Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Zittingsplaats Zwolle
Bestuursrecht
zaaknummer: ZWO 24/3055
uitspraak van de meervoudige kamer in de zaak tussen
[eiseres] V.O.F., uit [vestigingsplaats], eiseres,
(gemachtigde: F.L. Snoek)
en
de minister van Infrastructuur en Waterstaat, verweerder (hierna: de minister).
Samenvatting
1. Deze uitspraak gaat over het aan eiseres op 21 juni 2023 verleende bemanningscertificaat voor het zeilschip [schip]. Eiseres is het niet eens met de hierin opgenomen bepaling, inhoudende dat ten minste één bemanningslid aan boord dient te beschikken over een geldig certificaat reddingmiddelen. Deze uitspraak gaat tevens over twee hangende beroep verleende bemanningscertificaten, één verleend op 5 augustus 2024 en één verleend op 1 februari 2025, met een beperkte geldigheidsduur. Hierin is de bepaling opgenomen dat - vrij vertaald - ten minste één bemanningslid moet beschikken over de kennis/vaardigheid om te werken met reddingmiddelen, zoals deze kennis onderdeel is van de Nederlandse (beroeps)opleiding voor het besturen van (zeil)schepen.
Eiseres is het niet eens met de afgegeven bemanningscertificaten. Zij voert daartoe een aantal beroepsgronden aan, die er in de kern op neer komen dat voor het opnemen, respectievelijk handhaven van de bepaling in het bemanningscertificaat voor de [schip] geen wettelijke grondslag is.
1.1.
De rechtbank komt in deze uitspraak tot het oordeel dat eiseres geen procesbelang heeft bij een beoordeling van het beroep, gericht tegen de beslissing op bezwaar van 21 juni 2024, waarbij het aanvankelijk afgegeven bemanningscertificaat met daarin de door eiseres gewraakte bepaling, is gehandhaafd. Daarom is het beroep in zoverre niet-ontvankelijk. Verder oordeelt de rechtbank dat de minister met de twee hangende het beroep afgegeven bemanningscertificaten (op 5 augustus 2024 en op 1 februari 2025) gedeeltelijk wel (wat betreft de bewuste bepaling) en gedeeltelijk niet (voor wat betreft de geldigheidsduur van de verleende bemanningscertificaten) aan eiseres tegemoet is gekomen. Daarom is de rechtbank van oordeel dat het beroep zich ook richt tegen de besluiten van 5 augustus 2024 en 1 februari 2025. Het beroep voor zover gericht tegen het besluit van 5 augustus 2024 zal de rechtbank eveneens niet-ontvankelijk verklaren omdat eiseres na het besluit van 1 februari 2025 geen belang meer heeft bij de inhoudelijk beoordeling van het besluit van 5 augustus 2024. Het beroep voor zover gericht tegen het besluit van 1 februari 2025 zal gegrond worden verklaard, omdat de geldigheidsduur onvoldoende is gemotiveerd. De minister zal daarover een nieuw besluit moeten nemen.
1.2.
Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot deze oordelen komt en welke gevolgen deze oordelen hebben.
Procesverloop
2. Eiseres heeft op 31 oktober 2022 een aanvraag ingediend voor het verlengen van het bemanningscertificaat voor het zeilschip [schip]. De minister heeft met het primaire besluit van 21 juni 2023 een bemanningscertificaat (met nummer [nummer 1]) verleend. Dit bemanningscertificaat is geldig van 21 juni 2023 tot 21 juni 2028. In het bemanningscertificaat is de bepaling opgenomen dat, kort samengevat, ten minste één bemanningslid aan boord dient te beschikken over een geldig certificaat reddingmiddelen. De minister heeft ambtshalve op 21 mei 2024 een certificaat afgegeven met daarin opgenomen de bepaling dat ten minste één bemanningslid dient te beschikken over de kennis/vaardigheid om te werken met reddingmiddelen. Dit certificaat heeft een geldigheidsduur tot 5 augustus 2024. Met het bestreden besluit van 21 juni 2024 op het bezwaar van eiseres heeft de minister bepaald dat hij opnieuw een certificaat zal afgeven met ingang van 5 augustus 2024 waarbij hij de gewraakte bepaling uit het certificaat van 21 juni 2023 opnieuw zal opnemen.
2.1.
Eiseres heeft bij deze rechtbank beroep ingesteld tegen het bestreden besluit.
2.2.
