ECLI:NL:RBROT:2020:8923

Uitspraak

Rechtbank Rotterdam

Team straf 2

Parketnummer: 10/960184-18

Datum uitspraak: 8 oktober 2020

Tegenspraak

Vonnis van de rechtbank Rotterdam, meervoudige kamer voor strafzaken, in de zaak tegen de verdachte:

[naam verdachte],

geboren te [geboorteplaats verdachte] (Irak) op [geboortedatum verdachte] ,

ingeschreven in de basisregistratie personen op het adres [adres verdachte] , [woonplaats verdachte] ,

preventief gedetineerd in de penitentiaire inrichting Rotterdam, locatie De Schie, Bijzondere

Afdeling,

raadsvrouw mr. T.M.D. Buruma, advocaat te Amsterdam.

Ter bevordering van de leesbaarheid van het vonnis is hieronder een lijst van (veel) gebruikte afkortingen opgenomen.

AIVD Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst

CTIVD Commissie van toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten

EVRM Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden

EHRM Europees Hof voor de Rechten van de Mens

LOvJ Landelijk officier van justitie terrorismebestrijding, inlichtingen- en veiligheidsdiensten en Werken onder Dekmantel

OVC Opname vertrouwelijke communicatie

Sr Wetboek van Strafrecht

Sv Wetboek van Strafvordering

Wiv Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017

1..Onderzoek op de terechtzitting

Gelet is op het onderzoek op de terechtzittingen van 10 januari 2019, 3 april 2019, 22 mei 2019, 19 en 22 augustus 2019, 7 november 2019, 3 en 6 februari 2020, 6 en 14 april 2020,

10, 12, 17, 19, 23, 24 en 25 juni 2020, 3 en 7 juli 2020, 24 en 26 augustus 2020 en 8 oktober 2020.

2..Tenlastelegging

Aan de verdachte is ten laste gelegd hetgeen is vermeld in de vordering nadere omschrijving tenlastelegging, waarbij de oorspronkelijke opgave van de feiten als bedoeld in artikel 261, derde lid, Sv op vordering van de officier van justitie mr. Van Veghel ter terechtzitting van 10 juni 2020 is gewijzigd. De tekst van de nader omschreven tenlastelegging is als bijlage I aan dit vonnis gehecht.

De verdachte wordt - kort samengevat - het volgende verweten:

het medeplegen van voorbereiding tot moord en/of opzettelijke brandstichting en/of een ontploffing teweegbrengen (alle) met een terroristisch oogmerk (feit 1 primair);
de medeplichtigheid aan medeplegen van voorbereiding tot moord en/of opzettelijke brandstichting en/of een ontploffing teweegbrengen (alle) met een terroristisch oogmerk (feit 1 subsidiair);
het medeplegen van voorbereiding van een terroristisch misdrijf (feit 1 meer subsidiair);
het medeplegen van deelname aan een organisatie met terroristisch oogmerk (feit 2 primair);
de medeplichtigheid aan deelname aan een criminele organisatie met terroristisch oogmerk (feit 2 subsidiair).

3..Aanleiding onderzoek

Op 26 april 2018 werd een ambtsbericht van de AIVD ontvangen. In dit ambtsbericht werd melding gemaakt van het feit dat de medeverdachte [naam medeverdachte 1] (hierna: [naam medeverdachte 1] ) voorbereidingen trof om met een groep personen veel slachtoffers te maken door een terroristische aanslag te plegen op een groot evenement in Nederland. Hij was op zoek naar aanslagmiddelen voor meerdere personen en iemand die hierin kon faciliteren. Direct na ontvangst van dit ambtsbericht werd een groot opsporingsonderzoek, genaamd 26Orem, gestart.

4..Eis officieren van justitie

De officieren van justitie mrs. A.M.F. van Veghel en G. van Roermund hebben gevorderd:

vrijspraak van het onder 1 primair ten laste gelegde;
bewezenverklaring van het onder 1 subsidiair en 2 primair ten laste gelegde;
veroordeling van de verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van 8 jaar met aftrek van voorarrest met oplegging van een gedragsbeïnvloedende en vrijheidsbeperkende maatregel, als bedoeld in artikel 38z Sr.

5..Geldigheid dagvaarding ten aanzien van feit 1

Standpunt verdediging

Primair is aangevoerd dat de dagvaarding ten aanzien van feit 1 (in alle varianten) nietig is, omdat het openbaar ministerie voorbereiding van meerdere misdrijven ten laste heeft gelegd en dat is volgens de Hoge Raad in zijn arrest van 5 april 2011, NJ 2011/316, niet mogelijk.

Subsidiair is betoogd dat de beoogde misdrijven uitsluitend alternatief kunnen worden gelezen, zodat de rechtbank moet kiezen tussen moord, te begaan met een terroristisch oogmerk óf opzettelijk brand stichten en/of een ontploffing teweegbrengen als misdrijf waarop de voorbereiding zag.

Beoordeling

Het onder feit 1 ten laste gelegde luidt (in alle varianten) - voor zover relevant - als volgt:

“(…)

ter voorbereiding van
het/de misdrijf/misdrijvenwaarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is gesteld, te weten:

- moord (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 289 juncto 83 van het Wetboek van Strafrecht),
en/of

- het opzettelijk brand stichten en/of een ontploffing teweegbrengen, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is, zoals bedoeld in artikel 157 sub 1en 2 van het Wetboek van Strafrecht, (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 176a van het Wetboek van Strafrecht),

opzettelijk een of meer Kalasjnikov(s), althans een of meer automatisch(e) (vuur)wapen(s) en/of een of meer (hand)vuurwapen(s) en/of grondstoffen voor een of meer (auto)bom(men) en/of grondstoffen voor explosieven voor in een of meer bomvest(en), te weten: kunstmest en/of zoutzuur en/of waterstofperoxide en/of aceton, bestemd tot het begaan van dat/die misdrijf/misdrijven, heeft verworven, vervaardigd, ingevoerd, doorgevoerd, uitgevoerd en/of voorhanden heeft gehad;

(…).”

Voorop wordt gesteld dat een op artikel 46 Sr toegesneden tenlastelegging duidelijk moet maken op welk hoofdfeit de voorbereidingshandelingen waren gericht. Niet alle wettelijke bestanddelen van dat hoofdfeit behoeven in de tenlastelegging te worden opgesomd, mits maar voldoende duidelijk is op welk hoofdfeit de voorbereidingshandelingen waren gericht.^[1]

In geval van bewezenverklaring dient in de kwalificatie tot uitdrukking te worden gebracht op welk hoofdfeit de voorbereiding betrekking heeft.^[2]

Voorts geldt dat indien het openbaar ministerie de voorbereiding van meerdere hoofdfeiten wil ten laste leggen, in de tenlastelegging duidelijk tot uitdrukking moet worden gebracht dat het om evenzovele voorbereidingen gaat. In geval van bewezenverklaring leidt dat vervolgens tot een daarmee overeenstemmende, meervoudige kwalificatie en toepassing van de samenloopregels van artikel 55 e.v. Sr.

In het door de verdediging genoemde arrest van de Hoge Raad was - blijkens het gebruik van de woorden ‘het misdrijf’ - de (enkelvoudige) voorbereiding van één misdrijf tenlastegelegd, terwijl het hof in de bewezenverklaring (ten onrechte) de voorbereiding van een drietal misdrijven had opgenomen. Anders dan dit arrest, betreft de onderhavige tenlastelegging door het gebruik van de woorden ‘het/de misdrijf/misdrijven’ en de woorden ‘en/of’ tussen de verschillende misdrijven, een zogenoemde cumulatieve/alternatieve tenlastelegging, waarbij de rechtbank geen keuze hoeft te maken tussen één van de cumulatief/alternatief tenlastegelegde misdrijven.

Ook voor het overige voldoet de tenlastelegging ten aanzien van feit 1 (in alle varianten) aan de vereisten van artikel 261, eerste lid, Sv, aangezien het tenlastegelegde - gelet op de inhoud van het complete dossier - voor de verdachte duidelijk en begrijpelijk moet zijn geweest, niet innerlijk tegenstrijdig en voldoende feitelijk is. De verdachte heeft zich op basis van de tenlastelegging dus goed kunnen verdedigen.

Conclusie

De dagvaarding is geldig. Het verweer van de verdediging wordt dus in al zijn onderdelen verworpen.

Overigens - doch dit ten overvloede - is de rechtbank van oordeel dat het door de verdediging gevoerde verweer eerder een kwalificatieverweer dan een nietigheidsverweer betreft.

6..Ontvankelijkheid officieren van justitie

Standpunt verdediging

De verdediging heeft, verkort en zakelijk weergegeven, betoogd dat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard in het recht tot strafvervolging. Het verweer valt uiteen in verschillende onderdelen, te weten:

I) de uitlokking van de medeverdachte [naam medeverdachte 1] door agenten van de AIVD

De verdediging stelt zich op het standpunt dat [naam medeverdachte 1] is uitgelokt door [naam 1] en [naam 2] - zijnde door de AIVD ingezette agenten - tot het begaan van de ten laste gelegde feiten. Deze uitlokking zou hebben plaatsgevonden in de jaren voorafgaand aan het opsporingsonderzoek in deze zaak. Ter onderbouwing van dit uitlokkingsverweer is verwezen naar: de verklaringen van [naam medeverdachte 1] , de gesprekken die [naam medeverdachte 1] met de politie-infiltrant [naam infiltrant] heeft gevoerd en de e-mailberichten die zijn gewisseld tussen [naam medeverdachte 1] enerzijds en [naam 1] en [naam 2] anderzijds. [naam medeverdachte 1] was al uitgelokt op het moment dat deze e-mailberichten werden uitgewisseld, maar deze berichten zijn wel relevant voor de beoordeling van het uitlokkingsverweer, omdat hieruit blijkt op welke wijze [naam 1] en [naam 2] communiceerden met [naam medeverdachte 1] .

Aan deze gestelde uitlokking heeft de verdediging onderzoekswensen verbonden.

II) afgestemd onderzoek

Volgens de verdediging is sprake van schending van het recht op een eerlijk proces, zoals bedoeld in artikel 6 EVRM, omdat niet alleen sprake is geweest van een parallel onderzoek, maar van intensieve interferentie die zo ver ging dat sprake was van één afgestemd onderzoek, waarbij artikel 359a Sv van toepassing is. Zonder de intensieve bemiddeling van de AIVD was het contact tussen de politie-infiltrant [naam infiltrant] en [naam medeverdachte 1] nooit tot stand gekomen en waarschijnlijk ook niet voortgezet. Bij dergelijke interferentie moeten de verdediging en de rechtbank in staat worden gesteld deze interferentie te toetsen. Er is dan immers sprake van gecoördineerd staatsoptreden richting (een) verdachte(n) van een strafbaar feit, waarbij moet kunnen worden nagegaan of de wettelijke voorwaarden zijn nageleefd en het recht op een eerlijk proces is eerbiedigd.

In het verlengde van dit verweer heeft de verdediging de rechtbank (opnieuw) verzocht een aantal getuigen te (doen) horen.^[3]

III) de uitlokking van de medeverdachte [naam medeverdachte 1] door de politie-infiltrant [naam infiltrant]

De verdediging is van mening dat ook het door de politie ingezette infiltratietraject in strijd was met het instigatieverbod, aangezien de politie-infiltrant [naam infiltrant] een allesbeslissende en regisserende rol heeft gehad bij de voorbereiding van de ten laste gelegde feiten. Het was niet [naam medeverdachte 1] die een plan had om uit te voeren. Het was [naam infiltrant] die hem bij de hand nam en instrueerde om te doen wat hij had bedacht.

IV) indirecte / voortgezette uitlokking door de AIVD

In het verlengde van het verweer dat [naam medeverdachte 1] door agenten van de AIVD is uitgelokt, stelt de verdediging zich op het standpunt dat de verdachte [naam verdachte] indirect door hen is uitgelokt. De eerste stap die in het kader van dit uitlokkingsverweer dient te worden genomen is dat [naam medeverdachte 1] is uitgelokt door de AIVD-infiltranten [naam 1] en [naam 2] . Daarna kan de vervolgstap worden genomen dat deze AIVD-infiltranten [naam medeverdachte 1] hebben ingezet om ook de verdachte uit te lokken.

Beoordeling

-
Tallon-criterium of instigatieverbod (artikel 6 EVRM )

Op grond van het zogeheten Tallon-criterium (het verbod tot uitlokking / instigatieverbod) mag een verdachte niet tot andere strafbare feiten worden gebracht dan waarop diens opzet reeds tevoren was gericht.^[4]Schending van dit instigatieverbod levert volgens de Hoge Raad en het EHRM strijd met het recht van de verdachte op een eerlijk proces en daarmee een schending van artikel 6 EVRM op.

-
Verklaringen [naam medeverdachte 1] / informatie in dossier / overgelegde e-mails

Ter beoordeling van de gevoerde verweren en de gedane onderzoekswensen is de rechtbank nagegaan wat [naam medeverdachte 1] heeft verklaard over de gestelde uitlokking en in hoeverre deze verklaringen steun vinden in het dossier. Voorts heeft de rechtbank gekeken naar de informatie in de e-mails die door de verdediging zijn overgelegd.^[5]

In augustus 2019 heeft [naam medeverdachte 1] bij de politie en ter terechtzitting^[6]verklaard dat hij is uitgelokt door [naam 1] en dat er Facebookgesprekken en gesprekken op zijn IPhone 7 zijn waarmee hij kan aantonen dat hij is uitgelokt.

Op 8 januari 2020 heeft [naam medeverdachte 1] bij de politie verklaard dat hij in 2015/2016 op Facebook met iemand in contact is gekomen die zich [naam 3] noemde. Over de contacten met [naam 3] verklaart [naam medeverdachte 1] :

“Ik vertelde wat er in 2014 was gebeurd, dit betreft die andere strafzaak en de nasleep ervan. Ik vertelde dit uit verdriet en frustratie. Ik was mijn baan kwijt, mijn auto. [naam 3] luisterde aandachtig naar mijn verhaal en toonde begrip. Hij vertelde dat hij voor mij klaar stond. Dat ging in elk gesprek zo. Ik was op dat moment heel kwetsbaar. Hij wist dat als geen ander. Ik was heel kwetsbaar en dat had ik hem verteld. Hij heeft hierop ingespeeld. [naam 3] keurde al mijn gevoelens goed. Hij vertelde dat het mooi was om je in te zetten voor de Ummah, de islamitische gemeenschap.”^[7]

Voorts verklaart [naam medeverdachte 1] dat hij een aantal maanden later op advies van de reclassering zijn Facebook had verwijderd waarna hij in 2016/2017 weer een Facebook account aanmaakte en [naam 4] contact met hem opnam, die hem vertelde dat hij [naam 3] was. Over deze gesprekken verklaart [naam medeverdachte 1] onder meer:

“Het gesprek ging verder waar we waren gebleven. Hij vertelde dat hij contact had met bepaalde groeperingen. Hij vroeg hoe ik over Islam dacht. Ik vertelde over dat ik humanitaire hulp wilde verlenen aan de Ummah. Hij vroeg me waarom ik me niet wilde inzetten Ummah. Hij deed zich voor als iemand die veel kennis had over Islam en iemand die veel contacten had met mensen met kennis. Hij vertelde me over de jihad, de gewapende strijd en vertelde mij dat dit goed was. Ik vond het concept van jihad ook goed maar dan in oorlogsfase, bijvoorbeeld in Syrië tegen Assad. Vervolgens heeft hij mij verteld dat zelfmoord plegen ook niet verkeerd was ten behoeve van de jihad. Hij vertelde dat ik hem kon vertrouwen. Hij vertelde mij dat ik ook hier jihad kon voeren en niet weg hoeven. Hij vertelde dat het hier in Nederland kon. In Nederland waren ook allemaal ongelovigen. Hij kwam ook met allemaal bewijzen van geleerden dat het goed is. (…)

Ik voelde dat ze me onder druk zetten, op een hele sluwe manier. Ik begrijp nu dat hij op zo’n manier heeft gepraat. Hij wilde mij dingen in mond leggen. Liet mij dingen zeggen. Op een gegeven moment vroeg ik dus om een wapen. Ik hoefde deze niet te kopen want hij kon deze geven. Vervolgens heeft [naam 3] me zijn echte naam verteld omdat hij mij vertrouwde en noemde zijn echte naam: [naam 1] . [naam 3] , [naam 4] en [naam 1] zijn dus dezelfde persoon.”^[8]

[naam 1] zou zich volgens [naam medeverdachte 1] hebben voorgedaan als iemand die veel kennis had over de Islam en veel contacten had met mensen met kennis en:

“Hij bracht me vervolgens in contact met [naam 2] . Hij was een soort mini leider met veel kennis vooral op gebied van gewelddadige jihad. [naam 1] plaatste telkens onder de naam van [naam 4] video’s op zijn Facebook over aanslagen en gewelddadige jihad. Ik kreeg ook via Telegram contact met [naam 1] via Telegram. [naam 1] vertelde mij dat ik alle contact moest wissen. Dus op Facebook, email en Telegram. [naam 1] was heel professioneel. Ze wisten precies dat ik zwak was, een post traumatische stress stoornis had. Daar hebben ze misbruik van gemaakt. Ik dacht dat ik een echte vriend had en ze hebben er misbruik van gemaakt. Ze hebben het zaadje in mijn hart gepland en de overtuiging in mijn hart gelegd. Zo was ik dus in contact met [naam 1] en [naam 2] , de wolven. (…) [naam 2] bleef contact met me zoeken. Vervolgens kwam ook [naam infiltrant] . Ze hebben [naam infiltrant] aan mij voorgesteld als een broeder met veel kennis. Met [naam infiltrant] had ik voor het eerst contact via de mail. Hij legde met mij contact, zoals ik gevraagd had aan [naam 1] en [naam 2] . Ze hebben mij via Telegram of email een bericht gestuurd dat er ‘light’ was. En daarna zag ik dat ik dus die email was van [naam infiltrant] . Ik stuurde een mail terug. Deze [naam infiltrant] was opdringerig. Hij wilde snel. Ik heb tijdens mijn contact met [naam infiltrant] contact gehouden met [naam 2] en [naam 1] . Ik heb ook de gesprekken met [naam infiltrant] gedeeld met [naam 2] en [naam 1] . Ze wilden vanwege de veiligheid apart met mij communiceren mocht er iemand opgepakt worden.^[9]

(…)

Ik wilde wel aangegeven dat ik niet verder wilde met dit hele verhaal. Ik wilde op de rem trappen en gaf aan dat ik meer tijd wilde. Maar zij zeiden dat er geen terugkeer meer mogelijk was en dat ik door moest gaan. (…) Ik voelde me onder druk gezet. Ik wachtte op een wonder zodat ik kon stoppen. Ik was ook opgelucht dat ik werd aangehouden door de politie. Ik was beïnvloed en besmet geraakt en veranderde mijn aqida, mijn geloofsleer.”^[10]

Bij zijn politieverhoor op 8 januari 2020 heeft [naam medeverdachte 1] gekeken in zijn IPhone 7 en verklaard geen gesprekken terug te kunnen vinden aangezien hij bijna alles heeft gewist. Vervolgens heeft hij verklaard te denken dat de informatie op zijn IPhone 5 staat, daar zou alle berichtgeving met [naam 1] en [naam 2] instaan.

