Uitspraak
beschikking
___________________________________________________________________
GERECHTSHOF AMSTERDAM
ONDERNEMINGSKAMER
zaaknummer: 200.349.986/01 OK
beschikking van de Ondernemingskamer van 28 april 2025, zoals nader uitgewerkt op 28 mei 2025,
inzake
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
FRATRES INVESTMENT B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
VERZOEKSTER,
advocaat:
mr. H.J.D. ter Waarbeek, kantoorhoudende te Zevenaar,
mr. H.J.D. ter Waarbeek, kantoorhoudende te Zevenaar,
t e g e n
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
NEVA INVEST B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
VERWEERSTER,
advocaten:
mr. T. Visseren
mr. J.P.P. Latour, kantoorhoudende te Amsterdam,
mr. T. Visseren
mr. J.P.P. Latour, kantoorhoudende te Amsterdam,
e n t e g e n
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
CLK HOLDINGS B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
BELANGHEBBENDE.
Verzoekster, verweerster en belanghebbende worden hierna respectievelijk aangeduid als Fratres, NEVA Invest en CLK.
1.Het verloop van het geding
1.1
De Ondernemingskamer heeft in deze zaak op 28 april 2025 een zogenaamde kop-staart-beschikking gewezen. Dit is de op 28 april 2025 aangekondigde nadere uitwerking van die beschikking.
1.2
Fratres heeft bij verzoekschrift van 16 januari 2025 de Ondernemingskamer verzocht, samengevat,
een onderzoek te bevelen naar het beleid en de gang van zaken van NEVA Invest over de periode vanaf 14 februari 2023;
als onmiddellijke voorzieningen voor de duur van de procedure:
a. CLK te schorsen als bestuurder van NEVA Invest en een derde persoon te benoemen tot tijdelijk bestuurder van NEVA Invest;
b. de door CLK gehouden aandelen in NEVA Invest over te dragen aan een door de Ondernemingskamer te benoemen beheerder;
3. NEVA Invest te veroordelen in de kosten van de procedure.
1.3
NEVA Invest heeft bij verweerschrift van 31 maart 2025 de Ondernemingskamer verzocht het verzoek van Fratres af te wijzen, dan wel indien de Ondernemingskamer van oordeel is dat onmiddellijke voorzieningen gelast moeten worden, deze te (doen) beperken tot hetgeen de Ondernemingskamer noodzakelijk acht om te voldoen aan de eisen van proportionaliteit, subsidiariteit en doeltreffendheid en Fratres te veroordelen in de kosten van de procedure.
1.4
Het verzoek is behandeld op de zitting van de Ondernemingskamer van 17 april 2025. De advocaten hebben toen de standpunten van de verschillende partijen toegelicht aan de hand van overgelegde aantekeningen. Partijen en hun advocaten hebben vragen van de Ondernemingskamer beantwoord en inlichtingen verstrekt.
1.5
Op 23 april 2025 is namens Fratres, in verband met een door CLK op 30 april 2025 geplande vergadering van aandeelhouders, een aanvullend (spoed)verzoek ingediend waarin Fratres de Ondernemingskamer samengevat heeft verzocht:
1. de algemene vergadering van NEVA Invest te verbieden om op 30 april 2025 ten aanzien van NEVA Invest o.a. de volgende aandeelhoudersbesluiten te nemen:
- nogmaals vaststellen van de jaarrekening 2023;
- het verlenen van decharge aan het bestuur over het gevoerde beleid in boekjaar 2023;
- ontbinding van NEVA Invest;
- het verlenen van decharge aan het bestuur over het gevoerde beleid tot de datum van ontbinding van NEVA Invest;
- benoeming van CLK als vereffenaar;
- benoeming van CLK als bewaarder van de boeken en bescheiden van NEVA Invest;
2. CLK te gebieden de oproep voor de aandeelhoudersvergadering van 30 april 2025 in te trekken.
1.6
Op 28 april 2024 is namens NEVA Invest een aanvullend verweerschrift ingediend, strekkende tot afwijzing van de verzochte onmiddellijke voorzieningen.
1.7
In verband met de ontstane spoedeisendheid heeft de Ondernemingskamer op 28 april 2025 bij kop-staart-beschikking uitspraak gedaan en een onderzoek bevolen naar het beleid en de gang van zaken van NEVA Invest over de periode vanaf 1 januari 2024 en bepaalde onmiddellijke voorzieningen getroffen.
1.8
Bij herstelbeschikking van 2 mei 2025 heeft de Ondernemingskamer een kennelijke verschrijving in het dictum van de kop-staart-beschikking hersteld.
2.Inleiding en feiten
2.1.
