ECLI:NL:RBNNE:2019:2860

Uitspraak

RECHTBANK NOORD-NEDERLAND

Afdeling strafrecht

Locatie Assen

parketnummer 18/930036-15

beslissing van de meervoudige kamer, d.d. 20 juni 2019 op een vordering van de officier van justitie tot ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel

in de zaak tegen

[veroordeelde],

veroordeelde,

geboren op [geboortedatum] 1980 te [geboorteplaats],

wonende te [woonplaats], [straatnaam].

Procesverloop

De officier van justitie heeft d.d. 15 juni 2016 schriftelijk gevorderd dat de rechtbank het bedrag vast zal stellen waarop het wederrechtelijk verkregen voordeel als bedoeld in artikel 36e, vijfde lid, van het Wetboek van Strafrecht wordt geschat en dat de rechtbank aan voornoemde veroordeelde de verplichting zal opleggen tot betaling aan de staat van een bedrag van € 75.899,74 ter ontneming van het uit de zaak met de parketnummer 18/930036-15 voortvloeiende, wederrechtelijk verkregen voordeel.

Op de terechtzitting van 3 april 2018 heeft de rechtbank bepaald dat de behandeling ter zitting van de ontnemingsvordering zal worden voorafgegaan door een schriftelijke ronde waarin de raadsman kan reageren op de vordering van de officier van justitie en de officier van justitie vervolgens kan reageren op de raadsman. De rechtbank heeft daartoe het onderzoek ter terechtzitting ten aanzien van de ontnemingsvordering geschorst.

Op de terechtzittingen van 12 juni 2015, 4 augustus 2015, 21 juni 2016, 20 juni 2017, 3 april 2018 en 3 mei 2018 is de strafzaak tegen veroordeelde (met voormelde parketnummer) behandeld. De rechtbank heeft op 17 mei 2018 vonnis gewezen in deze strafzaak.

Ter terechtzitting van 9 mei 2019 is het onderzoek ter zitting inzake de ontnemingsvordering voortgezet. Veroordeelde is verschenen bijgestaan door zijn raadsman mr. A.H. Staring, advocaat te Arnhem.

Het Openbaar Ministerie werd ter terechtzitting vertegenwoordigd door mr. S.M. von Bartheld.

De officier van justitie en mr. A.H. Staring, zijn op voornoemde zittingsdatum in de gelegenheid gesteld hun standpunten nader toe te lichten. De rechtbank heeft vervolgens het onderzoek ter terechtzitting gesloten en medegedeeld dat op 20 juni 2019 uitspraak met betrekking tot de ontnemingsvordering zal worden gedaan.

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft in zijn conclusie van eis en ter zitting aangegeven dat de ontnemingsvordering is gebaseerd op

- het vonnis d.d. 17 mei 2018 van bovengenoemde rechtbank waarbij veroordeelde is veroordeeld ter zake, kort gezegd, het leiding geven aan een criminele organisatie en het meerdere malen medeplegen van oplichting en

- op het relaas van het rapport berekening wederrechtelijk verkregen voordeel van Politie District Drenthe, Recherche Drenthe en Team Financiële Opsporing d.d. 21 oktober 2015.

Op basis van hetgeen in het rapport wederrechtelijk verkregen voordeel is verwoord is naar de mening van de officier van justitie voldoende aannemelijk gemaakt dat het voordeel dat uit 74 oplichtingszaken is verkregen ten goede is gekomen aan de organisatie en zijn de aangevers in deze 74 zaken benadeeld voor een bedrag van in totaal € 321.163,25.
Tijdens het onderzoek zijn er diverse aanwijzingen verkregen over een verdeelsleutel tussen de diverse verdachten. Op basis van het rapport wederrechtelijk verkregen voordeel kan de verkregen bruto opbrengst per verdachte redelijkerwijs worden geschat op de bedragen zoals weergeven in de tabel op pagina 258A-259 van het relaas rapport wederrechtelijk verkregen voordeel.

