ECLI:NL:RBAMS:2019:3907

Uitspraak

RECHTBANK AMSTERDAM

INTERNATIONALE RECHTSHULPKAMER

Parketnummer: 13/751037-19

RK nummer: 19/409

Datum uitspraak: 31 mei 2019

TUSSENUITSPRAAK

op de vordering ex artikel 23 Overleveringswet (OLW), ingediend door de officier van justitie bij deze rechtbank. Deze vordering dateert van 15 januari 2019 en betreft onder meer het in behandeling nemen van een Europees aanhoudingsbevel (EAB).

Dit EAB is uitgevaardigd op 16 april 2018 door
the Circuit Court in Opole(Polen) en strekt tot de aanhouding en overlevering van:

[opgeëiste persoon] ,

geboren te [geboorteplaats] (Polen) op [geboortedag] 1976,

wonende op het adres: [adres] ,

hierna te noemen de opgeëiste persoon.

1.Procesgang

Zitting 7 maart 2019De vordering is behandeld op de openbare zitting van 7 maart 2019. Het verhoor heeft plaatsgevonden in tegenwoordigheid van de officier van justitie mr. U.E.A. Weitzel.
De opgeëiste persoon is bijgestaan door zijn raadsman, mr. P. Drenth, advocaat te Den Haag en door een tolk in de Poolse taal.

De rechtbank heeft het onderzoek geschorst voor onbepaalde tijd teneinde de officier van justitie in de gelegenheid te stellen (aanvullende) vragen te stellen aan de uitvaardigende justitiële autoriteit in het kader van de Poolse rechtstaat.

Raadkamer 22 maart 2019Op 22 maart 2019 heeft de officier van justitie de overleveringsdetentie geschorst.

Zitting 17 mei 2019Met instemming van partijen heeft de rechtbank in gewijzigde samenstelling het onderzoek hervat in de stand waarin het zich ten tijde van de schorsing op 7 maart 2019 bevond.
Gehoord zijn de officier van justitie mr. R. Vorrink, de opgeëiste persoon, bijgestaan door een tolk in de Poolse taal, en zijn raadsman mr. V.S. Nolet, advocaat te ’Den Haag.

De rechtbank heeft de termijn waarbinnen zij op grond van artikel 22, eerste lid, OLW uitspraak moet doen met dertig dagen verlengd en heeft vervolgens de termijn waarbinnen zij op grond van artikel 22, derde lid, OLW uitspraak moet doen voor onbepaalde tijd verlengd omdat zij die verlengingen nodig heeft om over de verzochte overlevering te beslissen.

2.Identiteit van de opgeëiste persoon

De rechtbank heeft opnieuw de identiteit van de opgeëiste persoon onderzocht.
De opgeëiste persoon heeft ter zitting verklaard dat de bovenvermelde personalia juist zijn en dat hij de Poolse nationaliteit heeft.

3.Grondslag en inhoud van het EAB

In het EAB wordt melding gemaakt van een
enforceable decision on provisional detention by the District Court in Strzelce Opolskievan 1 maart 2017 met referentienummer II Kp 102/17.

De overlevering wordt verzocht ten behoeve van een door de justitiële autoriteiten van de uitvaardigende lidstaat ingesteld strafrechtelijk onderzoek ter zake van het vermoeden dat de opgeëiste persoon zich schuldig heeft gemaakt aan naar Pools recht strafbare feiten.

Deze feiten zijn omschreven in onderdeel e) van het EAB. Een door de griffier gewaarmerkte fotokopie van dit onderdeel is als bijlage aan deze uitspraak gehecht.

4.Feiten waarvoor de toets van dubbele strafbaarheid is vereist

De uitvaardigende justitiële autoriteit heeft de feiten niet aangeduid als feiten waarvoor het vereiste van toetsing van dubbele strafbaarheid niet geldt. Overlevering kan in dat geval alleen worden toegestaan indien voldaan wordt aan de kaderbesluitconform uitgelegde eisen die in artikel 7, eerste lid, aanhef en onder a 2°, OLW zijn neergelegd.