Deze zaak gaat over NEVA Invest, een vennootschap die een onderneming drijft op het gebied van vastgoedbemiddeling. Eind 2023 is het bestuur van NEVA Invest met Fratres in gesprek geraakt over een investering in de vennootschap en de met haar verbonden onderneming. Dat heeft ertoe geleid dat Fratres een investering heeft gedaan en in ruil daarvoor aandelen heeft verkregen. Enige tijd later is tussen NEVA Invest en Fratres onenigheid ontstaan over de informatieverstrekking aan Fratres, met name ten aanzien van bepaalde verrichte transacties. Uiteindelijk is dit enquêteverzoek het gevolg van de ontstane onenigheid.
2.2.
NEVA Invest is op 14 februari 2023 opgericht door CLK. CLK is de enige bestuurder van NEVA Invest. CLK houdt 100 aandelen en Fratres houdt 33 aandelen in het geplaatste kapitaal van NEVA Invest.
2.3.
[aandeelhouder A] houdt alle aandelen in CLK en is haar enige bestuurder. CLK is op haar beurt enig bestuurder en aandeelhouder van Havenzaken B.V. (hierna: Havenzaken).
2.4.
Fratres is een investeringsvehikel van [B] en diens broers en vrienden. De aandelen in Fratres worden - ieder voor 20% - gehouden door [B] Beheer B.V., [C] Beheer B.V., [D] Beheer B.V., [E] Beheer B.V. en [F] B.V., die allen ook bestuurder zijn van Fratres.
2.5.
Vanaf haar oprichting houdt NEVA Invest zich voornamelijk bezig met bemiddeling in vastgoed. Eind 2023 kampte de vennootschap met een liquiditeitstekort. Daarom waren investeringen nodig.
2.6.
[aandeelhouder A] is met zijn buurman [B] in gesprek geraakt over de situatie bij NEVA Invest. [B] heeft zich bereid verklaard via Fratres te investeren in NEVA Invest, nadat hem door [aandeelhouder A] een kostenoverzicht en een prognose waren verstrekt.
2.7.
Tussen Fratres, CLK en NEVA Invest is op 30 januari 2024 een Investeringsovereenkomst overeengekomen. Voor zover van belang, is daarin het volgende afgesproken:
“Artikel 1 - Nieuwe Aandelenuitgifte:
1.1
Fratres Investment B.V. zal 33 nieuwe gewone aandelen verwerven in NEVA Invest B.V.,
zoals bepaald in de Akte van Uitgifte.
1.2
Fratres Investment B.V zal de nominale waarde van de nieuwe aandelen in geld storten
en een aanvullend bedrag van € 349.967,00 voldoen als agio, zoals overeengekomen in de
Akte van Uitgifte.
Artikel 2 - Investering in NEVA-gerelateerde Uitgaven:
2.1
De Aandeelhouders gaan ermee akkoord om de investering beschikbaar te stellen aan NEVA Invest B.V. om specifieke kosten in verband met NEVA te dekken, waaronder, maar niet beperkt tot, kantoorhuur, Kadasterkosten en personeelskosten, zoals overeengekomen tussen de partijen. Het ingebrachte bedrag zal strikt worden aangewend voor de dekking van NEVA-gerelateerde uitgaven en zal voldoen aan financiële voorschriften, belastingwetten en boekhoudkundige normen. De investering zal exclusief worden gebruikt voor deze NEVA gerelateerde kosten en mag niet worden aangewend voor andere uitgaven of onverwachte kosten.
Artikel 3 - Toestemming voor Betalingen boven € 5.000:
3.1
Elke betaling die NEVA Invest B.V. moet verrichten en die een bedrag van € 5.000 (vijfduizend euro) of meer overschrijdt, vereist de voorafgaande schriftelijke toestemming van De Aandeelhouders. Deze toestemming kan worden verleend per e-mail of in een andere schriftelijke vorm.
Artikel 4 - Duur van de Overeenkomst:
4.1
Deze overeenkomst blijft van kracht gedurende de gehele periode dat Fratres Investment B.V. aandelen in bezit heeft van NEVA Invest B.V.”
2.8.
Op 7 februari 2024 zijn 33 aandelen aan Fratres uitgegeven. Sinds 7 februari 2024 houdt Fratres 33 aandelen in het geplaatste kapitaal van NEVA Invest. De inmiddels uitgevoerde afspraken zijn vastgelegd in een Investeringsovereenkomst van 24 april 2024. Die overeenkomst bevat geen afspraken die afwijken van de Investeringsovereenkomst van 30 januari 2024.
2.9.
Bij e-mail van 25 april 2024 heeft [aandeelhouder A] de ondertekende Investeringsovereenkomst met [B] gedeeld. Hij heeft in die e-mail ook kenbaar gemaakt dat hij met [G] , een werknemer van een andere onderneming van [B] , heeft gesproken. [G] zou een oogje in het zeil houden bij de boekhouding van NEVA Invest en helpen met het verwerken van facturen. Verder heeft [aandeelhouder A] onder andere het volgende geschreven:
“Tijdens ons gesprek hebben we ook gekeken naar de boekjaren 2023 en 2024. Is het voor jou oké om de gemaakte investeringen van 2023 te betalen uit binnenkomende facturen? Met [G] zal ik de liquiditeit continue waarborgen. Graag jouw formeel akkoord!”
