ECLI:NL:CRVB:2021:337

Uitspraak

18 5910 WW

Datum uitspraak: 12 februari 2021

Centrale Raad van Beroep

Enkelvoudige kamer

Uitspraak op het hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland van 5 oktober 2018, 17/3467 (aangevallen uitspraak)

Partijen:

[Appellant] te [woonplaats] (appellant)

de Raad van bestuur van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (Uwv)

PROCESVERLOOP

Namens appellant heeft mr. H. Veldman, advocaat, hoger beroep ingesteld.

Het Uwv heeft een verweerschrift ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft, gevoegd met zaak 18/5909, via een beeldverbinding plaatsgevonden op 11 december 2020. Appellant heeft zich laten vertegenwoordigen door mr. S.E. de Jong, advocaat. Het Uwv heeft zich laten vertegenwoordigen door W.R. Bos. In de zaak 18/5909 is heden afzonderlijk uitspraak gedaan.

OVERWEGINGEN

1.1.

Appellant heeft op 2 september 2009 een uitzendovereenkomst met [Werkgever B.V. 1] ( [Werkgever B.V. 1] ) getekend. In de periode van 1 mei 2009 tot en met 10 september 2009 zou appellant in dienst zijn geweest van [Werkgever B.V. 1] . Op 10 september 2009 heeft appellant zich ziek gemeld. Aan appellant is met ingang van 14 september 2009 een uitkering op grond van de Ziektewet (ZW) toegekend, alsmede een toeslag op grond van de Toeslagenwet.

1.2.

Op 18 mei 2011 heeft appellant een uitkering op grond van de Wet Werk en inkomen naar arbeidsvermogen (Wet WIA) aangevraagd. Op het aanvraagformulier heeft appellant vermeld dat hij werkzaam was bij de [Werkgever B.V. 2] ( [Werkgever B.V. 2] ). Vervolgens is aan appellant met ingang van 8 september 2011 een WIA-uitkering toegekend. De WIA-uitkering is beëindigd per 23 januari 2013.

1.3.

Appellant heeft op 31 juli 2013 een uitkering op grond van de Werkloosheidswet (WW) aangevraagd. Op het aanvraagformulier heeft appellant vermeld dat hij werkzaam was bij [handelsonderneming] ( [handelsonderneming] ) met ingang van 1 maart 2013, op basis van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Verder is vermeld dat de arbeidsovereenkomst door middel van een beëindigingsovereenkomst, gedateerd 31 mei 2015, is beëindigd wegens economische redenen met 31 augustus 2013 als laatste werkdag. Het Uwv heeft aan appellant met ingang van 2 september 2013 een WW-uitkering toegekend.

1.4.

Op 11 november 2013 heeft appellant zich ziek gemeld. Het Uwv heeft appellant met ingang van 10 februari 2014 een ZW-uitkering toegekend. De ZW-uitkering is per 11 december 2014 beëindigd, waarna de WW-uitkering per die datum is gaan herleven.

1.5.

Op 9 maart 2015 heeft appellant zich opnieuw ziekgemeld. Na toekenning ziekengeld is deze ZW-uitkering per 29 april 2015 beëindigd. Op 27 mei 2015 heeft appellant zich wederom ziekgemeld, waarna met ingang van 6 juli 2015 ziekengeld is toegekend. Deze ZW-uitkering is per 25 juli 2017 beëindigd
.De WW-uitkering is per 1 augustus 2015 beëindigd.

1.6.

Het Uwv heeft bij besluit van 25 januari 2017 geweigerd appellant een WIA-uitkering toe te kennen. Per 25 januari 2017 is de WW-uitkering gaan herleven. De WW-uitkering is per 22 februari 2017 beëindigd.

1.7.

