Conclusie
Nr. 09/04797
Mr. Vellinga
Zitting: 5 juli 2011
Conclusie inzake:
[Verdachte]
1. Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage, zitting houdende te Arnhem, wegens "Medeplegen van witwassen" veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 10 maanden. Voorts heeft het Hof een personenauto en een geldbedrag van € 344.950,- verbeurd verklaard.
2. Er bestaat samenhang tussen de zaken met de nummers 09/04797, 09/04798, 09/04622 en 09/04623. In al deze zaken zal ik vandaag concluderen.
3. Namens verdachte heeft mr. R.J. Baumgardt, advocaat te Spijkenisse, zes middelen van cassatie voorgesteld.
4. Het eerste middel klaagt dat het Hof heeft verzuimd in het proces-verbaal van de terechtzitting dan wel in het verkorte arrest een gemotiveerde beslissing te geven op verzoeken tot het horen van getuigen en verzoeken tot het toevoegen van stukken aan het dossier.
5. Het middel heeft het oog op de verzoeken die als volgt in de aanvulling op het verkorte arrest zijn samengevat en waarover volgens de aanvulling op het verkorte arrest als volgt is beslist:
"Nadere overweging
De raadsvrouw heeft ter terechtzitting van 16 oktober 2009 (subsidiair) verzocht:
- het dossier te completeren met:
o alle Colombiaanse en Duitse onderzoeksresultaten;
o alle onderzoeksresultaten uit ingewonnen inlichtingen bij de insolventiekamer en de belastingdienst;
o alle gegevens betreffende de aan het financiële onderzoek ten grondslag liggende informatieverstrekking inzake de insolventiekamer en de belastingdienst en overige diensten;
- als getuigen te horen;
o [getuige 1];
o de officier van justitie die bij de zaak betrokken was ten tijde van de verhoren van [getuige 1] in juni/juli 2007;
o de verbalisanten en de onderzoeksleider die [getuige 1] gehoord hebben en/of contact met hem hebben gehad;
o de Nederlandse officier van justitie over de niet verdere vervolging van [getuige 1] in Nederland;
o de Colombiaanse en Duitse officier van justitie die bij het onderzoek waren betrokken;
o [getuige 2 t/m 4].
De gemotiveerde, afwijzende beslissing van het hof op bovenstaande verzoeken van de raadsvrouw van 30 oktober 2009 is abusievelijk niet in het verkorte arrest opgenomen.
Het hof wijst de verzoeken af aangezien het hof in het tussenarrest van 29 april 2009 het verzoek van de raadsvrouw tot het horen van de genoemde getuigen heeft afgewezen en geen nieuwe feiten en omstandigheden naar voren zijn gebracht en het hof in het tussenarrest van 29 april 2009 het verzoek tot het voegen in het dossier van de genoemde stukken heeft afgewezen nu het hof het voegen van deze stukken in het dossier niet noodzakelijk achtte en terwijl geen nieuwe feiten en omstandigheden zijn aangebracht. Voor zover de verzoeken van de raadsvrouw niet eerder zijn gedaan en het hof derhalve niet bij tussenarrest op deze verzoeken heeft beslist, worden deze verzoeken afgewezen nu het hof dit niet noodzakelijk acht en een onderbouwing van deze verzoeken ontbreekt."
6. In zijn arrest van 23 april 2004, LJN AO3254 overwoog de Hoge Raad:
3.3. Bij de beoordeling van het middel moet het volgende worden vooropgesteld. Ingevolge art. 138b Sv wordt onder een verkort vonnis verstaan een vonnis waarin noch de bewijsmiddelen als bedoeld in art. 359, eerste lid, noch de redengevende feiten en omstandigheden, als bedoeld in art. 359, derde lid, Sv zijn opgenomen. Uit de ontstaansgeschiedenis van art. 138b en 365a Sv volgt dat de wetgever er de voorkeur aan heeft gegeven dat ten tijde van de uitspraak een volledig uitgewerkt vonnis of arrest voorhanden is, maar dat de rechter niettemin bevoegd is voorshands te volstaan met een verkort vonnis of arrest. Daarin behoren onder meer te zijn opgenomen de beslissingen ten aanzien van de op de terechtzitting door of namens de verdachte gedane verzoeken waarop de rechter op straffe van nietigheid gehouden is bepaaldelijk een beslissing te geven, een en ander voorzover op die verzoeken niet reeds op die terechtzitting is beslist.