2.10.
[B] heeft hier bij e-mail van diezelfde dag als volgt op gereageerd:
“Ja lijkt mij goed doe dat wanneer je denkt dat het kan”.
2.11.
Uit een mutatieoverzicht van de bankrekening van NEVA Invest over de periode van 5 januari 2024 t/m 3 december 2024 blijkt dat op 26 april, 26 juni, 30 juli en 26 augustus 2024 in min of meer gelijke delen in totaal € 183.651,36 inclusief btw, door NEVA Invest is betaald aan Havenzaken. Bij factuur van 26 mei 2024 heeft Havenzaken een bedrag van € 151.777,98 exclusief btw (183.651,36 inclusief btw), bij NEVA Invest in rekening gebracht ter zake van ‘voorgeschoten kosten 2023’. Blijkens de bijlage bij die factuur gaat het om voorgeschoten kosten voor advertenties, reclame, abonnementen en contributies, kantoorbenodigdheden, inventaris, uitbesteed werk, huur en servicekosten en advieswerk.
2.12.
[aandeelhouder A] heeft [G] op 21 juni 2024 de inloggegevens van NEVA Invest voor het boekhoudsysteem Exact verstrekt.
2.13.
[aandeelhouder A] heeft op 7 augustus 2024 een dealoverzicht met Fratres gedeeld met een overzicht van de volgens hem, deels 100% zeker te verwachten en ontvangen inkomsten uit diverse lopende bemiddelingswerkzaamheden.
2.14.
In augustus 2024 zijn de jaarcijfers 2023 door [aandeelhouder A] en [G] besproken. De jaarrekening was op dat moment niet gereed. [G] heeft vervolgens bij e-mail van 16 september 2024 gevraagd hoe het daar mee stond. Bij een bijeenkomst op 18 oktober 2024 hebben [aandeelhouder A] , [B] en [G] de financiële situatie van NEVA Invest besproken.
2.15.
[aandeelhouder A] heeft [B] bij e-mail van 23 oktober 2024 voor zover van belang het volgende geschreven:
“Zoals besproken tijdens onze laatste meeting, wil ik je graag Informeren over de inkomsten en uitgaven binnen Neva. Als bestuurder maak ik momenteel, zoals verwacht, circa 300k per jaar aan kosten in de Holding.
Om de cashflow goed te managen, stel ik voor om voor de maanden november en december een bedrag van € 25.000 over te maken. Rond de jaarwisseling kunnen we dit verder bespreken tijdens een aandeelhoudersvergadering en gezamenlijk evalueren hoe we het nieuwe jaar aanpakken met betrekking tot de kostenverdeling.
Graag jouw akkoord. Mocht je nog vragen hebben of verdere details willen bespreken, laat het me dan gerust weten.”
Diezelfde dag reageert [B] als volgt:
“Je hebt net 150 overgemaakt aan je zelf vind je dan 25 k per maand niet te veel voor wat er nu aan geld is”
[aandeelhouder A] schrijft daarop:
“Dank voor je reactie. Zoals besproken, is de managementvergoeding noodzakelijk om de lopende werkzaamheden en verplichtingen binnen Neva te kunnen blijven uitvoeren. Aangezien de koopovereenkomsten met [H] (€100k), Mammoet (€162k) en [I] (€175k) in oktober/november getekend worden, kunnen we de kosten voldoen uit de cashflow. Uiteraard is dit op basis van de huidige verwachtingen.
lk begrijp dat het belangrijk is om voldoende liquiditeit te behouden, gezien de 105-deals die in de pipeline zitten, is er geen reden om te verwachten dat er niet voldoende binnenkomt.
lk denk dat het belangrijk is om heldere afspraken te maken over de managementvergoeding, zodat we hierin transparantie hebben. lk zie ook geen andere oplossing voor nu om de lopende kosten op te vangen.”
2.16.
Kort daarna is tussen [aandeelhouder A] en [B] gesproken over de terugkoop van de aandelen die Fratres hield in NEVA Invest. Op 28 oktober 2024 heeft [aandeelhouder A] aan [B] geschreven dat hij er in mee kan gaan de aandelen terug te nemen tegen terugbetaling van de inleg. [B] heeft op 29 oktober 2024 teruggeschreven dat NEVA Invest er beter voor staat dan een jaar daarvoor en dat meer omzet te verwachten valt en daarbij aangedrongen op waardering van de aandelen. De gesprekken over het terugkopen van de aandelen die Fratres hield in NEVA Invest hebben niets opgeleverd. Partijen konden het niet eens worden over de prijs.
2.17.
Bij e-mail van 20 november 2024 heeft [G] namens Fratres [aandeelhouder A] erop gewezen dat Fratres bij de inzet van derden / inhuur zelfstandigen vooraf goedkeuring moest geven, nu het daarbij gaat om bedragen die hoger liggen dan € 5.000.
2.18.
