ECLI:NL:RBAMS:2025:3841

• Datum uitspraak: 5 juni 2025
• Publicatiedatum: 6 juni 2025
• Zaaknummer: 13-057075-25
• Instantie: Rechtbank Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht; Europees strafrecht
• Procedures: Eerste en enige aanleg
• Rechters: M.E.M. James-Pater; I. Verstraeten; E.M. de Bie
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Weigering van overlevering op basis van ne bis in idem in het kader van een Europees aanhoudingsbevel

Op 5 juni 2025 heeft de Rechtbank Amsterdam uitspraak gedaan in een zaak betreffende de weigering van de overlevering van een opgeëiste persoon op basis van een Europees aanhoudingsbevel (EAB) dat was uitgevaardigd door de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen, België. De zaak betreft een vordering van de officier van justitie tot behandeling van het EAB, dat was uitgevaardigd op 17 januari 2025. De opgeëiste persoon, geboren in het Verenigd Koninkrijk, werd bijgestaan door zijn raadsvrouw, mr. N.F. Christiansen, tijdens de zittingen op 8 en 22 mei 2025. De rechtbank heeft de termijn voor uitspraak verlengd en de gevangenhouding bevolen, met schorsing tot aan de uitspraak.

De rechtbank heeft vastgesteld dat de Belgische autoriteiten de opgeëiste persoon vervolgen voor strafbare feiten die ook in Nederland worden vervolgd. De raadsvrouw heeft aangevoerd dat de overlevering moet worden geweigerd op grond van artikel 9 OLW, omdat er sprake is van een ne bis in idem-situatie. De officier van justitie betoogde echter dat de vervolgingen in België en Nederland niet hetzelfde zijn, omdat de juridische kwalificaties verschillen. De rechtbank heeft geoordeeld dat de feiten in beide landen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en dat er sprake is van dezelfde dader en dezelfde betrokken vennootschappen.

Uiteindelijk heeft de rechtbank geoordeeld dat de overlevering moet worden geweigerd op basis van artikel 9 OLW, omdat de vervolging in beide landen betrekking heeft op hetzelfde feitencomplex. De rechtbank heeft geen aanleiding gezien om af te wijken van deze beslissing en heeft de overlevering geweigerd. De uitspraak is openbaar uitgesproken en er staat geen gewoon rechtsmiddel open tegen deze beslissing.

Uitspraak

RECHTBANK AMSTERDAM

INTERNATIONALE RECHTSHULPKAMER

Parketnummer: 13-057075-25

Datum uitspraak: 5 juni 2025

UITSPRAAK

op de vordering van 10 maart 2025 van de officier van justitie bij deze rechtbank tot het in behandeling nemen van een Europees aanhoudingsbevel (EAB). ^[1]

Dit EAB is uitgevaardigd op 17 januari 2025 door de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen, afdeling Antwerpen, België (hierna: de uitvaardigende justitiële autoriteit) en strekt tot de aanhouding en overlevering van:

[de opgeëiste persoon] ,

geboren in [geboorteplaats] (Verenigd Koninkrijk) op [geboortedag] 1972,

ingeschreven in de Basisregistratie Personen op het adres:

[BRP-adres] ,

hierna ‘de opgeëiste persoon’.

1. Procesgang

Zitting 8 mei 2025

De behandeling van het EAB heeft plaatsgevonden op de zitting van 8 mei 2025, in aanwezigheid van mr. K. van der Schaft, officier van justitie. De opgeëiste persoon is verschenen en is bijgestaan door zijn raadsvrouw, mr. N.F. Christiansen, advocaat in Rotterdam.

De rechtbank heeft de termijn waarbinnen zij op grond van de Overleveringswet (OLW) uitspraak moet doen over de verzochte overlevering met 30 dagen verlengd. ^[2]

Tevens heeft de rechtbank ter zitting de gevangenhouding bevolen met gelijktijdige schorsing van dat bevel tot aan de uitspraak.

De rechtbank heeft het onderzoek ter zitting geschorst tot de zitting op 22 mei 2025, in afwachting van de ontvangst van een terugkeergarantie ten behoeve van de opgeëiste persoon en om de officier van justitie in de gelegenheid te stellen om in het kader van artikel 9 OLW navraag te doen naar de Belgische en de Nederlandse tenlastelegging, nu de mogelijkheid bestaat dat de Nederlandse strafzaak ziet op hetzelfde feitencomplex.

Zitting 22 mei 2025

De behandeling van het EAB is voortgezet op de zitting van 22 mei 2025, in aanwezigheid van mr. K. van der Schaft, officier van justitie. De opgeëiste persoon is verschenen en is bijgestaan door zijn raadsvrouw, mr. N.F. Christiansen, advocaat in Rotterdam.

2. Identiteit van de opgeëiste persoon

Ter zitting heeft de opgeëiste persoon verklaard dat de bovenvermelde persoonsgegevens juist zijn en dat hij in ieder geval de Nederlandse nationaliteit heeft.