Naar aanleiding van een verzoek van een arbeidsdeskundige aan de afdeling Handhaving van het Uwv om de vermeende dienstbetrekking van appellant te onderzoeken, is door het Uwv een onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de aan appellant verleende uitkeringen op grond van de WW, de ZW en de Wet WIA. De resultaten van dat onderzoek zijn neergelegd in het onderzoeksrapport werknemersfraude “ [X] ” van 13 februari 2017. Op grond van de resultaten van dat onderzoek heeft het Uwv geconcludeerd dat niet is gebleken dat de door appellant gestelde werkzaamheden in dienst van [Werkgever B.V. 1] en [handelsonderneming] zijn verricht en dat evenmin is gebleken dat er enige vorm van gezag is uitgeoefend. Op basis daarvan is geconcludeerd dat het niet aannemelijk is geworden dat er een dienstbetrekking heeft bestaan tussen appellant en [Werkgever B.V. 1] en/of [handelsonderneming] .

1.8.

Bij besluit van 7 maart 2017 heeft het Uwv vastgesteld dat appellant per 6 juli 2015 geen recht had op een ZW-uitkering, op de grond dat hij in de periode van 1 maart 2013 tot en met 31 augustus 2013 niet heeft gewerkt bij [handelsonderneming] waardoor hij niet als werknemer wordt beschouwd en niet verzekerd was voor de werknemersverzekeringen.

1.9.

Bij besluit van 8 maart 2017 heeft het Uwv vastgesteld dat appellant per 2 september 2013 geen recht had op een WW-uitkering, op de grond dat hij in de periode van 1 maart 2013 tot en met 31 augustus 2013 niet heeft gewerkt bij [handelsonderneming] waardoor hij niet als werknemer wordt beschouwd en niet verzekerd was voor de werknemersverzekeringen.

1.10.

Bij besluit van 15 maart 2017 heeft het Uwv vastgesteld dat appellant per 10 september 2009 geen recht had op een ZW-uitkering, op de grond dat hij in de periode van 15 mei 2009 tot en met 10 september 2009 niet heeft gewerkt bij [Werkgever B.V. 1] waardoor hij niet als werknemer wordt beschouwd en niet verzekerd was voor de werknemersverzekeringen.

1.11.

Bij (afzonderlijk) besluit van 15 maart 2017 heeft het Uwv de ZW-uitkering van appellant over de periode van 10 februari 2014 tot en met 10 december 2014 ingetrokken, op de grond dat hij in de periode van 1 maart 2013 tot en met 31 augustus 2013 niet heeft gewerkt bij [handelsonderneming] waardoor hij niet als werknemer wordt beschouwd en niet verzekerd was voor de werknemersverzekeringen.

1.12.

Bij besluit van 23 maart 2017 het Uwv de WIA-uitkering over de periode van 8 september 2011 tot 23 januari 2013 ingetrokken.

1.13.

Bij besluit van 29 maart 2017 heeft het Uwv de onverschuldigd betaalde WIA-uitkering over de periode van 8 september 2011 tot en met 22 januari 2013 ter hoogte van € 13.041,58 van appellant teruggevorderd.

1.14.

Bij besluit van 7 april 2017 heeft het Uwv de onverschuldigd betaalde WW-uitkering over de periode van 2 september 2013 tot en met 26 februari 2017 ter hoogte van € 27.404,23 van appellant teruggevorderd.

1.15.

Bij besluit van 10 april 2017 heeft het Uwv een bedrag van € 84.352,12 aan onverschuldigd betaalde ZW-uitkering en toeslag van appellant teruggevorderd over de periode van 14 september 2009 tot en met 24 januari 2017.

1.16.

Bij beslissing op bezwaar van 31 augustus 2017 (bestreden besluit) heeft het Uwv de bezwaren van appellant tegen de onder 1.8 tot en met 1.15 genoemde besluiten ongegrond verklaard. Het Uwv stelt zich op het standpunt dat appellant op 10 september 2009 en 2 september 2013 en daarmee in de periodes in geding niet verzekerd was voor de WW, de ZW en de Wet WIA, omdat hij niet in een privaatrechtelijke dienstbetrekking werkzaam is geweest voor [Werkgever B.V. 1] en [handelsonderneming] .