De officier van justitie stelt zich op het standpunt voldoende aannemelijk te hebben gemaakt dat veroordeelde wederrechtelijk verkregen voordeel heeft verkregen. Op basis van de algemene bewijslastverdeling in ontnemingszaken is het aan het Openbaar Ministerie om voldoende aanwijzingen te presenteren dat de bewuste feiten door veroordeelde zijn gepleegd en dat het aannemelijk is dat hij daardoor wederrechtelijk voordeel heeft verkregen. Het is vervolgens aan veroordeelde om deze berekening met goed onderbouwde stellingen te betwisten. De officier van justitie constateert dat van een dergelijke betwisting geen sprake is. Veroordeelde heeft zich volledig op zijn zwijgrecht beroepen.

Bij de conclusie van eis d.d. 17 mei 2018 heeft de officier van justitie de vordering naar beneden bijgesteld tot een bedrag van € 63,409,46 omdat veroordeelde van 2 feiten bij voornoemd vonnis is vrijgesproken en omdat er in 4 zaken een vordering van de benadeelde partij is toegewezen en er een schadevergoedingsmaatregel is opgelegd.

De officier van justitie heeft bij zijn conclusie van repliek van 12 juli 2018 en ter zitting van 9 mei 2019 gepersisteerd bij zijn vordering tot wederrechtelijk verkregen voordeel van € 63.409,46.

Standpunt van de verdediging

De raadsman van veroordeelde heeft bij zijn conclusie van antwoord van 26 juni 2018 en ter zitting primair bepleit dat de vordering van de officier van justitie tot vaststelling van het wederrechtelijk verkregen voordeel moet worden afgewezen en subsidiair dat het bedrag op nihil dient te worden gesteld. Meer subsidiair heeft de raadsman betoogd dat het totale geschatte wederrechtelijk verkregen voordeel dient te worden gematigd tot een bedrag van

€ 4.597,03.

De raadsman heeft daartoe het volgende aangevoerd.

Niet aannemelijk is geworden dat de vermeende criminele organisatie waaraan veroordeelde zou hebben deelgenomen daadwerkelijk voordeel heeft genoten uit de gestelde oplichting in de zaken 16 t/m 74 nu er onvoldoende aanwijzingen zijn dat de in deze zaken gestelde oplichtingen door de organisatie dan wel door veroordeelde zouden zijn begaan.

Ten aanzien van de zaken 1 t/m 15 heeft de raadsman verwezen naar zijn standpunt zoals opgenomen in zijn pleitnota met betrekking tot de strafzaak.

Voorts heeft de raadsman aangevoerd dat de rechtbank in haar vonnis d.d. 17 mei

2018 (in de strafzaak) tot het oordeel is gekomen dat veroordeelde in de periode vanaf 1

december 2014 tot en met 2 maart 2015 zou hebben deelgenomen aan de vermeende criminele organisatie. Veertien oplichtingzaken vallen buiten deze tenlastegelegde en bewezenverklaarde periode en veroordeelde kan derhalve geen financieel voordeel hebben genoten in deze zaken.

De raadsman heeft aangegeven zich aan te sluiten bij het standpunt van de officier van justitie ten aanzien van de feiten waarvan veroordeelde is vrijgesproken en ten aanzien van de feiten waarbij een vordering van de benadeelde partij is toegewezen.

De raadsman heeft zich vervolgens op het standpunt gesteld dat de ontnemingsvordering is gedateerd op 15 juni 2016, maar dat de ontneming al ter zitting van 12 juni 2015 (eerste pro forma) aangekondigd is. Sindsdien zijn er inmiddels drie jaren verstreken.

Het ontnemingsdossier heeft de verdediging eind september 2016 ontvangen. Het overige

tijdsverloop is niet verklaarbaar, althans kan niet aan veroordeelde worden toegerekend.

Het betreft hier dan ook een schending van de redelijke termijn van 1 jaar en

twee weken. Er dient daarom een rechtsgevolg te worden verbonden aan de gestelde

schending. Reden waarom er volgens de verdediging minimaal een korting van € 5.000,-

dient te worden toegepast.

