Uitspraak
RECHTBANK GELDERLAND
Zittingsplaats Arnhem
Bestuursrecht
zaaknummer: ARN 24/6853
uitspraak van de enkelvoudige kamer van
in de zaak tussen
[eiser 1], [eiser 2], [eiser 3], [eiser 4], [eiser 5], [eiser 6], uit [plaats], eisers
en
het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Duiven
(gemachtigden: mr. M.J. van Poorten en ing. M.J. van Doorne).
Samenvatting
1. Deze uitspraak gaat over de afwijzing van het verzoek van eisers om handhavend op te treden tegen het verkeersgeluid rond de woningen aan de [locatie 1] [huisnummer] t/m [huisnummer] in [plaats]. Eisers zijn het niet eens met de afwijzing. Zij ervaren geluidsoverlast door het verkeer van de [locatie 2], de [locatie 3] en de A12 ter hoogte van [plaats]. Partijen zijn al sinds 2021 met elkaar in gesprek over de geluidsbelasting op de woningen. Eisers hebben in 2023 het college verzocht te beslissen over de bovengrens en de ambitiewaarde van de geluidbelasting op de woningen. Dat verzoek heeft het college niet-ontvankelijk verklaard omdat het niet is gericht tegen een besluit. Vervolgens hebben eisers een handhavingsverzoek gedaan dat heeft geleid tot deze procedure. Aan de hand van de beroepsgronden van eisers beoordeelt de rechtbank de afwijzing van het handhavingsverzoek.
1.1.
De rechtbank komt in deze uitspraak tot het oordeel dat er geen sprake is van een overtreding van een wettelijke norm. Het college heeft daarom terecht het handhavingsverzoek afgewezen. Eisers krijgen dus geen gelijk en het beroep is ongegrond. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.
Procesverloop
2. Eisers hebben op 12 februari 2024 verzocht om handhaving. Eisers verzoeken om de geluidsnormen van de Omgevingswet op de juiste manier toe te passen wegens geluidsoverlast van het wegverkeer. Er is volgens eisers sprake van een overtreding omdat de geluidbelasting op de woningen van eisers meer dan 63 dB bedraagt. Eisers verzoeken het college om door berekening vast te stellen hoe hoog de geluidbelasting door het verkeer op de [locatie 2] precies is en maatregelen te nemen om de geluidbelasting te verlagen tot onder de 53 dB. Het geluidreducerende asfalt van de [locatie 2] heeft zijn geluidwerende werking inmiddels bijna geheel verloren. Het college heeft het verzoek met het besluit van 3 april 2024 afgewezen omdat er geen sprake is van een overtreding. Volgens het college bevatten artikel 2.16 Omgevingswet en afdeling 3.5 Bkl geen verbodsbepalingen of verplichtingen om overschrijdingen van grenswaarden op gevels van bestaande woningen aan te pakken. Met het bestreden besluit van 20 augustus 2024 op het bezwaar van eisers is het college bij de afwijzing van het handhavingsverzoek gebleven. Pas als er sprake is van een meting boven 70 dB wordt een gemeenteweg geplaatst op een saneringslijst, zo heeft het college toegelicht.
2.1.
Eisers hebben beroep ingesteld tegen het besluit om de afwijzing van het handhavingsverzoek in stand te laten.
2.2.
Het college heeft een verweerschrift ingediend.
2.3.
De rechtbank heeft het beroep op 1 september 2025 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: [eiser 1] en [eiser 3] namens eisers, en mr. M.J. van Poorten en ing. M.J. van Doorne namens het college.
2.4.
Na de zitting is een nader bericht van eisers binnengekomen. De rechtbank ziet in dit bericht geen aanleiding om de zaak te heropenen.
Beoordeling door de rechtbank
3. De rechtbank beoordeelt de afwijzing van het handhavingsverzoek aan de hand van de beroepsgronden van eisers.
Is er sprake van een overtreding?
4. Eisers betogen dat het college verplicht is maatregelen te nemen omdat de geluidsbelasting op hun woningen te hoog is. Eisers vinden de volgende maatregelen proportioneel: geluidreducerend asfalt, herinrichting ter beheersing van de maximumsnelheid, verlaging van de maximumsnelheid, het aanleggen van een geluidscherm zoals langs de Westsingel en verlaging van de verkeersintensiteit. Het college gaat ten onrechte voorbij aan de zorgplicht in de Omgevingswet en de verplichting in die wet om een belangenafweging te maken en maatregelen te nemen. De geluidsbelasting op de woningen is momenteel meer dan 63 dB. Volgens de World Health Organisation en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu leidt langdurige blootstelling aan een geluidsbelasting boven de 53 dB tot gezondheidsschade. Als de geluidsbelasting hoger is moet er een afweging worden gemaakt zo blijkt uit artikel 2.16 van de Omgevingswet en afdeling 3.5 van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl). Als het college geen maatregelen neemt verwachten eisers dat de huidige geluidsbelasting door de omliggende wegen zal toenemen tot 70 dB door woningbouwplannen, het doortrekken van de A15 en omdat het college het geluidreducerende asfalt op de [locatie 2] – dat aan vervanging toe is – nog niet wil vervangen.