De rechtbank stelt vast dat hieraan is voldaan. De feiten leveren naar Nederlands recht op:

diefstal, waarbij de schuldige het weg te nemen goed onder zijn bereik heeft gebracht door middel van braak/verbreking

diefstal

diefstal, waarbij de schuldige het weg te nemen goed onder zijn bereik heeft gebracht door middel valse sleutel

5.Onschuldverweer

De opgeëiste persoon heeft verklaard niet schuldig te zijn aan de feiten Hij heeft verklaard dat ‘op papier’ staat dat hij de feiten heeft gepleegd, terwijl dat niet zo is. Hij heeft zijn onschuld echter tijdens het verhoor ter zitting niet aangetoond.

De onschuldbewering kan dan ook niet leiden tot weigering van de overlevering.

6.Artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie

5.1

Inleiding

De rechtbank heeft in haar tussenuitspraak van 16 augustus 2018 (ECLI:RBAMS:2018:5925) een uitleg gegeven van het toetsingskader, gegeven bij het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ) van 25 juli 2018 inzake LM, C-216/18 PPU (hierna: het arrest).

De rechtbank heeft in deze tussenuitspraak overwogen:

“Uit het arrest volgt dat wanneer, zoals in deze zaak, de persoon tegen wie een Europees aanhoudingsbevel is uitgevaardigd, zich tegen zijn overlevering aan de uitvaardigende rechterlijke autoriteit verzet met het argument dat sprake is van structurele of op zijn minst fundamentele gebreken die volgens hem een nadelig effect op de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in de uitvaardigende lidstaat kunnen hebben en dus zijn grondrecht op een eerlijk proces in de kern kunnen aantasten, de uitvoerende rechterlijke autoriteit, wanneer zij over de overlevering van de opgeëiste persoon aan genoemde lidstaat heeft te beslissen, (naar analogie van het arrest Aranyosi en Căldăraru, punt 88(Rechtbank: HvJ 5 april 2016, C‑404/15 en C‑659/15 PPU, EU:C:2016:198)
gehouden is te beoordelen of hij een reëel gevaar loopt dat dit grondrecht zal worden geschonden.

Bij deze beoordeling moet de uitvoerende rechterlijke autoriteit achtereenvolgens de volgende drie vragen beantwoorden:

1. Dreigt een reëel gevaar dat het grondrecht op een eerlijk proces in de kern wordt aangetast wegens structurele of fundamentele gebreken wat de rechterlijke macht van de uitvaardigende lidstaat betreft, die de onafhankelijkheid van de rechterlijke instanties van die staat in gevaar brengen?

2. In hoeverre kunnen de structurele of fundamentele gebreken wat de onafhankelijkheid van de rechterlijke instanties van de uitvaardigende lidstaat betreft, zoals die uit de ter beschikking staande gegevens blijken, gevolgen hebben op het niveau van de rechterlijke instanties van die staat die bevoegd zijn voor de procedures waaraan de opgeëiste persoon zal worden onderworpen?

3. Zijn er, in het licht van de specifieke zorgen die de opgeëiste persoon tot uitdrukking heeft gebracht en de eventueel door hem verstrekte inlichtingen, zwaarwegende en op feiten berustende gronden om aan te nemen dat hij een reëel gevaar loopt dat zijn grondrecht op een onafhankelijk gerecht zal worden geschonden en derhalve dat zijn grondrecht op een eerlijk proces in de kern zal worden aangetast, gelet op zijn persoonlijke situatie, de aard van het strafbare feit waarvoor hij wordt vervolgd en de feitelijke context die aan het Europees aanhoudingsbevel ten grondslag ligt”.

In vervolg daarop heeft de rechtbank bij tussenuitspraak van 4 oktober 2018 (ECLI:NL:RBAMS:2018:7032) vastgesteld

- dat sprake is van structurele of fundamentele gebreken wat betreft de rechterlijke macht van Polen, die de onafhankelijkheid van de rechterlijke instanties van Polen in gevaar brengen;

- dat daardoor een reëel gevaar dreigt dat het grondrecht op een eerlijk proces in de kern wordt aangetast;

- dat om die reden concreet en nauwkeurig moet worden beoordeeld of er in de omstandigheden van het specifieke geval zwaarwegende en op feiten berustende gronden zijn om aan te nemen dat de opgeëiste persoon na zijn overlevering het gevaar zal lopen om geen eerlijk proces te krijgen;

- dat de uitvaardigende justitiële autoriteit daarom wordt uitgenodigd tot een dialoog zoals in het arrest beschreven in paragraaf 76 tot en met 78, teneinde een actueel en concreet beeld te krijgen van de stand van zaken inzake de bescherming van de waarborg van rechterlijke onafhankelijkheid op het niveau van de rechterlijke instanties in Polen die bevoegd zijn voor de procedures waaraan de opgeëiste persoon zal worden onderworpen.

