ECLI:NL:RBOBR:2020:2984

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK OOST-BRABANT

Civiel Recht

Zittingsplaats 's-Hertogenbosch

zaaknummer / rolnummer: C/01/356880 / KG ZA 20-174

Vonnis in kort geding van 12 juni 2020

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

HEIJMANS VASTGOED B.V.,

gevestigd te Rosmalen,

eiseres,

advocaten mr. M.R. Rijks en mr. L.T. de Groot te Eindhoven,

tegen

1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

EU CHALETS HOMES & OFFICES B.V.,

gevestigd te Son en Breugel,

gedaagde,

advocaat mr. R.W. Elgers te Helmond en

2. de vennootschap naar buitenlands recht

LARK LEISURE HOMES SP. Z O. O.,

gevestigd te Darlowo (Polen),

gedaagde,

vertegenwoordigd door de heer M. Karwowski.

Eiseres zal hierna Heijmans Vastgoed genoemd worden.

Gedaagden zullen respectievelijk EU Chalets en LARK genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaarding d.d. 1 april 2020 met 23 producties
de akte overlegging aanvullende productie van Heijmans Vastgoed met productie 24
het antwoord op de eis van Heijmans Vastgoed tot het opleggen van een voorlopige maatregel van LARK met 6 producties
het schriftelijk verweer/conclusie van antwoord van EU Chalets met 18 producties
de akte overlegging aanvullende producties van Heijmans Vastgoed met producties 25 tot en met 27
de brief van LARK d.d. 12 mei 2020
de mondelinge behandeling via Skype op 13 mei 2020
de pleitnota van mr. Rijk en mr. De Groot
de spreekaantekeningen van mr. Elgers
de voorzieningenrechter heeft vonnis bepaald en partijen de gelegenheid gegeven om daarvoor nog aktes te nemen
de akte uitlating en overlegging aanvullende producties van Heijmans Vastgoed met producties 28 tot en met 31
de antwoordakte van EU Chalets met producties 19 en 20
de e-mail van LARK van 2 juni 2020 met een reactie op de akte uitlating en overlegging aanvullende producties van Heijmans Vastgoed en een overzicht van proceskosten

2.De feiten

2.1.

Heijmans Vastgoed drijft een onderneming op onder meer het gebied van het ontwikkelen van bouwplannen en het aannemen, (doen) uitvoeren en uitbesteden van bouwwerkzaamheden.

2.2.

Heijmans Vastgoed is een dochteronderneming van Heijmans Nederland B.V., die op haar beurt een dochteronderneming is van Heijmans N.V..

2.3.

Heijmans Vastgoed produceert en verhandelt de Heijmans ONE, een zogenaamd tiny house: een verplaatsbare kleine woning.

2.4.

EU Chalets drijft een onderneming die zich bezig houdt met de (groot)handel in mobiele en modulaire chalets, kantoren en woningen.

2.5.

LARK is gevestigd in Polen en drijft daar een onderneming die zich bezig houdt met het produceren en distribueren van mobiele woonconcepten, waaronder mobiele woningen en chalets.

2.6.

EU Chalets heeft eind november 2019 op de Recreatie Vakbeurs 2019 in Hardenberg een tiny house onder de naam Eco-One Lark Modulair (hierna: Eco-One) aan het publiek getoond.

2.7.

Hieronder staan de Heijmans One en de Eco-One naast elkaar afgebeeld, waarbij de afbeeldingen aan de linkerzijde van de Heijmans One zijn.

2.8.

Bij brief van 13 december 2019 heeft Heijmans N.V. EU Chalets er op gewezen dat zij met het aanbieden van de Eco-One inbreuk maakt op model- en auteursrechten van Heijmans N.V.. De Eco-One zou te veel gelijkenis vertonen met de Heijmans One. EU Chalets wordt in de brief aansprakelijk gesteld voor de schade en gesommeerd om iedere verdere inbreuk te staken en dat schriftelijk te bevestigen.

2.9.

Bij e-mail van 20 december 2019 heeft Heijmans N.V. verzocht om een inhoudelijke reactie van EU Chalets op de brief van 13 december 2019.

2.10.

EU Chalets heeft bij e-mail van 27 januari 2020 gereageerd. Zij verwijst Heijmans N.V. door naar LARK. EU Chalets stelt dat LARK de producent is van de Eco-One en dat zij zelf slechts handelsagent is.

2.11.

Bij brief van haar advocaat van 4 februari 2020 heeft Heijmans Vastgoed aan EU Chalets bericht dat Heijmans N.V. houder is van het modelrecht van de Heijmans One en dat architect de heer [naam architect] (hierna: Van der [naam architect] ) auteursrechthebbende is van het ontwerp van de Heijmans One. Heijmans N.V. en [naam architect] zouden aan Heijmans Vastgoed een last hebben verstrekt om in eigen naam die rechten te handhaven. EU Chalets wordt er in de brief op gewezen dat zij een eigen verantwoordelijkheid heeft ter zake het inbreukmakende en onrechtmatige handelen (slaafse nabootsing) en dat zij zich niet kan verschuilen achter haar leverancier. Heijmans Vastgoed sommeert EU Chalets om onder meer te bevestigen dat zij inbreuk heeft gemaakt op het model- en auteursrecht en dat zij het aanbieden en verhandelen van de Eco-One per direct zal staken. Heijmans Vastgoed stelt EU Chalets daarbij aansprakelijk voor alle schade.

2.12.

Bij afzonderlijke brief van haar advocaat van eveneens 4 februari 2020 heeft Heijmans Vastgoed ook LARK erop gewezen dat het aanbieden of verhandelen van de Eco-One een inbreuk vormt op het modelrecht van Heijmans N.V. en het auteursrecht van [naam architect] en dat sprake is van slaafse nabootsing. Ook LARK is gesommeerd te bevestigen dat zij inbreuk maakt op het model-en auteursrecht en dat zij het aanbieden en verhandelen van de Eco-One per direct zal staken.

2.13.