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep van appellant tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

2.1.

Naar het oordeel van de rechtbank is het door het Uwv verrichte onderzoek naar (het bestaan van) de dienstbetrekkingen van appellant bij [Werkgever B.V. 1] en/of [handelsonderneming] en de rechtmatigheid van de aan appellant verstrekte uitkeringen voldoende zorgvuldig en toereikend geweest. Het onderzoek is gestart op grond van gegevens uit de systemen en gerezen twijfels over de dienstverbanden, waarvan de strafzaak van appellant slechts een onderdeel was. Het onderzoek van het Uwv heeft onder meer bestaan uit onderzoek bij de Belastingdienst, het raadplegen van Suwinet en de polisadministratie, het opvragen van bankafschriften van [handelsonderneming] , het horen van getuigen, alsmede het vorderen van inzage bij Marktplaats in aangeboden advertenties en bij de RDW in de auto’s die op naam van [handelsonderneming] hebben gestaan. Tevens zijn diverse documenten, zoals loonstroken en rekeningafschriften, bestudeerd en is appellant gehoord. De stelling dat de door het Uwv uit de onderzoeksgegevens getrokken conclusies louter zijn gebaseerd op vermoedens dan wel op algemene en indirecte aanwijzingen slaagt niet. Naar het oordeel van de rechtbank zijn de conclusies die het Uwv heeft getrokken op basis van het verrichte onderzoek, inzichtelijk, begrijpelijk en consistent. Het Uwv heeft overtuigend toegelicht dat het standpunt dat appellant ten tijde in geding geen werkzaamheden heeft verricht voor [Werkgever B.V. 1] en/of [handelsonderneming] waardoor geen sprake was van privaatrechtelijke dienstbetrekkingen niet enkel gebaseerd is op het strafvonnis van de Noordelijke Fraudekamer van 16 december 2014.

2.2.

De rechtbank is van oordeel dat het Uwv aan de op hem rustende bewijslast heeft voldaan ten aanzien van het vermeende dienstverband met [Werkgever B.V. 1] . Het Uwv heeft op grond van de gegevens uit het ingestelde onderzoek voldoende aannemelijk gemaakt dat er ten tijde in geding geen sprake is geweest van een privaatrechtelijke dienstbetrekking tussen appellant en [Werkgever B.V. 1] maar dat sprake was van een gefingeerd dienstverband, en dat appellant zodoende niet verzekerd was voor de WW, de ZW en de Wet WIA. Hiertoe heeft de rechtbank van belang geacht dat uit de inhoud van het onderzoeksrapport niet duidelijk is wie (daadwerkelijk) bestuurder was in de periode dat appellant – via [Werkgever B.V. 1] – bij [Werkgever B.V. 2] werkzaamheden zou hebben verricht, dat appellant tijdens het op 4 januari 2017 gehouden gesprek heeft verklaard niet aan te kunnen geven om wat voor dienstverband met [Werkgever B.V. 1] het ging, dat [Werkgever B.V. 2] hem niets zegt en op de vraag wat voor werkzaamheden het waren heeft verklaard dit niet meer precies te weten.

2.3.