3. Grondslag en inhoud van het EAB

Het EAB vermeldt een afzonderlijk bevel tot aanhouding bij verstek afgeleverd door Onderzoeksrechter Laurence Van Strydonck op 17 januari 2025, met referentie OR Laurence Van Strydonck 2023/199.

De uitvaardigende justitiële autoriteit verzoekt de overlevering vanwege het vermoeden dat de opgeëiste persoon zich schuldig heeft gemaakt aan naar Belgisch recht strafbare feiten. Deze feiten zijn omschreven in het EAB. ^[3]

4. Strafbaarheid

Feiten vermeld op bijlage 1 bij de OLW

De uitvaardigende justitiële autoriteit wijst de strafbare feiten aan als zogenoemde lijstfeiten, die in Nederland in de lijst van bijlage 1 bij de OLW staan vermeld, te weten:

• deelneming aan een criminele organisatie;
• oplichting;
• vervalsing van administratieve documenten en handel in valse documenten; vervalsing van betaalmiddelen.

Uit het EAB volgt dat op deze feiten naar het recht van België een vrijheidsstraf met een maximum van ten minste drie jaren is gesteld.

Dit betekent dat een onderzoek naar de dubbele strafbaarheid van de feiten waarvoor de overlevering wordt verzocht, achterwege moet blijven.

5. Artikel 9 OLW

Het standpunt van de raadsvrouw

De raadsvrouw heeft zich op het standpunt gesteld dat de overlevering moet worden geweigerd op grond van artikel 9, eerste lid, onder a, OLW. In Nederland loopt een strafvervolging voor hetzelfde feitencomplex dat ten grondslag ligt aan het EAB. Beide vervolgingen zien op (deels) dezelfde pleegperiode, dezelfde pleegplaatsen, dezelfde mogelijke benadeelden en hetzelfde voorwerp, te weten het geld van de beleggers. Daarbij komt dat beide vervolgingen zien op de verdenking dat de opgeëiste persoon de overeenkomsten tussen zijn Nederlandse en Duitse [naam] -ondernemingen en de investeerders niet is nagekomen en dat hij zich daardoor onrechtmatig geld toegeëigend heeft. Verder wordt [medeverdachte] in het EAB aangemerkt als medeverdachte en is hij in de Nederlandse strafzaak als getuige gehoord, wat ook een aanwijzing vormt voor schending van het
ne bis in idem -beginsel.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft aangevoerd dat de weigeringsgrond van artikel 9 OLW niet aan de orde is. Uit de e-mail van de Nederlandse zaaksofficier van justitie O. van der Bijl blijkt dat tussen de Nederlandse en de Belgische autoriteiten is afgesproken dat in België andere gedragingen worden vervolgd dan in Nederland. De Belgische vervolging is namelijk gericht op de oplichtingshandelingen van de opgeëiste persoon, waarbij iedere oplichting is voltooid op het moment dat een investeerder op grond van een leningovereenkomst met daarin een valse voorspiegeling van zaken, geld heeft overgemaakt naar een onderneming van de opgeëiste persoon. De Nederlandse strafzaak betreft een verdenking van verduistering en witwassen en ziet op wat er vervolgens met de door de investeerders overgemaakte gelden is gebeurd. Zelfs als sprake zou zijn van dezelfde feitelijke handelingen, gaat het in de Nederlandse strafzaak om andere juridische kwalificatie dan in de Belgische strafzaak. Daarom kan niet worden gesproken over ‘hetzelfde feit’ in de zin van artikel 9 OLW.

Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank stelt voorop dat de vraag of sprake is van ‘dezelfde feiten’ als bedoeld in artikel 3 en 4 Kaderbesluit 2002/584/JBZ (en in artikel 9 OLW) moet worden beantwoord aan de hand van het autonome, Unierechtelijke begrip zoals uitgelegd door het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ EU). Dit begrip heeft - anders dan de officier van justitie betoogt - alleen betrekking op de feiten zelf en omvat een geheel van onlosmakelijk met elkaar verbonden concrete omstandigheden, ongeacht de juridische kwalificatie van deze feiten of het beschermde rechtsbelang. ^[4] De gelijkheid van de materiële feiten wordt opgevat als een geheel van concrete omstandigheden die voortvloeien uit gebeurtenissen die in wezen dezelfde zijn, aangezien daarbij dezelfde dader betrokken is en zij onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn in tijd en plaats. ^[5]

Het is aan de nationale rechter om te na te gaan of er sprake is van vervolging voor dezelfde feiten.

