2.1.Belanghebbende, geboren op [geboortedatum 1] 1942, is gehuwd met [echtgenote] , geboren [geboortedatum 2] 1942. Het sofinummer van belanghebbende is [aanslagnummer] .
2.2.1.Bij brief van 18 februari 2005 heeft de Belgische Bijzondere Belastinginspectie (hierna: BBI) een brief met bijlagen gezonden aan de heer (…), Hoofd van Belastingdienst/FIOD ECD/Team Internationaal te [plaats] , met als onderwerp: “Inkomstenbelastingen. Spontane uitwisseling van inlichtingen met Nederland. VAN LANSCHOT BANKIERS LUXEMBOURG SA.”
Voor de regeling inzake de spontane uitwisseling van inlichtingen verwijst de brief naar artikel 7 van de EG-Richtlijn van 19 december 1977, gewijzigd bij die van 6 december 1979 betreffende de wederzijdse bijstand van de bevoegde autoriteiten van de Lid-Staten op het gebied van de directe belastingen en van de belasting over de toegevoegde waarde (77/7799/EEG), en voorts naar artikel 27 van het Nederlands-Belgische Belastingverdrag van 19 oktober 1970.
2.2.2.Bij de onder 2.2.1 vermelde brief van 18 februari 2005 is een, door de Belastingdienst geanonimiseerde, nota gevoegd met daarbij twaalf bijlagen (hierna: de Nota). In de Nota is het volgende, voor zover hier van belang, vermeld:
(…) “
VERSTREKTE INLICHTINGEN
De hierna volgende inlichtingen zijn gesteund op stukken die het Belgisch gerecht in beslag heeft genomen bij een huiszoeking bij een verdachte van andere misdrijven.
Het betreft gegevens van de Bank van Lanschot Bankiers Luxembourg.
2.2.3.De twaalf bijlagen bevatten gegevens over rekeningstanden per 21 december 1994, 5 september 1996 en 28 november 1996. Daarnaast bevatten de bijlagen tevens namen, adreslijsten en getallen. Meerdere bijlagen hebben als aanhef “F. van Lanschot Bankiers Luxembourg SA.” dan wel “FvL Cliënts (amounts in mio LUF)” of bevatten het logo van de Bank van Lanschot Bankiers.
2.2.4.Op basis van de gegevens, die door de BBI zijn verstrekt bij de brief van 18 februari 2005, is in maart 2007 binnen de Belastingdienst het project Bank Zonder Naam (hierna: het Project) van start gegaan. Doel van het Project is het op projectmatige wijze behandelen van de ontvangen gegevens, door middel van het identificeren en sofiëren van de beschikbare renseignementen, teneinde de niet aangegeven inkomens- en vermogensbestanddelen (bankrekeningen) alsnog in de belastingheffing te betrekken.
2.2.5.Ten behoeve van het Project is het draaiboek Bank Zonder Naam (hierna: het Draaiboek) opgesteld. Het Draaiboek bevat alle aspecten van het Project. Het Draaiboek, versie 7 maart 2007, is in geanonimiseerde vorm openbaar gemaakt door middel van publicatie op de website van de belastingdienst en het Ministerie van Financiën.
2.3.1.In de aanvulling op het verweerschrift in eerste aanleg, gedagtekend 5 maart 2010, is op pagina 11 onder meer het volgende vermeld:
(…) “Op de rekeningstandenlijsten (...) komen rekeninghouders voor met één achternaam met één of meer voorletters alsmede rekeninghouders met een dubbele achternaam al dan niet met één of meer voorletters. In totaal gaat het om circa 2.500 renseignementen.
De gegevens van de rekeninghouders zoals vermeld op de rekeningstandenlijsten zijn vergeleken met de gegevens in het geautomatiseerde systeem BVR (Beheer Van Relaties) van de Belastingdienst. In dit systeem zijn alle natuurlijke personen en rechtspersonen die in Nederland wonen of zijn gevestigd, opgenomen. Via het systeem zijn ook historische gegevens te raadplegen.
Het BVR systeem wordt voor wat betreft natuurlijke personen gevoed met gegevens uit de gemeentelijke basisadministratie.
Indien en voor zover uit de vergelijking met BVR slechts één persoon met exact dezelfde of, in andere bewoordingen, met de unieke combinatie meerdere voorletters-achternaam of combinatie (voorletters) achternaam-achternaam naar voren kwam, is deze persoon als rekeninghouder aangemerkt.”