Bij brief van 25 november 2024 heeft de advocaat van Fratres bezwaren geuit en vragen gesteld over het beleid en de gang van zaken van NEVA Invest. De bezwaren zijn gericht tegen het niet nakomen van het goedkeuringsvereiste voor betalingen boven de € 5.000 uit de Investeringsovereenkomst, de betaling van € 151.777,98, exclusief btw, en het verzoek in te stemmen met een management fee van € 300.000 per jaar voor [aandeelhouder A] . De advocaat heeft tevens verzocht om een overzicht van betalingen in 2024 die de € 5.000 te boven zijn gegaan. Verder zijn zorgen geuit over de financiële huishouding en het niet beantwoorden van vragen van Fratres daarover. Ook heeft de advocaat erop gewezen dat voor 1 januari 2025 de jaarrekening over 2023 moest zijn gepubliceerd. Tot slot is het voorstel herhaald om tot uitkoop van Fratres te komen.
2.19.
Bij brief van 29 november 2024 heeft NEVA Invest op de vragen en bezwaren van Fratres gereageerd. De advocaat heeft onder andere het volgende geschreven:
“Cliënte is niet gehouden of laat staan verplicht om uw cliënte inzage in haar boekhouding/financiën te geven. Dat volgt in ieder geval niet uit de investeringsovereenkomst. Dit recht komt uw cliënte als aandeelhouder simpelweg niet toe en daarvoor bestaat ook geen enkele aanleiding.
De betalingen die het bedrag van EUR 5.000,- overstijgen, betreffen betalingen die reeds waren vastgesteld op het moment dat uw cliënte nog geen aandeelhouder was. Nadat uw cliënte aandeelhouder is geworden, zijn geen betalingen gedaan die het bedrag van EUR 5.000,- overstijgen en waarvoor uw cliënte toestemming had moeten geven.
(…) Het bedrag van EUR 151.778,- betreft de betaling van de door CLK Holding B.V. gemaakte kosten over 2023. De factuur van die kosten treft u voor de volledigheid bijgaand aan (…). Uw cliënte was akkoord met uitbetaling van dit bedrag. Het definitieve concept van het jaarverslag van cliënte is gereed en treft u hierbij aan (…).
De aandeelhoudersvergadering kan wat cliënte betreft plaatsvinden (voor zover deze niet al heeft plaatsgevonden) teneinde (andermaal) de jaarrekening vast te stellen.”
2.20.
Bij brief van 6 december 2024 heeft de advocaat van Fratres op de brief van de advocaat van NEVA Invest gereageerd, met daarbij een overzicht verrichte betalingen boven € 5.000. Daarbij is verzocht om een toelichting op de achtergrond van deze betalingen. Verder zijn vragen gesteld over de jaarrekening over het boekjaar 2023 en is verzocht een algemene vergadering van aandeelhouders te plannen, tijdens welke vergadering onder andere de jaarrekening zou moeten worden vastgesteld en vragen zouden kunnen worden beantwoord. De advocaat heeft ook een aantal specifieke vragen gesteld, onder andere over de in de concept jaarrekening opgenomen rekening-courant schuld van NEVA Invest aan Havenzaken:
“Vraag 5:
Pagina 16. NEVA Invest zou een rekening-courantschuld van EUR 120.003,--aan Havenzaken hebben. Graag (a) inzicht in aard en ontstaan van deze schuld en (b) hoe verhoudt deze schuld zich tot de factuur 2024-001 van Havenzaken ad EUR 183.651,36?”
2.21.
[G] heeft vervolgens op 18 december 2024 verzocht betalingen aan zelfstandigen stop te zetten om de continuïteit van de onderneming te waarborgen, nu de geprognosticeerde inkomsten niet binnen zijn gekomen. Dat heeft ertoe geleid dat NEVA Invest geen betalingen meer heeft gedaan aan zelfstandigen.
2.22.
Op 15 januari 2025 is de jaarrekening 2023 gedeponeerd bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel als ware deze vastgesteld door de algemene vergadering van aandeelhouders.
2.23.
Partijen hebben nadien geprobeerd tot een minnelijke regeling te komen. Dat heeft niet tot overeenstemming geleid.
2.24.
Op 14 februari 2025 heeft de advocaat van NEVA Invest aan Fratres laten weten dat CLK voornemens is de werkzaamheden van NEVA Invest te staken.