De rechtbank is van oordeel dat het Uwv ook aan de op hem rustende bewijslast heeft voldaan ten aanzien van het vermeende dienstverband met [handelsonderneming] . Het Uwv heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat appellant ten tijde in geding niet in een privaatrechtelijke dienstbetrekking stond tot [handelsonderneming] , maar dat sprake was van een gefingeerd dienstverband en dat hij om die reden niet verzekerd was. Daarbij is van belang dat bij de Kamer van Koophandel geen jaarrekeningen zijn gedeponeerd en dat bij de Belastingdienst nooit omzet is aangegeven. Hierbij komt dat appellant heeft verklaard dat er ten tijde van belang op het woonadres geen werkzaamheden werden verricht door [handelsonderneming] en dat de vennootschap zou zijn ondergebracht binnen het [Autobedrijf X] te [vestigingsplaats] . Verder is van belang ook uit de zakelijke bankrekening van [handelsonderneming] niet blijkt dat in de relevante periode omzet is gerealiseerd, dat uit gegevens van de RDW blijkt dat [handelsonderneming] geen kentekens op naam heeft gehad en dat er geen loonbetalingen richting appellant zijn gedaan vanaf de zakelijke bankrekening. Van de overgelegde salarisspecificaties is geen bewijs van betaling of de ontvangst daarvan verstrekt, terwijl appellant niet heeft kunnen verklaren waarom hij aanvankelijk verklaarde altijd per bank te zijn betaald en vervolgens geen bankafschriften maar kwitanties heeft overgelegd van – niet bewezen – contante betaling. Voorts is onduidelijk gebleven waarom appellant als werknemer van [handelsonderneming] een bedrag van € 15.000,- heeft overgemaakt op het zakelijke rekeningnummer. Nu niet aannemelijk is dat van een privaatrechtelijke dienstbetrekking tussen appellant en [handelsonderneming] sprake is geweest kan in het midden blijven of sprake was van een gezagsverhouding tussen appellant en [naam] .

2.4.

Naar het oordeel van de rechtbank is appellant er niet geslaagd om aan de hand van objectieve en verifieerbare gegevens voldoende tegenbewijs te leveren dat hij ten tijde in geding werkzaamheden heeft verricht voor [Werkgever B.V. 1] en/of [handelsonderneming] . De door appellant ter zitting gegeven verklaringen zijn daarvoor onvoldoende concreet en niet verifieerbaar. Dat appellant het gespreksverslag van 4 januari 2017 niet heeft ondertekend, maakt nog niet dat hij niet meer aan zijn afgelegde verklaring kan worden gehouden. De door appellant gestelde onjuiste weergave van het verslag is niet met tegenbewijs aannemelijk gemaakt. De enkele niet onderbouwde betwisting van de inhoud van het verslag is daarvoor niet toereikend.

2.5.

De rechtbank heeft geconcludeerd dat het Uwv terecht de op grond van de WW, de ZW en de Wet WIA aan appellant toegekende uitkeringen en toeslag over de perioden in geding heeft ingetrokken en gehouden was om terug te vorderen.

3.1.

Appellant heeft in hoger beroep herhaald dat uit het onderzoek van het Uwv niet volgt dat door hem geen werkzaamheden zijn verricht voor [Werkgever B.V. 1] en/of [handelsonderneming] en dat deze conclusie niet op basis van het uitgevoerde onderzoek kan worden getrokken. Appellant voert aan dat door het Uwv uitsluitend is gesteld dat door hem geen werkzaamheden zijn verricht, waardoor niet ter discussie staat dat er sprake was van een loonbetalingsverplichting en van gezag. Volgens appellant is in de aangevallen uitspraak niet ingegaan op de door hem in beroep aangevoerde gronden, waarnaar wordt verwezen. Appellant heeft aangeboden zijn standpunt dat door hem wel werkzaamheden zijn verricht te bewijzen door het horen van getuigen.

3.2.

Het Uwv heeft bevestiging van de aangevallen uitspraak bepleit.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.

