ECLI:NL:OGEAM:2021:112

Uitspraak

GERECHT IN EERSTE AANLEG VAN SINT MAARTEN

Zaaknummer: SXM201900507

Vonnis d.d. 9 november 2021

inzake

de naamloze vennootschap

PASSANGGRAHAN STRAND HOTEL MAATSCHAPPIJ N.V.,

gevestigd in Sint Maarten,

eiseres,

hierna: het Hotel,

gemachtigde: mr. C.R. RUTTE,

tegen

de naamloze vennootschap

NATIONAL GENERAL INSURANCE CO (NAGICO) N.V.,

gevestigd in Sint Maarten,

gedaagde,

hierna: Nagico,

gemachtigde: mr. A.A. KRAAIJEVELD,

en:

de naamloze vennootschap

ONTWIKKELINGSBANK VAN DE NEDERLANDSE ANTILLEN N.V.,

gevestigd in Curaçao,

tussenkomende partij,

hierna: de Bank,

gemachtigde: mr. R.B. VAN HEES.

1.Het procesverloop

1.1.

Het procesverloop blijkt uit:

verzoekschrift met producties van het Hotel van 21 mei 2019,
conclusie van antwoord met producties van Nagico van 10 december 2019,
conclusie van repliek met producties van het Hotel van 4 februari 2020,
incidentele conclusie tot tussenkomst ex art. 214 Rv met producties van OBNA van 4 februari 2020,
conclusie van antwoord in het incident tot tussenkomst van Nagico van 3 maart 2020,
conclusie van antwoord in het incident tot tussenkomst van het Hotel van 3 maart 2020,
het vonnis in het incident van 31 maart 2020,
conclusie van eis na tussenkomst met producties van OBNA van 21 juli 2020,
conclusie van antwoord tegen de tussenkomende partij met producties van Nagico van 1 september 2020,
conclusie van dupliek van Nagico van 1 september 2020,
akte van het Hotel van 29 september 2020,
conclusie van repliek na tussenkomst tevens vermindering van eis van OBNA van 12 januari 2021,
conclusie van dupliek tegen de tussenkomende partij van Nagico van 9 maart 2021,
pleitnota namens de Bank,
pleitnota namens het Hotel,
pleitnota namens Nagico.

1.2.

De pleitzitting heeft plaatsgevonden op 9 september 2021 in aanwezigheid van partijen. De griffier heeft aantekening gehouden van wat er is gezegd.

1.3.

Vonnis is bepaald op heden.

2.De feiten

2.1.

Het Hotel exploiteert haar onderneming in Philipsburg. De Bank heeft rechten van hypotheek op onroerende zaken die toebehoren aan het Hotel als zekerheid voor een verstrekte financiering. In die onroerende zaken wordt haar onderneming geëxploiteerd. De Bank is begunstigde op alle verzekeringspenningen blijkens de hierna te vermelden polissen. Nagico is een verzekeringsmaatschappij op Sint Maarten. Zij heeft het Hotel al vele jaren lang verzekerd tegen (onder andere) orkaanschade.

2.2.

Op 6 september 2017 heeft orkaan Irma grote schade aangericht aan de infrastructuur op Sint Maarten. Ook de gebouwen van het Hotel zijn zwaar beschadigd geraakt.

2.3.

Het Hotel bestaat uit 4 gebouwen, te weten:

monumentaal pand met o.a. receptie,

gebouw met winkelruimte, wasserij en opslagruimte,

gebouw met 3 verdiepingen (hotelkamers),

gebouw met 5 verdiepingen (hotelkamers).

2.4.

De contacten tussen Nagico en het Hotel over de jaarlijkse verlenging van de verzekeringspolissen liepen via de verzekeringstussenpersoon Oriental.

2.5.

Onder polisnummer F03627/01 heeft Nagico het Hotel verzekerd voor de periode
3 november 2016 tot 3 november 2017. De premie bedraagt USD 39.710,00 per jaar. De verzekerde objecten worden als volgt omschreven:

“Item No. The Property Insured Sum Insured

1 On a five (5) storey building (new wing)

constructed of concrete walls and concrete

roof, occupied as a hotel USD 5,500.000.00

2 On building (Old Wing) constructed of concrete

Walls and concrete/zinc roof, occupied as a hotel,

Shop-retail, laundry, storage, bar and restaurant

(fire only-endorsement #8). USD 600.000.00”

2.6.