De minister heeft de rechtbank met de brieven van 14 augustus 2024 en 30 april 2025 meegedeeld dat er meerdere, nagenoeg identieke, beroepschriften bij verschillende rechtbanken zijn ingediend. De minister heeft deze rechtbanken verzocht om alle beroepszaken gevoegd te laten behandelen door één rechtbank. Ook de gemachtigde van deze eisende partijen heeft een dergelijk verzoek gedaan. De rechtbanken hebben hiermee ingestemd en de acht beroepen zullen worden behandeld door de rechtbank Overijssel. Dit betreft de beroepen van de volgende eisende partijen met de volgende zaaknummers: [eiseres] V.O.F. (ZWO 24/3055), [naam 1] V.O.F. (ZWO 24/3080), [naam 2] (ZWO 24/3259), [bedrijf 1] (ZWO 24/3384), V.O.F. [bedrijf 2] (ZWO 24/3499), [bedrijf 3] (ZWO 24/3688), [bedrijf 4] V.O.F. (24/3689) en [bedrijf 5] V.O.F. (ZWO 25/1220).
2.3.
De minister heeft op de beroepen gereageerd met een verweerschrift in alle zaken. Eiseres heeft tezamen met de andere eiseressen op 23 september 2025 gereageerd op het verweerschrift en nadere beroepsgronden ingediend. Ook hebben eiseressen op 23 september 2025 de rechtbank gezamenlijk verzocht een bij naam genoemde senior beleidsmedewerker, werkzaam bij het Directoraat-Generaal Luchtvaart en Maritieme Zaken van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, als getuige op te roepen en ter zitting te horen. Dit verzoek heeft de rechtbank op 30 september 2025 afgewezen. De minister heeft op 25 september 2025 een aanvullend verweerschrift in alle zaken ingediend. Eiseressen hebben op 28 september 2025 hierop gezamenlijk gereageerd.
2.4.
De rechtbank heeft het beroep van eiseres, tegelijk met de overige zeven beroepen, op 10 oktober 2025 op zitting behandeld. Eiseres heeft zich laten vertegenwoordigen door [naam 3], bijgestaan door haar gemachtigde voornoemd. De minister heeft zich laten vertegenwoordigen door mr. [naam 4] en [naam 5].
2.5.
Deze uitspraak ziet op het beroep van eiseres. In de overige zeven beroepszaken die eveneens op de zitting van 10 oktober 2025 zijn behandeld, wordt afzonderlijk uitspraak gedaan.
Beoordeling door de rechtbank
Wettelijk kader
3. Op 1 juli 2025 zijn de Wet bemanning zeeschepen (hierna: Wbz), het Besluit bemanning zeeschepen en de Regeling bemanning zeeschepen in werking getreden. De Wet zeevarenden (hierna: de Wz), het Besluit zeevarenden (hierna: Bz) en de Regeling bemanning zeegaande zeilschepen (hierna: de Rbzz) zijn per 1 juli 2025 vervallen.
Als een aanvraag voor een bemanningscertificaat is ingediend vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de Wbz, blijft op grond van artikel 80, tweede lid, van de Wbz het recht zoals dat gold onmiddellijk vóór dat tijdstip van toepassing.
De aanvraag voor (het verlengen van) een bemanningscertificaat is ingediend op 31 oktober 2022. Dat betekent dat in dit geval de Wz (en ook het Bz en de Rbzz), zoals die golden vóór 1 juli 2025, van toepassing blijven.
Feiten
4. De [schip] is een passagierszeilschip (een tweemastschoener) waarop 32 passagiers kunnen meevaren op tochten. De [schip] heeft een lengte van meer dan 12 meter en een Gross Tonnage (hierna: GT) van minder dan 500. De vennoten van eiseres, [naam 3] en [naam 6], zijn eigenaren van de [schip].
Op 21 juni 2018 is aan eiseres een bemanningscertificaat, met nummer [nummer 2], verleend. Dit bemanningscertificaat is geldig van 21 juni 2018 tot 21 juni 2023. In dit bemanningscertificaat is, onder meer, de bepaling opgenomen dat - vrij vertaald - ten minste één bemanningslid moet beschikken over de kennis/vaardigheid om te werken met reddingmiddelen, zoals deze kennis onderdeel is van de Nederlandse (beroeps)opleiding voor het besturen van (zeil)schepen.
Totstandkoming van het bestreden besluit
5. Op 31 oktober 2022 heeft eiseres de minister verzocht het bemanningscertificaat voor het schip [schip] te verlengen.
5.1.
Met het primaire besluit van 21 juni 2023 is een bemanningscertificaat (met nummer [nummer 1] en geldig van 21 juni 2023 tot 21 juni 2028) aan eiseres verleend. In dit bemanningscertificaat is de bepaling opgenomen dat - samengevat weergegeven - ten minste één bemanningslid aan boord dient te beschikken over een geldig certificaat reddingmiddelen.
5.2.