Tot slot blijkt uit het onderzoek naar de inkomens-en vermogensbestanddelen van veroordeelde, althans zijn gezin, dat hij geen draagkracht heeft. Uit het reclasseringsrapport kan worden opgemaakt dat veroordeelde nu, maar ook in de toekomst geen hoger inkomen zal genereren waardoor zijn draagkracht zou toenemen.

Overwegingen

De rechtbank heeft veroordeelde bij vonnis van 17 mei 2018 in de zaak met parketnummer 18/930036-15 veroordeeld ter zake van het medeplegen van oplichting (meermalen gepleegd) en het als leider deelnemen aan een organisatie die tot oogmerk heeft tot het plegen van misdrijven.

Op grond van deze veroordeling kan aan veroordeelde de verplichting worden opgelegd tot betaling van een geldbedrag aan de Staat ter ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel uit de baten van de ingevolge dat vonnis bewezenverklaarde feiten en soortgelijke feiten.

De vordering tot ontneming is mede gegrond op verkregen voordeel uit andere soortgelijke strafbare feiten die niet onder bovenstaand parketnummer aan veroordeelde zijn ten laste gelegd maar wel zijn meegenomen in het ontnemingsonderzoek.

De rechtbank constateert dat een ontnemingsonderzoek, uitgevoerd door de Recherche Drenthe, Team Financiële Opsporing, heeft plaatsgevonden.

De resultaten van dit onderzoek zijn verwerkt in een rapportage. Deze rapportage is beschikbaar gesteld aan veroordeelde.

De rechtbank heeft bij de vaststelling van het wederrechtelijk verkregen voordeel acht geslagen op de volgende bewijsmiddelen:

- de inhoud van voornoemd vonnis van de meervoudige kamer in deze rechtbank van

17 juli 2018, inhoudende een bewezenverklaring en bewijsmotivering onder bovenvermeld parketnummer tegen veroordeelde gewezen en

- het rapport Ontneming onderzoek "Clenet" proces-verbaalnummer 03DRN14031-Clenet d.d. 21 oktober 2015 van Politie District Drenthe, Recherche Drenthe en Team Financiële Opsporing.

Op grond van de inhoud van wettige bewijsmiddelen, welke zijn opgenomen in het eerdergenoemde veroordelend vonnis van 17 mei 2018, is komen vast te staan dat veroordeelde, als leider van een criminele organisatie zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van oplichting, meermalen gepleegd, waarbij veroordeelde de aangevers heeft bewogen tot de afgifte van geldbedragen.

Dat veroordeelde zich niet met dit vonnis kan verenigen speelt in de onderhavige procedure geen rol.

De rechtbank is van oordeel dat veroordeelde voordeel heeft verkregen door middel van of uit de baten van de bewezen verklaarde feiten en van soortgelijke feiten of feiten waarvoor een geldboete van de vijfde categorie kan worden opgelegd, waaromtrent voldoende aanwijzingen bestaan dat zij door veroordeelde zijn begaan.

De rechtbank neemt bij de beoordeling van de ontnemingsvordering het Ontnemings- onderzoek "Clenet" proces-verbaalnummer 03DRN14031-Clenet d.d. 21 oktober 2015 van Politie District Drenthe, Recherche Drenthe en Team Financiële Opsporing, tot uitgangspunt. In deze ontnemingsrapportage is primair uitgegaan van de concrete bevindingen van het onderzoek in de strafzaak.

Uit het ontnemingsonderzoek blijkt dat de officier van justitie heeft besloten dat niet alle aangiften die binnen het onderzoek Clenet zijn verzameld, worden meegenomen op de tenlastelegging van de verdachte. De zaken zijn genummerd per aangifte. De eerste 15 zaken zijn volledig uitgerechercheerd. De zaken 16 t/m 44 geven naast de hoofdverdachten aan, welke verdachten nog meer bij die zaken betrokken zijn. De aangiften 45 t/m 60 zijn aangiften die niet verder zijn uitgerechercheerd.

Daarbij zijn er nog een aantal zaken gebleken uit overboekingen op de bankrekeningen van de betreffende moneymules. Deze zaken zijn in het strafrechtelijk onderzoek niet meegenomen, maar worden in het kader van de berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel wel meegenomen. Het gaat om de zaken 61 t/m 74
.In totaal hebben 74 zaken^[1]bijgedragen aan de berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel, aldus de rapportage.