In een aantal gevallen, zoals in casu, heeft identificatie (mede) plaatsgevonden aan de hand van de gegevens vermeld op de adressenlijsten.” (…)
2.3.2.Op de rekeningstandenlijsten, bijlage 7 van de aanvulling op het verweerschrift in eerste aanleg, gedagtekend 5 maart 2010, zijn onder meer de volgende gegevens vermeld:
RACINE NAME CCY CURRENT ACCOUNTS DEPOSITS BONDS SHARES / OPTIONS INV. FUNDS TOTAL
[nummer 1] [belanghebbende/echtgenote] NLG 543.16 .00 1,222,625.00 .00 343,914.48 1,567,082.64
RACINE NAME CCY CURRENT ACCOUNTS DEPOSITS BONDS SHARES / OPTIONS INV. FUNDS TOTAL
[nummer 1] [belanghebbende/echtgenote] NLG 543.16 .00 1,215,500.00 .00 318,320.66 1,543,363,82
[nummer 2] [belanghebbende/echtgenote] 941221 NLG 1674863,96 72,86 982000, 0 0 0A.” (…)”.
2.3.3.In de aanvulling op het verweerschrift in eerste aanleg, gedagtekend 5 maart 2010, op pagina 13, is met betrekking tot bovenstaande gegevens en belanghebbende onder meer het volgende opgenomen:
(…) “Tijdens het proces van identificatie bleek dat de combinatie van de achternaam van belanghebbende [belanghebbende] en zijn echtgenote [echtgenote] slechts éénmaal in BVR voorkomt. Het betreft hier dan ook een unieke naam-naamcombinatie.” (…)
2.4.1.De Inspecteur heeft belanghebbende bij brief van 16 maart 2007 onder meer het volgende geschreven:
(…) “De Belastingdienst is een onderzoek gestart naar Nederlandse ingezetenen die in het buitenland één of meerdere bankrekening(en) aanhouden, dan wel aan hebben gehouden, waarbij het vermoeden bestaat dat in de aangiften inkomstenbelasting en/of vermogensbelasting geen opgaaf is gedaan van saldi en opbrengsten daarvan.
Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat u houder bent (geweest) van in het buitenland aangehouden bankrekeningen. De gegevens van deze bankrekening(en) kunnen van belang zijn voor uw belastingheffing. Daarom verzoek ik u mij de gegevens en inlichtingen te verstrekken, die in de bijlage bij deze brief worden gevraagd.
Ik wijs u erop dat u op grond van artikel 47, lid 1, letter a van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) verplicht bent de gevraagde gegevens en inlichtingen te verstrekken. In artikel 49 AWR is bepaald dat deze gegevens duidelijk, stellig en zonder voorbehoud moeten worden verstrekt op de aangegeven wijze en binnen een door de inspecteur te stellen termijn. Indien u niet of niet volledig aan deze verplichtingen voldoet is op grond van artikel 25, lid 6, letter b en artikel 27 e, letter b AWR omkering van de bewijslast van toepassing. In dat geval moet u in een latere procedure overtuigend aantonen dat, en in hoeverre, een hierop betrekking hebbende (navorderings)aanslag onjuist is.(…)”.
De bijlagen bevatten de formulieren “Verklaring in het buitenland aangehouden bankrekening(en)” en “Opgaaf in het buitenland aangehouden bankrekening(en)”, waarin belanghebbende wordt gevraagd om - onder vermelding van onder andere rekeningnummers, namen van buitenlandse banken en jaren van opening van de rekeningen - aan te geven van welke in het buitenland aangehouden bankrekeningen hij rekeninghouder is geweest.
2.4.2.Vervolgens is tussen de gemachtigde van belanghebbende en de Inspecteur gecorrespondeerd over onder meer (openbaarmaking en overlegging van) het Draaiboek, standaardbrieven en informatie omtrent belanghebbende.
2.4.3.De Inspecteur heeft belanghebbende bij brief van 26 november 2007 op de hoogte gesteld van het voornemen om navorderingsaanslagen met boeten op te leggen. De brief vermeldt onder meer het volgende:
Ondanks mijn herhaalde verzoeken om informatie en mijn verwijzing naar uw verplichtingen zoals genoemd in artikel 47 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen, heeft u niet voldaan aan de op u rustende verplichtingen. (…)
Aan de hand van gegevens van een groot aantal rekeninghouders die één of meerdere bankrekeningen bij Van Lanschot Bankiers (Luxembourg) SA hebben aangehouden in de periode 1994/1996 heb ik een verloop van de gemiddeld aangehouden tegoeden kunnen vaststellen. De gemiddeld aangehouden tegoeden zijn in de door mij onderzochte periode op jaarbasis toegenomen met gemiddeld ruim 23,5% per jaar.