3.De gronden van de beslissing
3.1
Fratres heeft aan haar verzoek ten grondslag gelegd dat er gegronde redenen zijn voor twijfel aan een juist beleid en een juiste gang van zaken en dat de toestand van de vennootschap nodig maakt dat onmiddellijke voorzieningen worden getroffen. Als toelichting heeft Fratres – samengevat – het volgende naar voren gebracht:
- In strijd met gemaakte afspraken en artikel 2:8 BW is NEVA Invest dan wel [aandeelhouder A] - ook na herhaalde verzoeken - niet bereid om informatie te verstrekken over de stand van zaken en de financiën van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming;
- NEVA Invest heeft de Investeringsovereenkomst geschonden door betalingen boven de € 5.000 te verrichten, onder meer tot een bedrag van in totaal € 183.651,36 aan Havenzaken, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Fratres. [aandeelhouder A] weigert een toelichting te geven over de aard en de achtergrond van deze betalingen;
- NEVA Invest had een tegenstrijdig belang bij de transacties die zijn verricht met Havenzaken, een onderneming die bovendien concurrerende activiteiten verricht;
- De jaarrekening over 2023 is niet vastgesteld en er hebben geen aandeelhoudersvergaderingen plaatsgevonden, maar de jaarrekening 2023 is wel als vastgesteld gedeponeerd ;
- CLK heeft zonder overleg besloten de Onderneming van NEVA Invest te staken en/of deze elders voort te zetten.
3.2
NEVA Invest heeft verweer gevoerd. De Ondernemingskamer zal hieronder waar nodig op dit verweer ingaan.
Gebrekkige informatievoorziening
3.3
Fratres heeft aangevoerd dat NEVA Invest en [aandeelhouder A] de afspraak om haar telkens op de hoogte te houden van de voortgang en de financiën van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming niet (deugdelijk) zijn nagekomen.
3.4
Daartegenover heeft NEVA Invest gesteld dat [aandeelhouder A] zich vanaf het begin van de samenwerking altijd heeft ingespannen om daar een succes van te maken. Volgens NEVA Invest hebben wekelijks informele bijeenkomsten plaatsgevonden waar de gang van zaken is besproken. Verder heeft Fratres toegang tot boekhoudsysteem Exact en de bankrekeningen van de vennootschap. NEVA Invest heeft al deze informatie naar eigen zeggen onverplicht verstrekt.
3.5
Indien – zoals hier – sprake is van besloten verhoudingen, een minderheidsaandeelhouder die (anders dan de meerderheidsaandeelhouder) niet in het bestuur is vertegenwoordigd en bovendien het vermoeden bestaat dat transacties hebben plaatsgevonden waarbij de bestuurder een tegenstrijdig belang had, geldt niet als uitgangspunt dat aandeelhouders buiten aandeelhoudersvergaderingen geen recht hebben op het verstrekken van door hen afzonderlijk verlangde informatie, maar geldt dat de vennootschap uit hoofde van haar zorgplicht jegens de minderheidsaandeelhouder op grond van artikel 2:8 BW, uit eigen beweging en op vragen van de minderheidsaandeelhouder ook buiten het verband van een aandeelhoudersvergadering transparantie moet betrachten. Dit betekent dat NEVA Invest Fratres ruimhartig van informatie moet voorzien en haar vragen over het beleid en de gang van zaken slechts onbeantwoord kan laten indien daarvoor een voldoende zwaarwegende reden bestaat (zie HR 1 maart 2002, ECLI:NL:HR:2002:AD9857, Zwagerman en OK 31 oktober 2019, ECLI:NL:GHAMS:2019:3921, Bosal).
3.6
De Ondernemingskamer is van oordeel dat NEVA Invest en haar bestuurder CLK daar in dit geval niet, althans niet voldoende, aan hebben voldaan. Dat blijkt allereerst uit het feit dat geen, althans onvoldoende informatie is verstrekt over de omvang en achtergrond van de betalingen aan Havenzaken van in totaal € 183.651,36 (zie 2.11) en de in de concept jaarrekening 2023 opgenomen rekening-courant schuld aan Havenzaken van € 120.003 (zie 2.20). Datzelfde geldt ook voor het dealoverzicht van 7 augustus 2024 (zie 2.13) en de in de e-mails van 23 oktober 2024 genoemde inkomsten (zie 2.15). Iedere feitelijke onderbouwing van de te verwachten inkomsten ontbreekt en met name ook een toelichting waarom deze inkomsten vervolgens niet gerealiseerd werden. Dat onvoldoende informatie is verstrekt, blijkt verder uit het feit dat op de brief van de advocaat van Fratres van 6 december 2024 met daarin vragen over het beleid en de gang van zaken (zie 2.20) door NEVA Invest niet is gereageerd. Aan het beeld van gebrekkige informatieverstrekking draagt bij dat NEVA Invest in de brief van haar advocaat van 29 november 2025 al te kennen had gegeven dat Fratres geen recht heeft op inzage in de boekhouding en de financiën van de vennootschap (zie 2.19).
3.7
Daaraan doet niet af dat NEVA Invest heeft betwist dat een afspraak is gemaakt over het informeren van Fratres over de voortgang en financiën van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming, en dat dit ook niet volgt uit de e-mail van [aandeelhouder A] aan [B] van 25 april 2024 (zie 2.9). De verplichting om ruimhartig informatie te verschaffen vloeit in dit geval namelijk evenzeer voort uit de zorgvuldigheid die de vennootschap en degenen die bij haar organisatie zijn betrokken op grond van artikel 2:8 BW jegens elkaar moeten betrachten en die mede wordt ingekleurd door wat de aandeelhouders hebben afgesproken (zie in dat verband hierna onder 3.9).