Oordeel van de rechtbank ten aanzien van de zaken 61 tot en met 74.

De rechtbank heeft geconstateerd dat in de zaken 61 t/m 74 geen zaaksrelazen zijn gemaakt door het onderzoeksteam. Voorts bevinden zich in het rapport ten aanzien van deze zaken enkele summiere aangiftes van LMIO (Landelijk Meldpunt Internet Oplichting) en is er in een aantal zaken in het geheel geen aangifte bekend.

Gelet op vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat de zaken 61 t/m 74^[2]niet kunnen worden meegenomen bij de berekening van het door veroordeelde verkregen voordeel omdat er onvoldoende aanwijzingen bestaan dat deze bedragen in verband staan met strafbare feiten die door veroordeelde zijn begaan. De rechtbank ziet daarom in deze zaken termen aanwezig om die bedragen in mindering te brengen.

De raadsman heeft betoogd dat niet aannemelijk is geworden dat de vermeende criminele organisatie waaraan veroordeelde zou hebben deelgenomen daadwerkelijk voordeel heeft genoten uit de gestelde oplichting in de zaken 16 t/m 74 nu er onvoldoende aanwijzingen zijn dat de in deze zaken gestelde oplichtingen door de organisatie dan wel veroordeelde zouden zijn begaan.

Voorts heeft de verdediging zich op het standpunt gesteld dat in de onderhavige ontnemingsprocedure, geen ruimte is om te ontnemen ter zake 14 oplichtingzaken nu deze buiten de voornoemde tenlastegelegde en bewezenverklaarde periode vielen en veroordeelde derhalve geen financieel voordeel heeft gehad in deze zaken.

Oordeel van de rechtbank ten aanzien van de zaken 1 tot en met 60.

De rechtbank heeft in haar vonnis van de hoofdzaak uitgebreid stilgestaan bij de werkwijze van het plegen van de internetoplichting, de criminele organisatie, de rol van elk van de veroordeelden in de criminele organisatie als ook de rol van de veroordeelden bij de bewezen verklaarde strafbare feiten.

Veroordeelde had naar het oordeel van de rechtbank telkens een leidinggevende en coördinerende rol tezamen met twee, eveneens veroordeelde, mededaders.
Deze drie leiders van de organisatie stuurden de zogenoemde ronselaars en cashers aan en bepaalden de verdeling van de opbrengst. Veroordeelde heeft een groot aandeel gehad in gedragingen die strekken tot de verwezenlijking van het tezamen en in vereniging met anderen plegen van internetoplichting en heeft daar financieel voordeel van genoten.

De rechtbank is, op basis van de hierna opgenomen indicatoren en de centrale rol van veroordeelde binnen de organisatie - in samenhang met de bewijsmiddelen in de strafzaak en het rapport wederrechtelijk verkregen voordeel - van oordeel dat er voldoende aanwijzingen bestaan dat veroordeelde zich al langere tijd op grote schaal bezig hield met internetoplichting. De rechtbank stelt op grond hiervan vast dat sprake is van strafbaar handelen gedurende een langere periode dan de in de strafzaak bewezen verklaarde periode. Naar het oordeel van de rechtbank staat ook vast dat daadwerkelijk wederrechtelijk verkregen voordeel is genoten door veroordeelde in de zaken 1 tot en met 60.

Indicatoren

Uit een aantal feiten en omstandigheden mag blijken dat het aannemelijk is dat de zaken 1 tot en met 60 toegerekend kunnen worden aan het criminele samenwerkingsverband van veroordeelde en zijn mededaders. Het gaat in alle zaken om de volgende overeenkomsten (de rechtbank verwijst hierbij ook naar de bewijsmiddelen zoals opgenomen in haar vonnis van 7 mei 2019):

- Type goederen

In alle zaken gaat het om bedrijfsmachines, zoals tractoren, shovels, kranen, kippers, machines voor de tuinbouw etc. De goederen werden meestal aangeboden op marktplaats, maar ook op speurders.n1 en op andere sites.