Gelet op de feitomschrijving in het EAB en de concept-tenlastelegging in de Nederlandse strafzaak is de rechtbank van oordeel dat de vervolging in beide landen ziet op hetzelfde feitencomplex. Uit deze concept-tenlastelegging blijkt namelijk dat de verdenking in de Nederlandse strafzaak ziet op het verduisteren en/of witwassen van ingelegde gelden (groot € 3.902.167,-) die bestemd waren voor de aankoop/renovatie/verbouwing van onroerend goed in Duitsland, welke gelden de opgeëiste persoon als CEO van [bedrijf 1] , [bedrijf 2] ., [bedrijf 3] en/of [bedrijf 4] in de vorm van leningen of beleggingsgelden onder zich had. Deze handelingen zouden hebben plaatsgevonden tussen 1 augustus 2012 tot en met 22 november 2022 in Nederland, België, Aruba, Duitsland en/of Andorra. Blijkens de e-mail van de Nederlandse zaaksofficier van justitie volgt uit het dossier in de Nederlandse strafzaak dat de gelden zijn verkregen van voornamelijk Belgische investeerders.

Uit onderdeel e) van het EAB blijkt dat de Belgische autoriteiten de opgeëiste persoon vervolgen omdat hij ervan wordt verdacht middels zijn ondernemingen [bedrijf 2] . en [bedrijf 4] minstens € 11.000.000,- te hebben geleend van grotendeels in België wonende benadeelden ten behoeve van de aankoop, renovatie en verkoop van vastgoed in Duitsland. Er zou sprake zijn van grootschalige oplichtingsfraude met valsheid in geschriften door aan de benadeelden voor te houden dat zij een zakelijk recht hadden op Duitse onroerende goederen, terwijl deze zekerheidsrechten nooit zijn gevestigd. Ook zijn de leningen niet terugbetaald. De benadeelden hebben daardoor alleen een vordering op de inmiddels gefailleerde ondernemingen en de opgeëiste persoon heeft door zijn handelen een aanzienlijk wederrechtelijk vermogensvoordeel behaald, aldus het EAB. Deze handelingen zouden hebben plaatsgevonden tussen augustus 2012 en januari 2016 in België en Duitsland.

Gelet op het bovenstaande is sprake van een nagenoeg volledige overlap tussen het feitencomplex in de Nederlandse strafzaak en het feitencomplex waar de Belgische vervolging op ziet. Het gaat in beide strafzaken om dezelfde dader, dezelfde betrokken vennootschappen, dezelfde (voornamelijk) Belgische investeerders, (vermeend) onroerend goed in Duitsland en wederrechtelijke toe-eigening van gelden door de opgeëiste persoon. Ook is sprake van grotendeels dezelfde pleegplaatsen en pleegperiode. Dat de juridische kwalificaties in de Nederlandse strafzaak verschillen van die in de Belgische strafzaak, is – zoals hiervoor reeds opgemerkt – niet relevant.

Bij gebrek aan de tenlastelegging in de Belgische strafzaak – waar de rechtbank op de zitting van 8 mei 2025 om heeft gevraagd – en in het licht van de feitomschrijving in het EAB waarin wordt gesproken over wederrechtelijk vermogensvoordeel voor de opgeëiste persoon, terwijl de benadeelden achterblijven met een vordering op de failliete vennootschappen, kan de rechtbank niet vaststellen dat de Belgische vervolging enkel ziet op het middels oplichting verkrijgen van gelden en niet óók op wat er daarna met de gelden is gebeurd.

In aanvulling hierop merkt de rechtbank op dat de e-mail met betrekking tot de afspraken tussen de Nederlandse en de Belgische autoriteiten over de strafzaken afkomstig is van de officier van justitie in de Nederlandse strafzaak, terwijl de Belgische autoriteiten geen soortgelijke informatie hebben verstrekt.

Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat sprake is van een situatie als bedoeld in artikel 9, eerste lid en aanhef, onder a OLW. De rechtbank ziet geen aanleiding om af te zien van haar bevoegdheid om de overlevering op grond van artikel 9 OLW te weigeren. De overlevering wordt dan ook geweigerd.

Nu de overlevering op deze grond wordt geweigerd, komt de rechtbank niet meer toe aan bespreking van de overige door de raadsvrouw gevoerde verweren.

6. Toepasselijke wetsartikelen

De artikelen 2, 5, 7 en 9 OLW.

7. Beslissing

WEIGERT de overlevering van
[de opgeëiste persoon] aan de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen, afdeling Antwerpen, België, voor de feiten zoals die zijn omschreven in onderdeel e) van het EAB.

Deze uitspraak is gedaan door

mr. M.E.M. James-Pater, voorzitter,

mr. I. Verstraeten en mr. E.M. de Bie, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. Ç.H. Dede, griffier,

en in het openbaar uitgesproken op de zitting van 5 juni 2025.

Ingevolge artikel 29, tweede lid, OLW staat tegen deze uitspraak geen gewoon rechtsmiddel open.

Voetnoten

1. Zie artikel 23 Overleveringswet.

2. Zie artikel 22, eerste en derde lid, OLW.

3. Zie onderdeel e) van het EAB.

4. HvJ EU 29 april 2021, C-665/20 PPU, EU:C:2021:339, punt 71.

5. HvJ EU 23 maart 2023, C-365/21, EU:C:2023:236, punt 38 en HvJ EU 21 september 2023, C-164/22, ECLI:EU:C:2023:684.