In hoger beroep is tussen partijen in geschil of sprake is geweest van een privaatrechtelijke dienstbetrekking tussen appellant en [Werkgever B.V. 1] in de periode van 15 mei 2009 tot en met 10 september 2009 en tussen appellant en [handelsonderneming] in de periode 1 maart 2013 tot en met 31 maart 2013. Naar vaste rechtspraak moet voor het aannemen van een privaatrechtelijke dienstbetrekking sprake zijn van een verplichting tot het persoonlijk verrichten van arbeid, een gezagsverhouding en een verplichting tot het betalen van loon (zie bijvoorbeeld de uitspraak van de Raad van 15 april 2011, ECLI:NL:CRVB:2011:BQ1785). Voor de toetsing of een rechtsverhouding beantwoordt aan de criteria voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst dient de vraag te worden beantwoord welke rechten en verplichtingen partijen zijn overeengekomen. Daarbij moet acht worden geslagen op alle omstandigheden van het geval, in onderling verband bezien en dienen niet alleen de rechten en verplichtingen in aanmerking te worden genomen die partijen bij het aangaan van de rechtsverhouding voor ogen stonden, maar moet ook acht worden geslagen op de wijze waarop partijen uitvoering hebben gegeven aan hun rechtsverhouding en aldus daaraan inhoud hebben gegeven. Daarbij is niet één enkel element beslissend, maar moeten de verschillende rechtsgevolgen die partijen aan hun verhouding hebben verbonden in hun onderling verband worden bezien (zie onder meer de uitspraken van de Hoge Raad van 25 maart 2011, ECLI:NL:HR:2011:BP3887, 17 februari 2012, ECLI:NL:HR:2012:BU8926 en HR 6 november 2020, ECLI:NL:HR:2020:1746). Niet van belang is of partijen ook daadwerkelijk de bedoeling hadden de overeenkomst onder de wettelijke regeling van de arbeidsovereenkomst te laten vallen. Waar het om gaat, is of de overeengekomen rechten en verplichtingen voldoen aan de wettelijke omschrijving van de arbeidsovereenkomst.

4.2.

Bij besluiten tot intrekking en terugvordering van socialezekerheidsuitkeringen, zoals hier aan de orde, gaat het om belastende besluiten, waarbij het aan het bestuursorgaan is om de nodige kennis omtrent de relevante feiten en omstandigheden te vergaren (vergelijk de uitspraak van 17 mei 2018, ECLI:NL:CRVB:2018:1479). Die last om informatie te vergaren brengt mee dat het Uwv feiten moet aandragen aan de hand waarvan aannemelijk is dat er geen privaatrechtelijke dienstbetrekking is geweest tussen appellant en [Werkgever B.V. 1] en tussen appellant en [handelsonderneming] . Indien op grond van de door het Uwv gepresenteerde feiten aannemelijk is dat appellant ten tijde hier van belang geen dienstbetrekking in de zin van de WW en de ZW heeft vervuld, dan ligt het op de weg van appellant de onjuistheid daarvan met tegenbewijs, berustend op objectieve en verifieerbare gegevens, aannemelijk te maken.

4.3.1.

Het oordeel van de rechtbank dat het door het Uwv verrichte onderzoek naar (het bestaan van) de dienstbetrekkingen van appellant bij [Werkgever B.V. 1] en/of bij [handelsonderneming] en de rechtmatigheid van de aan appellant verstrekte uitkeringen voldoende zorgvuldig en toereikend is geweest en de overwegingen die aan dat oordeel ten grondslag liggen worden onderschreven.

4.3.2.

Voorts wordt met de rechtbank geoordeeld dat het Uwv met de gegevens uit het onderzoek voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat geen sprake is geweest van een dienstbetrekking van appellant met [Werkgever B.V. 1] . De rechtbank heeft ten aanzien van de vermeende werkzaamheden bij de [Werkgever B.V. 2] terecht van belang geacht dat niet duidelijk is wie bestuurder was in de betreffende periode en dat appellant niet meer weet om wat voor dienstverband en welke werkzaamheden het ging. Ook ter zitting in hoger beroep heeft appellant hierover geen duidelijkheid kunnen verschaffen. De enkele stelling dat appellant geen activiteiten voor de [Werkgever B.V. 2] heeft verricht is hiervoor onvoldoende. Ten aanzien van de vermeende werkzaamheden bij [werkgever 3] heeft appellant evenmin duidelijkheid kunnen verschaffen over onder andere de aard van de werkzaamheden.