Bij brief van haar advocaat van 14 februari 2020 heeft EU Chalets gereageerd op de brief van Heijmans Vastgoed. Daarin betwist zij dat het ontwerp van de Heijmans One modelrechtelijk en auteursrechtelijk beschermd is. Ook betwist EU Chalets dat sprake is van slaafse nabootsing. Zij geeft aan dat zij zich daarom vrij voelt om de Eco-One te vermarkten. EU Chalets vraagt in de brief tevens om bewijs van de lastgeving aan Heijmans Vastgoed.

2.14.

Bij brief van 14 februari 2020 betwist ook LARK dat het ontwerp van de Heijmans One beschermd is. LARK weigert daarom te voldoen aan de sommaties van Heijmans Vastgoed.

2.15.

Heijmans Vastgoed heeft vervolgens bij e-mail van 20 maart 2020 aan EU Chalets en LARK aangekondigd dat zij een kort geding aanhangig zou maken.

3.Het geschil

3.1.

Heijmans Vastgoed vordert samengevat – om bij uitvoerbaar bij voorraad verklaard vonnis:

EU Chalets en LARK hoofdelijk te bevelen om binnen 48 uur na betekening van dit vonnis primair in alle lidstaten van de EU, subsidiair in Nederland, iedere inbreuk op de auteursrechten van [naam architect] die rusten op het ontwerp van de Heijmans One te staken en gestaakt te houden en meer in het bijzonder EU Chalets en LARK hoofdelijk te bevelen om zich te onthouden van het tonen, promoten, aanbieden of anderszins verhandelen van de Eco-Ome Lark Modulair;

EU Chalets en LARK hoofdelijk te bevelen om binnen 48 uur na betekening van dit vonnis in Nederland ieder onrechtmatig handelen jegens Heijmans Vastgoed en [naam architect] te staken en gestaakt te houden, meer in het bijzonder EU Chalets en LARK hoofdelijk te bevelen zich te onthouden van het tonen, promoten, aanbieden, verkopen of anderszins verhandelen van de Eco-One Lark Modular;

EU Chalets hoofdelijk te bevelen om binnen 10 werkdagen na betekening van dit vonnis aan de advocaat van Heijmans Vastgoed schriftelijk en met deugdelijke bescheiden gestaafde opgave te doen van:

a. De totale hoeveelheid inbreukmakende producten die bij EU Chalets en LARK, dan wel bij enige aan hen gelieerde (rechts)persoon per de datum van dit vonnis aanwezig zijn of (indirect) in voorraad worden gehouden;

b. De totale hoeveelheid inbreukmakende producten die EU Chalets en LARK, dan wel enig aan hen gelieerde (rechts)persoon heeft ingekocht dan wel vervaardigd of heeft doen inkopen dan wel heeft doen vervaardigen;

c. De door EU Chalets en LARK intern gerekende kostprijs dan wel betaalde inkoopprijzen en de door hen gehanteerde verkoopprijzen voor de inbreukmakende producten;

d. Het totale bedrag van de door EU Chalets en LARK als gevolg van de verhandeling van de inbreukmakende producten genoten bruto- en nettowinst en de berekeningswijze daarvan;

e. De namen en adressen van alle bij de verhandelingen en vervaardiging van de inbreukmakende producten betrokken (rechts)personen en de namen en adressen van de (rechts)personen aan wie de inbreukmakende producten zijn geleverd;

4. EU Chalets en LARK hoofdelijk te bevelen op hun website gedurende drie maanden een rectificatie te plaatsen met de inhoud zoals vermeld in de dagvaarding, zonder enig commentaar of toevoeging;

5. EU Chalets en LARK hoofdelijk te bevelen om binnen 3 werkdagen na het verstrijken van de onder 3. bedoelde termijn de totale bij EU Chalets en LARK aanwezige voorraad inbreukmakende producten, waaronder begrepen de door de afnemers geretourneerde inbreukmakende producten, op eigen kosten aan Heijmans Vastgoed op een door Heijmans Vastgoed nader te bepalen locatie ter vernietiging af te geven en binnen 24 uur na afgifte daartoe strekkend bewijs te verstrekken, althans op een nader door Heijmans Vastgoed te bepalen adres ter bewaring af te geven totdat omtrent de bestemming van deze producten in een procedure dan wel bij overeenkomst tussen partijen onherroepelijk is beslist;

6. EU Chalets hoofdelijk te veroordelen om een dwangsom te betalen van € 25.000,-- voor iedere overtreding dan wel niet-nakoming van één of meer van de onder 1 tot en met 5 genoemde bevelen te vermeerderen met € 15.000,-- voor iedere dag of gedeelte daarvan dat de overtreding dan wel niet-nakoming voortduurt, tot een maximum van € 5.000.000,--;

7. EU Chalets en LARK hoofdelijk te veroordelen in de volledige proceskosten op grond van artikel 1019h Rv te vermeerderen met wettelijke rente;

8. De termijn ex artikel 1019i Rv voor het aanhangig maken van de hoofdzaak te bepalen op zes maanden na dit vonnis.

3.2.

Heijmans Vastgoed legt daaraan, zakelijk weergegeven, het volgende ten grondslag.

De Heijmans One is een auteursrechtelijk beschermd werk in de zin van artikel 10 van de Auteurswet (Aw). Het heeft een onderscheidende vormgeving die zich uit in kort gezegd (de combinatie van):

de kenmerkende asymmetrische daklijn;

de grijskleurige zijkanten voorzien van verticale banen;

een vijfhoekig vooraanzicht;

een vijfhoekig achteraanzicht;

de dak- en gevelbekleding in een donkergrijze kleur;

het inspringen van de entree aan de voor- en achterzijde;

de wijze waarop de vloer en de voordeur zijn geplaatst waarmee de verticale lijnen van de deur en het raam worden geaccentueerd;

de combinatie van de gebruikte materialen.

[naam architect] heeft de Heijmans One ontworpen en is auteursrechthebbende. Heijmans Vastgoed is op basis van een met [naam architect] gesloten overeenkomst van lastgeving bevoegd om het auteursrecht uit eigen naam te handhaven.

De Eco-One is een nagenoeg exacte kopie van de Heijmans One. Door het vermarkten daarvan maken EU Chalets en LARK inbreuk op de auteursrechten van [naam architect] .