Eiseres heeft op 30 juni 2023 bezwaar gemaakt tegen dit besluit. Het bezwaar is gericht tegen de hiervoor genoemde bepaling. Het hangende bezwaar ingediende verzoek om een voorlopige voorziening te treffen is met de uitspraak van 16 augustus 2023, zaaknummer ZWO 23/1493, afgewezen vanwege het ontbreken van een spoedeisend belang.
5.3.
Met het besluit van 6 november 2023 heeft de minister het bezwaar van 30 juni 2023 niet-ontvankelijk verklaard.
5.4.
Eiseres heeft daartegen beroep ingesteld en verzocht een voorlopige voorziening te treffen. Met de uitspraak van 8 mei 2024, zaaknummers ZWO 23/2488 en ZWO 24/2326, heeft de voorzieningenrechter een voorlopige voorziening getroffen en gelijk op het beroep beslist. Hij heeft het beroep gegrond verklaard, het besluit van 6 november 2023 vernietigd, de minister opdracht gegeven een nieuw besluit op bezwaar te nemen en bij wijze van voorlopige voorziening bepaald dat de minister binnen vijf dagen na verzending van de uitspraak een aangepast bemanningscertificaat aan eiseres dient te verstrekken waarop de eis - dat ten minste één bemanningslid in het bezit moet zijn van een geldig certificaat reddingmiddelen - is geschrapt tot zes weken nadat de minister opnieuw op het bezwaar heeft beslist.
5.5.
Ter voldoening aan deze uitspraak heeft de minister op 13 mei 2024 een (tijdelijk) bemanningscertificaat voor zeilschip [schip] aan eiseres verleend. Dit bemanningscertificaat (met nummer [nummer 3]) is geldig tot 5 augustus 2024. De bewuste bepaling is vervangen door de bepaling zoals die was opgenomen in het eerdere bemanningscertificaat van 21 juni 2018, oftewel de kennis/vaardigheid-bepaling om te werken met reddingmiddelen.
5.6.
Met het besluit van 21 juni 2024 (hierna: het bestreden besluit) heeft de minister opnieuw beslist op het bezwaar van eiseres van 30 juni 2023 en dit bezwaar ongegrond verklaard. Aan eiseres zal een (nieuw) bemanningscertificaat worden verleend met daarin opgenomen de door eiseres gewraakte bepaling dat ten minste één bemanningslid in het bezit moet zijn van een geldig certificaat reddingmiddelen. Dit bemanningscertificaat zal ingaan op 5 augustus 2024, gelet op het bemanningscertificaat (met nummer [nummer 3]; geldig tot 5 augustus 2024), dat is afgegeven ter voldoening aan de uitspraak van de voorzieningenrechter.
5.7.
Hiertegen heeft eiseres beroep ingesteld.
5.8.
Met de brief van 15 juli 2024 heeft eiseres de minister verzocht om de geldigheidsduur van het bemanningscertificaat (met nummer [nummer 3]) te verlengen hangende de beroepsprocedure.
5.9.
De minister heeft dit verzoek van eiseres gehonoreerd en heeft een nieuw bemanningscertificaat voor de [schip] verleend. Dit betreft een bemanningscertificaat (met nummer [nummer 4]) voor de periode 5 augustus 2024 tot 31 januari 2025. Hierin is de bepaling “kennis/vaardigheid om te werken met reddingmiddelen” opgenomen conform het eerdere bemanningscertificaat van 21 juni 2018. Op een daartoe strekkend verzoek van eiseres is wederom een nieuw bemanningscertificaat (met nummer [nummer 5]) verleend. De geldigheidsperiode betreft 1 februari 2025 tot 1 december 2025. Hierin is ook de door eiseres gewenste kennis/vaardigheid-bepaling opgenomen.
Beoordeling van het beroep
Kwalificatie van de verschillende opvolgende bemanningscertificaten
6. De minister heeft, gelet op de hem gegeven opdracht door de voorzieningenrechter, op 13 mei 2024 een nieuw bemanningscertificaat afgegeven tot 5 augustus 2024. Ter zitting heeft de minister desgevraagd meegedeeld dat dit is te beschouwen als een besluit op grond van artikel 6:19 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb). Dat besluit is in de plaats gekomen van het (primaire) bemanningscertificaat dat op 21 juni 2023 aan eiseres is verstrekt.
De rechtbank is gebleken dat de minister bij zijn beslissing op bezwaar van 21 juni 2024 geen acht heeft geslagen op het met het besluit van 13 mei 2024 gewijzigde bemanningscertificaat. De rechtbank stelt vast dat in het besluit op bezwaar van 21 juni 2024 het bezwaar voor zover gericht tegen het besluit van 21 juni 2023 is beoordeeld.