3.8
De slotsom is dat de gebrekkige informatievoorziening een gegronde reden oplevert voor twijfel aan een juist beleid en juiste gang van zaken.
De € 5.000 regel
3.9
Partijen hebben in de Investeringsovereenkomst afgesproken dat voor elke betaling van NEVA Invest boven € 5.000 de voorafgaande schriftelijke toestemming van beide aandeelhouders nodig was. Niet in geschil is dat NEVA Invest een groot aantal betalingen heeft verricht die een bedrag van € 5.000 te boven gaan zonder dat zij daarvoor de schriftelijke toestemming van Fratres heeft gevraagd. Dat deze betalingen noodzakelijk waren ten behoeve van een normale bedrijfsvoering, dat de vennootschap daar (contractueel of wettelijk) toe verplicht was en/of deze betalingen van belang waren voor de continuïteit van de onderneming, zoals NEVA Invest heeft aangevoerd, betekent niet dat geen schriftelijke toestemming hoefde te worden gevraagd. Achtergrond van deze afspraak was immers dat Fratres zicht wilde hebben op de wijze waarop het door haar geïnvesteerde bedrag van € 350.000 zou worden aangewend. Mede daarom was op grond van artikel 4.2 van de Investeringsovereenkomst (versie van 24 april 2024) de bestuursbevoegdheid van CLK beperkt tot € 5.000. Dit had voor CLK aanleiding moeten zijn om Fratres op de hoogte te houden van de door haar ten behoeve van de onderneming te verrichten betalingen en haar waar nodig te vragen of zij daarmee akkoord was. CLK heeft dat niet gedaan en heeft, ook toen daarover vragen werden gesteld door Fratres, nagelaten eenduidig toe te lichten waarop de desbetreffende betalingen betrekking hadden. Naar het oordeel van de Ondernemingskamer levert ook dat een gegronde reden op voor twijfel aan een juist beleid en een juiste gang van zaken.
Tegenstrijdig belang
3.1
Volgens Fratres had CLK een tegenstrijdig belang bij de betalingen die zijn gedaan aan Havenzaken. NEVA Invest heeft gesteld dat van een tegenstrijdig belang geen sprake is; CLK zou bij de betalingen aan Havenzaken geen ander belang hebben gehad dan dat van NEVA Invest en daarbij zorgvuldig hebben gehandeld. Bovendien heeft Fratres met de betalingen aan Havenzaken ingestemd, zoals blijkt uit de e-mail van 25 april 2024 van [B] (zie 2.10).
3.11
De Ondernemingskamer stelt voorop dat een bestuurder geldt als geconflicteerd in de zin van artikel 2:239 lid 6 BW indien hij te maken heeft met zodanig onverenigbare belangen dat in redelijkheid kan worden betwijfeld of hij zich bij zijn handelen uitsluitend laat leiden door het belang van de vennootschap en haar onderneming (vgl. HR 29 juni 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA0033 (Bruil), Kamerstukken II, 2008/09, 31 763, nr. 3, p. 12 en nr. 6, p. 18-19; Kamerstukken II, 2009/10, 31 058, nr. 11, p. 38, 39; Kamerstukken II 2019/20, 35 367, nr. 3, p. 11). De vraag of dat het geval is moet worden beantwoord aan de hand van alle omstandigheden van het geval. Indien een bestuurder geconflicteerd is, dient deze zich te onthouden van deelname aan de beraadslaging en besluitvorming over de desbetreffende transactie. Ook overigens is een hogere mate van zorgvuldigheid vereist in de voorbereiding, besluitvorming en uitvoering van de transactie. Daarbij moeten de te onderscheiden belangen op zorgvuldige wijze gescheiden worden gehouden en dient een zo groot mogelijke openheid te worden betracht. De verhoogde zorgvuldigheid dient in beginsel erop te zijn gericht dat de transactie geschiedt onder redelijke en marktconforme voorwaarden zodat deze zakelijk verantwoord is. Daartoe kan inschakeling van deskundige derden gewenst en onder omstandigheden geboden zijn (zie ook ECLI:NL:GHAMS:2023:3531, Plato Beheer).