In het licht van die vaststellingen heeft de rechtbank een aantal vragen geformuleerd en de uitvaardigende justitiële autoriteit verzocht om deze te beantwoorden in het kader van de te voeren dialoog en het verstrekken van de benodigde informatie.

Deze vragen zijn ook in de onderhavige zaak door het Internationaal Rechtshulpcentrum (IRC) op 11 februari 2019 ter beantwoording aan de uitvaardigende justitiële autoriteit voorgelegd.

Bij brief van 28 februari 2019 heeft de President van de 3e Criminal Division van het Regional Court in Opole gereageerd. Bijgevoegd zijn een brief van 18 februari 2019 van de president van het Regional Court van Opole.

Uit deze brieven volgt dat de strafzaak van de opgeëiste persoon in eerste aanleg zal worden behandeld door het District Court in Strzelce Opolskie. In tweede aanleg is het Regional Court in Opole bevoegd.

De President van de 3e Criminal Division in Opole heeft in zijn brief van 28 februari 2019 antwoord gegeven op een aantal van de gestelde vragen.

Op 7 maart 2019 heeft de rechtbank de behandeling aangehouden teneinde de officier van justitie in de gelegenheid te stellen om twee vragen opnieuw te stellen aan het Regional Court in Opole, omdat op die vragen nog geen antwoord was ontvangen. Bij brief van 24 april 2019 is daarop door deze instantie gereageerd.

Ten aanzien van het District Court in Strzelce Opolskie heeft de rechtbank op 7 maart 2019 bepaald dat de vragen van 11 februari 2019 opnieuw dienden te worden gesteld.

Bij brief van 6 mei 2019 heeft het District Court in Strzelce Opolskie gereageerd met antwoorden op de vragen die zijn genoemd onder punt IIA. Voor het overige is verwezen naar de antwoorden die door het Regional Court in Opole zijn gegeven.

5.2

Standpunt raadsman

De raadsman verzoekt de rechtbank de overlevering te weigeren. De wijze van beantwoording van de vragen baart zorgen. De kans dat de opgeëiste persoon een reëel gevaar loopt dat zijn recht op een eerlijk proces wordt aangetast lijkt groot. Over eventuele tuchtrechtelijke maatregelen is geen reactie ontvangen. De brief van 6 mei 2019 van de Sąd Rejonowy (Kantongerecht) stelt dat ‘de overige vragen reeds zijn beantwoord’ door de Sąd Okręgowy (Arrondissementsrechtbank) te Opole. Echter, die antwoorden zien op
the Regional Courtin Opole (de hoger beroepsinstantie) en niet op
the District Courtin Strzelce Opolskie (de rechtbank in eerste aanleg). Het uitblijven van antwoord bevestigt het verontrustende beeld. Het grondrecht van de opgeëiste persoon op een eerlijk proces wordt hierdoor in de kern aangetast, zodat vaststaat dat zijn recht op een eerlijk proces in Polen zal worden geschonden.

5.3

Standpunt officier van justitie

De officier van justitie is van mening dat de vragen kort maar net voldoende zijn beantwoord. In andere overleveringszaken is de tweede vraag van het toetsingskader voor wat betreft de rechtbank in Opole bevestigend beantwoord.

De officier van justitie stelt zich op het standpunt dat de overlevering niettemin kan worden toegestaan, omdat de derde vraag van het toetsingskader negatief moet worden beantwoord. De opgeëiste persoon heeft geen zwaarwegende en op feiten berustende gronden aangevoerd om aan te nemen dat hij een reëel gevaar loopt dat zijn grondrecht op een onafhankelijk gerecht zal worden geschonden. Van andere weigeringsgronden is niet gebleken. De overlevering kan worden toegestaan.