De Bank is als hypotheekhouder op de polis vermeld. Verder staat onder
“Loss payable”haar naam. De eerste polis waarin dezelfde woordelijke omschrijving voorkomt is die
5 november 2013.De polissen voordien kenden een andere omschrijving zoals blijkt uit het volgende. Chronologisch weergegeven hebben de volgende poliswijzigingen plaatsgevonden.

2.7.

De polis van
4 april 2013omschreef de verzekerde objecten als volgt:

“Item No. The Property Insured Sum Insured

1.
On three (3) buildings constructed of concrete USD 3,000.000,00

walls and concrete/zinc roof, occupied as a

hotel, shop-retail, laundry, storage, bar and

restaurant

2
On a five (5) storey building (new wing)

constructed of concrete walls and concrete

roof, occupied as a hotel USD 4,500,000,00”

2.8.

Op het aanvraagformulier verzekering van
1 november 2013heeft het Hotel aangetekend:

“-$ 5.800.000 – Fire and Extended Perils CAT/NAT new construction

- 700.000 – Fire and extended only on old main building”

2.9.

Op
4 november 2013, is de polis, zo blijkt uit Endorsement^[1]nr. 8, als volgt gewijzigd:

“FIRE ONLY

Notwithstanding anything stated to the contrary in the policy booklet, it is hereby understood and agreed the perils A through I are deemed to be deleted in regards to coverage on solely theOld Wingof the hotel mentioned on the Schedule^[2].

All other terms and conditions remain unchanged.”

2.10.

Blijkens een Renewal Certificate of Insurance General Insurance
4 november 2014van Nagico wordt het Hotel bericht dat de verzekerde som USD 6.500.000,00 bedraagt en het verzekerde object is:
“buildings”. Elke specificatie ontbreekt verder.

2.11.

De polis over de periode
3 november 2015 tot 3 november 2016kent exact dezelfde omschrijving van de verzekerde zaken als het polisblad dat gold op 6 september 2017. Alleen waren er hogere verzekerde waardes, namelijk van respectievelijk USD 5.800.000 en USD 700.000.

2.12.

Blijkens het door het Hotel ondertekende General Change Form van
28 september 2016wordt handgeschreven verzocht om de volgende verzekerde sommen in de polis op te nemen:
“USD 5.500.000,- on 5 storey building”en
“USD 600.000,- on Old Wing.”

3.Het geschil

3.1.

Het Hotel vordert dat het Gerecht, bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis, de volgende beslissingen neemt:

voor recht te verklaren dat het drie verdiepingen hoge gebouw bestaande uit 18 hotelkamers als nummer 1 omcirkeld op de foto die als productie 3 bij verzoekschrift in het geding is gebracht bij Nagico is verzekerd tegen de schade veroorzaakt door orkaan Irma,

voor recht te verklaren dat Nagico jegens het Hotel toerekenbaar tekort schiet in de nakoming van haar verplichtingen tot dekking van de in dit petitum onder A genoemde schade, althans jegens haar onrechtmatig heeft gehandeld door zonder instructie daartoe van het Hotel het gebouw bestaande uit 18 hotelkamers als nummer 1 omcirkeld op de foto die als productie 3 bij verzoekschrift in het geding is gebracht uit de dekking voor orkaanschade te halen,

Nagico te veroordelen tot het betalen aan het Hotel van USD 1.500.000,00, althans een door het Gerecht in goede justitie te bepalen bedrag, te vermeerderen met de wettelijke rente hierover vanaf een door het Gerecht in goede justitie vast te stellen datum als dekking van de schade aan het drie (3) verdiepingen hoog gebouw bestaande uit 18 hotelkamers vermeld onder A en B van het petitum,

Nagico te veroordelen om aan het Hotel te betalen USD 1.266.755,00, verminderd met het eigen risico van USD 550.000,00 en tevens verminderd met het reeds uitgekeerde bedrag van USD 314.712,00, dus een bedrag van USD 402.043,00, althans een door het Gerecht in goede justitie te bepalen bedrag, vermeerderd met de wettelijke rente over dit bedrag vanaf een door het Gerecht in goede justitie vast te stellen datum als dekking van schade aan het nieuwe gedeelte van het Hotel, zijnde het 5 verdiepingen hoge gebouw, waarin zich hotelkamers bevinden,

Nagico te veroordelen in de proceskosten.