3.12
Bij de betalingen aan Havenzaken liepen de belangen van NEVA Invest, CLK en Havenzaken niet (volledig) parallel. [aandeelhouder A] is middels CLK bestuurder en (enig) aandeelhouder van Havenzaken, maar hij houdt middels CLK slechts een belang van 67% van de aandelen in NEVA Invest. Aldus heeft CLK (althans [aandeelhouder A] ) er een eigen belang bij dat betalingen aan Havenzaken steeds bij voorrang geschieden en dat daarbij aan Havenzaken een zo hoog mogelijke vergoeding wordt voldaan voor de door haar ter beschikking gestelde faciliteiten en geleverde diensten, terwijl NEVA Invest er juist belang bij heeft dat daarvoor een zo laag mogelijke vergoeding wordt betaald en het voor NEVA Invest niet noodzakelijkerwijs voor de hand ligt om Havenzaken steeds eerst en bij voorrang te voldoen. Bij die stand van zaken kan in redelijkheid worden betwijfeld of CLK ( [aandeelhouder A] ) zich bij de betalingen aan Havenzaken uitsluitend heeft laten leiden door het belang van NEVA Invest en haar onderneming. Onder die omstandigheden diende CLK ( [aandeelhouder A] ) bij haar handelen een hogere mate van zorgvuldigheid te betrachten jegens Fratres als minderheidsaandeelhouder en had zij veel duidelijker aan Fratres moeten toelichten op welke kosten het aan Havenzaken te betalen bedrag van € 183.651,36 betrekking had. Zonder vooraf een dergelijke toelichting te verstrekken mocht zij er ook niet van uitgaan dat [B] met de enkele mededeling in de e-mail van 25 april 2024
“Ja lijkt mij goed doe dat wanneer je denkt dat het kan”namens Fratres met het betalen van alle door Havenzaken aan NEVA Invest doorbelaste kosten had ingestemd.
“Ja lijkt mij goed doe dat wanneer je denkt dat het kan”namens Fratres met het betalen van alle door Havenzaken aan NEVA Invest doorbelaste kosten had ingestemd.
3.13
Ook overigens is de Ondernemingskamer onvoldoende gebleken dat CLK zich aan de hiervoor in 3.11 genoemde zorgvuldigheidseisen heeft gehouden. Er zijn geen aandeelhoudersvergaderingen gehouden, zodat er geen gelegenheid is geboden de betalingen aan Havenzaken te bespreken. Ondanks dat Fratres diverse malen heeft gevraagd naar de aard en de omvang van de betalingen, is pas bij brief van 29 november 2024 de factuur verstrekt. Vragen die Fratres daarover bij brief van 6 december 2024 heeft gesteld, zijn onbeantwoord gebleven. Dit alles leidt ertoe dat niet is gebleken dat [aandeelhouder A] als (middellijk) bestuurder (en meerderheidsaandeelhouder) van NEVA Invest jegens Fratres als minderheidsaandeelhouder de vereiste zorgvuldigheid heeft betracht in die zin dat zij een zo groot mogelijke transparantie heeft betracht en bij het verrichten van transacties met Havenzaken de te onderscheiden belangen op zorgvuldige wijze gescheiden heeft gehouden . Ook dit levert naar het oordeel van de Ondernemingskamer een gegronde reden op om te twijfelen aan een juist beleid en een juiste gang van zaken van NEVA Invest.
Overige onderwerpen
3.14
Fratres heeft verder nog aangevoerd dat er bij NEVA Invest geen aandeelhoudersvergaderingen hebben plaatsgevonden en dat daardoor onder andere de jaarrekening over 2023 niet, althans niet op de juiste wijze is vastgesteld.
3.15
NEVA Invest heeft zich op het standpunt gesteld dat de jaarrekening over 2023 wel is vastgesteld en vervolgens ook gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Verder hebben informele overleggen plaatsgevonden (waaronder op 18 oktober 2024), bij welke gelegenheid de financiële toestand van de vennootschap is besproken.
3.16
De Ondernemingskamer is niet gebleken dat op enig moment een aandeelhoudersvergadering van NEVA Invest is gehouden. Wel is aannemelijk dat de aandeelhouders van tijd tot tijd informeel overleg voerden, maar bij gebreke van een oproeping, agenda of schriftelijke vastlegging van het besprokene kan dat overleg niet als een aandeelhoudersvergadering worden aangemerkt. Het moet er dan ook voor gehouden worden dat geen aandeelhoudersvergaderingen plaatsgevonden waarin aandeelhouders mede naar aanleiding van een tevoren kenbaar gemaakte agenda vragen konden stellen en besluitvorming kon plaatsvinden. In tegenstelling tot wat NEVA Invest hierover in haar verweerschrift heeft gesteld, is aannemelijk – en is ter zitting ook met zo veel woorden door NEVA Invest bevestigd dat geen vaststelling van de jaarrekening over 2023 heeft plaatsgevonden. Dit terwijl die jaarrekening wel als vastgesteld is gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Verder lijkt het erop dat NEVA Invest inmiddels geen activiteiten meer verricht en dat in feite door CLK is besloten tot het staken van de onderneming zonder dat alle aandeelhouders daarover zijn geïnformeerd, laat staan dat daaraan een besluit van de algemene vergadering ten grondslag ligt. Ook dat levert een gegronde reden op om te twijfelen aan een juist beleid en een juiste gang van zaken van NEVA Invest.