Daarnaast geldt de Eco-One als een slaafse nabootsing van de Heijmans One. De totaalindruk is hetzelfde. EU Chalets en LARK hebben onvoldoende gedaan om verwarringsgevaar bij het publiek zo veel mogelijk weg te nemen.

Heijmans Vastgoed lijdt schade als gevolg van het op de markt brengen van een kopie van de Heijmans One. EU Chalets en LARK zijn hoofdelijk aansprakelijk voor die schade.

Heijmans Vastgoed heeft er recht op en belang bij dat een verbod op het gebruik van het ontwerp van de Ecp-One in de gehele EU omdat de Eco-One daar wordt aangeboden.

Heijmans Vastgoed heeft de gevorderde informatie nodig om inzicht te krijgen in de omvang van de inbreuk en om haar schade te kunnen begroten.

Een dwangsom is gelet op de afwijzende reacties van EU Chalets en LARK op de sommaties gerechtvaardigd.

De gevorderde rectificatie is nodig om het publiek te informeren over de inbreuk.

Heijmans Vastgoed heeft ook belang bij een recall van de inbreukmakende producten. Door vernietiging of bewaring wordt voorkomen dat de producten alsnog op de markt kunnen verschijnen.

Op grond van artikel 1019h Rv maakt Heijmans Vastgoed aanspraak op vergoeding van de volledige proceskosten, waarbij dit kort geding als “normaal” kort geding heeft te gelden.

3.3.

LARK voert daartegen, zakelijk weergegeven, het volgende verweer.

Heijmans Vastgoed is niet ontvankelijk in haar vorderingen omdat de beweerdelijke auteursrechten niet door [naam architect] aan haar zijn overgedragen.

Het ontwerp van de Heijmans One geniet geen intellectuele bescherming omdat geen rechtsbescherming is verleend door de daarvoor bevoegde instanties. Er is ook geen daartoe strekkende aanvraag ingediend.

Los daarvan geldt dat het ontwerp van de Heijmans One geen rechtsbescherming toekomt omdat het niet vernieuwend is. De door Heijmans Vastgoed genoemde elementen worden al veel langer gebruikt in de bouwwereld.

LARK is ook niet gehouden om de gevorderde informatie aan EU Chalets te verstrekken. Het is aan Heijmans Vastgoed om te bewijzen dat zij schade heeft geleden.

Er is ook geen reden om een dwangsom op te leggen.

Voor een rectificatie bestaat geen grond omdat de door Heijmans Vastgoed gestelde rechten niet beschermd zijn.

Er is geen sprake van oneerlijke concurrentie omdat LARK geen wetten of rechten heeft geschonden zodat geen grond bestaat om de Eco-One uit de handel te nemen.

Vernietiging zou tot grote schade lijden daarmee en buitenproportioneel zijn. Het opleggen van een degelijke maatregel kan alleen in het eindvonnis. Dat geldt ook voor het toekennen van schadevergoeding.

De voorzieningenrechter is ook niet bevoegd te beslissen over de bewijsverzoeken.

3.4.

EU Chalets voert, in aanvulling op hetgeen LARK heeft aangevoerd, nog het volgende verweer.

Het ontbreekt Heijmans Vastgoed aan voldoende (spoedeisend) belang bij haar vorderingen tegen EU Chalets. EU Chalets is niet betrokken geweest bij het ontwerpen en ontwikkelen van de Eco-One. De Eco-One is ook nog niet in productie en EU Chalets biedt de Eco-One ook niet meer te koop aan in afwachting van de definitieve uitspraak.

EU Chalets is eigenlijk ook niet meer dan een onschuldige derde in deze kwestie. Het eigenlijke geschil speelt namelijk tussen Heijmans Vastgoed en LARK.

EU Chalets betwist dat het ontwerp van de Heijmans One auteursrechtelijke bescherming geniet. Het ontwerp is namelijk niet nieuw. De door Heijmans Vastgoed genoemde elementen zijn ontleend aan eerdere toepassingen.

De Eco-One heeft ook een andere totaalindruk dan de Heijmans One. Daarbij is met name van belang dat de Eco-One van veel hogere bouwkwaliteit is. Als er sprake is van overeenkomsten tussen beide producten dan gaat het om elementen die technisch bepaald zijn.

Als het ontwerp als auteursrechtelijk beschermd zou zin, dan betwist EU Chalets dat [naam architect] de auteursrechthebbende is. Dat is namelijk Heijmans N.V.. EU Chalets betwist daarom dat Heijmans Vastgoed bevoegd is om onderhavige vorderingen in te stellen.

Afweging van de wederzijdse belangen dient ook te leiden tot afwijzing van de vorderingen. Het belang van Heijmans Vastgoed bij afwijzing is gering omdat zij nog een bodemprocedure kan instellen terwijl bij toewijzing inbreuk zou worden gemaakt op de vrije concurrentie op de markt. Daardoor worden de belangen van EU Chalets en LARK ernstig geschaad. Het zou Heijmans Vastgoed een onevenredige kennisvoorsprong geven op de markt.

Indien al een verbod zou worden opgelegd dan kan dat alleen voor Nederland, niet de gehele EU.

De door Heijmans Vastgoed gevorderde verboden zijn ook te ruim geformuleerd.

Voor een hoofdelijke veroordeling bestaat ook geen grond. De positie van EU Chalets en LARK is heel verschillend.

EU Chalets kan de door Heijmans Vastgoed gevorderde informatie reeds verstrekken: EU Chalets heeft alleen een prototype van de Eco-One en er is nog geen Eco-One verhandeld. Over prijzen is nog niets bekend.

Een rectificatie dient geen doel en zou door Heijmans Vastgoed kunnen worden misbruikt.

Sowieso dient in de tekst te worden vermeld dat de rectificatie is gebaseerd op een voorlopig oordeel. De juistheid van de tekst staat ook niet vast.

Vernietiging is een te verstrekkende maatregel voor een kort geding. De belangen van Heijmans Vastgoed zijn voldoende gewaarborgd bij bewaring van het prototype van de Eco-One.