5.4

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank is na sluiting van het onderzoek ter zitting tot de conclusie gekomen dat het wenselijk is dat getracht wordt de dialoog met de uitvaardigende justitiële autoriteit alsnog te voeren.

De rechtbank beschikt op dit moment niet over alle vereiste informatie van de rechtbank die in Polen in
eerste aanlegover de strafzaak van de opgeëiste persoon zal oordelen. Hoewel door het District Court in Strzelce Opolskie antwoord is gegeven op de vragen die onder II-A zijn gesteld, is voor de overige antwoorden verwezen naar de reactie van het Regional Court in Opole. Deze zien echter op de behandeling in hoger beroep en kunnen dus, anders dan door het District Court is aangegeven, zonder nadere toelichting niet dienen ter beantwoording van de vragen die aan het District Court zijn gesteld.

In het licht van het geformuleerde toetsingskader (LM, C-216/18 PPU) beschikt de rechtbank dan ook over onvoldoende informatie om zich een afdoende actueel en concreet beeld te kunnen vormen van de stand van zaken inzake de bescherming van de waarborg van rechterlijke onafhankelijkheid op het niveau van de rechterlijke instanties in Polen die bevoegd zijn voor de procedures waaraan de opgeëiste persoon zal worden onderworpen.

De rechtbank hecht nog steeds waarde aan de beantwoording van de vragen door deze gerechtelijke instanties, ook in verband met de inhoud van de reeds bij haar tussenuitspraak van

4 oktober 2018 (ECLI:NL:RBAMS:2018:7032) genoemde rapportages en voorstellen, alsmede de volgende, recente, rapportages betreffende de ontwikkelingen op het gebied van de rechtsstaat in Polen:

Association of Judges "Themis
": Judges under special supervision, that is "the great reform" of the Polish justice system, 5 maart 2019;

KOS (The Justice Defence Committee):
A country that punishes. Pressure and repression of Polish judges and prosecutors, Warsaw 2019.

In deze publicaties is onder meer vermeld dat er verschillende disciplinaire en strafrechtelijke procedures jegens rechters in Polen in gang zijn gezet/hebben plaatsgevonden, naar aanleiding van zaken die de desbetreffende rechters hebben behandeld.

Deze gegevens bevestigen en versterken de zorgen die er heersen over de gevolgen van de wetswijzigingen voor de Poolse rechtsstaat en daaruit voorvloeiend het recht op een eerlijk proces van de opgeëiste persoon.

De rechtbank merkt hierbij op dat in soortgelijke zaken, waarbij de opgeëiste persoon zich in Nederland bevond en de strafzaak zich nog in de vervolgingsfase bevond, de Poolse uitvaardigende autoriteiten wel antwoord hebben gegeven op de eerder gestelde vragen. De rechtbank benadrukt dat deze vragen zowel ter zake van de bevoegde rechtbank in eerste aanleg als van de bevoegde instantie in hoger beroep dienen te worden beantwoord.

De rechtbank wijst in dit verband ook op punt 97 van het arrest van het HvJ van 5 april 2016 (Aranyosi en Căldăraru, C-404/15 en C-659/15 PPU, EU:C:2016:198). Hieruit volgt het verplichtend karakter van deze dialoog in het kader van artikel 15, tweede, lid 2 van het kaderbesluit.

De rechtbank verzoekt de uitvaardigende justitiële autoriteit derhalve de eerder gestelde en onbeantwoorde vragen aan het District Court in Strzelce Opolskie alsnog te beantwoorden en eventueel door te geleiden naar een instantie ter beantwoording, teneinde de rechtbank in staat te stellen zich een oordeel te vormen over de vragen 2 en 3 van het hiervoor weergegeven toetsingskader van het HvJ.

Daarbij merkt de rechtbank ten aanzien van de vragen B1, B2, D1, D2 en E het volgende op.

Ten aanzien van de vragen B1, B2, D1 en D2 is de rechtbank van oordeel dat zij naar aanleiding van de gelijkluidende antwoorden die zij van meerdere uitvaardigende justitiële autoriteiten in andere vergelijkbare Poolse overleveringszaken heeft ontvangen, voldoende is voorgelicht. Om die reden wenst de rechtbank alleen nog te vernemen of er recentelijk wijzigingen hebben plaatsgevonden ten aanzien van de toewijzing en behandeling van zaken en ten aanzien van de procedures ter bescherming van het recht op een onafhankelijk gerecht.

