Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
Team Jeugd- en Zorgrecht
Zaak-/rekestnr.: C/09/685063 / FA RK 25-3521
Datum beschikking: 26 mei 2025
Machtiging tot het verlenen van verplichte zorg
Beschikkingnaar aanleiding van het door de officier van justitie ingediende verzoek tot het verlenen van een zorgmachtiging als bedoeld in artikel 7:11 van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz), ten aanzien van:
[betrokkene] ,
hierna te noemen: betrokkene,
geboren op [geboortedatum] 1948 te [geboorteplaats] ,
wonende te [woonplaats] , Curaçao,
thans verblijvende in de accommodatie [accommodatie] , afdeling [adres] te [plaats] ,
advocaat: mr. H. Gailjaard te Den Haag.
ProcesverloopBij verzoekschrift, ingekomen ter griffie op 13 mei 2025, heeft de officier van justitie verzocht om een zorgmachtiging.
Bij het verzoekschrift zijn de volgende bijlagen gevoegd:
- een op 9 mei 2025 ondertekende medische verklaring van C.J. Janssen, psychiater, die betrokkene heeft onderzocht maar niet bij de behandeling betrokken was;
- een niet ingevulde zorgkaart;
- een zorgplan van 7 mei 2025;
- de bevindingen van de geneesheer-directeur van 12 mei 2025;
- een afschrift van de politiemutaties;
- een brief van de officier van justitie van 18 april 2025, waaruit blijkt dat betrokkene geen justitiële documentatie heeft.
De mondelinge behandeling van het verzoek heeft plaatsgevonden op 26 mei 2025. Daarbij zijn gehoord:
- betrokkene, bijgestaan door zijn advocaat;
- de psychiater, [naam 1] ;
- de stiefdochter, [naam 2] .
Tevens was ter zitting aanwezig:
- de verpleegkundige, [naam 3] .
Omdat door de officier van justitie een nadere toelichting op of motivering van het verzoek niet nodig werd geacht en het de rechtbank ter zitting is gebleken dat diens aanwezigheid ook niet noodzakelijk was om tot een inhoudelijke beslissing te kunnen komen, is de officier van justitie niet gehoord.
Standpunten ter zitting
Betrokkene heeft aangegeven voortzetting van zijn verblijf vreselijk te vinden. Uit de gesprekken met de psychiater heeft hij begrepen dat de aanvullende diagnostiek zes tot acht weken zal duren. Betrokkene zal op vrijwillige basis meewerken aan de onderzoeken. Ter overbrugging zal hij tijdelijk kunnen terugkeren naar Curaçao of kunnen verblijven in een hotel. In de medische verklaring en de vorige beschikking zijn onwaarheden opgenomen. In verband met zijn ontregelde diabetes is betrokkene opgehaald door de ambulance. Door omstandigheden had hij zijn medicatie een week niet kunnen slikken. Op dit moment wordt er nader onderzoek gedaan naar de veronderstelde financiële problemen. Betrokkene erkent niet dat er problemen zijn op financieel gebied.
De advocaat pleit namens betrokkene voor afwijzing van het verzoek. Uit hetgeen ter zitting naar voren gebracht en de stukken is er geen duidelijkheid over de diagnose, waardoor er geen wettelijke basis is voor het verlenen van een zorgmachtiging. Betrokkene wil meewerken aan de het aanvullend onderzoek. Ter overbrugging zou hij tijdelijk elders kunnen verblijven. Betrokkene is een groot zakenman en heeft altijd grote financiële beslissingen gemaakt. Betrokkene heeft er alle vertrouwen in dat het goed komt met de veronderstelde financiële problemen.
De psychiater heeft naar voren gebracht dat het beeld zich sinds afgelopen week lijkt te stabiliseren. Bij opname had betrokkene een ontregelde suikerspiegel. Deze is inmiddels gereguleerd. Daarbij is er gestart met antipsychotica. Betrokkene staat op de wachtlijst voor neurologisch onderzoek om uitsluitsel te geven over de diagnose en verdere behandeling in te zetten. Er is een verdenking van een dementieel syndroom, een psychiatrisch beeld of een combinatie van beide en er is meer onderzoek nodig om vast te stellen wat er aan de hand is en welke zorg betrokkene nodig heeft.
De psychiater heeft ter zitting naar voren gebracht dat er in elk geval sprake is van een neurocognitieve stoornis, maar dat het kader nog onbekend is. Om de juiste diagnose(s) vast te stellen alsmede de juiste vervolgplek, wil het behandelteam de komende maanden nader onderzoek doen bij betrokkene. In deze periode dient volgens de psychiater te worden beoordeeld of de opname van betrokkene een vervolg moet krijgen en zo ja, op grond van welk wettelijk kader, de Wvggz of de Wzd. Verder merkte de psychiater op dat voor deze diagnostiek naar verwachting drie maanden nodig zal zijn.