Deze toename kan zijn ontstaan uit het herbeleggen van rente en dividend-inkomsten, waardestijging van aandelen en beleggingsfondsen en het saldo van opnames en stortingen.
Omdat ik de inkomsten en het vermogen moet schatten is er voor mij geen aanleiding om rekening te houden met een lagere toename van de tegoeden dan uit het onderzoek bij de onderzochte groep rekeninghouders is gebleken.
Uitgaande van de mij bekende door u aangehouden tegoeden zal ik in mijn berekeningen voor de vermogensbelasting tot en met 2000 rekening houden met een jaarlijkse toename van uw tegoeden van 23,5%.
Ik zal uw vermogen op 1 januari 1996 met f 2.068.457 verhogen.
Met betrekking tot de inkomstenbelasting 1995 heb ik een rendement berekend op de door u in het buitenland aangehouden vermogensbestanddelen. Het rendement op beleggingen in buitenlandse beleggingsfondsen bedraagt op grond van artikel 29a van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 in beginsel 6% per jaar. Voor de bepaling van de rente op spaarrekeningen, depositorekeningen en obligaties heb ik rekening gehouden met de percentages van de wettelijke rente, de marktrente en de rendementen volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het rentepercentage op spaarrekeningen, depositorekeningen en obligaties heb ik voor 1995 geschat op 6%. Met betrekking tot het voor de inkomstenbelasting te belasten rendement op aandelen ben ik tevens uitgegaan van een gemiddelde van 6% per jaar. Hierdoor worden de inkomsten op de door u en/of uw echtgeno(o)t(e) in het buitenland aangehouden bankrekeningen berekend op 6% van het door mij berekende saldo op
1 januari van dat jaar. (…)
Dit heeft tot gevolg dat het belastbaar inkomen over 1995 met f 100.491 wordt verhoogd.
Met betrekking tot de inkomstenbelasting 2002 zal ik voor de berekening van het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen uitgaan van dezelfde werkingswijze als voor de Vermogensbelasting. Het voordeel uit sparen en beleggen bedraagt op grond van artikel 5.2 Wet IB 2001 4% van dit berekende vermogensbestanddeel.
Uw belastbare inkomen uit sparen en beleggen over 2002 zal ik verhogen met
€ 1.630.220.
Navordering
Uw aangiften over de jaren 1995 en 2002 heb ik behandeld voordat ik over de informatie met betrekking tot de door u in het buitenland aangehouden bankrekening(en) kon beschikken. Hierdoor zijn uw aanslagen over deze jaren tot te lage bedragen vastgesteld en ben ik voornemens u op grond van artikel 16, lid 1, 3 en 4 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) navorderingsaanslagen op te leggen. (…)
Kennisgeving boete
(Navorderingsaanslagen IB/PH 1995 en VB 1996)
Op grond van artikel 18, lid 1 van de AWR ben ik voornemens over de correcties een niet-ordeboete van 100% op te leggen. Van deze boete zal ik overeenkomstig § 21, lid 3 van het Voorschrift administratieve boeten 1993 niets kwijtschelden.
(Navorderingsaanslag IB/PH 2002)
Naast de gevolgen voor de belastingheffing ben ik voornemens om gelijktijdig met het vaststellen van de navorderingaanslag een boete op te leggen. Het betreft een vergrijpboete ingevolge artikel 67e AWR en hoofdstuk IV van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 1998. Er is sprake van (voorwaardelijk) opzet. Deze boete bedraagt 50% van het bedrag van de navorderingsaanslag. Op grond van § 43, lid 3 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 1998 wordt deze boete verhoogd tot 100%.
Motivering boete
Uit het onderzoek door de Belastingdienst zijn de volgende feiten en omstandigheden gebleken op grond waarvan ik voornemens ben deze boete op te leggen:
U bent geïdentificeerd als houder van een of meerdere buitenlandse bankrekeningen. U heeft de hiervoor vermelde vermogensbestanddelen en inkomsten niet vermeld in uw belastingaangifte(n). Dit ondanks dat in de aangifte(n) uitdrukkelijk gevraagd wordt naar (buitenlandse) inkomensbestanddelen en/of vermogensbestanddelen. Op grond hiervan ben ik van mening dat sprake is van (voorwaardelijke) opzet.
Het feit dat u gebruik heeft gemaakt van een of meer buitenlandse bankrekeningen (onder andere) in een land met een bankgeheim waardoor de Belastingdienst het zicht op (het ontstaan van) de tegoeden en de inkomsten daaruit is ontnomen merk ik aan als listigheid, valsheid of samenspanning e.d. als bedoeld in § 21, lid 3 van het Voorschrift administratieve boeten 1993 en als een strafverzwarende omstandigheid als bedoeld in § 42 juncto § 43 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 1998. Dit heeft tot gevolg dat de boeten 100% van de verschuldigde (enkelvoudige) belasting bedragen.