Tot slot heeft [naam medeverdachte 1] ter terechtzitting van 17 juni 2020 desgevraagd verklaard:

“Ik ga heel kort mijn gesprekken met [naam 3] ophelderen. Ik heb heel veel gesprekken met [naam 3] gevoerd en op een gegeven moment waren dat geen gezonde gesprekken meer. De gesprekken gingen op een gegeven moment over het legitimeren van een aanslag in het Westen. [naam 3] heeft gezegd dat geweld legitiem is en toen is een zaadje in mij gepland van die afschuwelijke ideologie en daarom vroeg ik om een wapen. Ik heb mijn bewijs geleverd en het is verder aan de rechtbank om te onderzoeken of mijn verhaal waar is of niet. Maar één ding is zeker, het initiatief kwam van [naam 3] . Ik ben geen bedenker/drager van die afschuwelijke ideologie. Ik ben door [naam 3] besmet geraakt met die ideologie. De rechtbank heeft genoeg om te onderzoeken dat ik de waarheid spreek.”

Anders dan deze verklaring heeft [naam medeverdachte 1] gedurende de inhoudelijke behandeling van deze zaak in juni 2020 geen nadere toelichting willen geven of vragen willen beantwoorden over de gestelde uitlokking.

Uit het dossier blijkt dat de IPhone 5 van [naam medeverdachte 1] door de politie in beslag is genomen en de inhoud daarvan is onderzocht. Bij dit onderzoek, dat niet is gehinderd door het later zoekraken van die telefoon, is onder meer gekeken naar: foto's, video's, chatberichten en e-mailberichten. Uit dit onderzoek is niet gebleken van contacten met [naam 2] danwel [naam 1] .^[11]

Voorts bevat het dossier informatie afkomstig van de FBI waaruit blijkt dat [naam medeverdachte 1] in de periode december 2017 – april 2018 via Facebook contact heeft gehad met iemand die gebruik maakt van het Facebookaccount “ [naam account 1] ” (hierna: [naam account 1] ) en dat [naam medeverdachte 1] hem in december 2017 om hulp vraagt voor de aanschaf van wapens.^[12][naam medeverdachte 1] bericht aan [naam account 1] dat hij al lange tijd op zoek is naar iemand die hem kan helpen, maar dat hij niemand had kunnen vertrouwen. [naam account 1] geeft aan [naam medeverdachte 1] vervolgens het emailadres [emailadres] om veilig te kunnen communiceren.^[13]Verder blijkt uit de FBI informatie dat degene die gekoppeld wordt aan de Facebook account [naam account 1] ook gekoppeld kan worden aan Facebook accounts met de namen [naam account 2] en [naam account 3] .^[14]

De namen [naam 1] en [naam 2] komen in het dossier diverse malen naar voren in de gesprekken die [naam medeverdachte 1] heeft gevoerd met politie-infiltrant [naam infiltrant] . Zo vertelt [naam medeverdachte 1] tijdens hun eerste ontmoeting op 5 juli 2018 over [naam 1] :

“Ja. Dus ik heb tegen ze gezegd: Vriend, de broeder over wie ik het heb, [naam 1] ... ik praat sinds 2015 met hem. Deze broeder is echt okay.”^[15]

“Omdat ik afhankelijk ben ..ntv.. broeder [naam 1] , wij hebben elkaar gesproken.” “Op een of andere manier voelde ik iets. Dus heb ik dit verteld” “Dus het heeft bijna een jaar geduurd. Toen heb ik deze email opgesteld, ik een veilige email, vriend. Help me om daar naar toe te kunnen of help me om mijn werk hier te doen” “Ik zei: geef me hier een baan of daar” “Dus hij zei tegen me: Als je hier een baan hebt is de beloning groter” “En, en, in ieder geval, ik heb een dua (oproep tot God, smeekbede) gedaan: geef me veel signalen” “Daarom heb ik sinds vorig jaar besloten: ok, dan werk ik hier. Dus was ik druk met broeders.”^[16]

“Toen [naam 1] tegen mij zei: ik kan het voor je doen, was dat dus het moment waarop alles begon te plannen.”^[17]

Bij de ontmoeting op 17 september 2018 met [naam infiltrant] vertelt [naam medeverdachte 1] :

“ [naam 1] . Hij wist dat ik ergens mee bezig was maar hij was ook heel voorzichtig omdat hij wist dat ik ook voorzichtig was. Als hij niet voorzichtig zou zijn dan zou ik afstand van hem nemen. Dus hij zei altijd, broeder, als je wat nodig hebt, ik ben je broeder en als je wat nodig hebt, dan kun je er altijd om vragen. Alleen dat, elke keer weer. Broeder, als je wat nodig hebt, dan kun je er altijd om vragen.”^[18]

Uit de door de verdediging overgelegde e-mails^[19]blijkt dat [naam medeverdachte 1] in de periode van 24 april 2018 tot en met 24 september 2018 door middel van e-mail contact heeft gehad met een persoon of personen mailend onder de namen [naam 2] en [naam 1] (hierna aangeduid als [naam 2] en [naam 1] ). Hierbij wordt onder andere gebruik gemaakt van het eerder genoemde e-mailadres [emailadres] dat [naam account 1] aan [naam medeverdachte 1] heeft verstrekt. Uit deze mailwisselingen komt onder meer het volgende naar voren.

[naam 2] mailt op 9 mei 2018 aan [naam medeverdachte 1] dat een betrouwbare broeder is benoemd om [naam medeverdachte 1] verder te begeleiden “in het next steps to the party”:

“(…) A trustworthy brother was appointed by our Ahibba to guide you and your Rifaq al-darb in the next steps to the party. The brother can reach out very soon bi idhni Allah. Because of this, I asked you (…), my dear brother, to create a new mail where he can reach you. Please let me know so we can go on in sha Allah. (…)

Op onder meer 28 mei 2018 wordt er bij [naam medeverdachte 1] op aangedrongen om een nieuw e-mailadres aan te maken. [naam medeverdachte 1] mailt diezelfde dag aan [naam 2] :

“(…) for us doest matter anymore where we party„ here in hollanf or somewhere ealse.. you decide whats easy for you guys for bringing real candy^[20]„ if you guys are able to bring candy here, that not a problem for us„ first we were planing to join militaire parade„ later we want join gay parade in aug, but also thinking sometime to visit the french, help us akhi„ lets make a good plan and stay stick to it. (…)”

[naam 1] stuurt op 29 mei 2018 een e-mail aan [naam medeverdachte 1] :

“(…) As my dear brother [naam 2] (…) informed you. everything is going good and we have insha Allah to start the next important work.

A brother has been -according to customs- already appointed to serve you and help you further with (candy) bi Idhni Allah

He will insha Allah get in touch with you. that's why we have to stick to the plan (g p) in august which is actually a good cause according to our Shari brothers Jazahum Allah.

Akhi Al Habeeb. due to time restrictions and security considerations. I ask you Jazaka Allah to fix a Email address as soon as possible for the communication with the brother and send it very soon to akhi [naam 2]

Let us know if you need anything and keep us informed Jazaka Allah about the special message (…)”

Zowel [naam 1] als [naam 2] mailen diverse keren aan [naam medeverdachte 1] dat hij op hen kan rekenen en dat hij hen op de hoogte moet houden. In het mailcontact worden religieuze opvattingen en uitlatingen uitgewisseld en ook uitlatingen gedaan door [naam 1] / [naam 2] waaruit hun serieuze positie binnen IS zou kunnen blijken, zoals toegang tot de adviesraad binnen het Kalifaat.

In een e-mailbericht van [naam medeverdachte 1] d.d. 29 juni 2018 schrijft hij:

“akhi i wont give up, but i need now a little bit more time„ (…), but first i have to something, dont worry akhi, it wont take years„ my plan militair,, i know where they train.”

[naam 1] dringt er vervolgens op 2 juli 2018 bij [naam medeverdachte 1] op aan om een afspraak te maken met de broeder.

[naam medeverdachte 1] bericht [naam 1] op 7 juli 2018 dat hij een afspraak heeft gehad met broeder [naam infiltrant] en [naam 2] wijst [naam medeverdachte 1] in een e-mail van 16 juli 2018 erop dat het belangrijk is om in contact te blijven met hun broeder [naam infiltrant] :

“(…) Wallahi my dear brother, it makes me so happy to hear of your efforts. Our Ahibba send you their warm salaam. The matter is constantly in their minds and they are very happy with the good news. (…)

Jazak Allah for your work in talking to the other brothers and in sha Allah they will join in. Allah SwT guides whomever He decides. For now, Akhi al Habeeb I urge you bi idhni Allah to keep in contact with our brother [naam infiltrant] , who was specially appointed to guide you in this task, to carry on. This is also the point of view of our Ahibba. (…)”

Ook na zijn volgende ontmoetingen met [naam infiltrant] bericht [naam medeverdachte 1] hierover aan [naam 1] en [naam 2] .

Op 14 september 2018 vraagt [naam 1] aan [naam medeverdachte 1] hoe het gaat met de ‘message for afterwards’ en de speech die [naam medeverdachte 1] aan het voorbereiden was. De volgende dag laat [naam 2] weten dat hij bezig is met de “announcement (text) for after the party” en vraagt hij naar de bijnamen (kunya’s) van de anderen. Op 24 september 2018 sturen [naam 1] en [naam 2] hun ‘regular guidelines’ voor een ‘powerful message’ aan [naam medeverdachte 1] .

-
Beslissing op onderzoekswensen aangaande de gestelde uitlokking

Uit het voorgaande volgt dat [naam medeverdachte 1] ’s verklaringen in zoverre worden ondersteund door informatie uit het dossier en de overgelegde e-mails dat blijkt dat [naam medeverdachte 1] via Facebook en e-mail contact heeft gehad met een persoon of personen onder de namen [naam account 1]^[21], [naam 1]^[22]en [naam 2] . In zijn verklaringen stelt [naam medeverdachte 1] te zijn uitgelokt, maar maakt hij niet concreet hoe dit dan is gebeurd. Van informatie op gegevensdragers waar [naam medeverdachte 1] naar verwijst is niet gebleken en in zijn eigen uitlatingen komt hij niet verder dan ‘dat hij zich onder druk gezet voelde’, ‘bij hem een zaadje is gepland’, ‘hij is gehersenspoeld’, en ‘besmet is geraakt met de ideologie’. Ook ter zitting heeft [naam medeverdachte 1] hier desgevraagd geen verdere toelichting op willen geven.

Niet is aangevoerd wat [naam 1] danwel [naam 2] concreet aan [naam medeverdachte 1] hebben medegedeeld en hoe hij (daardoor) is uitgelokt, terwijl een dergelijke concrete onderbouwing wel van de verdediging mag worden verwacht. De onderzoekswensen worden dan ook als onvoldoende gemotiveerd afgewezen.

Met betrekking tot de gevoerde ontvankelijkheidsverweren overweegt de rechtbank voorts als volgt.

-
Het contact tussen [naam 1] / [naam 2] en [naam medeverdachte 1] voorafgaand aan de opsporingsfase

De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat [naam 1] en [naam 2] agenten zijn die opereerden onder de verantwoordelijkheid van de AIVD.

De officieren van justitie hebben gesteld niet te kunnen ontkennen of bevestigen dat [naam 1] en [naam 2] voor de AIVD werkzaam zijn, omdat dit het opsporingsteam en de zaaksofficieren niet bekend is.

De rechtbank stelt vast dat uit de e-mailwisseling tussen [naam 1] / [naam 2] en [naam medeverdachte 1]^[23]en informatie in het dossier blijkt dat:

- [naam medeverdachte 1] op 4 juni 2018 een outlook mailadres doorgeeft aan [naam 1] en ditzelfde outlook mailadres op 6 juni 2018 door de AIVD door middel van een ambtsbericht wordt verstrekt.^[24]

- [naam 2] op 8 juni 2018 aan [naam medeverdachte 1] bevestigt het nieuwe Hotmail mailadres van [naam medeverdachte 1] te hebben ontvangen en ditzelfde Hotmail mailadres diezelfde dag door de AIVD door middel van een ambtsbericht wordt verstrekt.^[25]

[naam 2] en [naam 1] in hun mails aan [naam medeverdachte 1] aangeven dat ‘een betrouwbare broeder’ is benoemd om hem te begeleiden die contact met hem zal opnemen en dat politie-infiltrant [naam infiltrant] op 11 juni 2018 in zijn eerste e-mailbericht aan [naam medeverdachte 1] (op voornoemde nieuwe Hotmail adres) schrijft dat hij benoemd is door de broeders om hem te helpen en dat hij denkt dat [naam medeverdachte 1] zijn e-mail verwachtte.
[naam 2] in zijn e-mail van 16 juli 2018 aan [naam medeverdachte 1] schrijft:

“I urge you (…) to keep in contact with
our brother [naam infiltrant](cursief rechtbank), who was specially appointed to guide you in this task, to carry on”.

Uit het voorgaande maakt de rechtbank op dat er sterke aanwijzingen zijn dat er een verband is tussen [naam 1] / [naam 2] en de AIVD. Bij gebreke aan nadere transparantie zal de rechtbank er bij de verdere beoordeling in deze zaak dan ook van uitgaan dat de persoon of personen die met [naam medeverdachte 1] contact heeft / hebben gehad onder de namen [naam 1] en [naam 2] gerelateerd zijn aan de AIVD.

In 2006 is de Hoge Raad in de zaak Eik^[26]ingegaan op de mate van controle door de strafrechter op (thans) AIVD onderzoek en de toetsing van de bruikbaarheid in het strafproces van door de AIVD vergaard materiaal. In 2015 heeft de Hoge Raad^[27]onder verwijzing naar het voornoemde Eik-arrest onder meer overwogen:

“Een onderzoek door een inlichtingen- en veiligheidsdienst vindt plaats buiten de verantwoordelijkheid van de politie en het openbaar ministerie. De wetgever heeft de toetsing van de rechtmatigheid van het handelen van de AIVD toebedeeld aan de CTIVD. Dat daarmee de rechtmatigheidstoets aan de strafrechter onttrokken is en art. 359a Sv niet van toepassing is, neemt niet weg dat in een strafprocedure waarin van een inlichtingen- en veiligheidsdienst afkomstig materiaal voor het bewijs wordt gebruikt, moet zijn voldaan aan de eisen van een eerlijk proces. De strafrechter moet toetsen of dat het geval is. Onder omstandigheden mogen de resultaten van het door een inlichtingen- en veiligheidsdienst ingesteld onderzoek niet tot het bewijs worden gebezigd, bijvoorbeeld indien het optreden van de betrokken dienst een schending van de aan een verdachte toekomende fundamentele rechten heeft opgeleverd die van dien aard is dat daardoor geen sprake meer is van fair trial als bedoeld in art. 6 EVRM.”

Het hof had voorafgaand aan de uitspraak van de Hoge Raad in zaak Eik reeds overwogen:

“(…) dat voor een toets op de rechtmatigheid van de verkrijging van de door de AIVD aan justitie verstrekte informatie slechts in zeer beperkte mate sprake kan zijn. Deze zal namelijk beperkt dienen te blijven tot de gevallen waarin sterke aanwijzingen bestaan dat sprake is van informatie die verkregen is met (grove) schending van fundamentele rechten. In zoverre dient naar 's hofs oordeel ook in de relatie tussen (thans) AIVD en justitie een vertrouwensbeginsel te gelden zoals dat geldt in het uitleveringsrecht en bij de verdragsrechtelijke rechtshulp in strafzaken, erop neerkomend dat de justitiële autoriteiten mogen uitgaan van in ieder geval de rechtmatige verkrijging van de door de BVD/AIVD verstrekte informatie.

