ECLI:NL:RBNHO:2017:10840

• Datum uitspraak: 27 september 2017
• Publicatiedatum: 20 december 2017
• Zaaknummer: 5715540
• Instantie: Rechtbank Noord-Holland
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Beschikking
• Rechters: A.M. Koolen-Zwijnenburg
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Afwijzing verzoek tot beneficiaire aanvaarding van de nalatenschap op basis van onbekende schulden

In deze zaak hebben verzoekers, erfgenamen van de erflater, een verzoek ingediend om de nalatenschap beneficiair te mogen aanvaarden. Dit verzoek is gedaan op 16 december 2016, na het overlijden van de erflater op 4 november 2016. De verzoekers stelden dat zij niet op de hoogte waren van de schulden van de erflater, die hen pas na de zuivere aanvaarding van de nalatenschap bekend werden. De kantonrechter heeft op 27 september 2017 uitspraak gedaan in deze zaak.

De kantonrechter heeft vastgesteld dat de erflater ten tijde van zijn overlijden ongehuwd was en geen testament had achtergelaten. Alle erfgenamen hebben de nalatenschap zuiver aanvaard, wat betekent dat zij aansprakelijk zijn voor de schulden van de erflater. De verzoekers voerden aan dat zij op advies van hun notaris, mr. M. Hogenes, de nalatenschap zuiver hebben aanvaard, omdat hen was verteld dat er geen schulden waren. Echter, na enkele weken ontdekten zij dat de erflater in een schuldhulpverleningstraject zat en dat er aanzienlijke schulden waren.

De kantonrechter heeft in zijn beoordeling gekeken naar artikel 4:194a lid 1 van het Burgerlijk Wetboek, dat bepaalt dat een erfgenaam die na zuivere aanvaarding bekend wordt met een schuld, die hij niet kende en ook niet behoorde te kennen, de mogelijkheid heeft om de nalatenschap alsnog beneficiair te aanvaarden. De rechter concludeerde dat de verzoekers de schulden behoorden te kennen, omdat zij geen nader onderzoek hadden gedaan naar de financiële situatie van de erflater, ondanks de slechte staat van de woning en het ontbreken van een duidelijke administratie. De kantonrechter oordeelde dat de verzoekers niet te goeder trouw waren en dat het verzoek om beneficiaire aanvaarding moest worden afgewezen.

De beslissing van de kantonrechter was dan ook om het verzoek af te wijzen, waarbij de verzoekers verantwoordelijk blijven voor de schulden van de erflater.

Uitspraak

RECHTBANK NOORD-HOLLAND

Afdeling Privaatrecht

Sectie Kanton – locatie Haarlem

zaaknr.: 5715540 \ EJ VERZ 17-69

datum uitspraak: 27 september 2017

Beschikking in de zaak van:

[verzoeker sub 1]

wonende te [woonplaats]
en
[verzoeker sub 2] wonende te [woonplaats]

en
[verzoeker sub 3] wonende te [woonplaats]
verzoekers

hierna [verzoeker] te noemen

gemachtigde: mr. M. Hogenes

Belanghebbenden:
[belanghebbenden]

Verzoekers hebben het verzoek in hun hoedanigheid van erfgenamen gedaan.

Het verzoek betreft de nalatenschap van:

[erflater], geboren te [geboorteplaats] op [datum] 1969 en overleden te [plaats] op
[datum] 2016. Laatst gewoond hebbende te [woonplaats] . Hierna ook te noemen: erflater.

1. De procedure

1.1.

Op 16 december 2016 is ter griffie het verzoekschrift ontvangen van [verzoeker] dat strekt tot machtiging om de nalatenschap van erflater alsnog beneficiair te mogen aanvaarden.

1.2.

Op 29 augustus 2017 heeft een zitting plaatsgevonden. De belanghebbenden zijn, hoewel op juiste wijze opgeroepen, niet verschenen. De griffier heeft aantekeningen gemaakt van wat [verzoeker] ter toelichting van zijn standpunten naar voren heeft gebracht. Voorafgaand aan de zitting heeft mr. Hogenes bij brief, ontvangen op 4 april 2017, nog stukken toegezonden.

2. De feiten

2.1.

Erflater was ten tijde van zijn overlijden ongehuwd en geen geregistreerd partner.

2.2.

Uit de verklaring uit het Centraal Testamenten Register blijkt dat erflater niet bij testament over zijn nalatenschap heeft beschikt.

2.3.

Alle erfgenamen hebben de nalatenschap zuiver aanvaard.

3. De beoordeling

3.1.

