5.5De rechtbank overweegt dat voorgaande betekent dat verweerder terecht tot intrekking van de asielvergunning is overgegaan.
Statushouders Griekenland
6. Eiser en eiseressen (hierna te noemen: eisers) hebben verder aangevoerd dat Griekenland bij terugkeer de op hem rustende verdragsverplichtingen niet zal nakomen. Volgens eisers is de overdracht van het gezin naar Griekenland in strijd is met artikel 3 van het EVRM, artikel 4 en 24 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (Handvest) en artikel 3, tweede lid, van de Dublinverordening.
Weliswaar heeft de Afdeling in zijn uitspraak van 15 juli 2019, ECLI:NL:RVS:2019:2384, geoordeeld dat de algemene situatie van terugkerende statushouders sinds zijn uitspraak hierover op 30 mei 2018, ECLI:NL:RVS:2018:1795, niet verder verslechterd is, maar de Afdeling leidt ook af uit de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie (Hof) inzake Ibrahim (arrest van 19 maart 2019, ECLI:EU:C:2019:219) en Jawo (arrest van 19 maart 2019, ECLI:EU:C:2019:218) dat bij bijzonder kwetsbare asielzoekers door verweerder gemotiveerd moet worden waarom zij bij terugkeer naar Griekenland niet buiten hun eigen wil en keuzes om zullen terechtkomen in een toestand van zeer verregaande materiële deprivatie. In dit verband wordt ook verwezen naar een arrest van het Hof van 13 november 2019 inzake Hamed (zaak C-540/17), een uitspraak van de Afdeling van 6 december 2019 (ECLI:NL:RVS:2019:4118) en uitspraak van deze rechtbank, zittingsplaats Arnhem, van 11 februari 2020 (NL19.30271). Vast staat dat het gezin bestaat uit vader (eiser), zijn echtgenote [echtgenote] en vijf minderjarige kinderen: [kind 1] (17 jaar oud), [kind 2] (13 jaar oud), [kind 3] (8 jaar oud), [kind 4] (3 jaar oud) en [kind 5] (2 jaar oud). Verweerder erkent dat het gezin vanwege de kinderen kwetsbaar is, maar verbindt daar geen gevolgen aan. Verweerder erkent ook dat eiseressen eerder onder moeilijke omstandigheden in Griekenland hebben verbleven. De term moeilijke omstandigheden dekt de lading echter niet. Schadelijk, gevaarlijk, zeer zorgwekkend komt meer in de buurt. Het staat vast dat eiseressen toen geen toegang hadden school, medische zorg, opvang/onderdak en voedsel. Toen de Griekse autoriteiten wel in actie kwamen, hebben zij eiseressen opgesloten in een politiecel met criminele drugsgebruikers en vervolgens vastgehouden in een soort ziekenhuis. Volgens verweerder doet zich het risico op verregaande materiële deprivatie niet voor, omdat het gezin bestaat uit twee ouders, waardoor een van beide ouders kan werken en de andere voor de kinderen kan zorgen. Verweerder gaat hiermee in het geheel niet in op het feit dat:
• Van de vijf kinderen er drie naar school moeten en dat zij eerder geen toegang kregen tot school;
• Dat twee van de vijf kinderen zeer jong en daarmee zeer kwetsbaar zijn;
• Dat er geen werk is in Griekenland en dat er geen enkele ondersteuning vanuit de Griekse autoriteiten is om statushouders aan het werk te krijgen. Eiser heeft gedurende zijn laatste verblijf in Griekenland niet kunnen werken;
• Dat zonder werk er geen geld is voor huisvesting of voedsel;
• Dat er geen ondersteuning is vanuit de Griekse autoriteiten bij het verkrijgen van huisvesting of voedsel;
• Dat er daarmee een levensgroot risico bestaat dat dit gezin met vijf kinderen opnieuw op straat komt te staan.
Eisers verwijzen naar het door verschillende vluchtelingenorganisaties samen gepubliceerde rapport over de situatie voor asielzoekers in Griekenland “No end in sight”.