Het hof wijst er daarbij op dat het Europese hof voor de rechten van de mens zich op het standpunt heeft gesteld dat juist bij (verdenking van) terroristische misdrijven het belang van afscherming van vertrouwelijke bronnen grenzen stelt aan de informatieverstrekking aan verdachte en rechter (vgl. EHRM 16 oktober 2001, O'Hara vs Verenigd Koninkrijk, § 35).”^[28]

De taken en bevoegdheden van de AIVD zijn neergelegd in de Wiv.^[29]Met de vervanging van de Wiv 2002 door de Wiv 2017 heeft de wetgever onder meer beoogd een goede balans te waarborgen tussen de nieuwe (gemoderniseerde) en bestaande bevoegdheden van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (i.c. AIVD en MIVD) aan de ene kant en de grondrechtelijke waarborgen bij de uitoefening daarvan aan de andere kant. De Wiv 2017 heeft de waarborgen en het toezicht op de diensten daarom ook aanzienlijk versterkt.^[30]Geheel in lijn met de Europese jurisprudentie is het stelsel van rechtsbescherming in de Wiv 2017 aanmerkelijk verbeterd met toezicht tijdens en achteraf van de onafhankelijke Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (hierna: CTIVD), en de mogelijkheid een klacht in te dienen bij de CTIVD die in dat geval bindend oordeel geeft.^[31]In algemene zin heeft de wetgever opgemerkt dat de diensten hun wettelijke taken uitsluitend binnen een zekere mate van geheimhouding effectief kunnen uitvoeren, waarbij een drietal criteria een rol spelen. Bronnen, werkwijzen (modus operandi) en actueel kennisniveau dienen geheim te kunnen worden gehouden.^[32]

Uit de hiervoor omschreven jurisprudentie en wetgeving volgt dat in beginsel het werk van de AIVD een openbare toetsing niet verdraagt, tenzij er sterke aanwijzingen zijn dat de AIVD bij haar werkzaamheden op zodanige wijze heeft geopereerd dat sprake is van (grove) schending van fundamentele rechten. Dergelijke sterke aanwijzingen voorafgaand aan de opsporingsfase zijn door de verdediging niet concreet gemaakt en daarvan is de rechtbank niet gebleken.

Het voorgaande brengt mee dat niet kan worden vastgesteld of [naam 1] en [naam 2] uitlokking kan worden verweten voorafgaande aan de opsporingsfase.

-
Het contact tussen [naam 1] / [naam 2] en [naam medeverdachte 1] tijdens de opsporingsfase

Op 25 april 2018 heeft de AIVD onderstaand ambtsbericht verstrekt:

“ [naam medeverdachte 1] (…) heeft de intentie om met een groep personen een jihadistisch gemotiveerde aanslag te plegen en treft hiervoor voorbereidingen. De beoogde aanslag is gericht op een groot evenement in Nederland en heeft als doel het maken van veel slachtoffers.

[naam medeverdachte 1] is op zoek naar aanslagmiddelen voor meerdere personen en iemand die hierin kan faciliteren.”

Naar aanleiding van dit ambtsbericht is op 26 april 2018 het opsporingsonderzoek in onderhavige zaak gestart. De politie-infiltrant [naam infiltrant] heeft [naam medeverdachte 1] op 11 juni 2018 voor de eerste maal door middel van e-mail benaderd en na het uitwisselen van verschillende e-mailberichten tussen hen vond de eerste fysieke ontmoeting tussen [naam infiltrant] en [naam medeverdachte 1] plaats op 5 juli 2018.

Ook na aanvang van het opsporingsonderzoek en de start van het politiële infiltratietraject hebben [naam 1] en [naam 2] contact met [naam medeverdachte 1] onderhouden door hem regelmatig door middel van e-mail te benaderen tot een paar dagen voor zijn aanhouding.^[33]

De rechtbank stelt voorop dat geen rechtsregel zich ertegen verzet dat - zoals in de onderhavige zaak - zowel de inlichtingen- en veiligheidsdienst als het openbaar ministerie elk voor zich en daardoor mogelijk parallel onderzoek doet naar bepaalde personen of groeperingen, indien daartoe vanuit de vervulling van hun taak aanleiding bestaat. Indien de AIVD op informatie stuit die tevens van belang kan zijn voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten dan wordt het openbaar ministerie daarvan, in de persoon van de LOvJ - uit eigen beweging of desgevraagd - door middel van een ambtsbericht op de hoogte gesteld. De LOvJ - die de schakel is tussen de AIVD en de opsporingsdiensten - beoordeelt of er een gerede kans bestaat dat de informatie uit het ambtsbericht gebruikt kan worden en heeft daarbij inzage in relevante gegevens die voor de beoordeling van de juistheid van de in het ambtsbericht vervatte gegevens noodzakelijk zijn. Na toetsing geleidt de LOvJ de informatie door naar de betrokken met vervolging belaste autoriteit.^[34]

Het met het oog op het buiten toepassing laten van strafvorderlijke waarborgen doelbewust niet aanwenden van opsporingsbevoegdheden teneinde gebruik te kunnen maken van door een inlichtingen- en veiligheidsdienst vergaarde informatie, evenals het door een inlichtingen- en veiligheidsdienst aanwenden van zijn bevoegdheden voor strafvorderlijke doeleinden, is in strijd met de wet.^[35]

Het gegeven dat [naam 1] en [naam 2] in hun e-mails [naam medeverdachte 1] lijken te steunen bij de uitvoering van zijn plannen, religieuze opvattingen met hem uitwisselen, bij hem erop aandringen nieuwe e-mailadressen aan te maken en contact op te nemen en te onderhouden met ‘hun broeder [naam infiltrant] ’ maakt naar het oordeel van de rechtbank niet dat er sprake is van uitlokking. Het is AIVD medewerkers immers niet verboden om een persoon aan te sporen tot bepaalde handelingen, mits [naam medeverdachte 1] daarmee niet werd aangezet tot het begaan van strafbare feiten waarop zijn opzet niet reeds was gericht. Van dat laatste is niet gebleken.

De rechtbank is dan ook van oordeel dat van uitlokking door [naam 1] en [naam 2] na aanvang van het opsporingsonderzoek niet is gebleken.

Door middel van hun e-mail contacten hebben [naam 1] en [naam infiltrant] er wel actief aan bijgedragen dat [naam medeverdachte 1] met politie-infiltrant [naam infiltrant] in contact is gekomen en gebleven en lijken zij hem te hebben beïnvloed bij het vasthouden aan een bepaald doelwit voor een aanslag, ook op momenten dat [naam medeverdachte 1] leek af te dwalen of meer tijd nodig leek te hebben. Op deze wijze hebben zij concrete bemoeienis gehad met [naam medeverdachte 1] en zich - zij het vanaf de zijlijn - bemoeid met het politiële infiltratietraject gedurende het opsporingsonderzoek. Terwijl het politiële infiltratietraject controleerbaar is volgens wettelijke regels en maatstaven was die, gelijktijdige, bemoeiing door de AIVD met diezelfde opsporing/infiltratie dit niet. Een dergelijke vorm van niet controleerbare en niet transparante bemoeienis brengt naar het oordeel van de rechtbank het waarborgen van een eerlijk proces in gevaar. De rechtbank is dan ook van oordeel dat dit handelen van de AIVD^[36]- ten opzichte van de medeverdachte [naam medeverdachte 1] - een vorm van niet-toegestane beïnvloeding betreft.

Nu het niet de verdachte is die door de niet-toegestane beïnvloeding door de AIVD is getroffen, is de rechtbank van oordeel dat hieraan ten aanzien van de verdachte geen rechtsgevolg behoeft te worden verbonden. De verdachte heeft immers in het geheel geen contact gehad met [naam 1] en [naam 2] .

Op grond van al het hiervoor overwogene kan de rechtbank geen noodzakelijkheid vaststellen teneinde de door de verdediging verzochte getuigen in het kader van het ‘afgestemd onderzoek verweer’ (deels opnieuw) als getuige te (doen) horen. Het verzoek hiertoe wordt dan ook afgewezen.

Uitlokking van [naam medeverdachte 1] door politie-infiltrant [naam infiltrant] ?

-
Juridisch kader

Bij de toets of sprake is geweest van uitlokking wijzen de Hoge Raad^[37]en het EHRM^[38]op een aantal relevante criteria. De toetsing aan het in artikel 6 EVRM besloten liggende verbod van ‘police incitement’ of ‘entrapment’ omvat twee te onderscheiden elementen, te weten een inhoudelijke toets (aangeduid als de ‘substantive test of incitement’) en een procedureel aspect (aangeduid als ‘procedure deciding on the plea of incitement’), die op elkaar zijn betrokken.^[39]

De beoordeling van het EHRM over de rechtmatigheid van de inzet en het gedrag van undercover(politie)agenten komt neer op de vraag of en in welke mate druk op de verdachte is uitgeoefend om een delict te plegen.^[40]De ‘substantive test of incitement’ om te beoordelen of en in welke mate druk op de verdachte is uitgeoefend bestaat uit twee onderdelen:

1) de passiviteit of activiteit van de undercoveragent en;

2) de predispositie van de verdachte (generiek opzet of daadwerkelijke bereidheid om handelend op te treden).

De inzet van undercoveragenten is alleen gerechtvaardigd als zij ten eerste in essentie passief te werk gaan en dus geen initiatief nemen. Ten tweede moeten objectieve^[41], concrete en verifieerbare^[42]gronden bestaan om aan te nemen dat de verdachte betrokken is bij criminele activiteiten (pre-existing criminal activity) of van een predispositie om strafbare feiten te plegen.^[43]Daarbij stelt het EHRM al sinds Teixeira de Castro tegen Portugal^[44]de eis dat die predispositie objectief aantoonbaar moet zijn, zodat een predispositie die slechts latent is (maar niet aangetoond) onvoldoende is. Een strafblad is op zichzelf ook onvoldoende om betrokkenheid bij criminele activiteiten vast te stellen^[45], maar in combinatie met andere factoren kan een strafblad wel steun geven aan een bestaande verdenking.^[46]Ook kunnen omstandigheden die pas blijken tijdens de undercoveroperatie bijdragen aan het bewijs van een predispositie tot crimineel handelen. Bij de vraag of er objectief gezien sprake was van een predispositie gaat het uiteindelijk om de vraag of die predispositie er was op het moment waarop de betrokkene met de undercoveragent in zee ging.^[47]

Het EHRM stelt niet de eis dat het concrete delict waarop de undercoveroperatie zich richtte ook zonder die operatie zou zijn begaan. Waarom het gaat, is dat van uitlokking sprake is als de betrokkene zonder de interventie van de undercoveragenten niet een soortgelijk feit zou hebben gepleegd.^[48]Evenmin volgt uit de jurisprudentie van het EHRM dat een undercoveroperatie pas toelaatbaar is als de betrokkene een begin heeft gemaakt met (de voorbereiding van) het concrete strafbare feit waarop die undercoveroperatie zich richt.^[49]

Het bewijs van een predispositie zal als het gaat om de bestrijding van strafbare feiten die doorgaans een eenmalig karakter hebben, zoals een terroristische aanslag, vooral gezocht moeten worden in concrete aanwijzingen dat dergelijke feiten ‘under way’ zijn in die zin dat plannen worden gemaakt of voorbereidingen worden getroffen voor het begaan van dat feit, maar concrete (strafbare) voorbereidingshandelingen zijn niet per se nodig. Dat de plannen serieus moeten worden genomen, kan ook op andere wijze blijken dan uit de mate waarin zij zijn geconcretiseerd. Bovendien kan (aanvullend) bewijs voor het bestaan van een predispositie - zoals hiervoor overwogen - worden gevonden in het gedrag van de betrokkene tijdens de uitvoering van de undercoveroperatie.^[50]

Volgens het EHRM is een zorgvuldig onderzoek door de rechter alleen nodig als de beschuldiging van de verdachte dat hij is uitgelokt niet “wholly improbable” is. Dat betekent dat het enkele feit dat het bewijs door middel van een undercoveroperatie is verkregen, nog niet betekent dat de rechter tot een grondig onderzoek naar de ware toedracht is gehouden. Dat onderzoek is pas nodig als de klacht dat de verdachte is uitgelokt niet hoogst onwaarschijnlijk is. En of dat laatste het geval is, hangt weer af van de vraag of de autoriteiten erin zijn geslaagd het bewijs te leveren dat van uitlokking geen sprake is.^[51]

-
Beoordeling contact [naam infiltrant] met [naam medeverdachte 1]

Op basis van de informatie in het dossier en de overgelegde e-mails^[52]komt de rechtbank tot het volgende.

In zijn e-mail van 28 mei 2018 laat [naam medeverdachte 1] aan [naam 2] weten – vrij vertaald en zonder versluierd taalgebruik^[53]– “dat het hen niet meer uitmaakt waar de aanslag plaats zal vinden, in Nederland of ergens anders. Zij mogen beslissen waar gemakkelijk wapens naartoe kunnen worden gebracht. Eerst hadden ze het plan een aanslag te plegen op een militair doelwit, later bij de gay pride in augustus, maar ze denken ook na over een bezoek aan Frankrijk.”

Blijkens de uitgewerkte OVC zegt de politie-infiltrant [naam infiltrant] tijdens hun eerste ontmoeting op 5 juli 2018 tegen [naam medeverdachte 1] :

“Goed, want wat ik kan doen... het is voor mij moeilijk om jou een plan te geven als ik het plaatje niet weet, ik weet niet wat goed is. Dat moet van jou komen. Maar als je er eentje hebt, Inshallah (zo God het wil), zal ik je helpen en het beter maken zoals ik dat kan. Dus als je een plan hebt en je zegt, bijvoorbeeld, ik wil dit en ik wil dat, dan ben ik in staat om te zeggen: ok dat is goed. Maar dan is dit nodig, haal dat weg, we doen het hier en op deze manier om te zorgen dat de aanval beter wordt.”^[54]

[naam medeverdachte 1] reageert hierop met:

“Ik doe het alleen. Ik heb alleen mijn auto nodig, begrijp je, voor een grote bom, ja mijn auto. (…) Ik weet een paar plekken, ik weet hoe, hoe ..ntv.. misschien leren om met Kalasjnikov..(…) En ondertussen vriend, werk ik nog steeds aan een plan over hoe en waar (…) En tot nu toe zijn mijn plannen twee keer door broeders kapotgemaakt (…) Als ze meedoen, okay, goed en als je niet mee doet, ook okay. Het is namelijk mijn plan. Dan gaat het gebeuren zoals ik wil. (…) We hebben, we hebben, alhamdillulah (met God's wil), vriend, wollah (bij Allah), het maakt me niet uit wanneer en wat. Ik zou echt heel graag willen dat het dit jaar gebeurt (…) Ja. Ennuh als jij, als jij hier, daar banden hebt, van broeders die het misschien beter weten. Voor mij, wollah (bij Allah) maakt de plek niet uit. Ik heb het ook aan [naam 1] gevraagd, zelfs in Frankrijk, mij maakt het niet uit. (…) Maar als je, als je om je heen vraagt, denk met me mee, vriend. Als je broeders hebt, die als je dat weet ok, die een betere locatie weten en ondertussen, deze week probeer ik het nog een laatste keer met een paar broeders. Voor de laatste keer. Ik heb het tegen ze gezegd. Als je meedoet, best. Zo niet, dan verbreek ik het contact met ze. Omdat, niet omdat ze het niet doen maar puur voor mijn eigen veiligheid (…)”^[55]

Tijdens de tweede ontmoeting op 12 augustus 2018 vertelde [naam medeverdachte 1] dat zij met z’n vijven zijn en dat zij vijf Kalasjnikovs willen, omdat zij als een gek willen gaan schieten. Ook willen zij kleine wapens hebben, want zij willen zich niet overgeven, vier granaten per persoon en voor iedereen een bomvest om meer schade ter veroorzaken. [naam medeverdachte 1] zegt dat zij zich richten op een festival en dat zij ook een heel grote auto met behulp van een afstandsbediening tot ontploffing willen brengen in een andere stad, mogelijk vanuit Amsterdam.^[56]

Voorts volgt uit de inhoud van het dossier dat:

- De politiële infiltratie met de nodige waarborgen was omkleed en werd uitgevoerd door politiemensen die getraind waren om als undercoveragent op te treden, daarin jarenlange ervaring hadden^[57]en die in hun opleiding onderricht hadden gekregen over het Tallon-criterium.^[58]

Van de e-mailcontacten met [naam medeverdachte 1] en het verloop van de vijf ontmoetingen tussen de politie-infiltrant [naam infiltrant] met [naam medeverdachte 1] gedetailleerde verslagen zijn gemaakt in processen-verbaal die kort na het gebeuren zijn opgemaakt. Tevens zijn deze ontmoetingen (met uitzondering van die van 18 september 2018) met camera geobserveerd en door middel van OVC opgenomen waarvan eveneens gedetailleerde processen-verbaal zijn opgemaakt.
De politie-infiltrant [naam infiltrant] ten overstaan van de rechter-commissaris als beperkt anonieme getuigen is gehoord. Kennisneming van de desbetreffende processen-verbaal leert dat de infiltrant (door de verdediging) uitvoerig en gedetailleerd is ondervraagd over het verloop van de contacten met [naam medeverdachte 1] .

Ten slotte heeft de rechtbank [naam medeverdachte 1] alle ruimte gegeven om zijn interpretatie van de gestelde uitlokking naar voren te brengen. [naam medeverdachte 1] zelf stelt niet te zijn uitgelokt door [naam infiltrant] , daar dit – blijkens zijn verklaringen – vóór zijn eerste contact met [naam infiltrant] al was gedaan door [naam 1] en [naam 2] .

Uit het voorgaande leidt de rechtbank af dat het opzet van [naam medeverdachte 1] van meet af aan gericht was op het plegen van een aanslag en dat het initiatief daarvoor bij [naam medeverdachte 1] lag. Het is [naam medeverdachte 1] geweest die op 28 mei 2018 al schreef over het plegen van een aanslag en mogelijke doelwitten en in augustus 2018 bij [naam infiltrant] heeft aangegeven welke wapens en bomvesten zij wilden om een aanslag te kunnen plegen. Hiertoe wilde [naam medeverdachte 1] een samenwerking aangaan met [naam infiltrant] .

Weliswaar heeft infiltrant [naam infiltrant] zelf ook initiatieven ontplooid, zoals het opnemen van contact met [naam medeverdachte 1] voor bijvoorbeeld het afspreken van een locatie waar zij elkaar konden ontmoeten of het verschaffen van informatie over kunstmest en chemicaliën voor een bom, maar daarmee is [naam medeverdachte 1] niet gebracht tot het voorbereiden van een aanslag. Het is [naam medeverdachte 1] zelf geweest die het initiatief heeft genomen.