Een dwangsom opleggen is niet nodig. Dat blijkt wel uit het feut dat EU Chalets is gestopt met het aanbieden van de Eco-One. Als toch een dwangsom wordt opgelegd dan dient daarbij de gebruikelijke matigingsclausule te worden opgenomen.

EU Chalets verzoekt bij een proceskostenveroordeling rekening te houden met haar bijzonder positie in dit geschil.

4.De beoordeling

4.1.

Omdat de zaak internationale aspecten heeft rijst eerst de vraag of de Nederlandse rechter rechtsmacht heeft. Dat is ten aanzien van EU Chalets het geval omdat zij in Nederland is gevestigd. Ten aanzien van LARK vloeit de rechtsmacht voor de Nederlandse rechter voort uit artikel 8 lid 1 van de Verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (Herschikte EEX-Verordening). Er is een dusdanig nauwe band tussen de vorderingen tegen EU Chalets en LARK dat een goede rechtsbedeling vraagt om hun gelijktijdige behandeling en berechting.

4.2.

Vervolgens rijst de vraag welk recht van toepassing is. Dat is naar het oordeel van de voorzieningenrechter op grond van artikel 8 Verordening (EG) nr. 864/2007 van het Europees Parlement en de Raad van 11 juli 2007 betreffende het recht dat van toepassing is op niet-contractuele verbintenissen ( Rome II ) Nederlands recht.

4.3.

Heijmans Vastgoed heeft voldoende spoedeisend belang bij het gevorderde. Zij stelt dat EU Chalets en LARK inbreuk maken op auteursrechten die rusten op de Heijmans One, het tiny house dat door Heijmans Vastgoed op de markt wordt gebracht, door een daarop gelijkende tiny house, de Eco-One, op de markt te brengen. Dat EU Chalets heeft toegezegd dat zij de Eco-One in afwachting van de uitkomst van dit kort geding niet zal aanbieden doet aan het spoedeisend belang niet af. LARK heeft een dergelijke toezegging niet gedaan en gelet op de aanvankelijk weigerachtige houding van zowel EU Chalets en LARK op de sommatiebrieven van Heijmans Vastgoed is de dreiging van een inbreuk niet volledig weggenomen. Van Heijmans Vastgoed kan dan niet worden gevergd dat zij de uitkomst van een bodemprocedure afwacht.

4.4.

Kern van dit kort geding is de vraag of het vermarkten van de Eco-One die door LARK wordt geproduceerd een inbreuk oplevert op auteursrechten die rusten op de Heijmans One. Daarbij zal de voorzieningenrechter eerst een voorlopig oordeel geven over de vraag of de Heijmans One een auteursrechtelijk beschermd werk is in de zin van artikel 10 Auteurswet (Aw). Zoals Heijmans Vastgoed terecht stelt volgt uit de jurisprudentie dat het ontwerp van een woning in beginsel kan gelden als een auteursrechtelijk beschermd werk (vgl. HR 29 maart 2019, ECLI:NL:HR:2019:451). Dat een medewerker van Heijmans in 2014 in een interview met Omroep Brabant heeft gezegd dat een huis niet iets is dat je zomaar kunt patenteren doet daar uiteraard niet aan af, nog daargelaten de vraag of met patent in dit geval alle intellectuele eigensomrechten zoals ook het auteursrecht worden bedoeld zoals EU Chalets stelt.

4.5.

Uitgangspunt is dat een werk pas auteursrechtelijke bescherming kan genieten als dit een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Dat het voortbrengsel een eigen, oorspronkelijk karakter moet bezitten, houdt, kort gezegd, in dat de vorm niet ontleend mag zijn aan die van een ander werk (vgl. art. 13 Aw). De eis dat het voortbrengsel het persoonlijk stempel van de maker moet dragen betekent dat sprake moet zijn van een vorm die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes, en die aldus voortbrengsel is van de menselijke geest. Daarbuiten valt in elk geval al hetgeen een vorm heeft die zo banaal of triviaal is, dat daarachter geen creatieve arbeid van welke aard ook valt te aan te wijzen (vgl. HR 30 mei 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC2153 (Endstra Tapes). Ook elementen van een werk die louter een technisch effect dienen of te zeer het resultaat zijn van een door technische uitgangspunten beperkte keuze zijn uitgesloten van bescherming (vgl. HVJEU 22 december 2010, nr. C-393/09, NJ 2011/289 (BSA). Anders dan LARK stelt, is voor het ontstaan van een auteursrecht niet vereist dat het werk als zodanig moet zijn aangemeld.

4.6.

Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is voldoende aannemelijk geworden dat de vorm van de Heijmans One een eigen, oorspronkelijk karakter bezit. Kenmerkend voor die vorm zijn de combinatie van een asymmetrische daklijn, grijze zijkanten uitgevoerd in verticale banen, een contrasterend houten binnenwerk aan de voor- en achterzijde, de plaatsing van de voordeur in het midden van de voorzijde dat optisch één geheel vormt met het net zo brede raam dat daarboven is geplaatst en dat parallel loopt aan de schuin aflopende daklijn en het vijfhoekige raam aan de achterzijde dat parallel loopt met de asymmetrische daklijn en optisch één geheel vormt met de even brede, daaronder geplaatste pui. Dat de losse elementen al eerder zouden zijn toegepast betekent niet dat het werk geen eigen, oorspronkelijk karakter heeft. Het gaat om de combinatie van de afzonderlijke elementen. Dat die combinatie al eerder is toegepast is onvoldoende aannemelijk geworden. Dat blijkt ook niet uit de door EU Chalets als productie 9 overgelegde afbeeldingen die volgens haar afkomstig zijn uit de Architectuurguide 2012 en 2014 en dateren van vóór het gereedkomen van het ontwerp van de Heijmans One. Daarop zijn slechts enkele losse elementen te zien maar niet de combinatie die kenmerkend is voor de vorm van de Heijmans One.

4.7.

Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is ook voldoende aannemelijk geworden dat de vormgeving van de Heijmns One het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes. Hoewel bij het ontwerpen van een tiny house vanwege de beperkte maatvoering in combinatie met het streven naar een optimale leefruimte veel keuzes voornamelijk technisch zullen zijn bepaald, blijft er voldoende ruimte over voor het maken van creatieve keuzes om daarmee een herkenbaar ontwerp te creëren. Dat de genoemde kenmerkende elementen van de Heijmans One voornamelijk voortkomen uit technische overwegingen, zoals EU Chalets en LARK stellen, is onvoldoende aannemelijk geworden. Heijmans Vastgoed betwist dat en EU Chalets en LARK hebben hun stellingen op dat punt onvoldoende onderbouwd. Zo heeft EU Chalets onvoldoende aannemelijk gemaakt dat het toepassen van een asymmetrische daklijn is ingegeven door de maximale hoogte bij het transport. Op het eerste gezicht valt niet in te zien dat met een andere vormgeving van de daklijn de binnenruimte niet zou kunnen worden geoptimaliseerd, rekening houdend met de beperkingen die het transport met zich brengt. Dat geldt ook voor het gebruik van de zijwandbekleding met verticale banen. EU Chalets stelt dat dit veelvuldig wordt toegepast vanwege de waterdichtheid, stevigheid en lage kosten, maar laat dat verder niet zien met voorbeelden. EU Chalets en LARK hebben ook niet gesteld dat er geen andere materialen voorhanden zijn met dezelfde eigenschappen. Ook de vormgeving van de ramen in combinatie met de voordeur en de pui aan de achterzijde lijken met name het gevolg van creatieve keuzes. Gesteld noch gebleken is dat de plaatsing boven elkaar, waardoor één optisch geheel ontstaat, en het volgen van de schuin aflopende daklijn in de vormgeving van de ramen een (met name) technische functie dient. De vormgeving van de elementen is, in onderlinge samenhang bezien, naar het oordeel van de voorzieningenrechter ook niet banaal of triviaal in de hierboven bedoelde zin.

4.8.

Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat naar het oordeel van de voorzieningenrechte voldoende aannemelijk is dat de Heijmans One een auteursrechtelijk beschermd werk is. Vervolgens rijst de vraag wie de auteursrechthebbende is. Daarover zijn partijen het niet eens. Heijmans Vastgoed stelt dat architect [naam architect] de enige auteursrechthebbende is. Hij zou de Heijmans One hebben ontworpen in opdracht van Heijmans Vastgoed. Dat wordt door EU Chalets en LARK betwist. Heijmans Vastgoed heeft naar het oordeel van de voorzieningenrechter voldoende aannemelijk gemaakt dat [naam architect] de maker is van de Heijmans One in de zin van artikel 6 Aw. Daarbij is met name van belang de door Heijmans Vastgoed als productie 29A overgelegde verklaring van [naam architect] waarin hij aangeeft dat hij, handelend onder de naam [handelsnaam] , de Heijmans One heeft ontworpen. Dat de Heijmans One is ontworpen door een projectteam onder leiding van Heijmans N.V. en dat deze vennootschap als auteursrechthebbende heeft geldt zoals EU Chalets stelt, is onvoldoende aannemelijk geworden. Hetgeen EU Chalets ter onderbouwing van die stelling heeft aangevoerd is, gelet op genoemde verklaring van [naam architect] , onvoldoende om aan te nemen dat niet de ontwerper is, maar slechts advieswerkzaamheden heeft verricht. Zo kan uit het feit dat de werkzaamheden door [naam architect] zijn verricht op basis van een met Heijmans Vastgoed gesloten “adviseursovereenkomst” en dat hij daarin “adviseur” wordt genoemd niet worden afgeleid dat hij geen ontwerpwerkzaamheden heeft verricht. Zeker niet nu in die overeenkomst staat dat de opdracht betrekking heeft op architectuur. Heijmans Vastgoed heeft uitgelegd hoe het kan dat Heijmans al in april 2014 heeft aangekondigd dat in de zomer van dat jaar de productie van de Heijmans One zou starten, terwijl de adviseurovereenkomst met [naam architect] pas is gesloten 29 april 2020. Heijmans Vastgoed heeft gemotiveerd betoogd dat die overeenkomst er enkel toe diende om de reeds opgestarte samenwerking met [naam architect] formeel vast te leggen. [naam architect] zou al in april 2013 de eerste schets naar Heijmans Vastgoed hebben gestuurd en in november 2013 zou de eerste bouwtekening zijn gemaakt. Heijmans Vastgoed heeft dat ook onderbouwd met het overleggen van kopieën van de tekeningen. Het feit dat Heijmans N.V. zich kennelijk bij het Europese Modellenbureau heeft laten registreren als rechthebbende op het model van de Heijmans One is onvoldoende reden om aan te nemen dat Heijmans N.V. zichzelf als auteursrechthebbende beschouwt. Zoals Heijmans Vastgoed terecht stelt is staat het modelrecht in beginsel los van het auteursrecht.

4.9.

Heijmans Vastgoed heeft ook voldoende aannemelijk gemaakt dat zij met [naam architect] een geldige overeenkomst tot lastgeving heeft gesloten in de zin van artikel 7:414 BW. Heijmans Vastgoed heeft als productie 18 een kopie van een door [naam architect] ondertekende lastgevingsovereenkomst van 4 februari 2020 overgelegd. In aanvulling daarop heeft Heijmans Vastgoed als productie 25 nog een kopie van een door [naam architect] overtekende lastgevingsovereenkomst van 11 mei 2020 overgelegd. Daarin verklaart [naam architect] dat hij aan Heijmans Vastgoed de last heeft verleend om de auteursrechten tan aanzien van het ontwerp van de Heijmans One (onder vermelding van het (projectnummer) te handhaven en op te treden tegen een onrechtmatige daad met betrekking tot het ontwerp, meer in het bijzonder in gerechtelijke procedures tegen EU Chalets en LARK. Daarmee is voldoende aannemelijk dat Heijmans Vastgoed bevoegd is om op eigen naam onderhavige vorderingen in te stellen tegen EU Chalets en LARK.

4.10.