Voorts miskent verweerder dat om in Griekenland toegang te hebben tot basale rechten zoals onderwijs en huisvesting een vast adres noodzakelijk is. Dit geldt voor Griekse burgers, maar ook voor statushouders. Voor toegang tot de arbeidsmarkt heeft men een social security number (AMKA) nodig om te mogen werken. Een AMKA krijgt men pas wanneer men bewijs van een vast woonadres kan overleggen. Voor alle publieke transacties, waaronder het huren van een huis is een tax number nodig (AFM). Deze krijgt men ook alleen indien men een bewijs van vaste woonplaats kan overleggen.
Daarbij komt dat de omstandigheden in Griekenland in de afgelopen maand nog verder zijn verslechterd. De Griekse autoriteiten hebben het recht op het indienen van asielaanvragen voor een maand volledig stilgelegd. Er zijn burgerwachten/milities actief die jagen op asielzoekers met banden met extreemrechts. Uit een artikel in de New York Times van 7 maart 2020 blijkt dat deze bewegingen niet alleen actief zijn op de Egeïsche eilanden. Bovendien worden na een maand alle vormen van materiele ondersteuning voor statushouder stopgezet.
Statushouders in Griekenland leven in mensonterende situaties. Zij worden gedwongen uitgezet uit van overheidswege aangeboden huisvesting. Zij slapen op straat. Zij worden uit de ESTIA-voorzieningen gedwongen. Tegelijkertijd wordt de financiële ondersteuning voor statushouders die geen inkomen hebben stopgezet als gevolg van in maart 2020 aangenomen wetgeving. De opvolger van ESTIA, het HELIOS-programma, bereikt nog geen 20% van diegenen die er recht op hebben. Er is geen ander ondersteuningsprogramma van overheidswege. De omstandigheden zijn door de corona pandemie nog verder verslechterd. Eisers verwijzen naar de volgende stukken:
- Op 29 mei 2020 zond een coalitie van in Griekenland opererende organisaties een brandbrief aan de Griekse autoriteiten en de Europese Commissie.
- De Greek Forum on Refugees schreef op 27 mei 2020 op haar website dat zij opnieuw geconfronteerd wordt met grote hoeveelheden kwetsbare mensen die noodgedwongen in ellendige omstandigheden op straat leven.
- Euronews schrijft op 28 mei 2020 dat in totaal 11.000 vluchtelingen uitzetting en dakloosheid moeten vrezen volgens een artikel op hun website.
- UNHCR liet in een persbericht van 2 juni 2020 weten dat zij zich ernstig zorgen maakt over de gevolgen van de beëindiging van alle voorzieningen en steun aan statushouders.
- Een artikel van 25 juni 2020 uit The Guardian laat een foto zien van een Afghaanse erkend vluchtelinge met een baby van drie maanden jong die op een plein in Athene verblijft.
- Op 14 mei 2020 trof het EHRM een interim measure waarin de Griekse overheid gedwongen werd opvang te geven aan een zwangere statushouder.
- een rapport van VluchtelingenWerk Nederland (VWN) van 1 juli 2020. Ter zitting heeft de gemachtigde van eisers toegelicht dat hieruit blijkt dat de wet in Griekenland per 1 januari 2020 is gewijzigd en dat dit de reden is dat statushouders uit hun woningen worden verdreven. Statushouders worden niet begeleid door de Griekse overheid of anderen bij het verkrijgen van de noodzakelijke documenten of nummers om te kunnen werken. Zij worden ook niet begeleid bij het zoeken of vinden van werk. Zij zijn uitgesloten van een groot deel van de financiële steun die wel beschikbaar is voor Grieken zelf en kunnen niet zelfstandig de huur van appartementen betalen. Zij hebben geen recht op gezondheidszorg omdat zij per juli 2019 niet meer een AMKA nummer krijgen, wat zij nodig hebben om toegang te krijgen tot gezondheidszorg, aldus eisers.
7. De rechtbank overweegt als volgt. In geschil is enkel de vraag of eisers als statushouders bij terugkeer naar Griekenland (wederom) in een situatie in strijd met artikel 3 EVRM en artikel 4 van het Handvest zullen terechtkomen.