Gelet op bovengenoemde feiten en omstandigheden is naar het oordeel van de rechtbank dan ook vast komen te staan dat de medeverdachte [naam medeverdachte 1] door [naam infiltrant] niet tot handelingen is gebracht waarop zijn opzet niet al tevoren was gericht.

Voorts is de rechtbank van oordeel dat het handelen van de infiltrant [naam infiltrant] evenmin strijd oplevert met de besproken jurisprudentie van het EHRM. Immers, genoegzaam is komen vast te staan dat de opzet van [naam medeverdachte 1] ("predisposition") reeds gericht was op het plegen van strafbare feiten.

De verweren van de verdediging op dit punt falen.

Indirecte / voortgezette uitlokking door de AIVD?

Hiervoor heeft de rechtbank geoordeeld dat niet kan worden vastgesteld of [naam 1] en [naam 2] uitlokking kan worden verweten voorafgaande aan de opsporingsfase en dat van uitlokking door [naam 1] en [naam 2] na aanvang van het opsporingsonderzoek niet is gebleken. De rechtbank komt dan ook niet toe aan de bespreking van het verweer dat de verdachte - in het verlengde daarvan - indirect zou zijn uitgelokt door de AIVD.

Conclusie

Het openbaar ministerie is ontvankelijk in de vervolging.

7..Waardering van het bewijs

7.1.

Vaststaande feiten

De volgende feiten en omstandigheden kunnen op grond van de inhoud van de bewijsmiddelen als vaststaand worden aangemerkt. Deze feiten hebben op de terechtzitting niet ter discussie gestaan en kunnen zonder nadere motivering dienen als vertrekpunt voor de beoordeling van de bewijsvraag.

Zoals hierboven onder 3. vermeld, werd op 26 april 2018 een ambtsbericht van de AIVD ontvangen. In dit ambtsbericht werd melding gemaakt van het feit dat [naam medeverdachte 1] voorbereidingen trof om met een groep personen veel slachtoffers te maken door een terroristische aanslag te plegen op een groot evenement in Nederland. Hij was op zoek naar aanslagmiddelen voor meerdere personen en iemand die hierin kon faciliteren. Direct na ontvangst van dit ambtsbericht werd een opsporingsonderzoek, genaamd 26Orem, gestart tegen de verdachte [naam medeverdachte 1] . Dit onderzoek werd later uitgebreid met verdenkingen tegen [naam medeverdachte 2] (hierna: [naam medeverdachte 2] ), [naam medeverdachte 3] (hierna: [naam medeverdachte 3] ), [naam verdachte] (hierna: [naam verdachte] of de verdachte), [naam medeverdachte 4] (hierna: [naam medeverdachte 4] ) en [naam medeverdachte 5] (hierna: [naam medeverdachte 5] ).

In het kader van het onderzoek zijn verschillende opsporingsmiddelen ingezet, waaronder telefoon- en computertaps, het afluisteren van vertrouwelijke communicatie (OVC) en observaties. Tevens werd een infiltratie traject in gang gezet, waarbij onder andere eerder genoemde [naam infiltrant] als politie-infiltrant is opgetreden. Deze laatste heeft per e-mail en Telegram contact gezocht en onderhouden met [naam medeverdachte 1] , waarbij [naam medeverdachte 1] vanuit een internetcafé (WCC) in Arnhem e-mails ontving en verstuurde.

Voorafgaand aan de ontmoeting op 27 september 2018 in een vakantiewoning in Weert, hebben [naam medeverdachte 1] en [naam infiltrant] een vijftal fysieke ontmoetingen gehad waarbij een aantal keer ook andere verdachten aanwezig waren.

Tijdens de eerste ontmoeting, op 5 juli 2018 in Arnhem, vroeg [naam infiltrant] aan [naam medeverdachte 1] wat [naam medeverdachte 1] van hem verwachtte en waarmee hij [naam medeverdachte 1] kon helpen. Hierop antwoordde [naam medeverdachte 1] dat hij hulp en ondersteuning nodig had bij het plegen van een aanslag die grote schade zou veroorzaken. [naam medeverdachte 1] zei dat er in eerste instantie nog twee broeders bij betrokken waren, maar dat deze twijfelden. Verder zei [naam medeverdachte 1] dat hij zou gaan proberen deze broeders de komende week over te halen om alsnog mee te doen. [naam medeverdachte 1] zei dat hij stond te popelen om iets te ondernemen en dat hij al erg lang had gewacht om iets te doen, sinds zijn dromen en zijn arrestaties. Hij wist nog niet precies wanneer hij een aanslag wilde gaan plegen, maar hopelijk zou het dit jaar gebeuren.

Op 24 juli 2018 mailde [naam medeverdachte 1] aan [naam infiltrant] dat de groep op dat moment uit vijf personen bestond, dat hij bezig was met een regelen van een zesde persoon, maar dat hij zich nu focuste op vijf personen.

Op 12 augustus 2018 vond een tweede ontmoeting tussen [naam medeverdachte 1] en [naam infiltrant] plaats in Utrecht. [naam medeverdachte 1] vertelde dat hij een grote bom in een auto wilde die op afstand tot ontploffing kon worden gebracht. Ook vertelde [naam medeverdachte 1] welke middelen zij wilden hebben, te weten onder andere Kalasjnikovs, (bom)vesten, granaten en kleine wapens. [naam infiltrant] vroeg [naam medeverdachte 1] welke spullen [naam medeverdachte 1] van hem nodig zou hebben en [naam infiltrant] vertelde [naam medeverdachte 1] dat hij zou kunnen proberen om aan kunstmest te komen. Daarbij vertelde [naam infiltrant] dat hij [naam medeverdachte 1] en de anderen nodig had om grondstoffen te kopen, zoals bijvoorbeeld aceton. Hij adviseerde [naam medeverdachte 1] om in kleine hoeveelheden en bij verschillende winkels de middelen aan te schaffen. Op het moment dat [naam medeverdachte 1] en [naam infiltrant] deze ontmoeting hadden, waren [naam medeverdachte 2] en [naam medeverdachte 4] in de periferie van [naam medeverdachte 1] aanwezig.

Op 30 augustus 2018 vond in Utrecht een derde ontmoeting plaats tussen [naam medeverdachte 1] en de politie-infiltrant [naam infiltrant] . Tijdens deze ontmoeting toonde [naam medeverdachte 1] twee flessen nagellakremover aan [naam infiltrant] en vroeg hem of deze twee flessen goed waren. Hierop vertelde [naam infiltrant] aan [naam medeverdachte 1] welke middelen hij moest aanschaffen en in welke hoeveelheden. Ook vertelde de politie-infiltrant dat hij 100 kilogram kunstmest had geregeld voor het maken van de autobom en dat hiervoor opslagruimte nodig was. [naam infiltrant] vertelde dat hij enkele broeders had gesproken om advies over trainen met vuurwapens in te winnen. [naam medeverdachte 1] stelde voor dat de broeders mogelijk naar Bosnië zouden kunnen komen. Tijdens deze ontmoeting stelde [naam medeverdachte 1] de politie-infiltrant voor aan [naam verdachte] . Na deze ontmoeting ging [naam medeverdachte 1] actief op zoek naar middelen die nodig waren voor het maken van een explosief. Op getapte IP adressen was te zien dat op het internet werd gezocht naar chemicaliën. [naam medeverdachte 1] kocht in verschillende winkels zoutzuur en aceton en vroeg aan contacten van hem om waterstofperoxide voor hem te kopen.

Op 7 september 2018 reed [naam medeverdachte 1] samen met [naam verdachte] naar Breda waar hij, conform afspraak met [naam infiltrant] , vier zakken van 25 kilogram kunstmest weghaalde uit een daar geparkeerd voertuig.

Op 17 september 2018 vond een vierde ontmoeting plaats tussen [naam medeverdachte 1] en de politie-infiltrant, ditmaal in Arnhem. Tijdens deze ontmoeting vertelde [naam medeverdachte 1] dat de groep met wie hij de aanslag wilde gaan plegen [naam infiltrant] wilde ontmoeten en dat hijzelf die avond met de groep zou bespreken of ze [naam infiltrant] de volgende dag zouden willen ontmoeten. Die avond, omstreeks middernacht, reed [naam medeverdachte 1] samen met [naam medeverdachte 5] vanuit Arnhem naar de woning van [naam medeverdachte 4] in Vlaardingen. Aldaar hadden [naam medeverdachte 1] en [naam medeverdachte 5] een ontmoeting met [naam medeverdachte 4] en [naam medeverdachte 2] . Een kwartier nadat [naam medeverdachte 1] en [naam medeverdachte 5] de woning hadden verlaten, belden [naam medeverdachte 2] en [naam medeverdachte 4] naar [naam medeverdachte 3] en spraken ze af om elkaar te zien. Direct na zijn vertrek, stuurde [naam medeverdachte 1] een bericht aan [naam infiltrant] dat de groep hem de volgende dag wilde ontmoeten.

De volgende dag, 18 september 2018, vond een ontmoeting plaats tussen [naam medeverdachte 1] en [naam infiltrant] in Park Presikhaaf te Arnhem. Deze keer waren naast [naam medeverdachte 1] ook [naam medeverdachte 2] , [naam medeverdachte 3] , [naam medeverdachte 4] en [naam medeverdachte 5] aanwezig. In het park werd onder andere gesproken over het kopen van grondstoffen voor explosieven, een wapentraining in Bosnië en het aanschaffen van pistolen. Verder werd afgesproken binnenkort samen te komen om te oefenen. Desgevraagd gaven alle verdachten aan betrokken te zijn bij de plannen van [naam medeverdachte 1] en hetzelfde te willen als hij. De afspraak om binnenkort samen te komen om te oefenen werd 27 september 2018.

Op die dag vond een ontmoeting plaats tussen twee politie-infiltranten (waaronder [naam infiltrant] ) en [naam medeverdachte 1] , [naam medeverdachte 2] , [naam medeverdachte 3] en [naam medeverdachte 4] in een vakantiewoning in Weert. Hier werd gesproken over het hoe en waar van een aanslag waarbij zoveel mogelijk slachtoffers zouden kunnen worden gemaakt. Voorts werd er geoefend met (door de politie onklaar gemaakte) handvuurwapens, Kalasjnikovs en(bom)vesten. Aansluitend aan deze ontmoeting zijn de verdachten (deels in Weert, deels elders) aangehouden. Na de aanhoudingen van de verdachten werden verschillende woningen doorzocht en gegevensdragers in beslag genomen. Tijdens de doorzoeking in de woning van [naam medeverdachte 1] werden chemicaliën aangetroffen en in beslag genomen die geschikt zijn voor het maken van een explosieven, te weten zoutzuur, waterstofperoxide en aceton^[59], evenals de eerder genoemde 100 kilogram kunstmest.

7.2.

Ten aanzien van het onder 1 ten laste gelegde

De verdachte wordt primair beschuldigd van het medeplegen van het voorbereiden van een terroristische aanslag (moord, brandstichting, ontploffing) door het verwerven en voorhanden hebben van wapens en grondstoffen voor explosieven.

De rechtbank stelt voorop dat zij geen bewijs aanwezig acht voor het (medeplegen van het) verwerven en voorhanden hebben van wapens door de verdachte en spreekt hem hiervan (partieel) vrij.

Met betrekking tot het verwerven en voorhanden hebben van grondstoffen voor explosieven overweegt de rechtbank het volgende.

Niet betwist wordt dat de verdachte op 7 september 2018 [naam medeverdachte 1] heeft vergezeld naar Breda om daar kunstmest op te halen. Het dossier bevat er overvloedig bewijs voor dat het doel van [naam medeverdachte 1] was om (in samenwerking met de politie-infiltrant [naam infiltrant] ) grondstoffen voor explosieven te verwerven met het oog op het plegen van een aanslag.

De verdediging heeft echter gesteld dat de verdachte niet op de hoogte was van de plannen van [naam medeverdachte 1] en de groep en dus ook niet op de hoogte was van de reden van het halen van kunstmest. Hij werd door [naam medeverdachte 1] bewust buiten de plannen gehouden. Volgens de raadsvrouw is er geen bewijs dat er bij de besprekingen van de groepsleden, althans in aanwezigheid van de verdachte, is gesproken over aanslagen. Het “had moeten weten” is volgens de raadsvrouw niet genoeg.

Ter onderbouwing van de onwetendheid van de verdachte over de plannen van [naam medeverdachte 1] en de medeverdachten heeft de raadsvrouw door de officieren van justitie als belastend aangehaalde communicatie en observaties anders geduid, en per gebeurtenis/ontmoeting waar haar cliënt bij was gewezen op uitlatingen die op zijn ongeïnteresseerdheid dan wel onwetendheid zouden kunnen wijzen dan wel verkeerd zijn uitgelegd.

Specifiek ten aanzien van het ophalen van kunstmest in Breda heeft de verdediging benadrukt dat de verdachte geen idee had wat hij en [naam medeverdachte 1] in Breda gingen doen. Bovendien was geen sprake van een nauwe en voldoende bewuste samenwerking. [naam verdachte] was weliswaar aanwezig toen [naam medeverdachte 1] de mest ophaalde, maar zijn rol daarbij was te passief om te spreken van verwerven of voorhanden hebben.

Voorts heeft de verdediging aangevoerd dat de verklaringen van [naam medeverdachte 1] tegenover [naam infiltrant] over de vermeende wetenschap van de verdachte zodanig onbetrouwbaar zijn dat deze niet voor het bewijs kunnen worden gebruikt. Volgens de verdediging kletste [naam medeverdachte 1] maar wat tegen [naam infiltrant] , aangezien hij tegen [naam infiltrant] uitlatingen heeft gedaan die niet stroken met hetgeen hij in zijn e-mails aan [naam 1] en [naam 2] schreef.

a.
de wetenschap van de verdachte

De verdachte en [naam medeverdachte 1] zijn op verschillende manieren verbonden: zij zijn beiden van Koerdische afkomst en hun echtgenotes zijn zussen. Volgens [naam medeverdachte 1] heeft hij het huwelijk van de verdachte geregeld.^[60]Uit het dossier blijkt ook dat zij elkaar regelmatig ontmoeten. De verdachte heeft zijn zwager [naam medeverdachte 1] blijkens het dossier op illegale wijze via een derde persoon financieel ondersteund. Uit het dossier volgt dat [naam medeverdachte 1] met deze financiële steun beoogde zijn gezin goed achter te laten.^[61]Voorts heeft de verdachte regelmatig verkeerd in het gezelschap van de medeverdachten. Tijdens een ontmoeting van [naam medeverdachte 1] met [naam infiltrant] in Utrecht op 30 augustus 2018 is de verdachte aan de politie-infiltrant voorgesteld. Het uiterlijk aanzien van deze bemoeienissen van de verdachte vestigt een vermoeden van gedeelde kennis van de plannen van de groep rond [naam medeverdachte 1] .

Het verweer van de verdediging komt tegen deze achtergrond neer op een alternatief scenario: ondanks de schijn die mogelijk oprijst uit de rit naar Breda, de ontmoetingen van de verdachte met [naam medeverdachte 1] en de medeverdachten, alsmede zijn aanwezigheid bij een ontmoeting van [naam medeverdachte 1] en de politie-infiltrant, is volgens de verdediging sprake van onwetendheid van de verdachte: hij vermoedt misschien iets dat “fishy” is, maar hij wil er verder niet van weten.

Tegenover dit scenario staan evenwel de volgende bevindingen uit het dossier.

a.1. De rol van de verdachte zoals aangeduid door [naam medeverdachte 1]

heeft de verdachte tegenover de politie-infiltrant [naam infiltrant] op 30 augustus 2018 aangewezen als iemand die weet waar hij, [naam medeverdachte 1] , voor staat en zijn plan kent.^[62]omschrijft de verdachte als iemand die wel de wil heeft, maar nog niet overtuigd is om een aanslag te plegen. De verdachte is volgens [naam medeverdachte 1] wel geïnteresseerd om het contact met de politie-infiltrant over te nemen. Ook in e-mails van [naam medeverdachte 1] aan [naam 1] en [naam 2] meldt [naam medeverdachte 1] dat hij hun e-mailadressen zal geven aan “a trusted brother” en dat [naam infiltrant] hem al gezien heeft.

De rechtbank ziet niet in dat deze uitlatingen van [naam medeverdachte 1] niet stroken met hetgeen hij aan [naam 1] / [naam 2] mailt en ziet ook verder geen redenen om deze verklaringen van [naam medeverdachte 1] tegen [naam infiltrant] onbetrouwbaar de achten. Deze verklaringen zullen dan ook worden meegenomen bij de bewijsvoering.

a.2. Ontmoetingen en gesprekken zoals die blijken uit het dossier

Uit het dossier blijkt van vele ontmoetingen tussen de verdachten onderling, waar de verdachte regelmatig bij aanwezig was. Tijdens het onderzoek is weinig gespreksinformatie naar voren gekomen rond deze ontmoetingen waarin over concrete plannen wordt gesproken anders dan in regelmatig kennelijk versluierde taal, met uitzondering van de expliciete besprekingen met de infiltrant. Wel blijkt uit opmerkingen van [naam medeverdachte 1] dat hij zich flink in heeft moeten zetten om de groep bij elkaar te krijgen. Dit wettigt het vermoeden dat er ook veel buiten het zicht/gehoor van de opsporing moet zijn gebleven. Dit is in overeenstemming met het beeld van diverse ontmoetingen tussen de verdachten, waarbij gesprekken niet in de woning worden gevoerd, maar ook veel buiten op straat wordt gelopen of gefietst, regelmatig in de nachtelijke uren. Ook in zijn auto waant de verdachte zich kennelijk niet onbespied gezien het feit dat de verdachte op 15 juli 2018 in de auto tegen [naam medeverdachte 1] zegt dat hij zijn auto niet vertrouwt, omdat hij zag dat er zomaar twee mannen parkeerden die voor 90% van de AIVD zouden zijn.^[63]

Gelet op de intensiteit van de ingezette opsporingsmiddelen, moet worden geconcludeerd dat de verdachten dus kennelijk zeer voorzichtig zijn geweest. Waar de verdediging geen bewijs ziet van bespreking van plannen waar de verdachte bij was, geldt dit voor de medeverdachten vaak ook. Het sluit aan bij de mededeling van [naam medeverdachte 1] aan [naam infiltrant] op 12 augustus 2018: “
ik praat nooit met ze aan mijn telefoon. Net zoals ik een afspraak met jou maak. Dat doe ik ook met hen. Eens in de zoveel tijd zeg ik tegen ze; ik wil jullie zien, broeders, laten we wat gaan eten.”^[64]

Uit de chronologische beschrijving in het dossier haalt de rechtbank de volgende informatie.