Vervolgens rijst de vraag of EU Chalets en LARK inbreuk maken op de auteursrechten van [naam architect] door de Eco-One op de markt te brengen. Daarvoor dient te worden beoordeeld in hoeverre de totaalindruk van het ontwerp van de Eco-One overeenstemt met die van het ontwerp van de Heijmans One. Daarbij spelen ook de onbeschermde (stijl)elementen een rol voor zover zij een oorspronkelijke combinatie vormen (vgl. HR 12 april 2013, IER 2013/50 (Stokke). Naar het oordeel van de voorzieningenrechter leidt die beoordeling tot de conclusie dat de totaalindruk van beide ontwerpen dermate veel overeenstemt dat de Eco-One moet worden aangemerkt als een ongeoorloofde vereenvoudiging van de Heijmans One. In het ontwerp van de Eco-One komen alle hierboven genoemde elementen van de Heijmans One terug: een asymmetrische daklijn, grijze zijkanten uitgevoerd in verticale banen, een contrasterend houten binnenwerk aan de voor- en achterzijde, de plaatsing van de voordeur in het midden van de voorzijde dat optisch één geheel vormt met het net zo brede raam dat daarboven is geplaatst en dat parallel loopt aan de schuin aflopende daklijn en het vijfhoekige raam aan de achterzijde dat parallel loopt met de asymmetrische daklijn en optisch één geheel vormt met de even brede, daaronder geplaatste pui. De afwijkende elementen in het ontwerp van de Eco-One zijn te onbeduidend om tot een andere totaalindruk te kunnen leiden. Het door EU Chalets gestelde verschil in bouwkwaliteit heeft geen betrekking op de vormgeving. Ook de kleurverschillen in een aantal van de elementen en afwijkingen op detailniveau, zoals bijvoorbeeld de door EU Chalets genoemde iets grotere hoek van de daknok, het gebruik van ander materiaal voor de zijpanelen en het verschil in afstand tussen de verticale banen, zijn onvoldoende om een andere totaalindruk op te wekken. Het heeft er alle schijn van dat LARK bij het ontwerpen van de Eco-One bewust de Heijmans-One heeft gekopieerd. In dat beeld past ook hetgeen de heer [naam directeur EU Chalets] , directeur van EU Chalets, tijdens de mondelinge behandeling daarover heeft verklaard. Hij stelt dat hij naar aanleiding van het ontwerp van de Heijmans One contact heeft opgenomen met [naam architect] om een samenwerking met hem aan te gaan die uiteindelijk niet van de grond is gekomen.

4.11.

Nu voldoende aannemelijk is dat de Eco-One een ongeoorloofde verveelvoudiging is van de Heijmans-One bestaat voldoende grond om EU Chalets en LARK te veroordelen om het verhandelen van de Eco-One te staken en getaakt te houden. Heijmans Vastgoed heeft daar ook voldoende belang bij omdat er sprake is van een dreigende inbreuk door zowel EU Chalets als LARK. De vordering onder 1 zal daarom in zoverre worden toegewezen. Voor een hoofdelijke veroordeling bestaat geen grond. De veroordeling strekt tot een verbod, dus een niet-doen. Dat is geen hoofdelijke verbintenis in de zin van artikel 6:6 BW zo volgt uit het arrest van de Hoge Raad van 8 juli 2011 (ECLI:NL:HR:2011:BQ0593). In tegenstelling tot hetgeen EU Chalets stelt is de bevoegdheid van de Nederlandse rechter om een verbod op te leggen niet beperkt tot Nederland, maar kan een verbod voor de gehele Europese Unie worden opgelegd. Uit ondermeer het Infopaq arrest (HvJ EU 16 juli 2009, C-5/08, ECLI:EU:C:2009:465) volgt dat het auteursrechtelijke werkbegrip en inbreukbegrip geharmoniseerde begrippen zijn. De voorzieningenrechter gaat er daarom van uit dat er in het recht van de andere EU-landen geen strengere maatstaven worden aangelegd dan naar Nederlands recht. De vaststelling dat naar Nederlands recht sprake is van een auteursrechtelijk beschermd werk en een inbreuk daarop leidt dan ook tot de conclusie dat ook in de overige EU-landen sprake zal zijn van een auteursrechtelijk beschermd werk en dat verhandeling van Eco-One in die landen een inbreuk daarop oplevert. EU Chalets en LARK hebben geen feiten of omstandigheden gesteld waaruit zou kunnen volgen dat aan de Heijmans One in andere lidstaten van de Europese Unie geen auteursrechtelijke bescherming toekomt of dat in die landen geen sprake zou zijn van een (dreigende) inbreuk.

4.12.

Vordering 2 zal worden afgewezen omdat de strekking daarvan dezelfde is als die van vordering 1 en Heijmans Vastgoed daarom geen belang heeft bij toewijzing daarvan.

4.13.

Vordering 3 strekt tot het vertrekken van informatie door EU Chalets en LARK. Die vordering dient te worden beoordeeld aan de hand van de maatstaf van artikel 843a Rv. Uit artikel 1019a lid 1 Rv volgt dat een verbintenis uit onrechtmatige daad wegens inbreuk op een recht van intellectuele eigendom geldt als een rechtsbetrekking als bedoeld in artikel 843a Rv. Heijmans Vastgoed heeft ook een rechtmatig belang bij de gevorderde informatie omdat zij zonder die informatie de omvang van de inbreuk en daarmee de door haar geleden schade niet kan begroten. Heijmans Vastgoed hoeft geen genoegen te nemen met de informatie die EU Chalets heeft vermeld in randnummer 3. van haar schriftelijk verweer/conclusie van antwoord. Die informatie is namelijk op geen enkele wijze onderbouwd en daarmee voor Heijmans Vastgoed niet op juistheid te verifiëren. De door Heijmans Vastgoed gevorderde informatie is ook voldoende bepaald. Het derde lid van artikel 1019a Rv bepaalt dat het vierde lid van artikel 843a Rv niet van toepassing is. Derhalve hoeft niet te worden beoordeeld in hoeverre het verweer van EU Chalets en LARK tegen het vertrekken van de gevorderde informatie een gewichtige reden in de zin van dat lid oplevert. In plaats daarvan bepaalt het derde lid van artikel 1019a Rv dat de rechter de vordering afwijst voor zover de bescherming van vertrouwelijke informatie niet is gewaarborgd. De voorzieningenrechter heeft geen aanleiding om te veronderstellen dat een dergelijke waarborg in dit geval ontbreekt. Vordering 3 zal daarom worden toegewezen.

