ECLI:NL:RBLIM:2017:579

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK LIMBURG

Burgerlijk recht

Zittingsplaats Maastricht

zaaknummer / rolnummer: C/03/230486 / KG ZA 17-9

Vonnis in kort geding van 23 januari 2017

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

MASS JET LEASE B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

eiseres,

advocaat mr. G.A. Smit te Amsterdam,

tegen

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

SAMCO AIRCRAFT MAINTENANCE B.V.,

gevestigd te Beek,

gedaagde,

advocaat mr. J.A. Huijgen te Den Haag.

Partijen zullen hierna Mass Jet Lease en Samco genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaarding,
de brief van Mass Jet Lease van 11 januari 2017, met producties 1 tot en met 10,
de brief van Mass Jet Lease van 17 januari 2017, met productie 11,
de brief van Samco van 17 januari 2017, met productie 1,
de mondelinge behandeling op 19 januari 2017,
de pleitnota van Mass Jet Lease,
de pleitnota van Samco.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.De feiten

2.1.

Mass Jet Lease heeft bij overeenkomst van 28 mei 2014 aan Denim Air ACMI B.V. (hierna: Denim Air) een vliegtuig van het type Fokker 100 MSN 11505 PH-MJP geleaset. Denim Air heeft het vliegtuig en de bijbehorende logboeken en documentatie, waaronder de zogenoemde
Technical Records, in onderhoud gegeven aan Samco. Denim Air en Samco hebben hun afspraken voor het onderhoud van het vliegtuig en de
Technical Recordsin afzonderlijke overeenkomsten vastgelegd.

2.2.

De
Technical Recordszijn documenten en/of logboeken waarin de onderhoudsgeschiedenis van een vliegtuig worden geregistreerd. De documenten bevatten overzichten en bewijzen van alle relevante werkzaamheden, zoals inspecties, onderhoudstaken, modificaties en vervanging van onderdelen, gedurende de levensduur van het vliegtuig. De
Technical Recordszijn noodzakelijk om aan de bevoegde luchtvaartautoriteiten te kunnen aantonen dat het vliegtuig luchtwaardig is en om aldus een bewijs van luchtwaardigheid te verkrijgen en behouden.

2.3.

De financiële positie van Denim Air is op enig moment verslechterd. Nadat een aanzienlijke achterstand was ontstaan in de betaling van de leasetermijnen, heeft Mass Jet Lease in november 2016 besloten de leaseovereenkomst met Denim Air te beëindigen. Het vliegtuig heeft zij inmiddels weer in haar bezit. De
Technical Recordsbevinden zich nog bij Samco. De vliegvergunning van Denim Air is in november 2016 ingetrokken.

2.4.

Samco heeft Mass Jet Lease een overzicht doen toekomen, gedateerd op 22 november 2016, waarop is vermeld wat zij aan Denim Air heeft gefactureerd in de periode van 1 oktober 2015 tot en met 15 november 2016 en welk bedrag nog open staat. Volgens het overzicht is in totaal een bedrag van € 234.733,85 onbetaald gebleven.

2.5.

Samco weigert de
Technical Recordsaf te geven aan Mass Jet Lease met een beroep op een retentierecht.

2.6.

Bij vonnis van de rechtbank Amsterdam van 10 januari 2017 is Denim Air in staat van faillissement verklaard.

3.Het geschil

3.1.

Mass Jet Lease vordert samengevat - dat de voorzieningenrechter Samco zal gebieden om binnen 24 uur na betekening van dit vonnis de
Technical Recordsaan haar af te geven, zonder enige tegenprestatie, althans tegen betaling van € 21.080,- exclusief btw of een ander bedrag, althans tegen zekerheidsstelling door middel van een bankgarantie voor een bedrag van € 305.500,- of een ander bedrag, op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 5.000,- voor iedere dag dat Samco geen gehoor geeft aan het gebod, met kosten.

3.2.

Samco voert verweer.

3.3.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.De beoordeling

Spoedeisend belang

4.1.

Mass Jet Lease heeft aangevoerd dat zij het vliegtuig heeft verkocht en dat het vliegtuig wordt opgeleverd op 23 januari 2017. Zij zal de
Technical Recordsaan de koper moeten overhandigen, zodat de koper de luchtwaardigheid kan aantonen aan de bevoegde luchtvaartautoriteiten. Er is vooralsnog geen aanleiding om hieraan te twijfelen. Het spoedeisend belang is daarmee gegeven.

Retentierecht

4.2.

Mass Jet Lease heeft in de eerste plaats aangevoerd dat Samco geen retentierecht heeft, omdat niet is aangetoond dat zij daadwerkelijk opeisbare en onbetwiste vorderingen heeft op Denim Air.

4.3.