Conclusie; onderzoek
3.17
Het voorgaande leidt tot de conclusie dat er gegronde redenen zijn voor twijfel aan een juist beleid en een juiste gang van zaken van NEVA Invest, die een onderzoek rechtvaardigen. De Ondernemingskamer zal een onderzoek bevelen naar het beleid en de gang van zaken van NEVA Invest vanaf 1 januari 2024 dat zich met name richt op dat wat in de kop-staart-beschikking van 28 april 2024 onder 3.1 is vermeld en hiervoor onder 3.3 tot en met 3.16 nader is uitgewerkt.
Onmiddellijke voorzieningen
3.18
De Ondernemingskamer is verder van oordeel dat de toestand van NEVA Invest het nodig maakt de navolgende onmiddellijke voorzieningen te treffen. Zij zal CLK schorsen als bestuurder van NEVA Invest en in haar plaats de hierna te noemen persoon tot bestuurder van NEVA Invest benoemen.
3.19
De Ondernemingskamer ziet verder aanleiding om bij wijze van onmiddellijke voorziening te bepalen dat op de voor 30 april 2025 opgeroepen algemene vergadering van NEVA Invest geen besluiten genomen zullen kunnen worden.
3.2
De te benoemen bestuurder mag het tot zijn taak rekenen te bezien of een minnelijke regeling tussen partijen kan worden bereikt.
3.21
De Ondernemingskamer zal de kosten van het onderzoek en van de te benoemen bestuurder voor rekening brengen van NEVA Invest.
3.22
De Ondernemingskamer zal de aanwijzing van een onderzoeker voorlopig aanhouden om te bezien of al door de te treffen onmiddellijke voorzieningen een oplossing van het geschil kan worden bereikt. Ieder van partijen of de door de Ondernemingskamer benoemde bestuurder kan op elk moment de Ondernemingskamer verzoeken de onderzoeker aan te wijzen. Voor het geval het komt tot aanwijzing van een onderzoeker, zal de Ondernemingskamer de onderzoeker vragen om binnen zes weken een plan van aanpak en een begroting van de kosten van het onderzoek te maken en deze aan de Ondernemingskamer toe te sturen. De Ondernemingskamer zal partijen in dat geval in de gelegenheid stellen zich uit te laten over die begroting en vervolgens het onderzoeksbudget vaststellen.
3.23
Voor het treffen van andere onmiddellijke voorzieningen ziet de Ondernemingskamer voorlopig geen aanleiding.
3.24
De Ondernemingskamer zal CLK - als de overwegend in het ongelijk gestelde partij - veroordelen in de kosten van de procedure.
4.De beslissing
De Ondernemingskamer:
beveelt een onderzoek naar het beleid en de gang van zaken van NEVA Invest B.V. over de periode vanaf 1 januari 2024;
benoemt een nader aan te wijzen en aan partijen bekend te maken persoon om het onderzoek te verrichten;
houdt in verband met het bepaalde in 3.22 de vaststelling van het onderzoeksbudget aan en verzoekt de onderzoeker binnen zes weken na de beschikking waarbij hij als onderzoeker wordt aangewezen een plan van aanpak en een begroting van de kosten van het onderzoek te maken en deze aan de Ondernemingskamer toe te sturen;
bepaalt dat de kosten van het onderzoek ten laste komen van NEVA Invest B.V. en dat zij voor de betaling daarvan ten genoegen van de onderzoeker voor het begin van zijn/haar werkzaamheden zekerheid moet stellen;
benoemt mr. A.W.H. Vink tot raadsheer-commissaris, zoals bedoeld in artikel 2:350 lid 4 BW;
schorst, bij wijze van onmiddellijke voorziening en vooralsnog voor de duur van de procedure, met ingang van heden CLK Holdings B.V. als bestuurder van NEVA Invest B.V.;
benoemt bij wijze van onmiddellijke voorziening met onmiddellijke ingang en vooralsnog voor de duur van de procedure – voor zover nodig in afwijking van de statuten – E.J. Bulstra te Bilthoven tot bestuurder van Neva Invest B.V.;
bepaalt dat het salaris en de kosten van deze bestuurder voor rekening komen van Neva Invest B.V. en bepaalt dat Neva Invest B.V. voor de betaling daarvan ten genoegen van de bestuurder zekerheid dient te stellen vóór de aanvang van zijn/haar werkzaamheden;
bepaalt dat op de voor 30 april 2025 opgeroepen algemene vergadering van Neva Invest B.V. geen besluiten genomen kunnen worden;
veroordeelt CLK Holdings B.V. in de kosten van de procedure tot op heden aan de kant van Fratres Investment B.V. begroot op € 4.469.
verklaart deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad;
wijst af hetgeen meer of anders is verzocht.
Deze beschikking is gegeven door mr. A.W.H. Vink, voorzitter, mr. W.A.H. Melissen en mr. C.C. Meijer, raadsheren, mr. drs. G. Boon RA en dr. M.J.R. Broekema RV, raden, in tegenwoordigheid van mr. N.E.M. Keereweer, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 28 april 2025 en nader uitgewerkt op 28 mei 2025.