De rechtbank stelt vast dat de minister in zijn besluit van 21 juni 2024 heeft bepaald dat hij opnieuw (en nu met ingang van 5 augustus 2024) een certificaat zal afgeven met daarin opgenomen de gewraakte bepaling. De rechtbank leest daarin dat de minister zijn besluit van 13 mei 2024 daarmee heeft bedoeld te herroepen met ingang van 5 augustus 2024.
Vervolgens heeft de rechtbank vastgesteld dat de minister geen uitvoering heeft gegeven aan zijn besluit op bezwaar om met ingang van 5 augustus 2024 een nieuw bemanningscertificaat af te geven dat overeenkomt met het op 21 juni 2023 afgegeven bemanningscertificaat. Althans de rechtbank is daarvan niet gebleken uit het dossier.
Wel is de rechtbank gebleken dat de minister op 5 augustus 2024 het bemanningscertificaat met nummer [nummer 4] en vervolgens het bemanningscertificaat van 1 februari 2025 met het nummer [nummer 5] heeft afgegeven.
Naar het oordeel van de rechtbank kwalificeren deze beide opvolgende bemanningscertificaten die de minister onverplicht en zo mogelijk ambtshalve heeft afgegeven als “6:19-besluiten”.
6.1.
De rechtbank stelt vast dat in het bemanningscertificaat (nummer [nummer 4]; periode 5 augustus 2024 tot en met 31 januari 2025) de gewraakte bepaling niet is opgenomen. De rechtbank beschouwt dit besluit als een “6:19-besluit” ten opzichte van het besluit op bezwaar. Met de beslissing om dat bemanningscertificaat af te geven is de minister teruggekomen op het besluit op bezwaar van 21 juni 2024. Dit besluit wijkt ten nadele van eiseres af voor wat betreft de geldigheidsduur van het bemanningscertificaat zoals dat aanvankelijk, met het primaire besluit, aan eiseres was verleend. Het beroep van eiseres richt zich daarom mede tegen dat bemanningscertificaat.
Het daaropvolgende op 1 februari 2025 afgegeven bemanningscertificaat (nummer [nummer 5]; periode 1 februari 2025 tot 1 december 2025) is aan te merken als een “6:19-besluit” ten opzichte van het besluit van 5 augustus 2024. Weliswaar is dat laatstgenoemde besluit inhoudelijk gelijk aan het voorgaande besluit, maar wijkt dit besluit ook ten nadele van eiseres af voor wat betreft de geldigheidsduur van het bemanningscertificaat dat aanvankelijk was verleend. Het beroep richt zich daarom tevens mede tegen laatstgenoemd bemanningscertificaat.
Heeft eiseres belang bij een inhoudelijke beoordeling van de verschillende bemanningscertificaten?
7. Artikel 6:19, eerste lid, van de Awb bepaalt, voor zover hier van belang, dat het beroep van rechtswege mede betrekking heeft op een besluit tot wijziging of vervanging van het bestreden besluit, tenzij partijen daarbij onvoldoende belang hebben. In het zesde lid van dit artikel staat, voor zover hier van belang, dat vervanging van het bestreden besluit niet in de weg staat aan vernietiging van dat besluit indien de indiener van het beroepschrift daarbij belang heeft.
7.1.
Het beroep is allereerst gericht tegen de beslissing op bezwaar van 21 juni 2024. In dit besluit is aangegeven dat met ingang van 5 augustus 2024 een bemanningscertificaat verleend zal worden met daarin de door eiseres gewraakte bepaling dat ten minste één bemanningslid aan boord dient te beschikken over een geldig certificaat reddingmiddelen.
Met het hangende het beroep verlenen van de opvolgende twee bemanningscertificaten is de minister aan het beroep van eiseres tegemoetgekomen door hierin de gewraakte bepaling niet op te nemen.
Zoals hiervoor reeds is overwogen is de rechtbank van oordeel dat de besluiten van 5 augustus 2024 en 1 februari 2025 tot het verlenen van nieuwe bemanningscertificaten kwalificeren als besluiten in de zin van artikel 6:19 van de Awb waarin deels tegemoet is gekomen aan het beroep van eiseres.
7.2.
Vorenstaande betekent dat eiseres na het besluit van 5 augustus 2024 geen belang meer heeft bij een inhoudelijke beoordeling van de beslissing op bezwaar van 21 juni 2024. De rechtbank zal daarom het beroep, voor zover gericht tegen dit besluit, niet-ontvankelijk verklaren.
De rechtbank is vervolgens van oordeel dat eiseres na de verlening van het besluit van 1 februari 2025 geen belang meer heeft bij de inhoudelijke beoordeling van het besluit van 5 augustus 2024. Immers er kan maar één certificaat gelijktijdig gelden, daarom is alleen het laatst verleende certificaat van belang. Het beroep voor zover gericht tegen het besluit van 5 augustus 2024 zal om die reden niet-ontvankelijk worden verklaard.