De voorzieningenrechter volgt dit betoog niet. Van de facturen die zijn vermeld op het overzicht van Samco zijn afschriften beschikbaar. Er is vooralsnog geen aanwijzing dat de gefactureerde werkzaamheden niet zijn of niet moesten worden verricht of dat deze tegen onjuiste tarieven in rekening zijn gebracht. Er is ook niet gebleken dat Denim Air bezwaar heeft gemaakt tegen de facturen. Verder is niet in enig opzicht aannemelijk dat Denim Air (in aanzienlijke mate) méér heeft betaald dan op het overzicht is vermeld, mede in aanmerking genomen dat de financiële positie van Denim Air kennelijk slecht was. Er moet daarom in dit kort geding ervan worden uitgegaan dat Samco opeisbare vorderingen op Denim Air heeft.

4.4.

Vervolgens rijst de vraag op welke vorderingen een retentierecht van Samco betrekking heeft. Volgens Mass Jet Lease kan een retentierecht van Samco alleen betrekking hebben op de openstaande kosten voor het beheer van de
Technical Records. De vorderingen die betrekking hebben op het onderhoud van het vliegtuig, staan volgens Mass Jet Lease niet in een voldoende verband met de zaak waarop het retentierecht wordt uitgeoefend. Samco is van mening dat een zodanig verband wel bestaat.

4.5.

Ingevolge art. 3:291 lid 2 BW kan Samco haar retentierecht ook inroepen tegen Mass Jet Lease, die als eigenaar van de
Technical Recordseen ouder recht heeft op die zaak, indien haar vordering voortspruit uit een overeenkomst die Denim Air bevoegd was met betrekking tot de zaak aan te gaan, of zij geen reden had om aan de bevoegdheid van Denim Air te twijfelen. Vast staat dat Denim Air bevoegd was om de onderhavige overeenkomsten met Samco te sluiten. Vraag is echter of de vordering die ziet op de kosten van het onderhoud van het vliegtuig, voortspruit uit een overeenkomst met betrekking tot de
Technical Records.

4.6.

De strekking van art. 3:291 lid 2 BW is dat het retentierecht jegens een derde met een ouder recht alleen kan worden uitgeoefend als er een (voldoende) verband bestaat tussen de vordering van de schuldeiser en de zaak die het betreft (HR 5 maart 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO1213). In het onderhavige geval zijn het onderhoud van het vliegtuig en de registratie daarvan onderhoud in de
Technical Recordsnauw met elkaar verbonden. Het onderhoud moet worden geregistreerd en zonder die registratie kan de luchtwaardigheid van het vliegtuig niet worden aangetoond. Denim Air heeft Samco zowel het onderhoud van het vliegtuig als de registratie in de
Technical Recordsopgedragen. Gelet op de samenhang die bestaat tussen het onderhoud en de registratie daarvan en het feit dat Denim Air beide aan Samco heeft opgedragen, is er naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter voldoende verband tussen de vordering van Samco tot betaling van zowel de kosten van het onderhoud als die van de registratie en de
Technical Records. Dat Denim Air en Samco ervoor hebben gekozen hun afspraken over het onderhoud en de registratie in twee afzonderlijke overeenkomsten neer te leggen, maakt dat niet anders. Evenmin wordt dat anders doordat denkbaar is dat Denim Air het onderhoud en de registratie door verschillende bedrijven had laten uitvoeren. Die situatie doet zich hier immers niet voor. Het voorgaande brengt mee dat vooralsnog ervan moet worden uitgegaan dat Samco ook voor de kosten van het onderhoud het retentierecht op de
Technical Recordskan uitoefenen.

Misbruik

4.7.

Mass Jet Lease heeft verder aangevoerd dat de uitoefening van het retentierecht door Samco naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, in elk geval voor zover het de kosten van het onderhoud van het vliegtuig betreft.

4.8.

Hiertoe heeft Mass Jet Lease in de eerste plaats erop gewezen dat Samco haar werkzaamheden voor Denim Air heeft voortgezet zonder zekerheid voor betaling te verlangen, hoewel zij wist dat Denim Air betalingsproblemen had en mogelijk geen verhaal zou bieden. Volgens Mass Jet Lease wentelt Samco haar debiteurenrisico af op haar.

Samco heeft in dit verband onder meer het volgende aangevoerd. Het onderhoud moet volgens een bepaald schema worden uitgevoerd, ook als niet wordt gevlogen. Dat is ook in het belang van Mass Jet Lease als eigenaar van het vliegtuig. Verder heeft zij regelmatig overleg gevoerd met Mass Jet Lease over de situatie waarin Denim Air verkeerde. Denim Air had bovendien, in elk geval vanaf oktober 2016, langdurige contracten met belangrijke opdrachtgevers waardoor het vliegtuig dagelijks werd ingezet en inkomsten werden gegenereerd. Indien Samco het onderhoud had gestaakt, zou dat tot gevolg hebben gehad dat die contracten en inkomsten in gevaar kwamen, zodat zij en Mass Jet Lease niet meer op betaling van hun vorderingen zouden hebben kunnen rekenen.