Ten aanzien van vraag E is de rechtbank intussen ambtshalve op de hoogte geraakt van het feit dat op 15 februari 2019 drie 'buitengewoon beroep'-procedures aanhangig zijn gemaakt, waarop het Hooggerechtshof – voor zover bekend - nog niet heeft beslist. Om die reden wenst de rechtbank ten aanzien van vraag E door het District Court in Strzelce Opolskie te worden geïnformeerd of er zich recentelijk, sinds 15 februari 2019, nog nieuwe ontwikkelingen hebben voorgedaan.

Ten slotte herhaalt de rechtbank haar uitnodiging aan de uitvaardigende Poolse autoriteit tot het verschaffen van andere gegevens die zij voor de door deze rechtbank te nemen beslissing van belang acht, in het bijzonder gegevens waarmee kan worden aangetoond dat het gevaar voor een aantasting van het grondrecht van de opgeëiste persoon op een onafhankelijk gerecht en daarmee zijn grondrecht op een eerlijk proces kan worden uitgesloten.

5.5

Conclusie

Gelet op het vorenstaande zal de rechtbank het onderzoek heropenen en voor onbepaalde tijd schorsen, teneinde de officier van justitie in de gelegenheid te stellen om de volgende vragen aan de uitvaardigende justitiële autoriteit voor te leggen, zodat deze kunnen worden doorgeleid naar de rechtbank in eerste aanleg om te worden beantwoord:

B. Toewijzing en behandeling van zaken

De rechtbank wenst te vernemen of er recentelijk wijzigingen hebben plaatsgevonden ten aanzien van de toewijzing en behandeling van zaken.

C. Tuchtzaken of andere (disciplinaire) maatregelen

1. Zijn er sinds voormelde wetswijzigingen tuchtzaken tegen rechters en/of (vice)voorzitters geweest? Zo ja, wat was hiervoor de aanleiding en wat was de uitkomst?

2. Hebben er sinds de inwerkingtreding van de wijziging van de wet inzake de organisatie van de gewone rechtbanken wijzigingen plaatsgevonden in de bezoldiging van (vice)voorzitters en rechters? Zo ja, wat was hiervoor de reden?

3 Zijn er andere maatregelen betreffende (vice)voorzitters genomen, zoals het verstrekken van 'written remarks' door de Minister van Justitie? Zo ja, wat was hiervoor de aanleiding?

D. Procedures ter bescherming van bet recht op een onafhankelijk gerecht

De rechtbank wenst te vernemen of er recentelijk wijzigingen hebben plaatsgevonden ten aanzien van de procedures ter bescherming van het recht op een onafhankelijk gerecht.

E. Buitengewoon beroep

Hebben er zich sinds 15 februari 2019, toen drie 'buitengewoon beroep'-procedures aanhangig zijn gemaakt waarop het Hooggerechtshof nog niet had beslist, nog nieuwe ontwikkelingen voorgedaan ten aanzien van de procedure van 'buitengewoon beroep' bij het Hooggerechtshof?

Zo ja, op welke grond en met welke uitkomst?

Eindvraag:

Tot slot verzoekt de rechtbank de uitvaardigende justitiële autoriteit alle gegevens die in deze dialoog van belang zijn maar wellicht buiten het kader van de gestelde vragen vallen, te vermelden.

7.Beslissing

HEROPENTen
SCHORSThet onderzoek voor onbepaalde tijd.

BEVEELTde oproeping van de opgeëiste persoon tegen een nader te bepalen datum en tijdstip, met tijdige kennisgeving daarvan aan zijn raadsman.

BEVEELTde oproeping van een tolk Pools tegen een nader te bepalen datum en tijdstip
.

Aldus gedaan door

mr. I. Verstraeten-Jochemsen, voorzitter,

mrs. O.P.M. Fruytier en M.T.C. de Vries, rechters,

in tegenwoordigheid van L.C. Werkman, griffier,

en uitgesproken ter openbare zitting van 31 mei 2019.

Ingevolge artikel 29, tweede lid, OLW staat tegen deze uitspraak geen gewoon rechtsmiddel open.