7.3.
Eiseres heeft wel belang bij een inhoudelijke beoordeling van het besluit waarbij aan eiseres het bemanningscertificaat van 1 februari 2025 is verleend. In dit bemanningscertificaat is de bepaling opgenomen dat ten minste één bemanningslid aan boord moet beschikken over de kennis/vaardigheid om te werken met reddingmiddelen, maar is de geldigheidsduur van het certificaat ten nadele van eiseres niet bepaald op die van het certificaat dat op 21 juni 2023 aan haar is verleend. Eiseres heeft aanvullend nog aangevoerd dat er in het geheel geen bevoegdheid bestaat tot het opnemen van een beroepsvereiste zoals in het primaire besluit is opgenomen en tevens in de “6:19-besluiten” is opgenomen. De rechtbank zal hierna het beroep beoordelen.
Wettelijke grondslag voor stellen beroepseisen in relatie tot een bemanningscertificaat?
8. De minister heeft zich op het standpunt gesteld dat de beroepseisen die aan de bemanning van schepen worden gesteld, onder andere zijn neergelegd in artikel 40 van het Bz, en dat deze wettelijke bepaling ook geldt voor de [schip]. Volgens de minister betreft dit beroepseisen waaraan wordt getoetst bij het verlenen van een bemanningscertificaat voor een schip. Deze beroepseisen staan los van de beroepseisen waar bemanningsleden aan moeten voldoen bij de afgifte van een vaarbevoegdheidsbewijs.
De minister heeft de in het bemanningscertificaat opgenomen bepaling - dat ten minste één bemanningslid aan boord moet beschikken over de kennis/vaardigheid om te werken met reddingmiddelen - gebaseerd op artikel 40, tweede lid, van het Bz. Hierin staat dat kapiteins, stuurlieden, werktuigkundigen, maritiem officieren en officieren elektrotechniek in het bezit (moeten) zijn van het certificaat reddingmiddelen.
8.1.
Eiseres stelt in haar (aanvullende) beroepsgronden, samengevat weergegeven, dat het Bz (en dus ook artikel 40 van het Bz) niet van toepassing is op de [schip] omdat de lengte van dit schip weliswaar is gelegen tussen de 12 en 40 meter, maar het GT minder is dan 500. Voor dergelijke kleine zeilschepen heeft de wetgever de Rbzz vastgesteld. Alle eisen die aan de bemanning kunnen worden gesteld zijn daarom neergelegd in de Rbzz, en niet (deels ook) in het Bz. Hierbij heeft eiseres veelal verwezen naar de wettelijke bepalingen met betrekking tot vaarbevoegdheidsbewijzen.
8.2.
De rechtbank overweegt hierover het volgende.
8.2.1.
Een schip dient volgens artikel 5 van de Wz te zijn voorzien van een geldig bemanningscertificaat. De minister neemt op grond van artikel 8, tweede lid, van de Wz een besluit tot afgifte van een bemanningscertificaat voor een schip indien naar zijn oordeel met de voorgestelde bemanningssamenstelling onder andere de veiligheid van het schip en de veilige en milieuverantwoorde vaart zijn gewaarborgd. De bemanningssamenstelling die in het bemanningscertificaat is opgenomen, is in beginsel voldoende om het schip veilig en milieuverantwoord te laten varen. Dit betekent ook dat een schip niet met minder personen dan in het bemanningscertificaat is aangegeven noch met personen die niet over de voor de aangegeven functies vereiste bevoegdheden beschikken, op zee mag worden gebruikt of naar zee mag vertrekken. Voor een veilige vaart dienen de personen derhalve te beschikken over de voor de aangegeven functies geldende vereisten.
Hoofdstuk 2, paragraaf 3, van de Wz is getiteld “Vaarbevoegdheden, kennis- en ervaringseisen”.
In artikel 19a, eerste lid, van de Wz staat dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur aanvullende beroepsvereisten worden vastgesteld, anders dan die bedoeld in artikel 19, eerste lid, onderdeel a, onder 1°, voor de uitoefening van specifieke functies of werkzaamheden aan boord.