4.3.3.

Tevens wordt met de rechtbank geoordeeld dat het Uwv met de gegevens uit het onderzoek voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat geen sprake is geweest van een dienstbetrekking van appellant met [handelsonderneming] . De stelling van appellant dat door de rechtbank niet is ingegaan op de door hem in beroep aangevoerde gronden slaagt niet. Daarbij is het volgende, in onderlinge samenhang bezien, van belang.

4.3.4.

De rechtbank heeft terecht van belang geacht dat geen omzet is gerealiseerd en aangegeven, dat appellant heeft verklaard dat er op het woonadres geen werkzaamheden werden verricht door [handelsonderneming] maar bij [Autobedrijf X] , dat uit RDW blijkt dat [handelsonderneming] geen kentekens op naam heeft gehad en dat er geen loonbetalingen aan appellant zijn verricht vanaf de zakelijke bankrekening. Daarnaast heeft de rechtbank terecht van belang geacht dat de wijze van loonbetaling onduidelijk is. Ook in hoger beroep is niet inzichtelijk geworden hoe de salarisbetaling daadwerkelijk is verlopen.

4.3.5.

Verder heeft de rechtbank terecht overwogen dat appellant niet inzichtelijk heeft gemaakt waarom hij een bedrag van € 15.000,- heeft overgemaakt op het zakelijke rekeningnummer van [handelsonderneming] .

4.3.6.

Het standpunt van appellant dat het dienstverband wel aannemelijk moet worden geacht omdat door het Uwv uitsluitend is gesteld dat door hem geen werkzaamheden zijn verricht, waardoor niet ter discussie staat dat er sprake was van gezag en een loonbetalingsverplichting treft geen doel. Uit wat onder 4.3.4 is overwogen volgt dat de loonbetaling door het Uwv in de beoordeling is betrokken. Mede gelet daarop heeft de rechtbank over de gezagsuitoefening met juistheid overwogen dat, nu gelet op het voorgaande niet aannemelijk is dat er een privaatrechtelijke dienstbetrekking is geweest tussen appellant en [handelsonderneming] , in het midden kan blijven of er sprake was van een gezagsverhouding. In hoger beroep heeft appellant niet onderbouwd dat er wel een gezagsverhouding was.

4.3.7.

Nu het Uwv aannemelijk heeft gemaakt dat geen sprake was van een privaatrechtelijke dienstbetrekking tussen appellant en [Werkgever B.V. 1] en appellant en [handelsonderneming] en appellant niet met objectieve en verifieerbare gegevens aannemelijk heeft gemaakt dat het standpunt van het Uwv onjuist is, is de rechtbank terecht tot het oordeel gekomen dat appellant niet als werknemer verzekerd was voor de WW, de ZW en de WIA. Daarom heeft het Uwv deze uitkeringen, alsmede de toeslag, op goede gronden ingetrokken en terecht de onverschuldigd betaalde uitkeringen van appellant teruggevorderd.

4.4.

Uit 4.3.1 tot en met 4.3.7 volgt dat het hoger beroep niet slaagt. De aangevallen uitspraak zal worden bevestigd.

5. Voor een veroordeling in de proceskosten bestaat geen aanleiding.

BESLISSING

De Centrale Raad van Beroep bevestigt de aangevallen uitspraak.

Deze uitspraak is gedaan door J.P.M. Zeijen, in tegenwoordigheid van L.R. Kokhuis als griffier. De beslissing is uitgesproken in het openbaar op 12 februari 2021.

(getekend) J.P.M. Zeijen

(getekend) L.R. Kokhuis

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de datum van verzending beroep in cassatie instellen bij de Hoge Raad der Nederlanden (Postbus 20303, 2500 EH Den Haag) ter zake van schending of verkeerde toepassing van bepalingen over de begrippen werknemer, werkgever, dienstbetrekking en loon.