- De modus operandi van de oplichting

Uit veel aangiftes blijkt dat het slachtoffer contact opnam met het mobiele nummer bij de advertentie. Vervolgens diende het slachtoffer een vooruitbetaling te doen, veelal het hele bedrag en soms een deel van de totale som. Op het moment dat de oplichter het slachtoffer aan de telefoon had kwam er een chauffeur binnen, die toevallig een rit had naar de woonplaats van het slachtoffer. Vervolgens werd een factuur gemaild en werd ook nog BTW in rekening gebracht. Op de factuur stond de bankrekening van de moneymule. Nadat het geld was overgeboekt en het slachtoffer weer contact opnam met het mobiele telefoonnummer bij de advertentie of van de chauffeur, werd er niet meer opgenomen.

- De gebruikte bedrijfsgegeven

Op de facturen, die aan de slachtoffers werden verzonden door de oplichters, werden veelal de bedrijfsgegevens gebruikt van zelfde bedrijven. Uit het onderzoek is gebleken dat de bedrijfsgegevens van in totaal 17 bedrijven werden gebruikt.

Deze bedrijven waren hiervan zelf niet op de hoogte.

Uit het accountoverzicht dat door het bedrijf www.[bedrijf].nl uit Leiden^[3]is aangeleverd, mag blijken dat in bepaalde zaken dezelfde accounts (e-mailadressen) van bedrijven zijn gebruikt als in andere zaken waarbij deze bedrijven ook zijn gebruikt.

- Gebruikte e-mailadressen

Bij het mailen met het slachtoffer werden aangemaakte hotmail-accounts gebruikt. Dit account was ook gekoppeld aan een geplaatste advertentie. De aangemaakte e-mailadressen hadden allemaal de bedrijfsnaam in zich, die ook werd gebruikt op de facturen. Zelfde e-mailadressen werden bij meerdere advertenties gebruikt. Deze e-mailadressen blijken ook uit het totaal overzicht van de overgeboekte bedragen^[4].

- Gebruik moneymule

In diverse zaken werd de bankrekening van dezelfde moneymule gebruikt.

Uit het onderzoek mag blijken dat alleen bankpassen werden gebruikt van de ING, Rabobank en ABN-AMRO. In telefoongesprekken werd de ING-pas een 'oranje' pas genoemd, een Rabobankpas, een 'goudkleurige' en een ABN-AMRO bankpas, een 'groene'. Uit de bankrekeningen van dezelfde moneymule, waarvan de bankrekening is gebruikt in verschillende zaken, blijkt het gebruik van dezelfde bankpas. Hieruit mag blijken dat dezelfde bankpas kennelijk in bezit is van dezelfde gebruiker/casher.

Ook blijkt dat in een aantal zaken de geplaatste advertenties werden betaald van de bankrekening van de betreffende moneymule^[5].

De rechtbank overweegt dat ontneming van voordeel dat voortkomt uit andere strafbare feiten, zonder dat deze onderdeel hebben uitgemaakt van een strafzaak, mogelijk is. De ontnemingsprocedure biedt veroordeelde namelijk de gelegenheid zich te verdedigen, waaronder ook wordt verstaan de gelegenheid aan te (doen) voeren dat en waarom er onvoldoende aanwijzingen bestaan dat die andere feiten door veroordeelde zijn begaan. Ten aanzien van de andere feiten is niet vereist dat zij wettig en overtuigend bewezen zijn. Toereikend is dat er voldoende aanwijzingen bestaan dat de veroordeelde deze feiten heeft begaan. Het bewijsrecht omtrent de vragen of aannemelijk is dat er wederrechtelijk voordeel is verkregen en wat de omvang is, kenmerkt zich door een systeem dat bewijslastverdeling wordt genoemd.

Het openbaar ministerie moet het bewijs van alle relevante feiten en omstandigheden leveren, daaronder begrepen het bewijs van de feiten waarop het vermoeden wordt gebaseerd. In het kader van die bewijslastverdeling zal de verdediging tegenover de beredeneerde aanname in het ontnemingsrapport met goed onderbouwde stellingen dienen te komen.