Het hierin genoemde artikel 19, eerste lid, onderdeel a, onder 1°, heeft betrekking op vaarbevoegdheden die op vaarbevoegdheidsbewijzen kunnen worden aangetekend. Omdat in artikel 19a van de Wz expliciet wordt verwezen naar
andereaanvullende beroepsvereisten dan die in het kader van vaarbevoegdheidsbewijzen vereist zijn, leidt de rechtbank hieruit af dat in artikel 19a van de Wz de bevoegdheid is opgenomen om in een algemene maatregel van bestuur aanvullende beroepsvereisten op te nemen waaraan moet worden voldaan bij de afgifte van een bemanningscertificaat. Deze algemene maatregel van bestuur is het Bz.
andereaanvullende beroepsvereisten dan die in het kader van vaarbevoegdheidsbewijzen vereist zijn, leidt de rechtbank hieruit af dat in artikel 19a van de Wz de bevoegdheid is opgenomen om in een algemene maatregel van bestuur aanvullende beroepsvereisten op te nemen waaraan moet worden voldaan bij de afgifte van een bemanningscertificaat. Deze algemene maatregel van bestuur is het Bz.
8.2.2.
In artikel 2, eerste lid, van het Bz is bepaald dat het Bz niet van toepassing is op zeilschepen met een lengte van minder dan 12 meter. Een verdergaande c.q. aanvullende beperking van de werking van het Bz is niet in het Bz opgenomen. De lengte van de [schip] is meer dan 12 meter, dus het Bz is van toepassing op dit schip.
Hoofdstuk 3 van het Bz heeft betrekking op vaarbevoegdheidsbewijzen. In het laatste artikel van hoofdstuk 3 van het Bz (artikel 33) is bepaald dat bij regeling regels worden gesteld met betrekking tot de bemanning van zeilschepen minder dan 500 GT. Deze regeling is de Rbzz.
In artikel 2, eerste lid, van de Rbzz staat dat op kleine zeilschepen (minder dan 500 GT) artikel 8, eerste tot en met het vijfde en zevende lid, van het Bz niet van toepassing is op de afgifte van vaarbevoegdheidsbewijzen, maar dat daarvoor in de plaats artikel 2 van het Rbzz van toepassing is.
Voor het overige is het Bz onverkort van toepassing op kleine zeilschepen. Dit betekent dat hoofdstuk 4 van het Bz van toepassing is op kleine zeilschepen. Hoofdstuk 4 van het Bz is getiteld “Aanvullende vereisten”. Dit betreft aanvullende beroepsvereisten die aan de bemanning worden gesteld indien er dienst wordt gedaan op bijzondere typen schepen zoals passagiersschepen. In hoofdstuk 4, paragraaf 4, van het Bz zijn aanvullende vereisten met betrekking tot veiligheid, beveiliging en medische zorg opgenomen. In artikel 40 van het Bz zijn hierbij de vereisten met betrekking tot het aspect veiligheid vastgelegd. Kapiteins, stuurlieden, werktuigkundigen, maritiem officieren en officieren elektrotechniek moeten volgens het tweede lid van artikel 40 van het Bz in het bezit zijn van het certificaat reddingmiddelen.
8.2.3.
De rechtbank onderschrijft het standpunt van de minister dat artikel 40, tweede lid, van het Bz op de [schip] van toepassing is, gelet op de wettelijke systematiek zoals hiervoor is weergegeven. Dit betekent dat een certificaat reddingmiddelen nodig is.
8.2.4.
Ter informatie van eiseres overweegt de rechtbank dat uit het wettelijk systeem en de redactie van artikel 40, tweede lid, van het Bz volgt dat deze bepaling rechtstreeks werkt. Dit betekent dat de verplichting om te beschikken over een certificaat reddingmiddelen door de genoemde bemanningsleden rechtstreeks uit deze wettelijk bepaling voortvloeit. Deze verplichting geldt dus niet pas als dit expliciet staat vermeld op het bemanningscertificaat.
8.2.5.
De in dit kader aangevoerde beroepsgronden slagen niet.
Mocht de minister afwijken van de aanvullende beroepsvereisten ex artikel 40, tweede lid, van het Bz?
9. In deze zaak is de minister in het voordeel van eiseres op twee onderdelen afgeweken van de aanvullende beroepsvereisten, neergelegd in artikel 40, tweede lid, van het Bz. Dit betreft ten eerste de verplichting om te moeten beschikken over een geldig certificaat reddingmiddelen. De minister neemt genoegen met het beschikken over de kennis/vaardigheid om te werken met reddingmiddelen, zonder dat deze kennis/vaardigheid blijkt uit een geldig certificaat. Dit betreft ten tweede de verplichting dat meerdere bemanningsleden deze kennis/vaardigheid moeten hebben. De minister neemt genoegen met ten minste één bemanningslid aan boord die beschikt over deze kennis/vaardigheid.
Volgens de minister is dit afwijken bij nader inzien niet te duiden als begunstigend buitenwettelijk beleid maar dekt de term ‘tegenwettelijk beleid’ beter de lading. Hierbij heeft de minister verwezen naar de uitspraak van de grote kamer van de Centrale Raad van Beroep van 15 mei 2025, ECLI:NL:CRVB:2025:700.