21 juni 2018

Omstreeks 14.08 uur stuurt [naam medeverdachte 1] per e-mail een reactie op een bericht van [naam infiltrant] . Daarin meldt hij dat hij een nieuw telefoonnummer zal regelen en daarna een e-mail zal sturen waar elkaar te ontmoeten.

Rond 16.20 uur belt [naam medeverdachte 1] naar [naam medeverdachte 2] en zegt “
even lekker goed eten”. [naam medeverdachte 2] vraagt aan [naam medeverdachte 1] of hij dan ook met de verdachte komt en zegt dat [naam medeverdachte 1] de verdachte moet vragen.^[65]

Gelet op het recente e-mail contact van [naam medeverdachte 1] met [naam infiltrant] , lijkt sprake van een ontmoeting van de verdachten die met het oog op dat contact door [naam medeverdachte 1] wordt gepland onder het gebruik van versluierde taal. De verdachte wordt hier op aandringen van [naam medeverdachte 2] bij gevraagd.

5 op 6 juli 2018

Op 5 juli vindt de eerste ontmoeting plaats tussen [naam medeverdachte 1] en [naam infiltrant] .^[66]De dag daarna is in de woning van [naam medeverdachte 1] een gesprek te horen waarbij [naam medeverdachte 1] rond 17.30 uur tegen de verdachte spreekt over dat hij heel lang had gesolliciteerd en gisteren eindelijk dat moment was gekomen:

“Ik schrik en zeg kom op man, was echt die moment gekomen... uhhh ik had heel lang gesolliciteerd, gisteren was die moment gekomen om uh.. hij heeft me uitgenodigd, dus kom, ik bel wel als ik jullie zie. ..ntv.. ik neem niemand., ntv.. behalve u …wij vinden (ntv) de schuld

[naam verdachte] : [naam medeverdachte 1] , krijg je geen problemen mee?

[naam medeverdachte 1] : ik deed alles achter (...) Ik wilde, ik wilde eerst naar broeders bellen om met me mee te gaan, wie doet mee.

Gewoon beetje afstand, niks.”^[67]

Op de camerabeelden is te zien dat [naam medeverdachte 1] en de verdachte omstreeks 17.33 uur samen op het balkon aan de achterzijde van de woning van [naam medeverdachte 1] stonden. Op de beelden is aan de gebaren van [naam medeverdachte 1] te zien dat hij voornamelijk aan het woord is. Dit gesprek duurde tot omstreeks 17.42 uur.^[68]

[naam medeverdachte 1] was in de maand juni 2018 begonnen met werken in de zorgsector en naderhand met probleemjongeren. Om deze reden is het niet aannemelijk dat het opgenomen gesprek tussen [naam medeverdachte 1] en de verdachte daadwerkelijk betrekking heeft gehad op 'solliciteren' zoals door de verdediging gesteld.^[69][naam medeverdachte 1] appt op 6 juli 2018 bovendien ook met [naam medeverdachte 2] over het feit dat hij de dag ervoor een sollicitatie gesprek heeft gehad en dat de werkgever ook koerierswerk heeft in omgeving Amsterdam.^[70][naam medeverdachte 1] heeft bij de politie verklaard dat hij met de andere verdachten nooit direct heeft gesproken over een aanslag, maar dat hij dat altijd deed door te spreken over “koerierswerk”.^[71]

Op basis van het voorgaande, met name de uitlating van de verdachte (“krijg je er geen problemen mee?”) gaat de rechtbank er dan ook vanuit dat [naam medeverdachte 1] de dag na zijn eerste ontmoeting met [naam infiltrant] , de verdachte hiervan op de hoogte heeft gesteld.

14 en 15 juli 2018

De verdachte en [naam medeverdachte 1] rijden op 14 juli^[72]samen naar de woning van [naam medeverdachte 4] , waar zij op 15 juli rond 01.01 uur aankwamen.^[73]In deze woning vindt rond 01.30 uur een opvallend gesprek plaats waarin [naam medeverdachte 1] [naam medeverdachte 4] lijkt te waarschuwen om zich niet terug te trekken. De verdachte, die daarbij is, reageert kennelijk op de toon van [naam medeverdachte 1] , waarop [naam medeverdachte 1] zegt dat hij weet wat hij doet, en even later zegt ‘vergeef me dat ik zo kort ben’.

[naam medeverdachte 1] : Ik krijg misschien iets in dichtbij(vermoedelijk) maar euh

[naam medeverdachte 4] : Ohjoo ..ntv..

[naam medeverdachte 1] : Duidelijk voor jou?

[naam medeverdachte 4] : Wat? Ja aghie ..ntv..

[naam medeverdachte 1] : 100%?

[naam medeverdachte 4] : 100% ..ntv.. Inshalla

[naam medeverdachte 1] : Inshalla. Maar als 1 keer ook ja wordt doorgegeven, als jij terug trekt., als de werk., als de dienders niet willen draaien., jij gaat wel je loop(fon) vergoeden.

[naam medeverdachte 4] : Jaaa.

(…)

[naam medeverdachte 1] : Inshalla, daar zeg ik wel die aantal dingen die...

[naam medeverdachte 4] : Aghieee

[naam verdachte] : Waarom praat je zo man?

[naam medeverdachte 1] : Aghie stil, Ik weet wat ik doe

[naam medeverdachte 4] : Oh jo oke.

[naam medeverdachte 2] : Hey niet mee bemoeien he. Hey pas op he haha..

[naam medeverdachte 1] : Inshalla.. aghie vergeef mij., ik ga met [naam medeverdachte 2] naar buiten. Ik kom zo weer. (stuk niet te verstaan)

[naam medeverdachte 1] : Aghie, vergeef mij dat ik zo kort ben, ik spreek jou Inshalla. Moga Allah., ntv.. over jullie waken.^[74]

In dit gesprek spreekt [naam medeverdachte 1] in aanwezigheid van de verdachte klemmend over de verplichting van degene die ‘ja’ heeft doorgegeven. Dit gesprek en zijn deelname zijn zonder kennis van de plannen van de groep bij de verdachte niet goed te begrijpen.

16 juli 2018

Om 14.36 uur hebben [naam medeverdachte 1] en de verdachte een telefoongesprek waarbij de verdachte iets wil zeggen, maar direct wordt onderbroken door [naam medeverdachte 1] . [naam medeverdachte 1] zegt dat hij het weet en dat [naam verdachte] naar zijn huis kan komen.

[naam verdachte] : Al hamdoulilah (fon) Ben je thuis? Ben je werken?

[naam medeverdachte 1] : Ik ben thuis

[naam verdachte] : Oh., hin (fon) eehhhh

[naam medeverdachte 1] : Ja ja ja ja ja ja ja

[naam verdachte] : Oh

[naam medeverdachte 1] : Ik weet het. Komt wel

[naam verdachte] : Ja?

[naam medeverdachte 1] : Ja

[naam verdachte] : Maar we moeten samen dan effe gaan

[naam medeverdachte 1] : inshallah, ik ben alleen thuis. Kom maar

[naam verdachte] : Is goed. Ik kom nu naar jou toe dan hebben we het over^[75]

Daarna volgt tussen 15.15 en 15.43 uur in het WCC een e-mailwisseling met [naam infiltrant] . [naam medeverdachte 1] vroeg meer tijd om door te geven hoeveel broeders mee zouden doen. Die nacht fietsen [naam medeverdachte 1] , de verdachte en een NN-man samen een rondje.

28 en 30 juli 2018

In de telefoon van [naam medeverdachte 3] is een bericht gevonden waarin deze aangeeft dat aan de telefoon ‘heimelijk’ moet worden gepraat^[76]. Verder spreekt [naam medeverdachte 3] op 28 juli een audio bericht in over dat ze ‘
maandag gaan eten’. Vervolgens vindt inderdaad twee dagen later op maandag 30 juli een ontmoeting plaats tussen [naam medeverdachte 1] , [naam medeverdachte 2] en [naam medeverdachte 4] in het WCC rond 14.00 uur als gemaild wordt met [naam infiltrant] . [naam medeverdachte 1] mailt dan aan [naam infiltrant] dat hij
'de broeders had gesproken en men de kans had gemist voor het festival in augustus’.

In de Peugeot van [naam medeverdachte 1] vindt rond 15.38 uur een gesprek plaats tussen de verdachte, [naam medeverdachte 1] , [naam medeverdachte 4] en [naam medeverdachte 2] . [naam medeverdachte 1] vertelt aan de verdachte dat hij met één van de anderen wil spreken over koerierswerk. De verdachte laat daarop weten dat hij snapt waarom.^[77]Als eerder gemeld werd de term koerierswerk door [naam medeverdachte 1] gebruikt als hij over een aanslag wilde spreken.^[78]

29, 30 en 31 augustus 2018^[79]

Op 29 augustus om 17.47 uur stuurt [naam medeverdachte 1] een e-mail aan de infiltrant. [naam medeverdachte 1] leest op dat moment vermoedelijk de e-mail van [naam infiltrant] waarin deze schrijft dat hij op 30 augustus naar [naam medeverdachte 1] komt. [naam medeverdachte 1] schrijft in zijn email: “
Ok”.

[naam medeverdachte 1] belt vervolgens tussen 18.46 en 18.50 uur naar respectievelijk de verdachte, [naam medeverdachte 2] en [naam medeverdachte 3] .

Van deze gesprekken is geen inhoud bekend.

In de avond, tussen omstreeks 20.18 en 20.44 uur komen achtereenvolgens de verdachte, [naam medeverdachte 5] , [naam medeverdachte 3] en [naam medeverdachte 4] in de woning van [naam medeverdachte 1] .^[80][naam medeverdachte 2] heeft inmiddels aan [naam medeverdachte 1] laten weten dat hij niet kan komen.^[81]Terwijl [naam medeverdachte 1] dit bezoek heeft, loopt hij weg omdat hij zegt een telefoontje te moeten plegen. Om 20.52 uur belt [naam medeverdachte 1] naar de politie-infiltrant. In dit gesprek maakt [naam medeverdachte 1] een afspraak voor de volgende dag op dezelfde plek als de vorige keer. Omstreeks 23.32 uur verlaat de verdachte de woning van [naam medeverdachte 1] als laatste van de bezoekers.

Op 30 augustus 2018 stuurt [naam medeverdachte 1] om 10.17 uur een voicebericht via WhatsApp naar de verdachte. Hij zegt hierin dat hij om half drie wil vertrekken en vraagt of de verdachte om twee uur bij hem kan zijn, dan kunnen ze samen [naam 5] ophalen en vertrekken. De verdachte beantwoordt dit bericht om 10.17 uur: “
Oke is goed ik ben insha allah 14:00 bij jou”.

Op grond van het voorgaande is aannemelijk dat [naam medeverdachte 1] op 29 augustus 2018 bezig was met het uitnodigen van groepsleden bij hem thuis, waaronder de verdachte, kennelijk in verband met zijn plan voor een ontmoeting met [naam infiltrant] de volgende dag. Dat [naam medeverdachte 1] en de verdachte het in de snelle en frequente uitwisseling van informatie door [naam medeverdachte 1] kort voor de ontmoeting met de infiltrant (alleen) over werk van [naam 6] zouden hebben gehad, zoals door de verdediging gesteld, acht de rechtbank niet aannemelijk. De korte afstemming over het vertrektijdstip tussen [naam medeverdachte 1] en de verdachte op de ochtend van 30 augustus bevestigt dit beeld en kan slechts worden geduid als een voortzetting van de avond ervoor. De verklaring van de verdachte ter terechtzitting dat er op 29 augustus 2018 niet over de ontmoeting in Utrecht is gesproken acht de rechtbank in het licht van het vorenstaande onwaarschijnlijk. Daarbij is, gezien de eerder gememoreerde voorzichtigheid van de verdachten bij het voeren van expliciete gesprekken niet doorslaggevend dat over een ontmoeting met [naam infiltrant] in Utrecht in de OVC geen mededelingen zijn te horen.

Op 30 augustus vindt vervolgens de ontmoeting van [naam medeverdachte 1] en [naam infiltrant] in Utrecht plaats. De verdachte is meegereden en houdt zich met een derde persoon op in de omgeving van [naam medeverdachte 1] en [naam infiltrant] . Daarbij komt het tot een korte ontmoeting van [naam infiltrant] met de verdachte, waarbij handen worden geschud en [naam medeverdachte 1] onder meer de verdachte (waar deze niet bij is) tegenover [naam infiltrant] aanduidt als iemand die zijn plan kent maar die van gedachten is veranderd en meer tijd nodig heeft.^[82]In het verslag dat hij bij zijn debriefing heeft gedaan zegt [naam infiltrant] over de verdachte:

“ [naam medeverdachte 1] zei tegen me dat die twee mannen de vrienden waren met wie hij was gekomen. Hij zei dat de man met de baard, degene was over wie hij mij had verteld, die een aanval wilde plegen, maar er nog niet klaar vore was en die mijn e-mail had gekregen. Hij zei dat die andere jongen een goede broeder was. Hij zei dat de man met de baard over een maand met de zus van zijn vrouw ging trouwen. [naam medeverdachte 1] zei dat hij het huwelijk had geregeld.”^[83]

De volgende dag whatsappt [naam medeverdachte 1] aan de verdachte om 18.44 uur: “
Morgen rotterdam?” en: “
Of nu, wat je wilt”.Na een paar berichten heen en weer antwoordt de verdachte: “
beter vandaag kerel, zijn we er van af”.

Nog diezelfde avond rijden de verdachte en [naam medeverdachte 1] naar Rotterdam alwaar [naam medeverdachte 2] en [naam medeverdachte 3] woonachtig zijn. Hierbij krijgt de verdachte onderweg aanwijzingen van [naam medeverdachte 1] over het bellen en moeten komen van [naam medeverdachte 4] .^[84]De verdachte is met [naam medeverdachte 1] , [naam medeverdachte 4] en [naam medeverdachte 2] vanaf middernacht ongeveer een uur in de woning van [naam medeverdachte 2] en een uur met [naam medeverdachte 3] in diens woning. Uit de opmerking van de verdachte in de app als een bezoek aan Rotterdam door [naam medeverdachte 1] wordt voorgesteld “
beter vandaag zijn we er van af” volgt dat de verdachte deelt in het gevoel van verantwoordelijkheid bij de taak die [naam medeverdachte 1] zich kennelijk heeft gesteld om bij de broeders in Rotterdam langs te gaan en hen kennelijk op de hoogte te stellen.

20 en 22 september 2018

Na de ontmoeting van [naam medeverdachte 1] en vier medeverdachten met [naam infiltrant] op 18 september in het park te Arnhem, waar de verdachte niet bij is, heeft een rit en onderlinge ontmoeting in Rotterdam op 22 september, vijf dagen vóór de training in Weert, relevantie.

Volgend op het gesprek met [naam infiltrant] op 18 september, waarin het onder meer gaat over het organiseren van een training in Bosnië, krijgt [naam medeverdachte 1] een bericht van [naam infiltrant] op 20 september, waarin staat:

“Salaam alaikum akhi! I have good news! The small things we spoke about that you wanted is coming for when we meet with my brother, he will bring them. He became busy so we will have to meet with him soon, on thursday next week. Its important all the brothers come, he will not have time after.”^[85]

Dan volgt op 22 september een bericht van [naam infiltrant] aan [naam medeverdachte 1] om 13.43 uur:

“
Akhi could you talk to the brothers about the vacation if they have time in first two weeks of oktober? So I can start arrange some things for then.”

Omstreeks 15.35 uur reageert [naam medeverdachte 1] met de tekst:

“
In shaa allah. I see them today or tomorrow.”^[86]

Na deze berichtenwisseling rijden [naam medeverdachte 1] en de verdachte samen naar Rotterdam, alwaar zij [naam medeverdachte 2] en [naam medeverdachte 4] zullen ontmoeten. Voorafgaand aan de ontmoeting wordt over en weer tussen de verdachten gebeld. In deze gesprekken komt onder andere naar voren dat [naam medeverdachte 1] de jongens graag wil zien.

Op de OVC van de Peugeot is tussen 16.52 en 16.57 uur te horen dat er wordt afgesproken bij “
die ene viszaak” en na een paar minuten is een hoog stemmetje te horen dat zegt “
We komen allemaal. Ja we komen allemaal vis eten, we komen allemaal”. [naam medeverdachte 2] zegt tegen [naam medeverdachte 3] “
binnenkort carnaval, dan gaan we snoep oprapen enzo”. Uit deze mededeling in versluierde taal volgt dat voor deze twee verdachten de ontmoeting mede in het teken staat van een gesprek over wapens (‘
candy’).^[87]

Tussen 20.00 uur en 21.15 uur zijn de verdachte, [naam medeverdachte 1] , [naam medeverdachte 4] en [naam medeverdachte 2] met elkaar in de woning van [naam medeverdachte 2] . Hierna zijn de verdachte en [naam medeverdachte 1] tien minuten bij de woning van [naam medeverdachte 3] . [naam medeverdachte 3] wordt daar bij het portiek gezien en het is dan ook zeer wel mogelijk dat [naam medeverdachte 1] (en mogelijk ook [naam verdachte] ) en [naam medeverdachte 3] nog gedurende tien minuten met elkaar hebben gesproken.^[88]

Uit de communicatie met [naam infiltrant] , de gesprekken tussen de verdachten en het verloop van de avond volgt dat het doel van [naam medeverdachte 1] is elkaar te spreken. Mede gelet op de versluierde taal was voor de deelnemers duidelijk dat deze ontmoeting is gepland door [naam medeverdachte 1] met het oog op een nadere invulling van hun plannen. Hoewel de verdachte niet bij de ontmoeting op 18 september 2018 aanwezig is geweest vindt [naam medeverdachte 1] het blijkbaar van belang dat hij wel meegaat op 22 september 2018.