De rechtbank is van oordeel dat de officier van justitie het bestaan van wederrechtelijk voordeel in de zaken 1 tot en met 60 aannemelijk heeft gemaakt via een ontnemingsrapport waarin het wederrechtelijk verkregen voordeel is berekend. Bij die berekening heeft de officier van justitie tot op zekere hoogte gebruik gemaakt van vermoedens/algemeenheden.

Van veroordeelde mag worden verwacht dat hij wijst op specifieke feiten en omstandigheden die aan het gebruik van het vermoeden in de weg staan, of op de ondeugdelijkheid van de gehanteerde gegevens.

Het is kortweg gezegd aan veroordeelde om deze berekening met goed onderbouwde stellingen te betwisten.

De rechtbank is van oordeel dat in onderhavige zaak van een dergelijke betwisting geen

sprake is. Veroordeelde heeft zich (deels) op zijn zwijgrecht beroepen en heeft niet willen meewerken aan het berekenen van het verkregen wederrechtelijk verkregen voordeel

Veroordeelde is op 30 september 2015 per brief uitgenodigd om een reactie te geven op deze ontnemingsrapportage^[6].

De advocaat van veroordeelde heeft op 19 oktober 2015 per mail laten weten geen gebruik te willen maken van de gelegenheid om een verklaring af te leggen in verband met de ontnemingsrapportage.

Verdeling opbrengsten

In het onderzoek mag uit verklaringen en tapgesprekken blijken dat er een bepaalde verdeling is geweest tussen de (hoofd)verdachten. In verklaringen is er nogal wisselend door verschillende verdachten verklaard omtrent de verdeling, maar steeds komt een verdeling naar voren naar het gelang het aantal personen dat 'mee deed' aan de betreffende oplichtingzaak. Het is verder aannemelijk dat een percentage van 30% werd uitbetaald aan de ronselaar. Met name veroordeelde heeft het daarover in tapgesprekken^[7].

De onderlinge verdeling tussen de hoofdverdachten is kennelijk ook 30% en mag ook als aannemelijk worden beschouwd^[8].

De rechtbank is uitgegaan van de veroordeling ter zake van medeplegen van oplichting in de strafzaak en ziet gelet op het verrichte onderzoek wederrechtelijk verkregen voordeel onvoldoende aanknopingspunten om te komen tot een andere verdeling dan een pondspondsgewijze toerekening van het voordeel. Daartoe heeft de rechtbank overwogen dat de door veroordeelde ontplooide activiteiten ten aanzien van de oplichting zijn te duiden als een nauwe en bewuste samenwerking met de beide andere leiders, terwijl niet aannemelijk is gemaakt dat de veroordeelde slechts een geringe rol heeft gespeeld bij de internetoplichting. De inhoud van het rapport wederrechtelijk verkregen voordeel en het verhandelde ter terechtzitting bieden onvoldoende aanknopingspunten voor een andere toerekening. In de hiervoor weergegeven overwegingen ten aanzien van de leidende rol van veroordeelde binnen de organisatie heeft de rechtbank ten aanzien van de toerekening van het voordeel geoordeeld dat de veroordeelde en de beide medeveroordeelden (eveneens leiders van de criminele organisatie) ieder 30% van de netto-opbrengst hebben ontvangen.
Op basis van het rapport wederrechtelijk verkregen voordeel is dan ook voldoende aannemelijk gemaakt, dat de verkregen bruto opbrengst per verdachte redelijkerwijs kan worden geschat op de bedragen zoals weergeven in de tabel op pagina 258A-259 van het relaas rapport wederrechtelijk verkregen voordeel.

Berekening schatting wederechtelijk verkregen voordeel

Volgens het overzicht van het totale wederrechtelijk verkregen voordeel per verdachte^[9]blijkt dat het totaalbedrag dat door de benadeelden is overgeboekt naar bankrekeningen van moneymules € 321.163,25 bedraagt. Ook blijkt uit dit overzicht dat in totaal een bedrag van € 55.179,02 op bankrekeningen van moneymules is achtergebleven, dan wel is teruggeboekt naar de benadeelden of waarop door de bank beslag is gelegd en vervolgens is teruggeboekt naar de benadeelden.

