betekent niet dat reeds daarom in alle gevallen en dus ook in het geval van eiser sprake is van onjuiste kwitanties en daarmee van het opzettelijk dan wel grofschuldig te weinig betalen van belasting. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat niet kan worden uitgesloten dat de frauduleuze handelingen van de penningmeester verder strekten dan waarover hij heeft verklaard. Zoals eiser terecht heeft aangevoerd, kan niet worden uitgesloten dat de penningmeester een deel van de bedragen die door donateurs werden geschonken en waarvoor kwitanties zijn uitgereikt, in eigen zak heeft gestoken. Onder die omstandigheden zou het accepteren van de bewijsvermoedens betekenen dat de bewijslast feitelijk ook voor de boeteoplegging op eiser komt te rusten. Verweerder is dan ook niet geslaagd in het bewijs dat het aan opzet of grove schuld van eiser is te wijten dat te weinig belasting is geheven.

25. Gelet op wat hiervoor is overwogen, dienen de beroepen voor wat betreft de boetebeschikkingen gegrond te worden verklaard en voor het overige ongegrond.

Proceskosten

26. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiser gemaakte proceskosten. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.532 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift. I punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 254, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 512 en een wegingsfactor 1).

27. Voor een integrale proceskostenvergoeding ziet de rechtbank geen aanleiding. Uit de gedingstukken en hetgeen eiser heeft gesteld, valt naar het oordeel van de rechtbank niet op te maken dat verweerder zodanig ernstig onzorgvuldig heeft gehandeld dat daarin grond is gelegen om van de forfaitaire regeling voor de kosten van beroepsmatig verleende rechtsbijstand af te wijken. Van bijzondere omstandigheden als bedoeld in artikel 2, derde lid, van het Besluit is dan ook niet gebleken. De rechtbank wijst het verzoek om een integrale kostenvergoeding daarom af.

Beslissing

De rechtbank:

- verklaart de beroepen gegrond voor zover zij gericht zijn tegen de boetebeschikkingen;

- vernietigt de uitspraak op bezwaar voor zover betrekking hebbend op de

boetebeschikkingen;

- vernietigt de boetebeschikkingen en bepaalt dat deze uitspraak in zoverre in de plaats

treedt van het vernietigde deel van de uitspraak op bezwaar;

- verklaart de beroepen voor het overige ongegrond;

- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiser tot een bedrag van € 1.532;

- draagt verweerder op het betaalde griffierecht van € 46 aan eiser te vergoeden.

Deze uitspraak is gedaan door mr. G.J. Ebbeling , rechter, in aanwezigheid van S. Kedar, griffier. De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 7 november 2019.

griffier rechter

Afschrift verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na verzending hoger beroep instellen bij het gerechtshof Den Haag (team belastingrecht), Postbus 20302,

2500 EH Den Haag.