Dat de verdachte niet zou hebben geweten van een ontmoeting met anderen en dat dit blijkt uit zijn algehele afzijdigheid of ongeïnteresseerdheid, zoals de raadsvrouw stelt, is op grond van al het voorgaande niet aannemelijk. De vraag van de verdachte aan [naam medeverdachte 1] bij aankomst bij de woning van [naam medeverdachte 2] hoelang [naam medeverdachte 1] moet blijven en het antwoord van [naam medeverdachte 1] dat ze even gedag zullen zeggen zijn daarvoor onvoldoende onderscheidend.^[89]De stelling van ongeïnteresseerdheid staat ook haaks op het uiterlijke gedrag van de verdachte die onderweg telefoongesprekken voert in overleg met [naam medeverdachte 1] .

a.3. de ontmoeting van [naam 7] en [naam 8]

Op 26 september 2018 hebben de echtgenote van de verdachte ( [naam 7] ) en de echtgenote van [naam medeverdachte 1] ( [naam 8] ) een gesprek als [naam 7] op bezoek komt bij haar zus. In dit gesprek legt [naam 7] aan [naam 8] haar zorg voor omtrent uitlatingen van de verdachte. Onder meer:

- [naam 7] zegt dat [naam verdachte] dingen zegt zoals wat ga je later doen, als ik er niet meer ben. Met

het huis? Ga je later hertrouwen? Als je straks kinderen hebt ga je het huis dan laten?

- [naam 7] zegt dat [naam verdachte] zegt ja, als ik dood ga, wat ga je doen? Ga je het huis laten als ik er

niet meer ben?

- [naam 7] zegt dat ze het gevoel heeft dat [naam verdachte] dit niet zomaar zegt.

- [naam 7] zegt hij heeft een idee, hij wil daar heen gaan als je begrijpt wat ik bedoel.^[90]

Dit gesprek vormt in samenhang met de overige informatie in het dossier een aanwijzing dat de verdachte blijkens zijn kennelijk herhaalde uitlatingen richting zijn partner rekening hield met het feit dat hij ging sterven.^[91]Het is niet vergezocht te veronderstellen dat dit gesprek over vermoedens van [naam 7] in verband staat met verdachtes betrokkenheid bij de groep en mogelijke plannen van [naam medeverdachte 1] en de medeverdachten. In ieder geval strookt deze ongerustheid bij zijn partner niet met een algehele passiviteit of onwetendheid van de verdachte als het gaat om de plannen van zijn zwager.

a.4. Tussenconclusie met betrekking tot de wetenschap van de verdachte

Uit het vorenstaande vloeien naar het oordeel van de rechtbank vermoedens voort die mogelijk los en op zichzelf genomen niet telkens zekerheid bieden, maar in onderlinge samenhang overtuigend bewijs vormen voor de wetenschap van de verdachte van de aanslagplannen van [naam medeverdachte 1] en de andere medeverdachten. Dat die plannen ten tijde van die ontmoetingen voor de groepsleden (waaronder [naam medeverdachte 1] zelf) en dus ook de verdachte nog niet concreet naar tijd en plaats bepaald waren, is niet doorslaggevend.

Bij deze conclusie omtrent de wetenschap van de verdachte weegt mee:

bij uitspraken van deze rechtbank van heden worden de medeverdachten veroordeeld voor onder meer het medeplegen van de voorbereiding van een aanslag in de periode vanaf 1 juni 2018;
er is sprake van een regelmatig contact van de verdachte met niet alleen [naam medeverdachte 1] , maar ook de groep medeverdachten om hem heen;
er is in de contacten tussen de medeverdachten veelvuldig sprake van versluierde taal en omzichtigheid in de onderlinge communicatie;
de ontmoetingen van de verdachten onderling spelen zich voor een belangrijk deel af rondom ontmoetingen, dan wel e-mail of Telegram contact van [naam medeverdachte 1] met [naam infiltrant] ;
de verdachte is aanwezig bij die ontmoetingen met de medeverdachten en speelt in die onderlinge contacten een zodanige rol dat van voortdurende afzijdigheid of passiviteit geen sprake is;
blijkens informatie aangetroffen op zijn gegevensdragers beschikt de verdachte over jihadistisch propagandamateriaal op zijn computers en telefoons;
de verdachte heeft [naam infiltrant] in Utrecht ontmoet en hem de hand geschud. Voor die ontmoeting en begroeting heeft hij geen redelijke verklaring kunnen geven zodat, mede gezien de verklaringen van [naam medeverdachte 1] omtrent de hoedanigheid van [naam infiltrant] , de rechtbank het er voor moet houden dat de verdachte wetenschap moet hebben gehad omtrent de hoedanigheid van [naam infiltrant] en daarmede ook wetenschap van de met [naam infiltrant] besproken/te bespreken plannen.

Tegen de achtergrond van het vorenstaande komt de rechtbank toe aan bespreking van de tenlastegelegde feitelijke handeling.

Kunstmest halen in Breda

In het bijzonder met betrekking tot het halen van de kunstmest acht de rechtbank de volgende feiten en omstandigheden van belang.

Op 6 september 2018 stuurt [naam infiltrant] een bericht aan [naam medeverdachte 1] dat de kunstmest de volgende dag zal komen^[92]en op 7 september laat [naam infiltrant] aan [naam medeverdachte 1] weten dat de kunstmest kan worden opgehaald uit een afgesloten auto geparkeerd bij de Mediamarkt in Breda. De sleutel zou in een locker bij de Mediamarkt liggen en zou na gebruik terug gelegd moeten worden:

“In Breda there is a Mediamarkt on a street called Kruisvort. Inside Mediamarkt there are lockers, and inside locker 2 there is a bag with a key to a car. The code for the locker is 2018. The keys go to a Mercedes van license [kentekennummer] that is outside. Inside the car are the thing you need to get. The things are big so you need a car. Like I said before akhi they are safe but don't break the packing, if broken the material goes bad in a few days. After you take the things leave the key inside a locker and give me the number and code.

Akhi you need to get them as soon as you can, before the sun goes down."

Omstreeks 12.09 uur belt [naam medeverdachte 1] naar de verdachte met de vraag of [naam verdachte] iets te doen heeft en of hij naar [naam medeverdachte 1] kan komen. [naam medeverdachte 1] moet snel iets halen dat zijn broertje heeft besteld.^[93]

Rond 13.00 uur haalt [naam medeverdachte 1] [naam verdachte] op in Huissen en rijden ze richting Breda, onderweg zegt [naam medeverdachte 1] tegen de verdachte dat ze zacht moeten praten voor de AIVD.^[94]Omstreeks 14.34 uur gaan beiden de Mediamarkt binnen en komen korte tijd later weer naar buiten. [naam medeverdachte 1] heeft op dat moment een blauwe Albert Heijn tas in zijn handen. Na bijna een kwartier over de parkeerplaats te hebben gelopen opent [naam medeverdachte 1] het bestuurdersportier en vervolgens de achterdeuren van een bestelauto voorzien van het kenteken als doorgegeven door [naam infiltrant] . Vervolgens parkeert de verdachte de Peugeot van [naam medeverdachte 1] achter de bestelauto, stapt uit en loopt in de richting van de laadruimte van de bestelauto. [naam medeverdachte 1] pakt meerdere zakken uit de laadruimte van de bestelauto en plaatst deze in de kofferbak van de Peugeot. De verdachte parkeert de Peugeot opnieuw en nadat [naam medeverdachte 1] de bestelauto heeft afgesloten lopen ze omstreeks 15.01 uur beiden de Mediamarkt weer binnen. Hierbij heeft [naam medeverdachte 1] de blauwe Albert Heijn tas weer bij zich. Vervolgens stuurt [naam medeverdachte 1] om 15.02 uur een bericht aan [naam infiltrant] waarin hij schrijft: “
Ik heb het. De sleutel is terug in de zelfde locker en dezelfde code.”^[95]Gezien wordt dat beiden om 15.06 uur uit de Mediamarkt komen en dat [naam medeverdachte 1] als bestuurder en de verdachte als passagier in de auto van [naam medeverdachte 1] vertrekken.

Omstreeks 15.07 uur, vindt een gesprek plaats in de Peugeot waarbij [naam medeverdachte 1] tegen de verdachte zegt dat hij op zoek is naar ‘hele speciale mest’ en ‘voor bloemen, maar je kan het niet overal kopen’.^[96]

Rond 16.03 uur leest de verdachte aan [naam medeverdachte 1] een Telegram bericht voor van [naam infiltrant] .^[97][naam verdachte] reageert vervolgens op dit bericht namens [naam medeverdachte 1] .

[naam verdachte] : Allahu Akhbar achy I'm happy to hear it went go..good and so quickly. Smart idea using the same locker and code. Uuhhh...Three message you again soon insha’allah....I’ll message you again soon insha’llah.

[naam medeverdachte 1] : Zeg maar "Okay see you soon”^[98]

Omstreeks 17.03 uur, vindt een gesprek plaats in de Peugeot waarbij [naam medeverdachte 1] een bericht in het Engels dicteert aan de verdachte. [naam verdachte] moet schrijven dat de dingen goed gaan en dat ze bij ‘
een andere stap van hun plan’zijn.^[99]

Omstreeks 18.20 uur komen de verdachte en [naam medeverdachte 1] aan bij de woning van [naam medeverdachte 1] en wordt de Peugeot met de achterzijde ter hoogte van het portiek van het perceel geparkeerd. De verdachte gaat de gang in naar de bergingen, waarvan de berging behorende bij de woning van [naam medeverdachte 1] deel uitmaakt. [naam medeverdachte 1] haalt de zakken met kunstmest uit de Peugeot en loopt hiermee de gang richting de berging in.

De rechtbank stelt vast dat de verdachte kennelijk met een summiere toelichting bereid was om [naam medeverdachte 1] te vergezellen naar Breda. Uit het dossier blijkt voorts niet dat onderweg een nadere uitleg werd gegeven van doel of bestemming van de reis. De verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij onderweg wel de suggestie deed om mest bij Ikea of Praxis te halen “
want waarom zou je naar Breda moeten?”. Een opmerking/vraag van zijn kant over mest is in de opnamen om 15.07 uur wel te horen, maar dit speelt zich pas af nadat de mannen de kunstmest hebben overgeladen en de rit dus al hebben gemaakt, hetgeen in de uitleg van de verdachte niet voor de hand ligt.

Het feit dat 100 kilogram ‘hele speciale mest’ moest worden opgehaald uit een onbekende geparkeerde auto, met de sleutel uit een locker, geparkeerd bij de Mediamarkt op ongeveer anderhalf uur rijden van hun beider woonplaatsen, zou op zijn minst bij de verdachte tot vragen hebben moeten leiden - ook omdat [naam medeverdachte 1] in een flat woont en kennelijk niet over een tuin beschikt -, maar uit de uitgewerkte opnames blijkt dat niet.

Uit het vorenstaande volgt reeds dat het op grond van de communicatie voor en tijdens de reis aannemelijk is dat de verdachte, buiten (alleen) de conversaties om zoals vastgelegd in de OVC van de Peugeot en de tap op de telefoon van [naam medeverdachte 1] , in voldoende mate op de hoogte was van bestemming en doel van de reis, om hierover geen gesprek aan te gaan. De rechtbank acht onaannemelijk dat de verdachte - zoals hij heeft verklaard - onwetend van bestemming en doel van de rit, in vertrouwen en zonder verdere vragen is meegegaan.

Deze conclusie wordt voorts onderbouwd door het specifieke gegeven dat de verdachte voor [naam medeverdachte 1] tijdens de rit kennelijk berichten leest en verstuurt met diens telefoon. Deze berichten zijn concreet over het succes van de rit naar Breda, het aantreffen en overladen van de kunstmest via een locker en code. Daarnaast wordt expliciet benoemd dat zij bij “
een andere stap van hun plan” zijn.

Uit zijn rol bij de berichtenuitwisselingen kan worden opgemaakt dat de verdachte rechtstreeks betrokken werd in de communicatie met [naam infiltrant] en het misdadige doel van de rit naar Breda.

Een kleine week later op 11 september 2018 heeft de verdachte zeer vermoedelijk [naam medeverdachte 1] opnieuw vergezeld en naar de winkel gereden toen deze bij de Hubo in Arnhem chemicaliën, te weten vijf keer een halve liter aceton en vijf keer een halve liter zoutzuur, kocht.^[100]Chemicaliën die geschikt zijn voor het maken van explosieven.

Conclusie uit a. en b.

Wanneer vorengenoemde omstandigheden rond de rit naar Breda worden bezien in samenhang met de hiervoor bewezen geachte wetenschap van de verdachte van de plannen van de groep rond [naam medeverdachte 1] kan de conclusie niet anders zijn dan dat de verdachte met zijn aandeel in het ophalen van de kunstmest bewust heeft bijgedragen aan de voorbereiding van een terroristische aanslag door [naam medeverdachte 1] en medeverdachten. Hij heeft in vereniging met [naam medeverdachte 1] opzettelijk de kunstmest verworven en voorhanden gehad tot het begaan van een zodanig misdrijf.

De beschrijving en uitleg van de verdediging dat de verdachte tijdens de rit van en naar Breda zo passief mogelijk bleef, geen andere mogelijkheid had, het niet helemaal senang vond aanvoelen en daarom geen verdere vragen stelde, is niet aannemelijk en met al het voorgaande in strijd.

Dat de verdachte niet zelf een belangrijke rol als aanslagpleger zou vervullen, zoals de officieren van justitie hebben opgemerkt, staat niet in de weg aan de conclusie van medeplegen, nu de verdachte betrokken was bij de samenwerking van de verdachten, en een eigen rol speelde in de voorbereiding van het delict door de grondstoffen voor de explosieven mede te verwerven en voorhanden te hebben. Hierbij is mede van belang dat het gaat om een hoeveelheid grondstof die bij verwerking tot een explosief massale schade zou hebben aangericht, zodat reeds deze bemoeienis van de verdachte als een substantiële bijdrage aan de voorbereiding van een aanslag moet worden gezien.

Al het vorenstaande brengt de rechtbank tot het oordeel, dat de verdachte zich samen met een ander schuldig heeft gemaakt aan voorbereidingshandelingen tot terroristische misdrijven.

7.3.

Ten aanzien van het onder 2 primair ten laste gelegde

Het openbaar ministerie en de verdediging verschillen van opvatting over de vraag of in deze zaak sprake is van een organisatie in de zin van artikel 140a c.q. artikel 140 Sr.

Allereerst dient de rechtbank vast te stellen van welke eisen hierbij moet worden uitgegaan. De rechtbank volgt in beginsel de eisen welke de Hoge Raad sedert 1990 in bestendige jurisprudentie^[101]heeft geformuleerd ten aanzien van artikel 140 Sr nu artikel 140a Sr als specialis^[102]heeft te gelden en alle bestanddelen met uitzondering van het terroristisch oogmerk op dezelfde wijze dienen te worden uitgelegd.

Aldus dient bij het beantwoorden van de vraag wanneer sprake is van een organisatie ex artikel 140a/140 Sr - los van het daarbij behorende oogmerk, waarover hieronder meer - te worden uitgegaan van:

een samenwerkingsverband;
met een zekere duurzaamheid en structuur;
tussen tenminste twee (c.q. de individuele verdachte en één ander) personen.

Onderzocht moet worden of in het onderhavige geval daarvan sprake is.

De eerste vraag: samenwerkingsverband? Daarvan is naar het oordeel van de rechtbank sprake in de periode gelegen tussen 1 juni 2018 - onder meer: [naam medeverdachte 1] spreekt op 5 juli 2018 over de broeders die zijn ingelicht - en 27 september 2018. In die periode is er sprake van een samenwerking tussen de verdachten [naam medeverdachte 1] , [naam medeverdachte 2] , [naam medeverdachte 4] en [naam medeverdachte 3] , bestaande in het voorbereiden van aanslagen met behulp van vuurwapens - treffen met, instructie van en overhandiging van vuurwapens door politie-infiltranten te Weert - en zelfgemaakte bommen met behulp van onder meer kunstmest en in de tenlastelegging genoemde chemische stoffen, vervoer door [naam medeverdachte 1] en [naam verdachte] en aankoop door en namens [naam medeverdachte 1] van chemische stoffen. De samenwerking uit zich voorts (doch is niet beperkt tot) in het bespreken van plannen daartoe met politie-infiltranten en onderling in verschillende huizen van verdachten, tijdens autoritten en op straat, en de vele (individuele) gesprekken tussen [naam medeverdachte 1] en één of meer bovengenoemde personen waaronder (ook) [naam verdachte] en [naam medeverdachte 5] onder meer met de politie-infiltrant (Presikhaaf Park) c.q. het verblijven in de nabijheid van die infiltrant (Utrecht).

De tweede vraag: duurzaamheid en structuur? Om met het laatste te beginnen: de structuur blijkt uit het totale aantal deelnemers, te weten de verdachten [naam medeverdachte 1] , [naam medeverdachte 2] , [naam medeverdachte 4] , [naam medeverdachte 3] , [naam verdachte] en [naam medeverdachte 5] , waarbij [naam medeverdachte 1] zich manifesteert als degene met (de meeste) initiatieven. Dit blijkt onder meer uit de omstandigheid dat [naam medeverdachte 1] steeds en frequent contact met de overige verdachte(n) alsmede met de politie-infiltrant heeft en zoekt, en hij een gezamenlijke bespreking met die infiltrant en de overige verdachten organiseert in het Presikhaaf Park te Arnhem. Voorts zijn ook hier van belang de hierboven geschetste omstandigheden alsmede (frequente) onderlinge contacten tussen één of meer van de hiervoor genoemde personen. De duurzaamheid is in dit geval gegeven door de tijdspanne waarin een en ander zich heeft afgespeeld, te weten de periode tussen 1 juni 2018 en 27 september 2018, de dag van de aanhouding van de verdachten, alsmede de frequentie van de contacten.