Derhalve kan er aan de hoofddaders ([veroordeelde] [mededader 1] en [mededader 2])

€ 265.984,23 worden toegerekend, waarvan tevens casher [mededader 3] en ronselaar [mededader 3] zijn betaald en de overige moneymules (€ 12.472,04). Er wordt vanuit gegaan dat [mededader 3] zelf de moneymules van zijn vergoeding heeft betaald. Deze kosten zijn becijferd op € 3.800.

Het netto totaalbedrag dat aan de (hoofd)daders is toegerekend bedraagt dan

€ 203.922,21 dat naar rato is verdeeld onder de hoofddaders. Van de opbrengst per zaak zijn kosten voor vergoedingen aan moneymules, cashers en ronselaars afgetrokken, zoals in de overzichten per zaak (zie pagina 20 t/m 180) is weergegeven.

Daarnaast zijn kosten voor het plaatsen van advertenties, de aanschaf van telefoons en de kosten die zien op het internetgebruik eveneens in mindering gebracht.

Op grond van het vorenstaande wordt gesteld, dat veroordeelde een wederrechtelijk verkregen opbrengst heeft verkregen van € 77.472.

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank neemt als uitgangspunt voor de berekening het bedrag waarop het wederrechtelijk verkregen voordeel door middel van voormelde strafbare feiten per veroordeelde, met uitzondering van de zaken 61 tot en met 74, wordt geschat in het voormelde rapport. In dit rapport is naar het oordeel van de rechtbank een concludente en navolgbare berekening opgenomen van het door veroordeelde genoten wederrechtelijk verkregen voordeel. Veroordeelde heeft deze berekening niet of niet voldoende met steekhoudende argumenten weerlegd en niet in voldoende mate weersproken.

De rechtbank ziet dan ook geen aanleiding om de berekening uit het rapport niet aan de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel ten grondslag te leggen.

Nu veroordeelde bij vonnis van 7 mei 2018 is vrijgesproken van de tenlastegelegde feiten 4 en 7 (zaken 8 en 12) is de rechtbank van oordeel dat er ten aanzien van deze feiten geen sprake is van wederrechtelijk verkregen voordeel. In deze zaken acht de rechtbank termen aanwezig om die betalingen in mindering te brengen.

Op grond van artikel 36e lid 9 Sr dient bij de bepaling van de omvang van het bedrag waarop het wederrechtelijk verkregen voordeel wordt geschat, de verplichting tot betaling aan de Staat van een som geld ten behoeve van het slachtoffer als bedoeld in artikel 36f Sr in mindering te worden gebracht, voor zover die is voldaan. Met de laatste toevoeging sedert de wetswijziging van 1 januari 2014 kunnen de bevoegdheden tot ontneming onverkort worden ingezet zolang niet is voldaan aan bedoelde betalingsverplichting.

De rechtbank is derhalve niet gehouden om betalingen aan de Staat in het kader van de schadevergoedingsmaatregel in mindering te brengen op het geschatte wederrechtelijk verkregen voordeel, indien die betalingen nog niet zijn voldaan.

Naar het oordeel van de rechtbank doet de wetswijziging niet af aan haar bevoegdheid daartoe.

In onderhavige zaak acht de rechtbank termen aanwezig om ten voordele van veroordeelde ten aanzien van de bewezenverklaarde feiten 1, 2, 5 en 6 ( respectievelijk de zaken 3, 6, 9, en 11) het door deze feiten verkregen wederrechtelijk voordeel te verminderen met de door de rechtbank bij vonnis van 17 mei 2018 toegewezen vorderingen van de benadeelde partijen in die zaken, zij het telkens tot de bedragen waarop het voordeel van de veroordeelde is becijferd.

Gelet op al hetgeen hiervoor is overwogen leidt dit tot de volgende berekening:

Uitgaande van het Rapport berekening wederrechtelijk verkregen voordeel, kan aan verdachte een bedrag van € 74.338

aan opbrengsten worden toegerekend. Daarop dient in mindering te worden gebracht telkens zijn aandeel in:

opbrengst zaken 61 t/m 74 € 9.436
opbrengst zaken 8 en 12 (vrijspraken) € 934
opbrengst zaken 3, 6, 9 en 11 (toegewezen vorderingen BP) € 6790
gemaakte kosten.