3.2.

De Bank vordert, na vermindering van eis, dat het Gerecht, bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis, de volgende beslissingen neemt:

Nagico te veroordelen tot betaling aan de Bank van USD 2.453.985,90, te vermeerderen met de wettelijke rente, primair vanaf 1 januari 2018, subsidiair vanaf 4 februari 2019 en meer subsidiair vanaf een door het Gerecht in goede justitie te bepalen datum, in alle gevallen tot en met de dag van algehele betaling,

voor recht te verklaren dat niet het Hotel, maar alleen de Bank aanspraak kan maken op enige uitkering onder de door het Hotel bij Nagico afgesloten verzekering en/of enige andere schadevergoeding door Nagico verband houdend met de door orkaan Irma aan de gebouwen van het Hotel veroorzaakte schade, voor zover die uitkering de uitstaande schuld van het Hotel aan de Bank (inclusief rente en kosten) niet te boven gaat;

de door het Hotel jegens Nagico in haar verzoekschrift van 20 mei 2019 onder c. en d. ingestelde vorderingen af te wijzen; en

het Hotel en Nagico hoofdelijk te veroordelen in de proceskosten, van zowel het incident als de hoofdzaak, met de wettelijke rente daarover.

3.3.

Nagico verzoekt het Gerecht om de vorderingen van het Hotel en de Bank af te wijzen en hen in de proceskosten te veroordelen.

3.4.

Kernachtig weergegeven, en in haar eigen bewoordingen (alinea 45 van het verzoekschrift) legt het Hotel het volgende aan haar vorderingen ten grondslag:
“Lang verhaal kort: [het Hotel] betaalt jaarlijks haar premies, verzocht om slechts de “old main building” waarin onder andere de keuken van het hotel is gevestigd “fire only” te verzekeren en kwam na Irma van een koude kermis thuis, toen duidelijk werd dat zij het slachtoffer is geworden van de slordigheid van Nagico en de Babylonische spraakverwarring tussen Nagico en haar agent Oriental, welke slordigheid Nagico “gebruikt” om [het Hotel] met een groot gedeelte van haar schade te laten zitten door te stellen dat het drie (3) verdiepingen hoog gebouw bestaande uit 18 hotelkamers slechts tegen brand is verzekerd.”Alinea 48 verzoekschrift:
“[Het Hotel] hoopt met het uiteenzetten van de totstandkomingsgeschiedenis van de “fire only” bepaling voldoende aannemelijk te hebben gemaakt dat slechts het oorspronkelijk monument uit 1904, bekend als de “main building” /de “monument building”, waarin is gevestigd de lobby, bar, keuken en het restaurant, welk gebouw Nagico sinds het aanhangsel uit 2013 “old wing” noemt, “fire only” is verzekerd en niet de rest van [het Hotel].”Ten onrechte zijn namelijk gebouwen B en C hierdoor niet meer verzekerd tegen orkaanschade. Als de fout zou zijn gemaakt door Oriental dan moet deze aan Nagico worden toegerekend omdat zij namens Nagico heeft gehandeld.

3.5.

De Bank voert, kort en zakelijk weergegeven, het volgende aan. Ook zij is van mening dat de fouten van Oriental aan Nagico moeten worden toegerekend. Uitleg van de polis leidt er bovendien toe dat gebouw C wel degelijk verzekerd was tegen orkaanschade. In 2013 was het alleen de bedoeling van het Hotel om gebouw A van de dekking uit te sluiten omdat dit gebouw zou worden gerenoveerd en de aannemer daarvoor een verzekering zou afsluiten. Net als het Hotel beroept de Bank zich primair op nakoming van de door het Gerecht via uitleg vast te stellen doel van de polis. Subsidiair stelt zij dat een beroep op de primaire dekkingsomschrijving naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid kennelijk onaanvaardbaar is. Meer subsidiair beroept zij zich op schending door Nagico van haar zorgplicht.