Ten slotte de derde vraag: deze wordt eigenlijk door het hierboven overwogene reeds beantwoord. Een korte greep uit het dossier laat zien dat de verdachten elkaar hebben getroffen op meer dan één moment en op meer dan één plaats (Arnhem, Utrecht, Rotterdam, Vlaardingen, soms in wisselende samenstelling) en tezamen met de infiltrant in Arnhem (Presikhaaf Park) en in Weert (in geval [naam verdachte] : alsmede het ophalen en vervoeren van potentieel explosieve stoffen - kunstmest - vanuit Breda naar Arnhem).

Het voorgaande leidt de rechtbank tot de vaststelling dat tussen de verdachte en de hierboven genoemden sprake is geweest van een feitelijke organisatie als bedoeld in artikel 140a c.q. 140 Sr.

Daarmede staat echter nog niet vast dat deze organisatie er ook daadwerkelijk een is in de zin van voornoemde artikelen. Daarvoor moet immers vast komen te staan dat de organisatie zich heeft beziggehouden met één of meer strafbare feiten als genoemd in de tenlastelegging. Naar het oordeel van de rechtbank is dat het geval. Gelet op de omstandigheid dat de rechtbank - kort gezegd - voorbereiding voor aanslagen als bedoeld in feit 1 bewezen verklaart en deze naar het oordeel van de rechtbank niet alleen doch tezamen en in vereniging met [naam medeverdachte 1] zijn begaan, kan niet anders dan tot de conclusie worden gekomen dat deze organisatie als zodanig zich heeft beziggehouden met deze strafbare feiten.

Nu rest nog de vraag of en zo ja welk oogmerk die organisatie had, namelijk het oogmerk tot het plegen van misdrijven (artikel 140 Sr) of tot het plegen van terroristische misdrijven (artikel 140a Sr).

De rechtbank zal de vraag naar het oogmerk tot het plegen van terroristische misdrijven als de meest vergaande het eerst behandelen. Hierbij is van groot belang de vraag naar het terroristisch oogmerk, nu dat oogmerk bepaalde misdrijven, waaronder die omschreven in de artikelen 96 en 157, 176a en b, 288a, 289(a) Sr blijkens artikel 83 Sr kwalificeert tot terroristische misdrijven. De vraag spitst zich dan ook toe op wat terroristisch oogmerk is.

Een definitie van dit begrip treffen we aan in artikel 83a Sr. De wetgever heeft het terroristisch oogmerk - kort samengevat - omschreven als een gedraging die het oogmerk heeft om (een deel van) de bevolking ernstige vrees aan te jagen dan wel de overheid wederrechtelijk te dwingen iets te doen, niet te doen of te dulden dan wel (internationale) structuren van een land te ontwrichten of te vernietigen.

Dit bestanddeel maakt deel uit van een aantal onderdelen van de tenlastelegging. Hiermee is een strafverzwarend element ingebracht.

Het oogmerk is het naaste doel van de dader, het is datgene wat hij wil of waar het hem om te doen is. Het motief hiervoor kan economisch, politiek of religieus geïnspireerd zijn.

Zich serieus met de Koran bezig houden en in dat kader praten over de jihad, het verwerpen van de democratie, het niet aanvaarden van wetten behalve die, die afkomstig zijn van Allah, is binnen de grondwettelijke vrijheden van meningsuiting en van godsdienst toegestaan, ook al raken de gesprekken de fundamenten van onze samenleving, zijnde de democratie en de rechtsstaat. Deze vrijheden zijn echter niet onbeperkt en vinden hun begrenzing in het plegen van misdrijven, ook al worden die misdrijven uit politiek religieuze motieven gepleegd.

Uit het bespreken en feitelijk voorbereiden van een bomaanslag (kunstmest en chemische stoffen), het verwerven en voorhanden hebben van vuurwapens, het ondergaan van een training/instructie met die wapens (Weert), het voorbereiden van de eigen dood (afscheidsbrieven, huur van gezamenlijke woning), het daaromtrent spreken met de levenspartner, het daadwerkelijk benoemen van objecten voor een aanslag (Gay Pride of andere LHBT-feesten, militaire basis), vermag de rechtbank af te leiden dat al deze feiten in onderling verband en samenhang, tegen de achtergrond van het gewelddadige gedachtegoed van in ieder geval een aantal van de verdachten ( [naam medeverdachte 1] , [naam medeverdachte 3] , [naam medeverdachte 4] , [naam medeverdachte 2] en [naam medeverdachte 5] ), voldoende grond opleveren om aan te nemen dat er sprake is van een terroristisch oogmerk, bestaande uit het aanjagen van vrees bij (een deel van) de bevolking en/of het ontwrichten van fundamentele politieke structuren.

Niet nodig is dat de verdachte als deelnemer aan de organisatie en medepleger van de overige bewezenverklaarde feiten aanhanger was van eerder genoemd gedachtegoed. Voldoende is dat hij daarvan weet had, alsook van het voornemen om (terroristische) misdrijven te plegen. Daarover informeert het dossier dat de verdachten onderling (heel) vaak met elkaar spraken over de (gewelddadige) jihad.

Al het vorenstaande brengt de rechtbank tot het oordeel, dat de verdachte deelnam aan een organisatie die tot oogmerk had het plegen van terroristische misdrijven.

7.4.

Bewezenverklaring

In bijlage II heeft de rechtbank de inhoud van wettige bewijsmiddelen opgenomen, houdende voor de bewezenverklaring redengevende feiten en omstandigheden. Op grond daarvan en op grond van de redengevende inhoud van het voorgaande, is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 1 primair en 2 primair ten laste gelegde heeft begaan op die wijze dat:

1. primair.

hij in de periode van
1 juni2018 tot

en met 27 september 2018 te Arnhem en/of Breda en/of elders in Nederland,

tezamen en in vereniging met een ander,

ter voorbereiding van de misdrijven waarop naar de wettelijke

omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is gesteld,

te weten:

-moord (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 289

juncto 83 van het Wetboek van Strafrecht), en

-het opzettelijk brand stichten en/of een ontploffing teweegbrengen, terwijl

daarvan gemeen gevaar voor goederen en gevaar voor zwaar lichamelijk

letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is, zoals bedoeld in

artikel 157 sub 1en 2 van het Wetboek van Strafrecht, (te) begaan met een

terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 176a van het Wetboek van Strafrecht),

opzettelijk grondstoffen voor

een (auto)bom en grondstoffen voor explosieven voor in bomvesten, te weten: kunstmest en zoutzuur en aceton, bestemd tot het begaan van die misdrijven, heeft verworven en/of voorhanden heeft gehad;

2 primair.

hij in de periode van
1 juni2018 tot en met 27 september

2018 te Arnhem en/of Rotterdam en/of Huissen en/of Vlaardingen en/of Utrecht

en/of Weert en/of Breda en/of elders in Nederland,

met mededaders [naam medeverdachte 1] (geboren op [geboortedatum medeverdachte 1] ) en [naam medeverdachte 4] (geboren op [geboortedatum medeverdachte 4] ) en [naam medeverdachte 2] (geboren op [geboortedatum medeverdachte 2] ) en [naam medeverdachte 3] (geboren op [geboortedatum medeverdachte 3] ) en [naam medeverdachte 5] (geboren op [geboortedatum medeverdachte 5] ),

heeft deelgenomen aan een organisatie, welke organisatie tot oogmerk had het

plegen van terroristische misdrijven, namelijk

A. het opzettelijk brand stichten en/of een ontploffing teweegbrengen, terwijl

daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel

en/of levensgevaar voor een ander te duchten is en/of dit feit iemands dood

ten gevolge heeft (zoals bedoeld in artikel 157 Wetboek van Strafrecht), (te)

begaan net een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 176a van het

Wetboek van Strafrecht), en/of

B. doodslag (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in

artikel 288a van het Wetboek van Strafrecht), en/of

C. moord (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel

289 juncto 83 van het Wetboek van Strafrecht), en/of

D. de samenspanning en/of opzettelijke voorbereiding van en/of bevordering tot

eerdervermelde misdrijven (zoals bedoeld in artikel 176b en/of 289a en/of 96

lid 2), en/of

E. het voorhanden hebben van een of meer wapens en/of van munitie van de

categorieën II en/of III (zoals bedoeld in artikel 26 lid 1 van de Wet Wapens

en Munitie) (te) begaan met een terroristisch oogmerk en/of met het oogmerk om

een terroristisch misdrijf voor te bereiden of gemakkelijk te maken (zoals

bedoeld in artikel 55 lid 1 en/of lid 5 van de Wet Wapens en Munitie).

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

8..Strafbaarheid feiten

De bewezen feiten leveren op:

Ten aanzien van feit 1 primair

eendaadse samenloop van

medeplegen van voorbereiding van moord

medeplegen van voorbereiding van opzettelijk brand stichten en/of ontploffing teweegbrengen, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen te duchten is

medeplegen van voorbereiding van opzettelijk brand stichten en/of ontploffing teweegbrengen, terwijl daarvan levensgevaar of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel voor een ander te duchten is

telkens begaan met een terroristisch oogmerk

Ten aanzien van feit 2 primair

medeplegen van deelname aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven.

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de feiten uitsluiten. De feiten zijn dus strafbaar.

9..Strafbaarheid verdachte

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte

uitsluit. De verdachte is dus strafbaar.

10..Motivering straf en maatregel

De straf en maatregel die aan de verdachte worden opgelegd, zijn gegrond op de ernst van de feiten, de omstandigheden waaronder de feiten zijn begaan en de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte. Daarbij wordt in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

De verdachte heeft zich samen met de medeverdachten schuldig gemaakt aan de voorbereiding van een grote terroristische aanslag op willekeurige burgers en politie in Nederland. Zij hebben gezamenlijk deelgenomen aan een terroristische organisatie. De verdachten waren voornemens eind 2018 met een voertuig een (zware) bomaanslag te plegen, waartoe verdachte als medepleger voorbereidingshandelingen heeft gepleegd, en elders een festival binnen te dringen ‘schietend als een gek op mensen’ met Kalasjnikovs. De verdachten zouden daarbij ook handgranaten en bomvesten hebben willen gebruiken. De bomvesten zouden gebruikt moeten worden als de politie zou arriveren, zodat ook zij daarmee slachtoffer zouden worden. De verdachten hadden namelijk duidelijk kenbaar gemaakt dat zij zelf niet levend in handen van de politie zouden willen vallen.

De bewezen verklaarde feiten zijn zeer ernstige misdrijven, hetgeen zwaar meeweegt bij de bepaling van de (hoogte van de) straf. De internationale gemeenschap wordt geteisterd door bloedige en angstaanjagende terroristische aanslagen. Deze aanslagen worden gepleegd vanuit een intolerante religieuze ideologie, waarbij wordt geprobeerd het eigen gelijk op gewelddadige wijze aan anderen op te leggen en waarbij de bevolking veelal slachtoffer is en ernstige vrees wordt aangejaagd. Daarbij worden geen middelen en methoden geschuwd. De verdachte en de medeverdachten hebben zowel de burgerbevolking als de politie in Nederland op zware wijze beoogd te treffen met een bloedige aanslag waarbij grote aantallen onschuldige personen het slachtoffer zouden moeten worden. Dankzij tijdig ingrijpen van de Nederlandse overheidsdiensten hebben de verdachte en de medeverdachten hun plannen niet kunnen uitvoeren.

Bescherming van de maatschappij

Samenlevingen die worden geconfronteerd met terroristisch geweld dienen hiertegen te worden beschermd. Met grote inzet trachten overheden, waaronder de Nederlandse, zich dan ook daartegen te weren, onder andere door wetgeving in het leven te roepen waarbij wordt getracht terrorisme in de kiem te smoren door middel van strafbaarstellingen die zien op de fase voorafgaande aan het plegen van een terroristisch misdrijf waarin voorbereidende handelingen daartoe worden getroffen, zoals in de onderhavige zaak.

Strafblad

De rechtbank heeft acht geslagen op een uittreksel uit de justitiële documentatie van 20 mei 2020, waaruit blijkt dat de verdachte niet eerder voor soortgelijke strafbare feiten is veroordeeld.

Rapportages

Ter beoordeling van de toerekenbaarheid van de verdachte, heeft de rechtbank een pro Justitia rapportage ontvangen van het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en

Psychologie (NIFP), locatie Pieter Baan Centrum (hierna: PBC), opgemaakt door D.C.W.H. Naus, psychiater, A. Witvliet, GZ-psycholoog, en G.J. Ploeg, forensisch milieuonderzoeker, gedateerd 5 maart 2020.

Uit voormelde rapportage komt - kort samengevat en voor zover relevant - naar voren dat de verdachte het onderzoek heeft geweigerd. Hij heeft niet met onderzoekers gesproken, niet

aan het milieurapport meegewerkt, niet meegedaan aan het testpsychologisch onderzoek,

geweigerd deel te nemen aan de verschillende programmaonderdelen en nauwelijks contact

gehad met de groepsleiding. Aangezien er geen aanwijzingen zijn voor psychiatrische problematiek, ontwikkelingsproblematiek, een verstandelijke beperking of problemen in middelengebruik en het onbekend is gebleven of er sprake is van problemen in de persoonlijkheid van de verdachte, kan al met al geen ziekelijke stoornis en/of gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens worden vastgesteld, noch worden uitgesloten. Met de nodige voorzichtigheid kan wel worden gezegd dat de verdachte een autonoom functionerend en weinig beïnvloedbaar persoon lijkt, zodat een eventuele invloed van anderen op zijn gedragskeuzes vermoedelijk niet heel groot zal zijn geweest. Omgekeerd is er geen zicht gekomen of en in hoeverre de verdachte anderen heeft beïnvloed. Door

een gebrek aan informatie, kunnen de gedragsdeskundigen geen valide uitspraak doen over het risico van gewelddadig extremisme bij de verdachte. Ook is het niet mogelijk om een inschatting te maken van het gevaar van herhaling van soortgelijke feiten als het ten laste gelegde gerelateerd aan eventuele psychopathologie. Om die reden onthouden de gedragsdeskundigen zich van advies tot het eventueel opleggen van een behandeling binnen een gedwongen kader.

Tevens heeft de rechtbank kennis genomen van Reclassering Nederland (hierna: reclassering), gedateerd 23 maart 2020. Uit dit rapport komt - kort samengevat - naar voren dat gesteld kan worden dat het sociaal netwerk van de verdachte een risico vormt, gezien zijn contacten met de medeverdachten waarvan enkelen eerder zijn veroordeeld voor een misdrijf met een terroristisch oogmerk.

Daar de verdachte slechts gedeeltelijk openheid van zaken heeft gegeven en vragen met betrekking tot religie en ideologie veelal algemeen en/of ontwijkend heeft beantwoord, kan de reclassering geen uitspraken doen over de risico’s op extremistisch geweld. Wel blijkt uit het zaaksdossier dat betrokkene interesse had in het jihadistisch gedachtegoed, getuige het aangetroffen materiaal. Het risico op recidive wordt door OXREC, een actuarieel instrument dat het risico op algemene- en geweldsrecidive binnen twee jaar meet, ingeschat als laag.

Bij een veroordeling tot een (deels) onvoorwaardelijke gevangenisstraf adviseert de reclassering een gedragsbeïnvloedende en vrijheidsbeperkende maatregel (GVM, artikel 38z Sr) op te leggen, zodat gedragsbeïnvloedende en vrijheidsbeperkende voorwaarden toegepast kunnen worden na de gevangenisstraf. Er is sprake van een verdenking die hoge risico’s met zich meebrengt en die naar verwachting nog steeds aanwezig zal zijn na de gevangenisstraf. Daarnaast wil betrokkene niet meewerken aan het onderzoek voor een pro Justitiarapportage.

Radicalisering

De persoonlijke omstandigheden van de verdachte zoals die ter terechtzitting naar voren zijn gebracht, leiden, gelet op de bestaande ernstige zorgen ten aanzien van de mate van radicalisering van de verdachte en het daarmee samenhangende gevaar voor herhaling van vergelijkbare feiten, niet tot matigende invloed op de straftoemeting. De belangen van resocialisering zijn daarom evenmin van invloed op de bepaling van (de hoogte van) de straf.

Slotsom

De rechtbank heeft in het bijzonder gelet op het wettelijk kader van strafmaxima van de strafbaarstellingen waarop de bewezenverklaringen zijn toegespitst met name met betrekking tot feit 1, de ernst van de bewezenverklaarde feiten, de aard van de strafbaarstellingen, het belang dat de Nederlandse maatschappij gedurende een lange periode wordt beschermd tegen de risico’s van de (vreselijke) gevolgen van een geslaagde aanslag door de verdachte en op overwegingen van speciale preventie.

Nu de rechtbank, in tegenstelling tot de officieren van justitie, komt tot bewezenverklaring van het onder 1 primair ten laste gelegde zal aan de verdachte (enerzijds) een gevangenisstraf worden opgelegd van langere duur dan door de officieren van justitie gevorderd, doch (anderzijds) van beperktere duur dan bij anderen (medeverdachten) gelet op zijn feitelijke rol bij de gepleegde voorbereidingshandelingen. Daarbij zij opgemerkt dat de niet-toegestane beïnvloeding door de AIVD, zoals hiervoor onder 6 overwogen, slechts betrekking heeft op de medeverdachte [naam medeverdachte 1] en derhalve geen matigende werking heeft op de duur van de aan de verdachte op te leggen gevangenisstraf.

Gedragsbeïnvloedende en vrijheidsbeperkende maatregel

Standpunt van de verdediging

Het rapport van de reclassering voldoet niet aan het vereiste ‘met redenen omkleed’ te zijn, wat aan oplegging van een maatregel ex art. 38z Sr in de weg staat.