(….)
Uitnodiging tot reageren
Ik stel u in de gelegenheid om vóór 10 december 2007 schriftelijk op de voorgenomen navordering te reageren. Tevens kunt u dan de gronden waarop mijn voornemen tot opleggen van de boete berust, gemotiveerd betwisten. Indien u dat wenst kunt u uw standpunt ook mondeling toelichten. Ik verzoek u in dat geval vóór 3 december 2007 een afspraak met mij te maken via telefoonnummer (…) of mobiel (…).”
2.4.4.Met dagtekening 29 december 2007 zijn de navorderingsaanslagen, de boeten en de beschikkingen heffingsrente, overeenkomstig de brief van 26 november 2007, opgelegd c.q. vastgesteld.
2.5.1.Belanghebbende heeft bij brief van 8 januari 2008 bezwaar gemaakt tegen de navorderingsaanslagen, de boeten en de beschikkingen heffingsrente.
2.5.2.In de bezwaarfase heeft de Inspecteur een telefonisch overleg met de gemachtigde van belanghebbende in een brief van 14 maart 2008 vastgelegd, waarvan de inhoud onder meer als volgt luidt:
“(….) Voorts heeft u kenbaar gemaakt u zich te kunnen vinden in het aanhouden van deze bezwaarschriften te meer omdat nog diverse zaken (over oudere jaren) ter behandeling liggen bij rechtbanken en/of gerechtshoven.
Wij spraken dan ook af dat:
- ten aanzien van de thans ingediende bezwaarschriften u akkoord bent met het aanhouden van de behandeling totdat in soortgelijke procedures onherroepelijke uitspraak is gedaan; (…).” (…)
2.5.3.De gemachtigde heeft de onder 2.5.2 vermelde brief voor akkoord getekend en geretourneerd. Op 17 november 2008 heeft de gemachtigde van belanghebbende de daarin gemaakte afspraak opgezegd.
2.5.4.In verband met de bezwaarprocedure is op 12 januari 2009 de gemachtigde van belanghebbende gehoord en is inzage gegeven in het belastingdossier van belanghebbende.
In aanvulling op de door de Rechtbank vastgestelde feiten stelt het Hof op grond van de stukken van het geding en het onderzoek ter zitting de volgende feiten en omstandigheden vast:
2.6.1.Tot de gedingstukken behoort een ‘Proces verbaal van geautomatiseerde identificatie’ van 13 maart 2008 (bijlage 12 bij het aanvullend verweerschrift in eerste aanleg van 5 maart 2010), waarin onder meer het volgende is vermeld:
“
Onderzoek tenaamstelling naar personen
Het cliëntenbestand Van Lanschot is door de heer [F] , EDP-auditor van het Centrum voor Product en Procesontwikkeling van de Belastingdienst (B/CCP) gematcht met de gegevens uit het systeem Beheer van Relaties (BVR). In dit systeem zijn alle natuurlijke – en rechtspersonen opgenomen die in Nederland wonen of zijn gevestigd en die bekend zijn bij de Belastingdienst, alsmede alle niet in Nederland wonende of gevestigde natuurlijke- of rechtspersonen met wie de Belastingdienst een relatie onderhoudt.(………..) In het BVR-systeem blijven historische gegevens bewaard. Het BVR-systeem wordt gevoed met gegevens uit de gemeentelijke basisadministratie en het Handelsregister van de Kamer van Koophandel en met eigen gegevens van de Belastingdienst.
(….)
Bestand dubbele namen
Het vanuit de bronbestanden gemaakte bestand, bestaande uit een dubbele naam en in sommige gevallen voorzien van letters, is gematcht met het BVR op de vraag hoe vaak de combinatie van namen in het BVR, aan elkaar gekoppeld via een bestaande huwelijksrelatie, voorkomt. Komt de combinatie van namen in willekeurige volgorde maar 1 keer voor dan zijn deze beide personen als uniek in het BVR aangemerkt en, in combinatie met het (BSN)sofinummer, opgeleverd ter verdere behandeling.(….)”.
2.6.2.De combinatie ‘ [belanghebbende/echtgenote] ’ komt in het BVR slechts éénmaal voor.
2.6.3.In de zomer van 2008 is ten behoeve van de identificatie van ontkenners en weigeraars een ‘hercheck’ uitgevoerd van rekeningen die op dubbele naam stonden. Op de daarbij gevoegde lijst stond vermeld “ [belanghebbende/echtgenote] ”.