3.6.

Puntsgewijze weergegeven voert Nagico in haar conclusie van antwoord de volgende verweren aan tegen de vorderingen van het Hotel:

i) uit de polis volgt niet van orkaandekking voor gebouw C;
ii) er is geen sprake van een toerekenbare tekortkoming bij het opstellen van de polis; Nagico noch Orient heeft fouten gemaakt. Evenmin heeft zij dus enige zorgplicht jegens het Hotel geschonden,
iii) Orient is geen agent van Nagico dus haar gedragingen kunnen niet aan Nagico worden toegerekend;
iv) een eventueel toewijzend vonnis mag niet uitvoerbaar bij voorraad worden verklaard.

3.7.

Puntsgewijze weergegeven voert Nagico in haar conclusie van antwoord de volgende verweren tegen de vorderingen van de Bank:

a) op grond van de polisvoorwaarden had de Bank uiterlijk 15 dagen na de schadeveroorzakende gebeurtenis een schriftelijke claim bij Nagico moeten indienen;
b) er is geen sprake van schending van de zorgplicht door Nagico richting de Bank;
c) idem als (iii);
d) als Nagico volgens het Gerecht dekking moet verlenen geldt een arbitrageclause waarop zij een beroep doet;
e) onder dezelfde voorwaarde: de 10% eigen risico moet worden berekend over de verzekerde som en niet over de schade.

3.8.

In de conclusie van dupliek tegen het Hotel beroept zij zich ook op verweer (d).

4.De beoordeling

inzake het Hotel versus Nagico:

4.1.

Het Gerecht moet beoordelen of gebouw C al dan niet is verzekerd tegen orkaanschade. Naar de letter van de omschrijving van het verzekerd belang in de op 6 september 2017 geldende polis is dat niet het geval. Immers, de verzekerde som van USD 5.500.000,00 ziet alleen op gebouw D en gebouw C wordt niet eens met zoveel woorden aangeduid. Nagico leest in item no. 2 van de destijds geldende polis dat gebouw C daarin is begrepen omdat er immers wordt gesproken over
“occupied as a hotel”en gebouwen A en B hebben die hotelfunctie niet zodat C daarin wel moet zijn begrepen.

4.2.

Het Gerecht overweegt dat de vraag naar de omvang van het verzekerd belang moet worden bepaald door middel van uitleg op grond van de Haviltex-jurisprudentie. Voor het Gerecht is daartoe leidend wat de betekenis is van de omschrijving van het verzekerd belang in het algemeen spraakgebruik op Sint Maarten, in welke specifieke setting de omschrijving geldt, het samenstel van de polisvoorwaarden, de toelichting daarop en het met deze omschrijving beoogde doel en de functie van de verzekering.^[3]

4.3.

Uit de stukken, met name de mailcorrespondentie tussen Hotel, Oriental en Nagico alsmede de door het Hotel ingevulde formulieren, volgt dat weinig precieze termen worden gebruikt om de diverse gebouwen aan te duiden. Het lijkt erop dat iedereen van elkaar aanneemt de lokale situatie heel goed te kennen zodat er eigenlijk geen misverstand kan ontstaan. Dat strookt ook met de kleinschaligheid van Sint Maarten en de bekendheid van eenieder met het Hotel dat deels een monumentenstatus heeft en aan de Boardwalk op een prominente plek is gelegen. Alleen: door die slordigheid ontstaan er problemen als er daadwerkelijk schade intreedt. Puur kijkende naar de omschrijving van de polis is het voor iedereen die de lokale situatie kent duidelijk dat de omschrijving betekent dat alleen een enkel gebouw is verzekerd tegen orkaanschade en de rest van het complex niet. In het oog springend is dat dit eigenlijk niet kan, want dat betekent dat de rest van gebouwen voor een veel lager bedrag dan gebouw C zijn verzekerd. Dat is niet goed begrijpelijk. Want: waarom zou je als hoteleigenaar maar één gebouw van het gehele complex verzekeren tegen orkaanschade?

4.4.