De post “kosten” betreft: advertentiekosten, kosten simkaarten telefoons en kosten internet.

Het totaal aan advertentiekosten in de zaken 1 t/m 60 bedraagt € 1657,71, derhalve gemiddeld €27,63 per zaak.

De telefoonkosten worden analoog aan de het eerder genoemde rapport geschat op € 10,00 per zaak.

De internetkosten worden voor de periode 23-6-2014 t/m 2-3-2015, zijnde 252 dagen en derhalve 126 internetkaarten, begroot op € 1260,00 afgerond € 21,00 per zaak.

De verdachte is betrokken bij 58 zaken, waarvan in 4 zaken wel kosten zijn gemaakt, maar geen opbrengsten zijn gegenereerd; de rechtbank heeft ten voordele van veroordeelde in de berekening wel rekening gehouden met deze kosten. In 42 van de 58 zaken was veroordeelde gezamenlijk met twee andere hoofdverdachten en in 16 zaken telkens slechts met één van hen betrokken.

In getallen worden (afgerond) de volgende kosten aan hem toegerekend en in mindering gebracht op de opbrengsten:

Advertentiekosten: (42 x 27,60) :3 + (16 x 27,60) : 2 = € 606

Telefoonkosten: (42 x 10) : 3 + (16 x 10) : 2 = € 220

Internet: (42 x 21 ) : 3 + (16 x 21) : 2 = € 462

Op grond van het vorenstaande schat de rechtbank het wederrechtelijk verkregen voordeel op het bedrag van
€ 59.024.

Redelijke termijn

Een veroordeelde heeft recht op berechting van zijn ontnemingszaak binnen een redelijke termijn. Als uitgangspunt geldt dat op een ontnemingsvordering binnen twee jaar na aanvang van de redelijke termijn in eerste aanleg moet zijn beslist, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden, zoals de ingewikkeldheid van een zaak, de invloed van de veroordeelde en/of zijn advocaat op het procesverloop en de wijze waarop de zaak door de bevoegde autoriteiten is behandeld.

De rechtbank is van oordeel dat de redelijk termijn in deze zaak is aangevangen op 12 juni 2015. Vanaf die datum kon veroordeelde in redelijkheid verwachten dat tegen hem een vordering tot ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel aanhangig zou worden gemaakt.

De rechtbank is van oordeel dat de redelijke termijn inzake het recht op een beslissing op de ontnemingsvordering is overschreden en zal de betalingsverplichting - in lijn met de jurisprudentie van de Hoge Raad daarover - met € 5.000,00 verminderen.

Conclusie

De rechtbank zal de veroordeelde de verplichting opleggen tot betaling van

€ 54.024,00(€ 59.024,00 minus € 5.000,00) aan de Staat ter ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel.

De rechtbank is van oordeel dat veroordeelde het geschatte wederrechtelijk verkregen voordeel aan de Staat dient te betalen. Er zijn thans geen omstandigheden naar voren gekomen die tot een ander oordeel zouden moeten leiden.

Toepassing van de wetsartikelen

De rechtbank heeft gelet op artikel 36e van het Wetboek van Strafrecht.

Beslissing

De rechtbank stelt het bedrag waarop het wederrechtelijk verkregen voordeel wordt geschat vast op
€ 54.024,00

Legt [veroordeelde] voornoemd de verplichting op tot betaling van een geldbedrag van
€ 54.024,00(zegge: vierenvijftigduizendenvierentwintig euro) aan de Staat ter ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel.

Wijst af het meer of anders gevorderde.

Deze uitspraak is gegeven door mr. E. Läkamp, voorzitter, mr. M.A.A. van Capelle en

mr. E.C.M. Wolfert, rechters, bijgestaan door J.H. van Scharrenburg, griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting op 20 juni 2019.

Mr. Wolfert en de griffier zijn buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.