4.14.

Vordering 4 strekt tot het plaatsen van een rectificatie op de websites van EU Chalets en LARK waarin het publiek er kort gezegd op wordt gewezen dat de rechtbank Oost-Brabant heeft geoordeeld dat Eco-One inbreuk maakt op intellectuele eigendoemrechten die rusten op de Heijmans One en dat EU Chalets en LARK bevolen is om het verhandelen van de Eco-One met onmiddellijke ingang te staken en gestaakt te houden. Heijmans Vastgoed heeft naar het oordeel van de voorzieningenrechter voldoende belang bij een dergelijke rectificatie om het publiek erop te wijzen dat de Eco-One op last van de rechter niet meer mag worden verhandeld omdat het een ongeoorloofde verveelvoudiging van de Heijmans One is. EU Chalets en LARK zullen daarom worden veroordeeld een rectificatie te plaatsen. EU Chalets stelt terecht dat de tekst daarvan wel enige aanpassing behoeft, omdat anders de indruk zou kunnen ontstaan dat de bodemrechter reeds heeft vastgesteld dat sprake is van een inbreuk. “De rechtbank Oost-Brabant” zal daarom worden vervangen door “de voorzieningenrechter van de rechtbank Oost-Brabant”. Daarnaast wordt in de door Heijmans Vastgoed voorgestelde tekst gesproken over een inbreuk op “de intellectuele eigendomsrechten die rusten op de Heijmans One” terwijl in dit kort geding alleen een (voorlopig) oordeel is gegeven over een inbreuk op het auteursrecht. De tekst zal daarom ook op dit punt worden aangepast. De vordering zal worden afgewezen voor zover deze strekt tot een hoofdelijke veroordeling van EU Chalets en LARK. Het gaat om gescheiden ondernemingen met een eigen website. Van een ondeelbare prestatie in de zin van artikel 6:6 BW is geen sprake.

4.15.

Vordering 5 strekt tot afgifte van de indrukmakende producten door EU Chalets en LARK om deze vervolgens op een door Heijmans Vastgoed nader te bepalen locatie te laten vernietigen dan wel in bewaring te nemen. Nog daargelaten dat vernietiging op dit moment gelet op de wederzijdse belangen prematuur lijkt, geldt dat vordering naar het oordeel van de voorzieningenrechter te onbepaald is. Op dit moment is namelijk nog volstrekt onduidelijk om hoeveel inbreukmakende producten het gaat en op welke locatie Heijmans Vastgoed de producten zou willen laten vernietigen dan wel in bewaring geven. Is dat ergens in Nederland, of toch in Polen waar de Eco-One kennelijk wordt geproduceerd? Dat maakt uiteraard nogal wat uit voor de (vervoers)kosten die gemoeid zijn met de vernietiging dan wel bewaring, welke kosten volgens Heijmans Vastgoed voor rekening moeten komen voor EU Chalets en LARK. Gelet op die onduidelijkheid zal de vordering worden afgewezen.

4.16.

Vordering 6 strekt tot het opleggen van een dwangsom aan EU Chalets en LARK. Daarvoor bestaat voldoende grond. EU Chalets en LARK hebben aanvankelijk afwijzend gereageerd op sommaties van Heijmans Vastgoed om het verhandelen van de Eco-One te staken. De enkele belofte van EU Chalets dat zij de beslissing van de voorzieningenrechter zal naleven is in dat licht onvoldoende om af te zien van een dwangsom. Wel zal de dwangsom worden gematigd zal na te melden. Er bestaat geen grond om EU Chalets en LARK hoofdelijk te veroordelen tot een dwangsom gelet op de afzonderlijke veroordelingen, zodat de vordering in zoverre zal worden afgewezen.

4.17.

EU Chalets en LARK zullen als de in het ongelijk gestelde partijen hoofdelijk worden veroordeeld in de proceskosten. De voorzieningenrechter ziet onvoldoende grond om EU Chalets daarbij te ontzien. Dat zij in haar relatie met LARK wellicht een ondergeschikte rol heeft gespeeld in het geheel is iets tussen EU Chalets en LARK, maar kan EU Chalets niet aan Heijmans Vastgoed tegenwerpen. Dat zij zich niet bewust was van het feit dat zij een inbreukmakend product vermarkten maakt dat niet anders. Dat valt binnen het ondernemersrisico van EU Chalets. De voorzieningenrechter zal bij het begroten van de proceskosten artikel 1019h Rv toepassen nu dat door Heijmans Vastgoed is gevorderd. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter gaat het hier om een “normaal” kort geding, zodat een maximum van € 15.000,-- voor de advocaatkosten geldt. Heijmans Vastgoed heeft haar vordering tot vergoeding van die kosten beperkt tot dat bedrag. De voorzieningenrechter ziet geen aanleiding om te veronderstellen dat die kosten onredelijk zijn. De advocaatkosten zullen daarom worden begroot op dat bedrag. Daarnaast zullen EU Chalets en LARK worden veroordeeld tot betaling van de door Heijmans Vastgoed opgevoerde deurwaarders- en vertaalkosten (in totaal € 2.802,04 inclusief BTW) en het griffierecht (€ 639,--).

4.18.

De voorzieningenrechter zal de termijn voor het instellen van de eis in de hoofdzaak met toepassing van artikel 1019i Rv bepalen op zes maanden na de datum van dit vonnis.

4.19.

De vraag of de Eco-One een slaafse nabootsing is van de Heijmans One kan in het midden blijven nu de voorzieningenrechter reeds heeft geoordeeld dat voldoende aannemelijk is dat sprake is van inbreuk op het auteursrecht. Aan een inhoudelijke beoordeling van de subsidiaire grondslag van de vorderingen komt de voorzieningenrechter daarom niet toe.