Als wordt gekeken naar de onder de vaststaande feiten weergegeven chronologie dan valt op dat in de loop der jaren het totaal van de (opgetelde) verzekerde sommen geleidelijk afneemt en wel als volgt:

2013 USD 7.500.000

2014 USD 6.500.000

2015 USD 6.500.000

2016 USD 6.100.000

2017 USD 6.100.000.

4.5.

Het Gerecht overweegt dat hiervoor de volgende redenen bestaan. Op verzoek van het Hotel is de verzekerde som verlaagd en het eigen risico verhoogd om tot een lager premiebedrag te komen. In dat verband geldt dat het Hotel in de loop der jaren ook op zoek is geweest, bijgestaan door Oriental, naar een andere verzekeraar die voor een lager premiebedrag een vergelijkbare dekking wilde verlenen. Dat is echter niet gelukt waardoor het Hotel elk jaar weer bij Nagico verzekerd bleef. Verder is gebouw A vanaf 2013 jarenlang gerenoveerd door een aannemer die een CAR verzekering had afgesloten. Het Hotel beoogde toen om het element van de orkaanverzekering uit de polis te lichten zodat gebouw A alleen nog maar verzekerd was tegen brand (zie r.o. 2.9; de Endorsement van 4 november 2013).

4.6.

Als het de bedoeling zou zijn geweest van het Hotel, zoals Nagico stelt, om alleen gebouw D tegen orkaanschade te verzekeren dan rijzen er drie vragen die Nagico zich had moeten stellen. In de eerste plaats: waarom de totale verzekerde sommen, behoudens de genoemde dalingen, min of meer gelijk blijven terwijl het (orkaan)risico voor Nagico flink afnam omdat de drie andere gebouwen niet meer hiertegen hoefden te worden verzekerd? En de tweede vraag is: hoe legt Nagico uit dat gebouw D nu tegen orkaanschade en brand is verzekerd voor overwegend hetzelfde bedrag dat voorheen voor het gehele complex gold? En de slotvraag: waarom is de verzekerde som voor gebouw D vergeleken met 2013 in 2017 gestegen van USD 4.500.000 naar USD 5.500.000 terwijl het orkaanrisico gelijk bleef en het Hotel alsmaar op zoek was naar een zo laag mogelijke premie en juist wenste dat de verzekerde sommen zouden dalen, zoals Nagico terecht aanvoert?

4.7.

Anders gezegd: als het inderdaad de ondernemerswens zou zijn geweest van het Hotel om alleen gebouw D tegen orkaanschade te verzekeren en gebouwen B en C niet, en die wens zou Nagico hebben gehonoreerd, dan zou het toch logisch zijn geweest dat de verzekerde som flink zou zijn gedaald. In plaats daarvan blijft deze, vergeleken met de jaren daarvoor, min of meer in stand maar wordt er veel minder orkaandekking verleend. Temeer omdat de dekking voor gebouw D stijgt van 4,5 miljoen naar 5,5 miljoen dollar, uitgaande van de letterlijke tekst van de polis, terwijl daar geen aanwijsbare reden voor is; het gebouw is niet veranderd en het orkaanrisico is niet gewijzigd. Door Nagico wordt hiervoor geen, althans niet een voldoende, verklaring gegeven.

4.8.

Naar het oordeel van het Gerecht is sprake geweest van een misverstand in de communicatie in de keten Hotel – Oriental – Nagico in 2013 waardoor, het is al gezegd, met de nodige slordigheid door Nagico een, vergeleken met de polissen daarvoor, compleet andere polisomschrijving op 5 november 2013 tot stand is gekomen. In de contacten na 2013 bleef dit in de polissen staan omdat niemand er verder meer over nadacht en ook omdat Nagico, zoals het Hotel terecht aanvoert, soms volstond met toezending van een Renewal Certificate waardoor er geen uitsplitsing zichtbaar was van de totale verzekerde som naar de specifieke gebouwen.

4.9.