Ook moet er worden gekeken naar een passende woonplek. Betrokkene heeft momenteel geen plek waar hij kan verblijven. De familie heeft grote zorgen over de maatschappelijke status van betrokkene. Betrokkene heeft eerder in zijn leven een soortgelijke episode doorgemaakt. Als betrokkene wordt tegengesproken is er sprake van agressie. Daarbij zit er geen rem op zijn uitgavenpatroon.
De stiefdochter heeft verklaard dat betrokkene en zijn echtgenote voorafgaand aan de opname van Curaçao naar Spanje zijn verhuisd. Kort na de verhuizing is er beslag gelegd op de rekeningen en tegoeden van betrokkene. De familie heeft het idee dat er toen wat bij betrokkene is geknapt en dat hij hierdoor is ontregeld. Betrokkene maakt schulden en heeft geen rem op zijn uitgavepatroon. Betrokkene is ervan overtuigd dat er veel vermogen is, maar dit is niet het geval. De familie heeft de financiën nader onderzocht en het verhaal dat betrokkene naar voren brengt is niet kloppend. De echtgenote van betrokkene maakt zich ernstige zorgen om betrokkene en herkent zijn gedrag niet.
Beoordeling
Op 22 april 2025 is door de rechtbank een machtiging tot voortzetting van de crisismaatregel verleend tot en met 13 mei 2025.
Namens betrokkene is primair afwijzing van het verzoek bepleit omdat geen sprake is van een stoornis in de zin van de Wvggz. Mogelijk is sprake van multiproblematiek, maar niet kan worden vastgesteld wat de voorliggende stoornis is.
De rechtbank overweegt als volgt.
Uit de overgelegde stukken en het behandelde tijdens de mondelinge behandeling is gebleken dat het voldoende aannemelijk is dat betrokkene lijdt aan een psychische stoornis, in de vorm van neurocognitieve stoornissen (o.a. dementie en delier) en andere problemen die een reden voor zorg kunnen zijn. Het is de rechtbank gebleken dat betrokkene symptomen vertoont die bij een manisch psychotisch toestandsbeeld kunnen passen, maar dat het kader van dit toestandsbeeld nog onbekend is. Differentiaal diagnostisch wordt gedacht aan een bipolaire stoornis of somatische oorzaak in combinatie met persoonlijkheidsproblematiek. Mogelijk is er ook sprake van een dementieel syndroom, maar deze diagnostiek is nog niet afgerond. Er is nader onderzoek nodig om dat vast te kunnen stellen. De rechtbank begrijpt dat betrokkene met name neurocognitieve stoornissen laat zien en dat deze – zoals blijkt uit de toelichting van de psychiater tijdens de mondelinge behandeling – op dit moment op de voorgrond staan.
Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat er bij betrokkene sprake is van multiproblematiek met aandoeningen waarvan de oorzaak nog onduidelijk is en die zowel kunnen vallen onder de Wvggz als onder de Wzd. Bij de beoordeling gaat het er dan om welke problematiek op het moment van beoordeling ‘voorliggend’ is, dat wil zeggen: op de voorgrond staat, omdat die problematiek de actuele zorgbehoefte bepaalt, waarbij ook de continuïteit van de zorg in een vertrouwde omgeving in aanmerking moet worden genomen (zie ook Hoge Raad 10 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1271).
De rechtbank is daarbij met psychiater van mening dat, vanwege de aanwezige neurocognitieve stoornissen, bij betrokkene vooralsnog de psychiatrie op de voorgrond staat en dat er thans een noodzaak bestaat tot behandeling en diagnostiek. Dit is het meest passend binnen de Wvggz.
De rechtbank neemt daarbij ook in aanmerking dat continuïteit van zorg noodzakelijk is gelet op de symptomen die betrokkene vertoont én dat de huidige opname in de Wvggz instelling in die zorg voorziet. Gelet hierop concludeert de rechtbank dat de Wvggz op het verzoek van toepassing is en wordt het verweer van de advocaat verworpen.
Deze stoornis leidt tot ernstig nadeel, gelegen in:
-levensgevaar;
-ernstig lichamelijk letsel;
-ernstige financiële schade;
-maatschappelijke teloorgang;
-de situatie dat de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar is.
Uit de stukken en hetgeen ter zitting is besproken is gebleken dat er beslag is gelegd op de bankpassen en bezittingen van betrokkene door grote schulden en gelduitgaves. Door conflicten met de familie en het ontbreken van huisvesting is Nederland kan betrokkene momenteel nergens verblijven. Betrokkene is niet in staat om adequate huisvesting te regelen en heeft een aantal dagen in zijn auto geslapen. Voorafgaande aan de opname heeft hij een auto-ongeluk veroorzaakt met materiële schade. Vermoedelijk was betrokkene op dat moment verward door het huidige toestandsbeeld. De partner van betrokkene is onlangs gevlucht wegens het agressieve gedrag van betrokkene.