3.4. Het hiervoor weergegeven verzoek tot psychiatrische rapportage is een verzoek waaromtrent de rechter ingevolge het bepaalde in art. 330 in verbinding met art. 415 Sv op straffe van nietigheid uitdrukkelijk een gemotiveerde beslissing moet geven. Nu noch het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep noch het verkorte arrest een zodanige beslissing inhoudt, is het middel terecht voorgesteld.
7. Zoals mijn ambtgenoot Knigge in zijn conclusie bij HR 17 april 2007, LJN BA0490, NJ 2007, 252 onder verwijzing naar HR 21 september 2004, LJN AP8133 (niet gepubliceerd) opmerkt lijkt de Hoge Raad van relativering van de door art. 330 Sv op het verzuim gestelde nietigheid weinig tot niets te willen weten.(1) HR 17 april 2007, LJN BA0490, NJ 2007, 252 en HR 4 januari 2011, LJN BO3395 bevestigen dat.
8. Ik deel de opvatting dat de onderhavige nietigheid tot vernietiging van het bestreden arrest dient te leiden, ook al zou kunnen worden aangenomen dat de verdachte niet in zijn rechtens beschermde belangen is geschaad. Uit de wetsgeschiedenis vloeit voort dat de wetgever uitdrukkelijk en weloverwogen gekozen heeft voor - onder meer - een beslissing op verzoeken als bedoeld in art. 328 Sv in - uiterlijk - het verkorte arrest.(2) Daaraan liggen niet alleen belangen van de verdachte maar ook andere belangen zoals dat van het openbaar ministerie(3) ten grondslag. Zou de Hoge Raad zich bij de vraag of aan de onderhavige nietigheid gevolgen moeten worden verbonden alleen laten leiden door de vraag of de verdachte door het verzuim in zijn rechtens beschermde belangen is geschaad, dan zou voorbij worden gegaan aan andere belangen die de wetgever bij de inrichting van het verkorte vonnis of arrest voor ogen heeft gehad. Bovendien zou dan in feite van de wettelijke regeling niet veel meer terecht komen. Verdachte heeft nu eenmaal een gemotiveerde beslissing op zijn verzoeken gekregen; weliswaar te laat maar enige gevolgen voor zijn rechtspositie heeft dit niet, zodat een klacht van de verdachte over het onderhavige verzuim licht kan afstuiten op gebrek aan belang.
9. Het middel slaagt.
10. Gelet op de stellige rechtspraak van de Hoge Raad over het door het eerste middel aan de orde gestelde verzuim meen ik de overige middelen vooralsnog onbesproken te mogen laten. Mocht de Hoge Raad wel aan de bespreking van de overige middelen toekomen dan verzoek ik de Hoge Raad mij in de gelegenheid te stellen aanvullend te concluderen.
11. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot terugwijzing van de zaak naar het Hof dan wel verwijzing van de zaak naar een aangrenzend Hof teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.
De Procureur-Generaal
bij de Hoge Raad der Nederlanden
AG
1 Ook de wetgever kennelijk niet. Vgl. Kamerstukken II 1994-1995, 23 989, nr. 3, p.7.
2 Kamerstukken II 1994-1995, 23 989, nr. 3, p. 3 en p. 13. Zie voorts Corstens, Rapporten herijking strafvordering 1993, Arnhem Gouda Quint 1993, p. 109 en Melai/Groenhuijsen e.a., aant. 9, 19 en 24 op art. 365a Sv (suppl. 123, augustus 2001), alsmede Kamerstukken I 1995-1996, 23 989, nr. 49d, p. 2.
3 Kamerstukken II 1994-1995, 23 989, nr. 3, p. 7 en Kamerstukken I 1995-1996, 23 989, nr. 49d, p. 2.