4.9.

De voorzieningenrechter stelt voorop dat terughoudendheid past bij een oordeel dat het beroep van Samco op het retentierecht naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Dat geldt nog meer nu een dergelijk oordeel in kort geding ertoe zou leiden dat zij de
Technical Recordsmoet afgeven en daarmee haar retentierecht definitief verliest. In het licht van hetgeen Samco naar voren heeft gebracht, kan in kort geding niet worden geconcludeerd dat haar beroep op het retentierecht naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, vanwege het enkele feit dat Samco haar werkzaamheden heeft voortgezet in de wetenschap van de betalingsproblemen van Denim Air, zonder zekerheid te verlangen.

4.10.

Mass Jet Lease meent verder dat Samco het retentierecht misbruikt als drukmiddel jegens haar, omdat zij er een groot belang bij heeft om weer te kunnen beschikken over de
Technical Records, terwijl Samco de
Technical Recordsniet te gelde zal kunnen maken. Volgens Mass Jet Lease kan Samco zich niet op de
Technical Recordsverhalen, omdat die voor een derde geen waarde vertegenwoordigen en omdat Samco geen executoriale titel meer kan verkrijgen vanwege het faillissement van Denim Air.

4.11.

De wettelijke regeling houdt in dat wie een retentierecht uitoefent, zich kan verhalen op de zaak waarop het retentierecht betrekking heeft, als de vorderingen niet worden betaald. Daartoe is een executoriale titel vereist. Samco kan een executoriale titel verkrijgen door verificatie van haar vorderingen in het faillissement van Denim Air. Mass Jet Lease mag wellicht aan informatie van de curator in het faillissement de verwachting hebben ontleend dat geen verificatie zal plaatsvinden, maar dat is nog geen gegeven. Bovendien is niet uit te sluiten dat Samco na opheffing van het faillissement een executoriale titel kan verkrijgen door indiening van een eis in rechte. De stelling dat de
Technical Recordsgeen economische waarde vertegenwoordigen is vooralsnog onvoldoende komen vast te staan. Aannemelijk is dat de
Technical Recordswel een economische waarde hebben voor belanghebbenden bij de eigendom en exploitatie van het vliegtuig.

4.12.

Mass Jet Lease heeft ten slotte aangeboden om zekerheid te stellen voor de betaling van de vorderingen van Samco tegen afgifte van de
Technical Records. Samco heeft zich daartegen verzet.

4.13.

Mass Jet Lease kan de afgifte van de
Technical Recordsbewerkstelligen door het betalen van het bedrag dat Denim Air verschuldigd is aan Samco voor het onderhoud van het vliegtuig en de registratie daarvan. Er is geen rechtsregel die Samco verplicht om haar retentierecht prijs te geven tegen zekerheidsstelling in plaats van betaling van haar vorderingen. Evenmin zijn er zodanig dringende belangen aan de zijde van Mass Jet Lease om zekerheid te kunnen stellen in plaats van het betalen van de facturen, dat het belang van Samco om betaling te verkrijgen in plaats van zekerheidsstelling daartegen niet opweegt. Indien Mass Jet Lease immers een uitspraak van de bodemrechter wenst te verkrijgen over de reikwijdte van het retentierecht, zal zij het betaalde als onverschuldigd in rechte kunnen terugvorderen. Er is vooralsnog geen aanleiding om te vrezen dat Samco bij toewijzing van een dergelijke vordering niet in staat zal zijn tot terugbetaling. Samco behoeft het aanbod tot zekerheidsstelling daarom niet te aanvaarden.

4.14.

De conclusie is dat de vorderingen moeten worden afgewezen.

4.15.

Hetgeen partijen verder nog naar voren hebben gebracht, kan buiten bespreking blijven, omdat het niet kan leiden tot een andere beslissing.

4.16.

De proceskosten komen ten laste van Mass Jet Lease omdat zij in het ongelijk is gesteld.

De kosten aan de zijde van Samco worden tot op heden begroot op:

- griffierecht € 618,00

- salaris advocaat
816,00

totaal € 1.434,00.

5.De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1.

wijst de vorderingen af,

5.2.

veroordeelt Mass Jet Lease in de proceskosten, aan de zijde van Samco tot op heden begroot op € 1.434,00.

Dit vonnis is gewezen door mr. drs. W.J.J. Los en in het openbaar uitgesproken.^[1]