Om het ernstig nadeel af te wenden, de geestelijke gezondheid van betrokkene te stabiliseren, de geestelijke gezondheid van betrokkene te herstellen zodanig dat hij zijn autonomie zoveel mogelijk herwint en de door de stoornis bedreigde of aangetaste fysieke gezondheid van betrokkene te stabiliseren of te herstellen, heeft betrokkene zorg nodig.
Gebleken is dat er geen mogelijkheden voor passende zorg op vrijwillige basis zijn. Betrokkene wil met ontslag. Hij vindt zelf dat er niets met hem aan de hand is en wil de afdeling verlaten. Betrokkene is tegen zijn wil in ingesteld op een antipsychotica. Er zijn sterke aanwijzingen dat betrokkene de medicatie na ontslag zal staken. De rechtbank is van oordeel dat onder andere nadere diagnostiek noodzakelijk is om te achterhalen welke problematiek voorliggend is en om betrokkene de juiste zorg te bieden om ernstig nadeel te voorkomen en af te wenden. Om die reden is verplichte zorg nodig.
De in het verzoekschrift genoemde vormen van zorg zijn gebaseerd op de medische verklaring, het zorgplan en het advies van de geneesheer-directeur. Deze vormen van verplichte zorg zijn door de rechtbank tijdens de mondelinge behandeling besproken.
Gelet op het voorgaande acht de rechtbank de volgende vormen van verplichte zorg noodzakelijk om het ernstig nadeel af te wenden:
- toedienen van medicatie;
- verrichten medische controles;
- andere medische handelingen en therapeutische maatregelen;
- beperken van de bewegingsvrijheid;
- aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder het gebruik van communicatiemiddelen;
- opnemen in een accommodatie.
Gelet op hetgeen ter zitting is besproken ziet de rechtbank geen aanleiding voor het opleggen van verplichte zorg in de vorm van:
- insluiten;
- uitoefenen van toezicht op betrokkene.
Niet gebleken is dat deze vormen van zorg in het recente verleden noodzakelijk zijn geweest en niet voorzienbaar is dat het opleggen hiervan direct noodzakelijk zal zijn. Het verzoek zal daarom in zoverre worden afgewezen.
Er zijn geen minder bezwarende alternatieven die hetzelfde beoogde effect hebben. Gelet op de leeftijd en de blanco psychiatrische voorgeschiedenis van betrokkene, acht de rechtbank daarbij van belang dat er onderzoek wordt gedaan naar de achterliggende oorzaak van de neurocognitieve stoornis van betrokkene, teneinde te kunnen bepalen of de Wvggz of de Wzd het juiste kader is voor betrokkene. Voor deze noodzakelijke diagnostiek is, zoals door de psychiater aangegeven, een klinische opname noodzakelijk.
De voorgestelde verplichte zorg is bovendien evenredig en naar verwachting effectief. Uit de stukken blijkt verder dat bij het bepalen van de juiste zorg rekening is gehouden met de voorwaarden die noodzakelijk zijn om deelname van betrokkene aan het maatschappelijk leven te bevorderen, alsmede met de veiligheid van betrokkene.
Gelet op het voorgaande is voldaan aan de criteria voor en doelen van verplichte zorg als bedoeld in de Wvggz. De rechtbank ziet wel aanleiding om de machtiging voor een kortere duur te verlenen dan verzocht, zodat na de diagnostiek het juiste plaatsingskader kan worden ingezet met de daarbij behorende juridische grondslag, op basis van de Wvggz, danwel op basis van de Wzd. De zorgmachtiging zal daarom worden verleend voor de duur van drie maanden. Het verzoek zal voor het overige worden afgewezen.
Beslissing
De rechtbank:
verleent een zorgmachtiging ten aanzien van:
[betrokkene] ,
geboren op [geboortedatum] 1948 te [geboorteplaats] ,
inhoudende dat bij wijze van verplichte zorg de volgende maatregelen kunnen worden getroffen:
- toedienen van medicatie;
- verrichten medische controles;
- andere medische handelingen en therapeutische maatregelen;
- beperken van de bewegingsvrijheid;
- aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder het gebruik van communicatiemiddelen;
- opnemen in een accommodatie;
bepaalt dat deze machtiging geldt tot en met 26 augustus 2025;
wijst het meer of anders verzochte af.
Deze beschikking is gegeven door mr. H.J.M. Bellekom, rechter, bijgestaan door P.S.R. Nieman als griffier, en uitgesproken ter openbare zitting van 26 mei 2025.
De schriftelijke uitwerking van deze beschikking is vastgesteld op 6 juni 2025.
Tegen deze beschikking staat het rechtsmiddel van cassatie open.