Uit het aanvraagformulier van het Hotel (zie r.o. 2.12.) blijkt dat het Hotel duidelijk maakt dat er alleen wijziging moet komen qua dekking wat betreft de “old main building”. Er bestaat geen misverstand over dat dit alleen gebouw A kan betreffen. Gebouwen B en C kunnen, voor degenen bekend met de lokale situatie, niet begrepen worden als
“old main building”. Als dan wordt gekeken naar de onderverdeling op de daaraan voorafgaande polis van 4 april 2013 geldt dat die door het Hotel beoogde wijziging (naar Fire Only) alleen betrekking kan hebben op Item no. 1: de
“three (3) buildings”, waarvan gebouw A deel uitmaakt. Er is dus geen goede reden aanwijsbaar om de polisomschrijving te wijzigen, zoals in de polis van 5 november 2013 (gelijkluidend qua woorden – niet qua bedragen – aan die uit 2017) wel is gedaan. Nagico had toen kunnen volstaan met in de polis duidelijk maken dat van Item No. 1 deel uitmaakt gebouw A (zo men wil:
“the old building”) en dat daarvoor geen orkaandekking geldt. Hetzelfde geldt voor het wijzigingsformulier uit 2016 (zie r.o. 2.12.).

4.10.

Dat geldt temeer als wordt gekeken naar Endorsement nr. 8 (r.o. 2.9.). Daarin staat eigenlijk precies wat het Hotel beoogde, namelijk gebouw A (hier aangeduid als de Old Wing), niet langer te verzekeren tegen orkaanschade. Onder de Old Wing kan niet worden geschaard gebouw C; dat is geen Old Wing, evenmin een Old Building maar een gebouw met uitsluitend hotelkamers. Die hebben gebouwen A en B niet. Gebouw C oogt ook veel moderner.

4.11.

Verder overweegt het Gerecht dat Nagico er natuurlijk ook voor had kunnen kiezen om de verzekerde objecten precies aan te duiden op de polis, bijvoorbeeld aan de hand van een kadastraal kaartje met de daarop vermelde nummers of huisnummers. Dat zij dat niet heeft gedaan komt als opsteller van de polis voor haar risico.

4.12.

Kortom: het Gerecht is van oordeel dat gebouw C, met gebouwen B en D, deel uitmaakt van de dekking als bedoeld onder item no. 1. Item no. 2 ziet enkel op gebouw A en dan alleen als dekking tegen brand omdat de orkaanschade onder de CAR polis van de aannemer valt. Dat betekent dus dat voor gebouwen B, C en D gezamenlijk een orkaandekking van USD 5.500.000,00 gold op 6 september 2017 toen Orkaan Irma toesloeg.

4.13.

Het Gerecht zal daarom een verklaring geven dat gebouw C onder de op 6 september 2017 geldende polis, tezamen met gebouwen B en D, gedekt is tegen orkaanschade, zoals door het Hotel onder a. van haar vorderingen is verzocht.

In de procedures van het Hotel en de Bank tegen Nagico

4.14.

Met de voormelde verklaring voor recht heeft het Gerecht een oordeel gegeven over het belangrijkste geschilpunt. Het Gerecht ziet aanleiding iedere verdere beslissing aan te houden zodat Nagico in de gelegenheid wordt gesteld om tegen dit tussenvonnis hoger beroep in te stellen. Het heeft immers niet zoveel zin om op het uitgebreide debat tussen partijen over de door het Hotel gevorderde bedragen in te gaan als over de uitleg van de polis nog verder zal worden geprocedeerd.

5.De beslissing

Het Gerecht:

In de procedure tussen het Hotel en Nagico:

verklaart voor recht dat gebouw C, tezamen met gebouwen B en D, op 6 september 2017 verzekerd was tegen orkaanschade voor een totaalbedrag van USD 5.500.000,00 bij Nagico,

In de procedures tussen de Bank en Nagico en tussen het Hotel en Nagico:

verwijst de zaken naar de rolzitting van
dinsdag 11 januari 2021voor akte van Nagico of zij al dan niet hoger beroep heeft ingesteld tegen voormelde deelbeslissing,

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. A.J.J. van Rijen, rechter, en op 9 november 2021 uitgesproken ter openbare terechtzitting in aanwezigheid van de griffier.

ECLI:NL:OGEAM:2021:112

Verzekeringsrecht en orkaanschade: geschil over dekking van verzekerde objecten na orkaan Irma

Uitspraak

GERECHT IN EERSTE AANLEG VAN SINT MAARTEN

1.Het procesverloop

2.De feiten

3.Het geschil

4.De beoordeling

5.De beslissing

Voetnoten