9.1.
Eiseres heeft, samengevat weergegeven en voor zover van belang, aangevoerd dat er geen sprake is van begunstigend wettelijk beleid, omdat artikel 40, tweede lid, van het Bz geen (beleids)ruimte biedt om af te wijken.
9.2.
De rechtbank overweegt allereerst dat, aangezien er sprake is van een afwijking van de in artikel 40, tweede lid, van het Bz opgenomen verplichting, er reeds daarom reden bestaat om deze expliciet op te nemen in het bemanningscertificaat. Zonder die expliciete opname is er geen kenbaarheid van de verleende afwijking. Dat heeft de minister daarom ook terecht gedaan.
De rechtbank zal voorts niet treden in de vraag of de minister in dit specifieke geval bevoegd was tot het verlenen van de afwijking. De rechtbank is van oordeel dat eiseres er geen belang bij heeft dat de verleende afwijking en de vraag of de minister al dan niet bevoegd was die afwijking te verlenen, met name omdat die in haar belang is verleend, nader wordt getoetst.
Geldigheidsduur van de opvolgende bemanningscertificaten
10. In artikel 6, tweede lid, van de Wz staat dat een bemanningscertificaat voor een bepaalde periode van ten hoogste vijf jaren wordt afgegeven.
10.1.
Voor de [schip] is op 21 juni 2023 een bemanningscertificaat afgegeven dat geldig was tot 21 juni 2028.
In de hangende het beroep verleende twee bemanningscertificaten is de minister ten nadele van eiseres afgeweken van deze einddatum, te weten geldig tot 31 januari 2025 respectievelijk geldig tot 1 december 2025. De minister heeft niet onderbouwd waarom hij in het thans nog ter beoordeling voorliggende besluit van 1 februari 2025 - ten nadele van eiseres - is afgeweken van de einddatum van 21 juni 2028 in het aanvankelijke op 21 juni 2023 verleende bemanningscertificaat. Niet is onderbouwd waarom hiervoor is gekozen. Dit is een motiveringsgebrek en dit is in strijd met artikel 7:12 van de Awb.
10.2.
Het beroep, voor zover gericht tegen het thans nog ter discussie staande besluit van 1 februari 2025 is daarom gegrond vanwege een motiveringsgebrek, en de rechtbank zal dit besluit vernietigen wegens strijd met artikel 7:12 van de Awb.
Aanbod van de minister ter zitting
11. Ter zitting is gesproken met partijen om te komen tot een finale beslechting van het geschil. De minister heeft toegezegd aan alle acht eisende partijen, dus ook aan eiseres, op basis van het oude recht (zoals dit luidde voor 1 juli 2025) een bemanningscertificaat af te willen geven voor de periode 1 december 2025 tot 1 december 2030. In dit bemannings-certificaat zal geen clausule/bepaling worden opgenomen met betrekking tot het moeten beschikken over een certificaat reddingmiddelen dan wel een kennis/vaardigheid-bepaling met betrekking tot het werken met reddingmiddelen. De achterliggende reden hierbij is dat, op basis van het ‘nieuwe’ recht dat geldt vanaf 1 juli 2025, het moeten beschikken over een certificaat reddingmiddelen is geregeld bij de afgifte van vaarbevoegdheidsbewijzen en niet meer bij de afgifte van bemanningscertificaten. Met de beroepsgroep zijn hierover afspraken gemaakt, inhoudende dat pas vanaf 1 juli 2026 hieraan moet worden voldaan.
11.1.
Eiseres heeft meegedeeld dat zij wil dat op dit nog af te geven bemanningscertificaat wordt opgenomen dat haar bemanning vrijstelling/dispensatie heeft van de verplichting om te beschikken over een certificaat reddingmiddelen.
11.2.
De rechtbank stelt vast dat eiseressen ter zitting het, naar het oordeel van de rechtbank genereuze, voorstel van de minister niet hebben aanvaard. Eiseressen hielden vast aan hun wens dat op het bemanningscertificaat expliciet zou worden vermeld dat aan hun vrijstelling/dispensatie was verleend.
De rechtbank heeft vastgesteld dat ter zitting het standpunt van de minister - dat voor een dergelijke vermelding geen wettelijke grondslag bestaat - niet is weersproken. De rechtbank is een dergelijke grondslag ook niet anderszins gebleken.
Conclusie en gevolgen
12. Het beroep, voor zover gericht tegen het bestreden besluit van 21 juni 2024, is niet-ontvankelijk, omdat eiseres daar geen belang meer bij heeft. De rechtbank beoordeelt dus het beroep in zo verre niet inhoudelijk.
12.1.