Het verzoek van verzoekers is gebaseerd op artikel 4:194a lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW). Op grond hiervan wordt een erfgenaam die na zuivere aanvaarding bekend wordt met een schuld van de nalatenschap, die hij niet kende en ook niet behoorde te kennen, indien hij binnen drie maanden na die ontdekking het verzoek daartoe doet, door de kantonrechter gemachtigd om de nalatenschap alsnog beneficiair aanvaarden.

3.2.

Nu erflater niet bij uiterste wilsbeschikking over zijn nalatenschap heeft beschikt, is het erfrecht bij versterf van toepassing. Vaststaat dat alle erfgenamen zuiver hebben aanvaard. Erflater is op 4 november 2016 overleden en het verzoek is op 16 december 2016 ontvangen, zodat het verzoek tijdig is ingediend.

3.3.

Verzoekers hebben aangevoerd dat de notaris, mr. Hogenes, tegen hen heeft gezegd dat er geen schulden waren en dat ze de nalatenschap zuiver konden ervaren. Er was een positief banksaldo van circa € 6.000,00. Bij verzoekers waren ten tijde van het overlijden van erflater naar hun zeggen geen schulden bekend. Zij hebben daarom de nalatenschap, op aanraden van mr. Hogenes, zuiver aanvaard. Na circa vijf weken ontdekten verzoekers dat erflater in een schuldhulpverlenerstraject zat en zijn schulden, bij meerdere schuldeisers, voor zover bekend € 5.767,96 bedragen.

3.4.

Uit artikel 4:194a BW volgt dat de uitzonderingsclausule van dit artikel alleen bescherming biedt voor schulden die de erfgenaam niet kende en evenmin behoorde te kennen op het moment dat hij de nalatenschap zuiver aanvaardde. Uit de parlementaire geschiedenis volgt dat met de woorden ‘kende en behoren te kennen’ wordt aangesloten bij het begrip goede trouw in het BW (artikel 3:11 BW). Goede trouw ontbreekt als de erfgenaam van het bestaan van de schuld wist op het moment van aanvaarding van de nalatenschap. Ook als een erfgenaam weliswaar een juiste voorstelling van zaken miste met betrekking tot de aanwezige schulden, maar onder de gegeven omstandigheden beter behoorde te weten of twijfelde of had moeten twijfelen over (de afwezigheid van) een schuld en heeft nagelaten hiernaar nader onderzoek te doen, kan hij als niet te goeder trouw worden aangemerkt.

3.5.

De kantonrechter stelt voorop dat zij ervan uitgaat dat verzoekers de schulden van erflater niet kende op het moment dat zij de nalatenschap zuiver aanvaardden. Vervolgens is de vraag of zij de schulden behoorden te kennen.

3.6.

Uit de parlementaire geschiedenis van voornoemd wetsartikel volgt dat bij invulling van hetgeen een erfgenaam ‘behoorde te kennen’, het erom gaat wat hij redelijkerwijze had kunnen weten. Op grond van de wet rust op de erfgenaam de verplichting om de nalatenschap af te wikkelen. Onderdeel van de afwikkeling is het betalen van alle schulden. Om deze te kunnen betalen, zal de erfgenaam moeten weten welke schulden er zijn. Daarvoor is ten minste nodig dat hij de administratie van de erflater moet hebben geraadpleegd. In de situatie dat een erflater niet of nauwelijks een administratie voerde, rust op een erfgenaam de verplichting om nader onderzoek te doen naar de schulden van erflater.

3.7.

Ter zitting hebben verzoekers verklaard dat de staat van de woning van erflater bedroevend was. Er was veel papier, maar verzoekers konden niet thuisbrengen wat wat was. Er was geen (op begrijpelijke wijze bijgehouden) administratie.

3.8.

Gelet hierop is de kantonrechter van oordeel dat verzoekers de schulden behoorden te kennen. Zij hebben geen nader onderzoek gedaan naar mogelijke schulden van erflater, terwijl zij daartoe wel verplicht waren. Indien er geen (duidelijke) administratie van erflater is te vinden, dienen erfgenamen niet zuiver te aanvaarden. Daarbij komt ook nog dat, gelet op de staat van de woning en de geschiedenis van erflater, er onmiskenbaar reden toe was om onderzoek te doen naar schulden. Het verzoek zal dan ook worden afgewezen.

6. Beslissing

De kantonrechter:

- wijst het verzoek af.

Deze beschikking is gegeven door mr. A.M. Koolen-Zwijnenburg, kantonrechter, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van bovengenoemde datum.