Beoordeling

Voormeld reclasseringsrapport houdt, zoals hiervoor weergegeven, onder meer in dat er sprake is van een verdenking die hoge risico’s met zich brengt, die naar verwachting nog steeds aanwezig zullen zijn na de gevangenisstraf. Daarnaast wil de verdachte niet meewerken aan het onderzoek voor een Pro Justitia rapportage.

Daarmee voldoet het rapport aan het vereiste ‘met voldoende redenen te zijn omkleed’. Bovendien is de uiteindelijke beslissing over het al dan niet opleggen van de zelfstandige maatregel aan de rechter en is een daartoe strekkend positief reclasseringsadvies niet vereist.^[104]

Conclusie

Het verweer wordt verworpen.

De rechtbank zal dan ook tevens de maatregel strekkende tot gedragsbeïnvloeding of vrijheidsbeperking als bedoeld in artikel 38z Sr opleggen. Op die manier wordt het mogelijk om de verdachte in aansluiting op de gevangenisstraf onder toezicht te stellen indien dit op dat moment nog noodzakelijk wordt geacht. Oplegging van deze maatregel is nodig ter bescherming van de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen of goederen. De verdachte heeft gedurende het onderzoek door de reclassering slechts gedeeltelijk openheid van zaken gegeven en vragen met betrekking tot religie en ideologie veelal algemeen en/of ontwijkend beantwoord, terwijl er wel degelijk sprake is van interesse in het jihadistisch gedachtegoed. Daarnaast vormt het sociaal netwerk van de verdachte, bestaande uit medeverdachten die reeds eerder werden veroordeeld voor terroristische misdrijven, een risico.

Langdurig toezicht is nodig om het recidiverisico te beteugelen. Aan de wettelijke vereisten voor oplegging van deze maatregel is voldaan nu de rechtbank aan de verdachte een gevangenisstraf zal opleggen wegens misdrijven die gericht zijn tegen of gevaar veroorzaken voor de onaantastbaarheid van het lichaam van personen en waarop naar de wettelijke omschrijving gevangenisstraffen van vier jaren of meer zijn gesteld en er een met redenen omkleed en ondertekend advies van de reclassering is overgelegd.

Alles afwegend acht de rechtbank de hierna te noemen straf en maatregel passend en geboden.

11..Toepasselijke wettelijke voorschriften

Gelet is op de artikelen 38z, 46, 47, 55, 57, 83, 140a, 157, 176a en 289 van het Wetboek van Strafrecht.

12..Bijlagen

De in dit vonnis genoemde bijlagen maken deel uit van dit vonnis.

13..Beslissing

De rechtbank:

verklaart de dagvaarding geldig;

verklaart de officieren van justitie ontvankelijk in de vervolging;

verklaart bewezen, dat de verdachte de onder 1 primair en 2 primair ten laste gelegde feiten, zoals hiervoor omschreven, heeft begaan;

verklaart niet bewezen hetgeen aan de verdachte meer of anders ten laste is gelegd dan hiervoor bewezen is verklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij;

stelt vast dat het bewezen verklaarde oplevert de hiervoor vermelde strafbare feiten;

verklaart de verdachte strafbaar;

veroordeelt de verdachte tot een
gevangenisstraf voor de duur van 10 (tien) jaren,

beveelt dat de tijd die door de veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en in voorlopige hechtenis is doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering wordt gebracht, voor zover deze tijd niet reeds op een andere vrijheidsstraf in mindering is gebracht;

legt op de maatregel strekkende tot gedragsbeïnvloeding of vrijheidsbeperking als bedoeld in artikel 38z Sr;

wijst af het verzoek tot opheffing van de voorlopige hechtenis;

wijst af het verzoek tot schorsing van de voorlopige hechtenis.

Dit vonnis is gewezen door:

mr. J. van der Groen, voorzitter,

en mrs. J.J. Bade en D.L. Spierings, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. J.A.N. Maat en R. Meulendijk, griffiers,

en uitgesproken op de openbare terechtzitting van deze rechtbank op 8 oktober 2020.

Bijlage I

Tekst nader omschreven tenlastelegging

Aan de verdachte wordt ten laste gelegd dat

hij op een of meer tijdstip(pen) gelegen in de periode van 01 januari 2018 tot

en met 27 september 2018 te Arnhem en/of Rotterdam en/of Huissen en/of

Vlaardingen en/of Utrecht en/of Weert en/of Breda en/of elders in Nederland,

meermalen, althans eenmaal, (telkens)

tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,

ter voorbereiding van het/de misdrijf/misdrijven waarop naar de wettelijke

omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is gesteld,

te weten:

-moord (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 289

juncto 83 van het Wetboek van Strafrecht), en/of

-het opzettelijk brand stichten en/of een ontploffing teweegbrengen, terwijl

daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk

letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is, zoals bedoeld in

artikel 157 sub 1en 2 van het Wetboek van Strafrecht, (te) begaan met een

terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 176a van het Wetboek van Strafrecht),

opzettelijk een of meer Kalasjnikov(s), althans een of meer automatisch(e)

(vuur)wapen(s) en/of een of meer (hand)vuurwapen(s) en/of grondstoffen voor

een of meer (auto)bom(men) en/of grondstoffen voor explosieven voor in een of meer bomvest(en), te weten: kunstmest en/of zoutzuur en/of waterstofperoxide en/of aceton, bestemd tot het begaan van dat/die misdrijf/misdrijven, heeft verworven, vervaardigd, ingevoerd, doorgevoerd, uitgevoerd en/of voorhanden heeft gehad;

(art. 46, 83, 157, 176a en 289 Wetboek van Strafrecht)

subsidiair

[naam medeverdachte 1] en/of [naam medeverdachte 4] en/of [naam medeverdachte 2] en/of [naam medeverdachte 5] en/of [naam medeverdachte 3] op een of meer tijdstip(pen) gelegen in de periode van 01 januari 2018 tot en met 27 september 2018 te Arnhem en/of Rotterdam en/of Huissen en/of

Vlaardingen en/of Utrecht en/of Weert en/of Breda en/of elders in Nederland,

meermalen, althans eenmaal, (telkens)

tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,

ter voorbereiding van het/de misdrijf/misdrijven waarop naar de wettelijke

omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is gesteld,

te weten:

-moord (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 289

juncto 83 van het Wetboek van Strafrecht), en/of

-het opzettelijk brand stichten en/of een ontploffing teweegbrengen, terwijl

daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk

letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is, zoals bedoeld in

artikel 157 sub 1en 2 van het Wetboek van Strafrecht, (te) begaan met een

terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 176a van het Wetboek van Strafrecht),

opzettelijk een of meer Kalasjnikov(s), althans een of meer automatisch(e)

(vuur)wapen(s) en/of een of meer (hand)vuurwapen(s) en/of grondstoffen voor

een of meer (auto)bom(men) en/of grondstoffen voor explosieven voor in een of meer bomvest(en), te weten: kunstmest en/of zoutzuur en/of waterstofperoxide en/of aceton, bestemd tot het begaan van dat/die misdrijf/misdrijven, hebben/heeft verworven, vervaardigd, ingevoerd, doorgevoerd, uitgevoerd en/of voorhanden hebben/heeft gehad,

tot en/of bij het plegen van welk(e) misdrijf(ven) verdachte op een of meer tijdstip(pen) gelegen in de periode van 01 januari 2018 tot en met 27 september 2018 te Arnhem en/of Rotterdam en/of Huissen en/of Vlaardingen en/of Utrecht en/of Weert en/of Breda en/of elders in Nederland, meermalen, althans eenmaal, (telkens) opzettelijk, gelegenheid en/of middelen en/of inlichtingen heeft verschaft en/of (telkens) opzettelijk behulpzaam is geweest, door

- daarvoor financiële middelen ter beschikking te stellen, en/of

- voornoemde [naam medeverdachte 1] en/of [naam medeverdachte 4] en/of [naam medeverdachte 2] en/of [naam medeverdachte 5] en/of [naam medeverdachte 3] te vervoeren naar en/of te vergezellen bij bijeenkomsten/gesprekken die daarover gingen, en/of

- voornoemde [naam medeverdachte 1] te vervoeren naar en/of te assisteren en/of te vergezellen bij het ophalen van de genoemde kunstmest;

(art. 46, 83, 157, 176a en 289 Wetboek van Strafrecht juncto 48 Wetboek van Strafrecht)

meer subsidiair

hij op een of meer tijdstip(pen) gelegen in de periode van 01 januari 2018 tot

en met 27 september 2018 te Arnhem en/of Rotterdam en/of Huissen en/of

Vlaardingen en/of Utrecht en/of Weert en/of Breda en/of elders in Nederland,

meermalen, althans eenmaal, (telkens)

tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,

opzettelijk met het oogmerk ter voorbereiding en/of ter bevordering van de/het

(meermalen) te plegen misdrij(f)(ven) omschreven in artikel 83 en/of 157 en/of

176a en/of 176b en/of 289(a) en/of 288a van het Wetboek van Strafrecht, te

weten:

- moord en/of doodslag (te) begaan met een terroristisch oogmerk, en/of

- het opzettelijk brand stichten en/of een ontploffing teweegbrengen, terwijl

daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk

letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is (te) begaan met een

terroristisch oogmerk,

-een ander heeft trachten te bewegen om het misdrijf te plegen, te doen

plegen of mede te plegen, om daarbij behulpzaam te zijn of om daartoe

gelegenheid, middelen of inlichtingen te verschaffen en/of

- gelegenheid, middelen en/of inlichtingen tot het plegen van het misdrijf

aan zich en/of anderen heeft verschaft en/of heeft trachten te verschaffen

en/of

- voorwerpen voorhanden heeft gehad waarvan hij wist dat zij bestemd zijn tot

het plegen van het misdrijf,

immers heeft/hebben verdachte en/of zijn mededader(s) tezamen en in vereniging

met elkaar, althans alleen, (telkens)

ten behoeve van een of meer (te plegen) aanslag(en) op een of meer locatie(s)

en/of een of meer perso(o)n(en) in Nederland, waarbij gebruik gemaakt zou moeten worden van een of meer Kalasjnikov(s), althans een of meer automatisch(e) (vuur)wapen(s) en/of een of meer (hand)vuurwapen(s) en/of een of meer bomvest(en) en/of een of meer (auto)bom(men) en/of een of meer handgrana(a)t(en)

A. zich het radicaal extremistisch gedachtegoed van de gewapende Jihadstrijd

met een terroristisch oogmerk eigen gemaakt, en/of

B. tijdens/middels een of meer ontmoeting(en) en/of telefonische en/of

digitale contact(en) (waaronder Telegram) (versluierd) gesproken over en/of

plannen gemaakt met betrekking tot (de voorbereiding van) een of meer (te

plegen) aanslag(en), en/of

C. een of meer perso(o)n(en) benaderd en/of laten benaderen om (gezamenlijk) een of meer aanslag(en) te plegen op een of meer locatie(s), en/of

D. zich laten informeren over en/of op internet gezocht naar (de levering van)

de grondstoffen voor een of meer autobom(men) en/of (de aanschaf van) de

grondstoffen voor explosieven in een of meer bomvest(en), en/of (de levering

van) een of meer Kalasjnikov(s), althans een of meer automatisch(e) vuurwapen(s) en/of (de levering van) een of meer (hand)vuurwapen(s) en/of (de levering van) een of meer handgrana(a)t(en), en/of

E. (op internet) gezocht naar een of meer doel(en) en/of locatie(s) voor een

of meer (te plegen) aanslag(en), en/of

F. aangeschaft en/of laten leveren en/of voorhanden gehad een of meer

Kalasjnikov(s), althans een of meer automatisch(e) (vuur)wapen(s) en/of een

of meer (hand)vuurwapen(s) en/of grondstoffen voor een of meer (auto)bom(men) en/of grondstoffen voor explosieven voor in een of meer bomvest(en), te weten: kunstmest en/of zoutzuur en/of waterstofperoxide en/of aceton, en/of

G. zich laten trainen en/of geoefend in/met het gebruik van een of meer

Kalasjnikovs), althans een of meer automatisch(e) (vuur)wapen(s) en/of een of

meer (hand)vuurwapen(s) en/of een of meer bomvest(en), en/of

H. financiële middelen ter beschikking gesteld, en/of

I. een of meer mededader(s) vervoerd en/of vergezeld bij bijeenkomsten/gesprekken die betrekking hadden op het (gezamenlijk) een of meer aanslag(en) plegen op een of meer locatie(s), en/of

J. een of meer mededader(s) vervoerd naar en/of geassisteerd en/of vergezeld bij het ophalen van kunstmest bestemd voor een of meer autobom(men);

(art. 83, 96, 157, 176a, 176b, 288a, 289(a) Wetboek van Strafrecht)

hij in of omstreeks de periode van 01 januari 2018 tot en met 27 september

2018 te Arnhem en/of Rotterdam en/of Huissen en/of Vlaardingen en/of Utrecht

en/of Weert en/of Breda en/of elders in Nederland,

met een of meer mededader(s), waaronder (in elk geval) [naam medeverdachte 1] (geboren op [geboortedatum medeverdachte 1] ) en/of [naam medeverdachte 4] (geboren op [geboortedatum medeverdachte 4] ) en/of [naam medeverdachte 2] (geboren op [geboortedatum medeverdachte 2] ) en/of [naam medeverdachte 3] (geboren op [geboortedatum medeverdachte 3] ) en/of [naam medeverdachte 5] (geboren op [geboortedatum medeverdachte 5] ),

heeft deelgenomen aan een organisatie, welke organisatie tot oogmerk had het

plegen van terroristische misdrijven, namelijk

A. het opzettelijk brand stichten en/of een ontploffing teweegbrengen, terwijl

daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel

en/of levensgevaar voor een ander te duchten is en/of dit feit iemands dood

ten gevolge heeft (zoals bedoeld in artikel 157 Wetboek van Strafrecht), (te)

begaan net een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 176a van het

Wetboek van Strafrecht), en/of

B. doodslag (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in

artikel 288a van het Wetboek van Strafrecht), en/of

C. moord (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel

289 juncto 83 van het Wetboek van Strafrecht), en/of

D. de samenspanning en/of opzettelijke voorbereiding van en/of bevordering tot

eerdervermelde misdrijven (zoals bedoeld in artikel 176b en/of 289a en/of 96

lid 2), en/of

E. het voorhanden hebben van een of meer wapens en/of van munitie van de

categorieën II en/of III (zoals bedoeld in artikel 26 lid 1 van de Wet Wapens

en Munitie) (te) begaan met een terroristisch oogmerk en/of met het oogmerk om

een terroristisch misdrijf voor te bereiden of gemakkelijk te maken (zoals

bedoeld in artikel 55 lid 1 en/of lid 5 van de Wet Wapens en Munitie);

(art. 140a lid 1 Wetboek van Strafrecht)

subsidiair

[naam medeverdachte 1] en/of [naam medeverdachte 4] en/of [naam medeverdachte 2] en/of [naam medeverdachte 5] en/of [naam medeverdachte 3] in of omstreeks de periode van 01 januari 2018 tot en met 27 september 2018 te Arnhem en/of Rotterdam en/of Huissen en/of Vlaardingen en/of Utrecht en/of Weert en/of Breda en/of elders in Nederland,

tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,

hebben deelgenomen aan een organisatie, welke organisatie tot oogmerk had het

plegen van terroristische misdrijven, namelijk

A. het opzettelijk brand stichten en/of een ontploffing teweegbrengen, terwijl

daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel

en/of levensgevaar voor een ander te duchten is en/of dit feit iemands dood

ten gevolge heeft (zoals bedoeld in artikel 157 Wetboek van Strafrecht), (te)

begaan net een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 176a van het

Wetboek van Strafrecht), en/of

B. doodslag (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in

artikel 288a van het Wetboek van Strafrecht), en/of

C. moord (te) begaan met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel

289 juncto 83 van het Wetboek van Strafrecht), en/of

D. de samenspanning en/of opzettelijke voorbereiding van en/of bevordering tot

eerdervermelde misdrijven (zoals bedoeld in artikel 176b en/of 289a en/of 96

lid 2), en/of

E. het voorhanden hebben van een of meer wapens en/of van munitie van de

categorieën II en/of III (zoals bedoeld in artikel 26 lid 1 van de Wet Wapens

en Munitie) (te) begaan met een terroristisch oogmerk en/of met het oogmerk om

een terroristisch misdrijf voor te bereiden of gemakkelijk te maken (zoals

bedoeld in artikel 55 lid 1 en/of lid 5 van de Wet Wapens en Munitie);

- financiële middelen ter beschikking te stellen, en/of

- voornoemde [naam medeverdachte 1] en/of [naam medeverdachte 4] en/of [naam medeverdachte 2] en/of [naam medeverdachte 5] en/of [naam medeverdachte 3] te vevoeren naar en/of te vergezellen bij bijeenkomsten/gesprekken die betrekking hadden op het (gezamenlijk) een of meer aanslag(en) plegen op een of meer locatie(s), en/of

- voornoemde [naam medeverdachte 1] te vervoeren naar en/of te assisteren en/of te vergezellen bij het ophalen van kunstmest bestemd voor een of meer autobom(men);

(art. 140a lid 1 juncto 48 Wetboek van Strafrecht)

ECLI:NL:RBROT:2020:8923

Voorbereiding van een grote terroristische aanslag in Nederland

Uitspraak

Rechtbank Rotterdam

1..Onderzoek op de terechtzitting

2..Tenlastelegging

3..Aanleiding onderzoek

4..Eis officieren van justitie

5..Geldigheid dagvaarding ten aanzien van feit 1

6..Ontvankelijkheid officieren van justitie

7..Waardering van het bewijs

8..Strafbaarheid feiten

9..Strafbaarheid verdachte

10..Motivering straf en maatregel

11..Toepasselijke wettelijke voorschriften

12..Bijlagen

13..Beslissing

Voetnoten