Het beroep, voor zover gericht tegen het hangende beroep genomen besluit van 5 augustus 2024 (nummer [nummer 4]) wordt eveneens niet-ontvankelijk verklaard wegens het ontbreken van procesbelang.
12.2.
Het beroep, voor zover gericht tegen het besluit, gedateerd 1 februari 2025, waarbij een bemanningscertificaat (met nummer [nummer 5]) is verleend aan eiseres voor de periode 1 februari 2025 tot 1 december 2025, is gegrond. Dit omdat dit besluit een motiveringsgebrek heeft ter zake van de vaststelling van de geldigheidsduur van het bemanningscertificaat, wat in strijd is met artikel 7:12 van de Awb. Het besluit zal in zoverre worden vernietigd.
12.3.
De rechtbank bepaalt met toepassing van artikel 8:72, vierde lid, van de Awb dat de minister een nieuw besluit moet nemen voor wat betreft de geldigheidsduur van het op 1 februari 2025 afgegeven bemanningscertificaat. De minister is daarbij niet gehouden aan zijn, in rechtsoverweging 11 verwoorde, ter zitting gedane toezegging over de geldigheidsduur van een nieuw af te geven certificaat.
12.4.
In deze zaak is € 371,- aan griffierecht geheven. Omdat het beroep gegrond is, dient het griffierecht aan eiseres te worden vergoed.
12.5.
Eiseres heeft verzocht de minister in de gemaakte proceskosten in bezwaar en in beroep te veroordelen. De rechtbank zal dat verzoek voor wat betreft de kosten in bezwaar niet honoreren. De rechtbank komt tot de conclusie dat het door de minister in bezwaar genomen besluit op zichzelf rechtmatig is. Dat de minister daarna besluiten heeft genomen waarmee hij is teruggekomen op dat besluit op bezwaar maakt niet dat daarmee het besluit op bezwaar onrechtmatig is geweest.
De minister heeft daarom terecht geen aanleiding gezien om die kosten in bezwaar bij het besluit op bezwaar te vergoeden en ook de rechtbank ziet thans geen aanleiding om de minister te veroordelen tot het alsnog vergoeden van die kosten.
12.6.
Omdat het beroep gegrond is krijgt eiseres een vergoeding van haar in beroep gemaakte proceskosten. De minister moet deze vergoeding betalen. De vergoeding is met toepassing van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: Bpb) als volgt berekend. Voor de rechtsbijstand door een gemachtigde krijgt eiseres een vast bedrag per proceshandeling. In beroep heeft elke proceshandeling een waarde van € 907,-. De gemachtigde heeft een beroepschrift ingediend en heeft aan de zitting van de rechtbank deelgenomen. De vergoeding zou dan in totaal € 1.814,- bedragen.
De rechtbank is van oordeel dat sprake is van acht samenhangende zaken in de zin van artikel 3 van het Bpb. Bij vier of meer samenhangende zaken wordt een correctie van 1,5 toegepast. Dat komt overeen met een bedrag van € 2.721,- voor acht zaken. In deze zaak bedraagt de vergoeding 1/8 van dit bedrag, te weten € 340,13.
Beslissing
De rechtbank:
- verklaart het beroep, voor zover gericht tegen het bestreden besluit van 21 juni 2024, niet-ontvankelijk;
- verklaart het beroep voor zover gericht tegen het besluit van 5 augustus 2024 waarbij het bemanningscertificaat met nummer [nummer 4] is verleend, niet-ontvankelijk;
- verklaart het beroep, voor zover gericht tegen het besluit van 1 februari 2025 met nummer [nummer 5], gegrond;
- vernietigt dit besluit van 1 februari 2025 voor zover in het bemanningscertificaat de einddatum van de geldigheid is bepaald op 1 december 2025;
- draagt de minister op een nieuw besluit te nemen over de einddatum van de geldigheid van het bemanningscertificaat van 1 februari 2025 met inachtneming van deze uitspraak;
- bepaalt dat de minister het griffierecht van € 371,-- aan eiseres vergoedt;
- veroordeelt de minister tot betaling van € 340,13 aan proceskosten aan eiseres.
Deze uitspraak is gedaan door mr. J.W.M. Bunt, voorzitter, en mr. V.P.K. van Rosmalen en mr. F. Onrust, leden, in aanwezigheid van mr. A.E.M. Lever, griffier.
Uitgesproken in het openbaar op
de griffier is verhinderd deze voorzitter
uitspraak te ondertekenen
Een afschrift van deze uitspraak is verzonden aan partijen op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met deze uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen zes weken na de dag waarop deze uitspraak is verzonden. Kan de indiener de behandeling van het hoger beroep niet afwachten, omdat de zaak spoed heeft, dan kan de indiener de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vragen om een voorlopige voorziening (een tijdelijke maatregel) te treffen.