4.1.
De rechtbank stelt allereerst vast dat deze zaak enkel gaat over het geluid van de [locatie 2], een gemeenteweg waarvoor het college verantwoordelijk is. [1] Voor geluidsoverlast van een provinciale weg of een rijksweg is respectievelijk de provincie of de Staat verantwoordelijk en eventuele overlast van die wegen maakt daarom geen onderdeel uit van deze procedure.
4.2.
De rechtbank is van oordeel dat het college terecht concludeert dat geen wettelijke regel wordt overtreden en dat het college daarom geen maatregelen hoeft te nemen. In het Bkl zijn in paragraaf 3.5 regels gesteld over het geluid van wegen. In deze regels is geen maximale geluidsbelasting voor bestaande woningen opgenomen. Voor nieuwe woningen gelden wel regels, maar daar is in de situatie van eisers geen sprake van. [2] Verder volgt uit het overgangsrecht dat bestaande woningen pas in aanmerking voor sanering komen als de maximale geluidsbelasting van gemeentewegen meer dan 70 L(den) bedraagt. [3] Ook artikel 2.16 van de Omgevingswet biedt geen grondslag voor handhaving omdat dit artikel ziet op toedeling van gemeentelijke taken voor de fysieke leefomgeving. Hoe die taken moeten worden uitgevoerd staat in nadere regelgeving zoals het Bkl. Nu er geen sprake is van overtreding van een wettelijke norm kan het college ook niet handhavend optreden. De beroepsgrond slaagt niet.
Vaststelling basisgeluidemissie
5. Wel is ter zitting besproken dat het college in 2026 de basisgeluidemissie van de [locatie 2] gaat vaststellen en vastleggen in het geluidregister. Na het vastleggen van de basisgeluidemissie is het college verplicht de ontwikkeling van het geluid van die weg te monitoren en bij een toename van 1,5 dB te overwegen maatregelen te nemen.
Is het college op grond van Europese regelgeving verplicht maatregelen te nemen?
6. Eisers betogen dat het college proportionele maatregelen moet nemen omdat de geluidsoverlast binnen de reikwijdte van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) valt. Uit twee recente uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens volgt dat er sprake kan zijn van schending van artikel 8 van het EVRM zonder overschrijding van een concrete nationale norm. De woningen van eisers vallen binnen de reikwijdte van artikel 8 van het EVRM omdat de gevelbelasting meer dan 63 dB is en 40 á 50 dB een normale belasting is voor woonwijken. De rechter moet daarom een ‘fair balance’ vinden tussen de ernst van de hinder en de gezondheid en het welzijn van de bewoners.
6.1.
Zoals de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft overwogen, kan de reikwijdte van een handhavingsverzoek na het primaire besluit – in dit geval de afwijzing van het handhavingsverzoek - niet meer worden uitgebreid. [4] Het verzoek om handhaving zoals hiervoor onder 2 is weergegeven, had geen betrekking op een schending van het EVRM, zodat ook het besluit van 3 april 2024 (de beslissing op bezwaar) daar niet op ingaat. Of de geluidsoverlast die eisers ervaren binnen de reikwijdte van artikel 8 van het EVRM valt, ligt daarom niet voor aan de rechtbank. De beroepsgrond slaagt niet.
Conclusie en gevolgen
7. Het beroep is ongegrond. De rechtbank is van oordeel dat het college het handhavingsverzoek terecht heeft afgewezen omdat er geen sprake is van een overtreding. Eisers krijgen daarom het griffierecht niet terug. Zij krijgen ook geen vergoeding van hun proceskosten.
Beslissing
De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.
Deze uitspraak is gedaan door mr. M.J.M. Verhoeven, rechter, in aanwezigheid van mr. M.M. Verschuren, griffier.
Uitgesproken in het openbaar op
griffier
rechter
Een afschrift van deze uitspraak is verzonden aan partijen op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met deze uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen zes weken na de dag waarop deze uitspraak is verzonden. Kan de indiener de behandeling van het hoger beroep niet afwachten, omdat de zaak spoed heeft, dan kan de indiener de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vragen om een voorlopige voorziening (een tijdelijke maatregel) te treffen.