5.De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1.

veroordeelt Heijmans Vastgoed en LARK om binnen de gehele Europese Unie iedere inbreuk op de auteursrechten van [naam architect] die rusten op het ontwerp van de Heijmans One te staken en gestaakt te houden, meer in het bijzonder door zich te onthouden van het tonen, promoten, aanbieden, verkopen of anderszins verhandelen van de Eco-One Lark Modular,

5.2.

veroordeelt EU Chalets om aan Heijmans Vastgoed een dwangsom te betalen van € 15.000,-- voor iedere keer dat zij in strijd handelt met de in 5.1. uitgesproken hoofdveroordeling, vermeerderd met een bedrag van € 5.000,-- voor elke dag dat de overtreding voortduurt,

5.3.

veroordeelt LARK om aan Heijmans Vastgoed een dwangsom te betalen van € 15.000,-- voor iedere keer dat zij in strijd handelt met de in 5.1. uitgesproken hoofdveroordeling, vermeerderd met een bedrag van € 5.000,-- voor elke dag dat de overtreding voortduurt,

5.4.

veroordeelt EU Chalets en LARK om binnen tien werkdagen na betekening van dit vonnis aan de advocaat van Heijmans Vastgoed schriftelijk en met deugdelijke bescheiden (waaronder begrepen in- en verkoopfacturen) gestaafde opgave te doen van:

de totale hoeveelheid inbreukmakende producten die bij EU Chalets en LARK dan wel bij enig aan hen gelieerde (rechts)persoon) per de datum van het vonnis aanwezig zijn of (indirect) in voorraad worden gehouden;

de totale hoeveelheid inbreukmakende producten die EU Chalets en LARK, dan wel enig aan hen gelieerd (rechts)persoon heeft ingekocht dan wel vervaardigd of heeft doen inkopen dan wel heeft doen vervaardigen;

de door EU Chalets en LARK intern gerekende kostprijs dan wel betaalde inkoopprijzen alsmede de door hen gehanteerde verkoopprijzen voor de inbreukmakende producten;

het totale bedrag van de door EU Chalets en LARK al;s gevolg van de verhandeling van de inbreukmakende producten genoten bruto- en nettowinst, alsmede de berekeningswijze daarvan;

de namen en adressen van alle bij de verhandeling en vervaardiging van de inbreukmakende producten betrokken (rechts)personen aan welke de inbreukmakende producten zijn geleverd,

5.5.

veroordeelt EU Chalets om aan Heijmans Vastgoed een dwangsom te betalen van € 5.000,-- voor iedere keer dat zij in strijd handelt met de in 5.4. uitgesproken hoofdveroordeling, vermeerderd met een bedrag van € 2.500,-- voor elke dag dat de overtreding voortduurt,

5.6.

veroordeelt LARK om aan Heijmans Vastgoed een dwangsom te betalen van € 5.000,-- voor iedere keer dat zij in strijd handelt met de in 5.4. uitgesproken hoofdveroordeling, vermeerderd met een bedrag van € 2.500,-- voor elke dag dat de overtreding voortduurt,

5.7.

veroordeelt EU Chalets en LARK om binnen 48 uur na betekening van dit vonnis op hun websites, respectievelijk te vinden via de domeinnamen [domeinnaam] / en [domeinnaam] / een rectificatie te plaatsen en gedurende drie maanden geplaatst te houden in alle talen waarin de websites raadpleegbaar zijn in standaard, aan de tekst op de webpagina’s gelijke lettergrootte in een geel kader van 10 x 10 centimeter onder de kop *RECTIFICATIE* (in hoofdletters) in zwarte letters op te nemen, zonder enig commentaar of toevoeging in welke vorm dan ook, met uitsluitend de volgende tekst en opgemaakt volgens goed drukkersgebruik:

“
Geachte heer/mevrouw,

De voorzieningenrechter van de Rechtbank Oost-Brabant in Nederland heeft in kort geding geoordeeld dat de door ons aangeboden en verkochte Eco-One Modular woning inbreuk maakt op het auteursrecht dat rust op de Heijmans One, een woning die is ontworpen door de heer [naam architect] en die exclusief in licentie is gegeven en exclusief wordt vermarkt door Heijmans Vastgoed B.V.. Bij vonnis in kort geding van 12 juni 2020 zijn wij[invullen: EU Chalets, Homes & Offices B.V. dan wel LARK Leisure Homes Sp. Z o.o.]
veroordeeld om de verhandeling van de Eco-One Lark Modular woning met onmiddellijke ingang te staken en gestaakt te houden.

Hoogachtend,

[invullen naam van bestuurder]

Namens[invullen: EU Chalets, Homes & Offices B.V. dan wel LARK Leisure Homes Sp. Z o.o.]”

5.8.

veroordeelt EU Chalets om aan Heijmans Vastgoed een dwangsom te betalen van € 5.000,-- voor iedere keer dat zij in strijd handelt met de in 5.7. uitgesproken hoofdveroordeling, vermeerderd met een bedrag van € 2.500,-- voor elke dag dat de overtreding voortduurt,

5.9.

veroordeelt LARK om aan Heijmans Vastgoed een dwangsom te betalen van € 5.000,-- voor iedere keer dat zij in strijd handelt met de in 5.7. uitgesproken hoofdveroordeling, vermeerderd met een bedrag van € 2.500,-- voor elke dag dat de overtreding voortduurt,

5.10.

bepaalt dat in totaal aan dwangsommen door EU Chalets en LARK afzonderlijk maximaal een bedrag kan worden verbeurd van € 1.000.000,-- (één miljoen euro),

5.11.

bepaalt dat geen dwangsommen zullen worden verbeurd voor zover dit naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar moet worden geacht, in aanmerking genomen de mate waarin aan het vonnis is voldaan, de ernst van de overtreding en de mate van verwijtbaarheid van de overtreding,

5.12.

veroordeelt EU Chalets en LARK hoofdelijk in de proceskosten, aan de zijde van Heijmans Vastgoed tot op heden begroot op € 18.441,04, te vermeerderen met de wettelijke rente over dit bedrag met ingang van de veertiende dag na betekening van dit vonnis tot de dag van volledige betaling,

5.13.

verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,

5.14.

bepaalt de termijn voor het instellen van de eis in de hoofdzaak als bedoeld in artikel 1019i Rv op zes maanden na de datum van dit vonnis,

5.15.

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. E. Loesberg en in het openbaar uitgesproken op 12 juni 2020.